ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಗಗನಯಾತ್ರಿ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
1984ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಶಟಲ್ ಚಾಲೆಂಜರ್ಸ್‌ನ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮ್ಯಾನ್ಡ್ ಮನೆವ್ರಿಂಗ್ ಯುನಿಟ್‌‌ನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಬ್ರೂಸ್ ಮ್ಯಾಕ್‌ಕ್ಯಾಂಡಲ್ಸ್ II.

ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಮಾನವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟ ಯೋಜನೆಗೆ ಗಗನನೌಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, ಚಾಲನೆ ಮಾಡಲು, ಅಥವಾ ಚಾಲಕ ಸದಸ್ಯನಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ತರಬೇತಿ ಹೊಂದಿದ ಮಾನವ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಈ ಶಬ್ಧವು ಮೀಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇದನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದೊಳಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ವರದಿಗಾರರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.[೧][೨]

೨೦೦೩ವರೆಗೂ, ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಇದಲ್ಲದೇ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಥವಾ ನಾಗರಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಏಜನ್ಸಿಗಳ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪೇಸ್‌‍ಶಿಪ್‌ ಒನ್‌ ಎಂಬ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಉಪ-ಕಕ್ಷೆಯ ನೌಕೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಗಗನಯಾತ್ರೆಗೆ ಹೊಸ ರೂಪ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಗಗನಯಾನವನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಳಿಸಿತು.

ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಗಗನಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ದೇಶಗಳು.

ಮಾನವ ಗಗನನೌಕೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮಾನದಂಡಗಳು ಬೇರೆಯ ವಿಧವಾಗಿವೆ. ಫೆಡರೇಷನ್ ಏರೊನಾಟಿಕ್‌ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ (ಎಫ್‌ಎಐ) ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳು ಒಂದು ಎತ್ತರವನ್ನು ಮೀರಬಲ್ಲ ನೌಕೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮಾನ್ಯಮಾಡುತ್ತದೆ.೧೦೦ kilometers (೬೨ mi)[೩] ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎತ್ತರ೫೦ miles (೮೦ km)[೪] ದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ವೃತ್ತಿಪರ, ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿಗಳ ತಂಡ ಸೇರುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯, ೨೦೦೯ರ ವರೆಗೆ ೩೮ ದೇಶಗಳಿಂದ[೫] ಒಟ್ಟು ೫೦೫ ಜನ ತಲುಪಿದ್ದರು100 km (62 mi) ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ, ೫೦೨ ಜನರು ಕೆಳಗಿನ ಭೂ ಕಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಅದರಾಚೆಗೆ ತಲುಪಿದ್ದರು.[೬][೭] ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, ಚಂದ್ರನ ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಲೂನಾರ್ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ೨೪ ಜನರು ಕೆಳಗಿನ ಭೂ ಕಕ್ಷೆಗಿಂದಾಚೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದಾರೆ; ೨೪ರಲ್ಲಿ ಮೂವರು ಎರಡು ಬಾರಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದಾರೆ: ಜಿಮ್ ಲೊವೆಲ್, ಜಾನ್ ಯಂಗ್ ಮತ್ತು ಯುಜಿನ್ ಸೆರ್ನನ್.[೮]

ಯು.ಎಸ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ೪೯೬ ಜನರು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶವನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.50 miles (80 km) ಇವರಲ್ಲಿ ಎಂಟು X-೧೫ ಚಾಲಕರು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ೫೦ ಮೈಲಿ ದಾಟಿದ್ದಾರೆ. ಏಳು ಜನ 50 miles (80 km)ಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲೆ ಆದರೆ ೧೦೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಿಂತ ಕೆಳಗೆ (ಸುಮಾರು ೬೨ ಮೈಲಿಗಳು) ತಲುಪಿದ್ದಾರೆ.[೯] ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರಿಗಳು ೩೦,೪೦೦ ಮಾನವ-ದಿವಸ ಕ್ಕಿಂತ ( ಅಥವಾ ಒಟ್ಟೂ ೮೩ ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು) ಹೆಚ್ಚು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿರುತ್ತಾರೆ, ೧೦೦ ಗಗನಯಾತ್ರಿ-ದಿವಸಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನಡಿಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೯][೧೦] ೨೦೦೮ರವರೆಗೆ ಸೆರ್ಗೆಯ್ ಕೆ.ಕ್ರಿಕಾಲೆವ್ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯವನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ೮೦೩ ದಿನಗಳು, ೯ ತಾಸುಗಳು ಮತ್ತು ೩೯ ನಿಮಿಷಗಳು, ಅಥವಾ ೨.೨ ವರ್ಷಗಳು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದ್ದಾರೆ.[೧೧][೧೨] ಪೆಗ್ಗಿ ಎ. ವಿಟ್ಸನ್೩೭೭ ದಿನಗಳ ಕಾಲ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.[೧೩]

ಪರಿಭಾಷೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: Astronaut ranks and positions
ಎಸ್‌ಟಿಎಸ್-7ನ ಚಾಲೆಂಗರ್ಸ್ ಮಿಡ್-ಡೆಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾಲಿ ರೈಡ್.
ವಲೆಂಟಿನಾ ತೆರೆಷ್ಕೋವಾ, 1963 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ತಲುಪಿದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ

ಇಂಗ್ಲೀಷ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌, ಕೆನಡಾ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು-ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮಾತನಾಡುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ವೃತ್ತಿಪರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು [೧೪] (ಆಸ್ಟ್ರೊನಾಟ್)ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶಬ್ದವು ಗ್ರೀಕ್ ಶಬ್ದ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನ್ (ἄστρον)ದಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದರರ್ಥ "ನಕ್ಷತ್ರ", ಮತ್ತು ನಾಟ್ಸ್ (ναύτης), ಇದರರ್ಥ "ನಾವಿಕ". ಆಧುನಿಕ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ನೇಲ್ ಆರ್. ನೋನ್ಸ್ ತನ್ನ ಸಣ್ಣ ಕಥೆ "ದಿ ಡೆತ್ಸ್ ಹೆಡ್ ಮೀಟೀಯರ್"ನಲ್ಲಿ "ಆಸ್ಟ್ರೋನಾಟ್‌" ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮೊದಲು ಬಳಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಮೊದಲೇ ತಿಳಿದಂಥ ಶಬ್ದವಾಗಿತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪೆರ್ಸಿ ಗೆಗ್'ನ ೧೮೮೦ರ ಪುಸ್ತಕ ಎಕ್ರಾಸ್ ದ ಜೊಡಿಯಾಕ್ ನಲ್ಲಿ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗೆ "ಗಗನಯಾತ್ರಿ" ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. Les Navigateurs de l'Infini (೧೯೨೫)ರಲ್ಲಿ ಜೆ.-ಎಚ್. ರೋಸ್ನಿ ಎಯ್ನ್, the word ಎಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕ್ (ಎಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕ್) ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಶಬ್ದವು "ಏರೋನಾಟ್" ಎಂಬ ಶಬ್ದದಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದಿರಬದುಹು, ಹಳೆಯ ಶಬ್ದ ಮೊದಲು ವಾಯುಯಾನಿ (೧೭೮೪ರಲ್ಲಿ) ಬಲೂನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ಮಾಡುವವನಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಿತ್ತು.

ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕ್ಸ್ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮುದಾಯದ ವಾರ್ಷಿಕ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಆಮೇಲಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಾಟಿಕಲ್ ಫೆಡರೇಶನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಮಾಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ.[೧೫]

ನಾಸಾ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಭೂ ಕಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಅದರಾಚೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾದ ನಾಸಾ ಗಗನನೌಕೆಯ ಯಾವುದೇ ವಿಮಾನ ಸದಸ್ಯನಿಗೆ ಈ ಶಬ್ದವು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಸಾ ಇದರ ಏರೋನಾಟ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್‌ಗೆ ಸೇರಲು ಆಯ್ಕೆಯಾದವರಿಗೆ ಈ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.[೧೬] ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜನ್ಸಿ ಕೂಡ ಅದರ ಏರೋನಾಟ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್‌ ಸದಸ್ಯನಿಗೆ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.[೧೭]

ರಶಿಯನ್‌

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Main article: Soviet space program

ರೂಢಿಯಿಂದ, ರಶಿಯನ್‌ ಫೆಡರಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಏಜನ್ಸಿ (ಅಥವಾ ಸೋವಿಯತ್ ಪೂರ್ವಿಕ)ಯಿಂದ ನೇಮಿಸಲಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗೆ ಕಾಸ್ಮೊನಾಟ್ ಎಂದು ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೬] ರಷಿಯಾ ಶಬ್ದ ಕಾಸ್ಮೊನಾಟ್‌ ನ ಆಂಗ್ಲೀಕರಣ Russian: космона́втRussian pronunciation: [kəsmɐˈnaft]ದಿಂದ ಈ ಶಬ್ದ ಬಂದಿದೆ. ,ಗ್ರೀಕ ಶಬ್ದ ಕಾಸ್ಮೊಸ್ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಪರಿವರ್ತನಾ ರೂಪ, ಇದರರ್ಥ " ವಿಶ್ವ", ಮತ್ತು ನಾಟ್ಸ್ (ναύτης), ಇದರರ್ಥ "ನಾವಿಕ". "ಕಾಸ್ಮೊನಾಟ್" ಮತ್ತು "ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಾಟ್" ಎಲ್ಲಾ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳಾಗಿವೆ. ಉಪಯೋಗದ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳು ನಿರ್ಣಯಿಸುತ್ತವೆ.

ರಷಿಯಾದ ವಾಯುದಳದ ಚಾಲಕ ಯೂರಿ ಗಗಾರಿನ್ ಮೊದಲ ಗಗನಯಾತ್ರಿ. ರಷಿಯಾದ ಕಾರ್ಖಾನೆಯ ಕೆಲಸಗಾರ ವ್ಯಾಲೆಂಟಿನಾ ತೆರೆಶ್ಕೊವಾ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಗಗನಯಾತ್ರಿ, ಹಾಗೆಯೇ ಬಹುಶಃ ಮೊದಲ ನಾಗರಿಕ ಗಗನಯಾತ್ರಿ (ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕರು ಇದರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ). ಮಾರ್ಚ್ ೧೪, ೧೯೯೫ರಂದು, ನೋರ್ಮನ್ ಥಗಾರ್ಡ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ರಷಿಯಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಮೊದಲ ಅಮೇರಿಕಾದವನು. ಇವನು ಬಹುಶಃ ಮೊದಲ "ಅಮೇರಿಕಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿ".

ಚೀನಿಯರು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Main article: Chinese space program

ಪೀಪಲ್ಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಚೈನಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಅಧಿಕೃತ ಆಂಗ್ಲ-ಭಾಷಾ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಾಟ್ ಹಾಗೂ ರಶಿಯನ್‌ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ космонавт (ಕಾಸ್ಮೊನಾಟ್ ) ಎಂದು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.[೧೮][೧೯] ಚೀನಾದಲ್ಲಿ, ಗಗನಯಾತ್ರಿಗೆ "yǔhángyuán" ಶಬ್ದವು (宇航员, "ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ತೇಲುವ ಮನುಷ್ಯ ") ಅಥವಾ "hángtiānyuán" (航天员, "ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ತೇಲುವ ಮನುಷ್ಯ") ಎಂದು ಧೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. "tàikōng rén" (太空人, "ಗಗನಯಾತ್ರಿ" ಎಂಬ ಪದವು) ತೈವಾನ್ ಮತ್ತು ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಚೈನಾದಿಂದ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ವೃತ್ತಿಪರ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಆಂಗ್ಲ್-ಭಾಷಾ ಸುದ್ಧಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಟೈಕೊನಟ್ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೨೦] ಈ ಶಬ್ದವು ಲಾಂಗ್ಮನ್ ಮತ್ತು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌‍ ನಿಘಂಟಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇದೆ. ನಂತರ ಇದನ್ನು " ಚೈನಾದ ಮಿಶ್ರ ಶಬ್ದ ಟೈಕಾಂಗ್ (ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ) ಮತ್ತು ಗ್ರೀಕನ ನಟ್ (ನಾವಿಕ)"ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ; ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ ಚೈನಾ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಯಾಂಗ್ ಲೆವೆಯ್‌ನನ್ನು Shenzhou ೫ ಗಗನನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ಶಬ್ದವು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.[೨೧] ಈ ಶಬ್ದವು ಚೈನಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯೋಜನೆ ಆರಂಭದಿಂದ ಕ್ಸಿನ್‌ಹುವಾರಿಂದ ಚೈನೀಸ್ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಡೈಲಿಯ ಆಂಗ್ಲ ರೂಪಾಂತರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೨೨] ಶಬ್ದದ ಉಗಮವು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ; ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮೇ ೧೯೯೮, ಮಲೇಶಿಯಾದ ಚೀವ್ ಲೀ ಯೀರಿಂದ (赵里昱) ಇದನ್ನು ನ್ಯೂಸ್‌ಗ್ರೂಪ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.[೨೩][೨೪][೨೫]

ಇತರೆ ಶಬ್ದಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ, ನಾಸಾ ಮತ್ತು ರಶಿಯನ್‌ ಫೆಢರಲ್ ಏಜನ್ಸಿಗಳು ಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಈ ಎರಡು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿಯೋಗದಲ್ಲಿನ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು "ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟ ಭಾಗಿದಾರ" ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಒಪ್ಪಿದವು.

ರಷಿಯಾ(ಮೊದಲಿನ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ), ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಮತ್ತು ಚೀನಾಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮಾನವ ಸಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಬೇರಾವ ದೇಶವೂ ಹಾರಿಸಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಉಳಿದ ದೇಶಗಳು ಈ ದೇಶಗಳಲ್ಲೊಂದರ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಮಾನವನನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿವೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಂದ ಭಾಗಶಃ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಉಳಿದ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಶಬ್ದಗಳು ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸ್ಪೇಷನಟ್ ಶಬ್ದವು (ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಕಾಗುಣಿತ: spationaute ) ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಶಬ್ದ ಸ್ಪ್ಯಾಟಿಯಮ್ ಅಥವಾ ಸ್ಪೇಸ್, ಮತ್ತು ಮಲಯ ಶಬ್ದ ಅಂಗ್ಕಸವನ್‌ ಗಳು ಅಂಗ್ಕಸವನ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗಿದಾರರನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಕಾಶಯಾನದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಚಿತ್ರ:Gagarin space suite.jpg
ಯೂರಿ ಗಾಗರಿನ್, 1961 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ತಲುಪಿದ ಮೊದಲ ಮಾನವ
ನೀಲ್ ಆರ್ಮ್‌ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್, ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೊದಲ ಮಾನವ (1969).
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: Spaceflight records and Timeline of space travel by nationality

ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೨, ೧೯೬೧ರಲ್ಲಿ ವಾಸ್ಟಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಮೊದಲ ಮಾನವ ರಷ್ಯಾದ ಯೂರಿ ಗ್ಯಾಗರಿನ್, ಇದು ೧೦೮ ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತಿತು. ಗಗಾರಿನ್‌ ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅಂತರಿಕ್ಷ ವಾಹನದಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಪ್ಯಾರ‍ಾಚೂಟ್‌ನ ಮೂಲಕ ಕೆಳಗಿಳಿದ ಎಂಬ ಆಪಾದನೆ ಇದೆ.[೨೬] ೧೯೬೩ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ವಲೆಂಟಿನಾ ತೆರೆಷ್ಕೋವಾ ವಾಸ್ಟಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಮಹಿಳೆ.

ಅಲನ್ ಶೆಪರ್ಡ್ ಮೇ ೫, ೧೯೬೧ರಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶವನ್ನು ತಲುಪಿ ೧೫ ನಿಮಿಷ ಸುತ್ತಿದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮೊದಲನೇ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ಎರಡನೇಯವನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಸ್ಯಾಲೀ ರೈಡ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಶಟಲ್ ಚಾಲೆಂಜರ್‌ನ ನಿಯೋಗದಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಟಿಎಸ್‌-೭ರಲ್ಲಿ ಜೂನ್ ೧೮, ೧೯೮೩ರಂದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ.[೨೭]

೧೯೬೮ರಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಸುತ್ತಿದ ಮೊದಲ ನಿಯೋಗ ಅಪೋಲೊ ೮ , ಅದರಲ್ಲಿ ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್‌ನ ವಿಲಿಯಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡರ್ಸ್ ಮೊದಲ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಎಪ್ರಿಲ್‌ ೧೯೮೫ನಲ್ಲಿ ತಲುಪಿದ, ಟೇಲರ್ ವಾಂಗ್ ಚೀನೀ ಮೊದಲ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೨೮][೨೯] ೧೫ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ, ಯಾಂಗ್ ಲಿವೈ ಚೀನಾದ ಮೊದಲ ಶೆನ್ ಜೂ೫ ಗಗನನೌಕೆಯನ್ನೇರಿದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.

ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್, ಇದು ಇಂಟರ್‌ಕಾಸ್ಮೋಸ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಇತರ "ಸೊಶಿಯಲಿಸ್ಟ್" ರಾಷ್ಟ್ರದ ಜನರಿಗೂ ಇದರಲ್ಲಿ ತೆರಳಲು ಅನುಮತಿ ಕೊಟ್ಟರು (ವರ್ಸ ಪಾಕ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸೊವಿಯತ್-ಒಕ್ಕೂಟದ ಇತರರು). ಉದಾಹರಣೆಗೆ ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ ಜೆಕೊಸ್ಲಾವಾಕ್‌ನವನಾದ ವ್ಲಾಡಿಮಿರ್ ರೆಮೆಕ್ ಮೊದಲ ಯುರೋಪಿನ ಸೋವಿಯತ್‌ ಅಲ್ಲದ ರಷ್ಯಾದ ಸೊಯುಜ್-ಯು ರಾಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತೆರಳಿದವನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೦] ಜುಲೈ ೨೩, ೧೯೮೦ರಲ್ಲಿ, ವಿಯೆಟ್ನಾಂನ ಪಾಮ್ ಟುಆನ್ ಸೊಯಜ್ ೩೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಮೊದಲ ಏಷ್ಯಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೧] ೧೯೮೦ರಲ್ಲೂ ಸಹ, ಕ್ಯೂಬನ್ ಅರ್ನಾಲ್ಡೊ ಟಮಯೊ ಮೆಂಡೆಜ್ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜನಾಂಗದವನಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಗ್ಯೂಯಾನ್ ಬ್ಲ್ಯೂಫೊರ್ಡ್ ಮೊದಲ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಮೇರಿಕಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಪಾಟ್ರಿಕ್ ಬೌಂಡ್ರಿ ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೨][೩೩] ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ, ಅಬ್ದುಲ್ ಅಹಾದ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್‌ ಮೊದಲ ಆಫ್ಗನ್, ಮಿರ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ದಿನ ಕಳೆದು ಬಂದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೪]

ಸ್ಪೇಸ್ ಶಟಲ್‌ನಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಸೀಟ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಯುಎಸ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಜರ್ಮನಿಯ ಉಲ್ಫ್ ಮೆ‌ರ್‌ಬೊಲ್ಡ್ ಯುಎಸ್ ಸ್ಪೇಸ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿದ ಮೊದಲ ಯುಎಸ್‌ ಪ್ರಜೆಯಲ್ಲದ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ, ರುಡಾಲ್ಫೊ ನೆರಿ ವೆಲ ಮೆಕ್ಸಿಕೊದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೫] ೧೯೯೧ರಲ್ಲಿ, ಹೆಲೆನ್ ಶರ್ಮನ್ ಮೊದಲ ಬ್ರಿಟನ್ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೬] ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ, ಮಾರ್ಕ್ ಶಟಲ್‌ವರ್ಥ್ ಮೊದಲ ಆಫ್ರಿಕಾ ದೇಶದ ಗಗನನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ನಾಗರಿಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೩೭] ೨೦೦೩ರಲ್ಲಿ, ಇಲಾನ್ ರುಮೌನ್ ಮೊದಲ ಇಸ್ರೇಲ್‌ ಗಗನಯತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈತ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳುವಾಗ ಅಪಘಾತಕ್ಕೀಡಾದನು.

ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ವಯಸ್ಸಿನ ದಾಖಲೆಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಗೆರ‍್ಮನ್‌‌ ಟೊಟೊವ್ ವಾಸ್ಟಾಕ್ ೨ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವಾಗ ಆತನ ಮಯಸ್ಸು ೨೫ ವರ್ಷ. (ಟಿಟೊವ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲಿ ನರಳಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೇಯವನಾಗಿದ್ದಾನೆ).[೩೮][೩೯] ಜಾನ್ ಗ್ಲೆನ್,ತನ್ನ ೭೭ನೇ ವಯಸಿನಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಟಿಎಸ್‌-೯೫ನಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದ ಹಿರಿಯವನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೪೦]

ಸಮಯ ಮತ್ತು ದೂರದ ಮೈಲುಗಲ್ಲುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಂದರೆ ೪೩೮ ದಿನಗಳಕಾಲ ರಷ್ಯಾದ ವಲೆರಿ ಪೊಲ್ಯಕೊವ್ ಗಗನಯಾನದಲ್ಲಿ ಕಳೆದವನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೯] ೨೦೦೬ರ ವರೆಗೆ, ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಂದರೆ ಏಳು ಬಾರಿ ಜೆರ್ರಿ ಎಲ್. ರಾಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಚಾಂಗ್ ಡಯಾಜ್ ಗಗನಯಾನ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಭೂಮಿಯಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ದೂರ ಚಲಿಸಿದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳೆಂದರೆ401,056 km (249,205 mi) ಜಿಮ್ ಲೊವೆಲ್, ಜಾಕ್ ಸ್ವಿಗೆರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಡ್ ಹೈಸ್, ಅವರು ಅಪೋಲೊ ೧೩ರ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವೇಳೆ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಸುತ್ತು ಹಾಕಿದರು.[೯]

ನಾಗರಿಕರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

’ನಾಗರಿಕ’ ಎಂಬ ಪದದ ನಿಖರವಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕನುಸಾರವಾಗಿ, ವಾಸ್ಟಾಕ್ ೬ನಲ್ಲಿ ವಾಲೆಂಟಿನಾ ಟೆರೆಶ್ಕೋವಾ (ಈಕೆ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯೂ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ) ಅಥವಾ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರದ X-೧೫ ಪ್ಲೈಟ್ ೯೦ನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿದ ಜೋಸೆಫ್ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ವಾಕರ್ ಮೊದಲ ನಾಗರಿಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.[೪೧][೪೨] ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮಹಿಳಾ ಪೈಲಟ್‌ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಟೆರೆಶ್ಕೋವಾಳನ್ನು ಯುಎಸ್‌ಎಸ್‌ಆರ್‌ ಫೋರ್ಸ್‌ನ ಗೌರವಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನೊದಗಿಸಲಾಯಿತು. ಜೋ ವಾಕರ್ ಯುಎಸ್ ಆರ್ಮಿ ಎರ್ ಫೋರ್ಸ್‌ ಅನ್ನು ಸೇರಿದನು. ಆದರೆ ಅವನ ಹಾರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸದಸ್ಯನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲು ವೊಸ್ಕೋಡ್ ೧ ಗಗನಯಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿದ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟಿನ್ ಫಿಯೋಕ್ಟಿಸ್ಟೋವ್‌‍ ಮತ್ತು ಬೊರಿಸ್ ಯೆಗಿರೋವ್‌ರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ದೇಶದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.

೧೯೮೩ರಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಟಿಎಸ್‌-೯ ಗಗನನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಮೊದಲ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯೆಂದರೆ ಬೈರಾನ್ ಕೆ ಲಿಚೆನ್‌ಬರ್ಗ್, ಮಸ್ಸಾಚುಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯ ಸಂಶೋಧಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ.[೪೩] ೧೯೯೦ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಟೊಯೊಹಿರೊ ಅಕಿಯಮ ಟೋಕಿಯೊ ಬ್ರಾಡ್‌ಕಾಸ್ಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಂನ ಮೊದಲ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ, ಅಕಿಯಾಮ "ರಿಸರ್ಚ್ ಕಾಸ್ಮೋನಟ್" ಆಗಿ ಅಂದಾಜು $೧೨ ಮಿಲಿಯನ್ (ಯುಎಸ್‌ಡಾಲರ್‌)ನ ಜಪಾನೀ ಟಿವಿಸ್ಟೇಶನ್‌ನ ಒಪ್ಪಂದದ ಮಿರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದನು.[೪೪][೪೫][೪೬] ಪ್ರಯಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಕಿಯಾಮ ತೀವ್ರತರವಾದ ಸ್ಪೇಸ್-ಸಿಕ್‌ನೆಸ್‌ನಿಂದ ಬಳಲಿದನು, ಇದು ಅವನ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೇರಿತು.[೪೫]

ಮೊದಲ ಸ್ವಂತ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾನವೆಂದರೆ ಡೆನ್ನಿಸ್ ಟಿಟೊನದು, ೨೮ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೦೧ರಂದು ಇದು ರಷ್ಯಾದ ಗಗನನೌಕೆಯಾದ ಸೂಯಜ್ ಟಿಎಮ್-೩ ನಲ್ಲಾಯಿತು.

ಸ್ವ-ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದ ಯಾತ್ರಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Main article: Space tourism

ಮೊದಲ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದವನೆಂದರೆ ಮೈಕ್ ಮೆಲ್ವಿಲ್, ಸ್ಪೇಸ್ ಶಿಫ್ಟ್‌ಒನ್ ಫ್ಲೈಟ್ ೧೫ಪಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಲಕನಾಗಿ ಒಳಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದನು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಈತ ಸ್ಕೇಲ್ಡ್ ಕಾಂಪೋಸಿಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಟೆಸ್ಟ್ ಪೈಲಟ್ ಆಗಿದ್ದು, ನಿಜವಾಗಿ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಅಲ್ಲ.[೪೭][೪೮] ಇನ್ನಿತರ ಏಳು ಜನ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳೆಂದರೆ

  1. ಡೆನ್ನಿಸ್ ಟಿಟೊ (ಅಮೇರಿಕಾದವನು): ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೮ – ಮೇ ೬, ೨೦೦೧ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  2. ಮಾರ್ಕ್ ಶಟಲ್‌ವರ್ತ್ (ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದವನು): ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೫ – ಮೇ ೫, ೨೦೦೨ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  3. ಗ್ರೆಗರಿ ಒಲ್ಶನ್ (ಅಮೇರಿಕಾದವನು): ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧–೧೧, ೨೦೦೫ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  4. ಅನೌಶೆಶ್ ಅನ್ಸಾರಿ (ಇರಾನಿನವನು / ಅಮೇರಿಕಾದವನು): ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೮–೨೯, ೨೦೦೬ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  5. ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸಿಮೊನೈ (ಹಂಗೇರಿಯಾದವನು / ಅಮೇರಿಕಾದವನು): ಏಪ್ರಿಲ್ ೭–೨೧, ೨೦೦೭ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್), ಮಾರ್ಚ್ ೨೬ – ಏಪ್ರಿಲ್ ೮, ೨೦೦೯ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  6. ರಿಚರ್ಡ್ ಗಾರಿಯಟ್ (ಅಮೇರಿಕಾದವನು): ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೨–೨೪, ೨೦೦೮ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)
  7. ಗೈ ಲಾಲಿಬರ್ಟೆ (ಕೆನಡಿಯನ್): ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೩೦, ೨೦೦೯ – ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೧, ೨೦೦೯ (ಐಎಸ್‌ಎಸ್)

ತರಬೇತಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: Astronaut ranks and positions

೧೯೫೯ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ನಾಸಾ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ತರಬೇತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.[೪೯] ಮೊದಲ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯದ ಜೆಟ್ ಪೈಲೆಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾಸಾ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯಾಗಲು ಪೂರ್ವಾಪೇಕ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಜಾನ್ ಗ್ಲೆನ್ ಅವಾ ಸ್ಕಾಟ್ ಕಾರ್ಪೆಟರ್(ಮರ್ಕ್ಯೂರಿ ಸೆವೆನ್) ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ಬೋಧನ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಯ್ಕೆಯು ಮೊದಲಿಗೆ ಸೈನ್ಯದ ಪೈಲಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು[೫೦][೫೧] ಮೊದಲಿನ ಅಮೇರಿಕಾ ಮತ್ತು ಸ್ಪೈನ್‌ಗಳೆರಡರ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಜೆಟ್ ಫೈಟರ್ ಪೈಲಟ್‌ಗಳಾಗಿರುತಿದ್ದರು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಟೆಸ್ಟ್ ಪೈಲಟ್‌ಗಳಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು.

ಆಯ್ಕೆಯಾದ ನಂತರ ನಾಸಾ ಗಗನಯತ್ರಿಗಳು ೨೦ ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಾಸಾದ ನ್ಯೂಟ್ರಲ್ ಬೈಯೊಸಿ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿಯ ಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಗಗನನೌಕೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ತರಬೇತಿಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವುಕಡೆ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.[೧][೫೦] ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿನ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಕೆಲಕಾಲದ ವಿಮಿಟ್ ಕೊಮೆಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿನ ಭಾರವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತರಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಈ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರನ್ನು ಕೆಸಿ-೧೩೫ರ ಆಧುನಿಕ ಜೋಡಿಗೆ ಇಡಲಾಗಿತ್ತು (ಇವರು ಕ್ರಮವಾಗಿ ೨೦೦೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾದರು, ಮತ್ತು ೨೦೦೫ರಲ್ಲಿ C-೯ದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು) ಇದು ಪ್ಯಾರಾಬೋಲಿಕ್ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.[೪೯] ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನದ ಗಂಟೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಬೇಕಾಗುತಿತ್ತು. ಜಾನ್ಸನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸೆಂಟರ್‍ಗೆ ಸಾಮೀಪದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಎಲಿಂಗ್ಟನ್ ಮೈದಾನದ ಹೊರಗೆ ಟಿ-೩೮ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಮಾನದ ಹಾರಾಟವನ್ನು ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್ ಬೇಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಾದರೂ, ಎಲಿಂಗ್ಟನ್ ಮೈದಾನದವನ್ನು ಶಟಲ್ ಟ್ರೈನಿಂಗ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು.

ನಾಸಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಲು ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿರಬೇಕು.[೪೯][೫೨]
  • ಅತ್ಯಂತ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ದೈಹಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗಬೇಕು ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರ ಮತ್ತು ದೂರದ ದೃಷ್ಟಿದೋಷವು ೨೦/೨೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರಬಾರದು(೬/೬). ಕುಳಿತಾಗ ರಕ್ತದೊತ್ತಡವು ೧೪೦ರಲ್ಲಿ ೯೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರಬಾರದು.

ಕಮಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ಗಣಿತಗಳಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಅವಶ್ಯವಾಗಿರಬೇಕಿತ್ತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್‌ಗೆ ಇದು ಹೊರತಾಗಿತ್ತು.
  • ಕನಿಷ್ಟ ೧,೦೦೦ ಗಂಟೆಗಳ ಪೈಲಟ್-ಇನ್-ಕಮಾಂಡ್ ಆಗಿ ಜೆಟ್ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿರಬೇಕಿತ್ತು. ಟೆಸ್ಟ್ ಪೈಲಟ್ ಆದ ಅನುಭವ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ.
  • ಆತ ೫ ಫೀಟ್ ೪ ಇಂಚಿನಿಂದ ೬ ಫೀಟ್ ೪ ಇಂಚು ಇರಬೇಕಿತ್ತು(೧.೬೩ to ೧.೯೩ m).
  • ದೂರದೃಷ್ಟಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಪ್ರತಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ೨೦/೨೦ರಷ್ಟಿರಬೇಕು.
  • ಕಣ್ಣಿನ ವಕ್ರೀಕಾರಕ ಶಸ್ತ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವಿಧಾನಗಳು, ಪಿಆರ್‌ಕೆ ಮತ್ತು ಲೇಸಿಕೆಗಳು ಈಗ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಿದೆ, ಶಸ್ತ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳ ನಂತರ ಕನಿಷ್ಟ ಒಂದು ವರ್ಷ ಆಗಿರಬೇಕು.

ಆ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಕೊನೆಯ ಪರಿಗಣನೆಗೊಳಪಟ್ಟಾಗ ಶಸ್ತ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವರದಿಯನ್ನು ಕೇಳಲಾಗುವುದು.

ತಜ್ಞರ ನಿಯೋಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ , ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ಗಣಿತಗಳಲ್ಲಿ ಪದವಿಯೊಂದಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ(ಪದವಿ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ) ಮತ್ತು ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ಪದವಿ(ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ= ೧ ವರ್ಷ ಅಥವಾ ಡಾಕ್ಟೋರಿಯಲ್ ಡಿಗ್ರಿ = ೩ ವರ್ಷಗಳು) ಇರಬೇಕು.
  • ಅಬ್ಯರ್ಥಿಯ ಎತ್ತರ ೫ ಫೀಟ್ ೨ ಇಂಚಿನಿಂದ ೬ ಫೀಟ್ ೪ ಇಂಚು (೧.೫೭ to ೧.೯೩ m)ಇರಬೇಕು.

ತಜ್ಞರ ಶಿಕ್ಷಕ ನಿಯೋಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಿಶನ್ ಸ್ಪೇಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಎಜುಕೇಟರ್ಸ್ ಲಿಂಡನ್‌ಬರ್ಗರ್, ಅರ್ನಾಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ಅಕಬ ಪ್ಯಾರಬೊಲಿಕ್ ಫ್ಲೈಟ್
Main article: Educator Astronaut Project
  • ಪದವಿಯೊಂದಿಗೆ ಶಿಶುವಿಹಾರದಿಂದ ೧೨ಯ ವರೆಗಿನ ಭೋದನೆಯ ಅನುಭವ. ಆಧುನಿಕ ಪಧವಿಯು ಅಗತ್ಯವಲ್ಲ ಆದರೆ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ.[೫೩]

ತಜ್ಞರ ಶಿಕ್ಷಕರ ನಿಯೋಗ ಅಥವಾ "ಶಿಕ್ಷಕ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು" ಮೊದಲು ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿನ ಮೂರು ಜನ ನಾಸಾ ಶಿಕ್ಷಕ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳೆಂದರೆ: ಜೋಸೆಫ್ ಎಮ್.ಅಕಾಬಾ, ರಿಚರ್ಡ್ ಆರ್. ಅರ್ನಾಲ್ಡ್, ಮತ್ತು ಡೊರೊತಿ ಮೆಟ್ಕಾಫ್-ಲಿಂಡೆನ್‌ಬರ್ಗರ್.[೫೪][೫೫] ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ಟ ಮ್ಯಾಕ್‌ಅಲಿಫೆಗೆ ಬಾರ್ಗರ ಮಾರ್ಗನ್ ನೆರವು ನೀಡುವ ಶಿಕ್ಷಕಳಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದಳು, ಇವಳು ಮೊದಲ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಶಿಕ್ಷಕಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವಳನ್ನು ನಿಯೋಗ ತಜ್ಞೆಯನ್ನಾಗಿ ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[೫೬] ೧೯೮೦ ದಶಕದ ಶಿಕ್ಷಕ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಇದು ಟೀಚರ್ ಇನ್ ಸ್ಪೇಸ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.[೫೭][೫೮]

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾನದಲ್ಲಿನ ಆರೋಗ್ಯದ ಅಪಾಯಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ: Space medicine

ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಒತ್ತಡ ಇಳಿತದ ಕಾಯಿಲೆ, ಬರೊಟ್ರೌಮ, ರೋಗನಿರೋಧಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಕಾಯಿಲೆ, ಮೂಳೆ ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯು ಕೊರೆತ, ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿನ ಇಳಕೆಯಿಂದಾದ ಆರ್ಥೊಸ್ಟಾಟಿಕ್ ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ (orthostatic intolerance due to volume loss), ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣದಿಂದಾದ ಗಾಯಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ಅರೋಗ್ಯದ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಬಯೋಮೆಡಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ನ ಮೂಲಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಗಳ ಬಗೆಗೆ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಅಡ್ವಾನ್ಸಡ್ ಡೈಗ್ನಾಸ್ಟಿಕ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಇನ್ ಮೈಕ್ರೊಗ್ರಾವಿಟಿ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು (ಮಾಜಿ ಐಎಸ್‌ಎಸ್ ಕಮಾಂಡರ್ಸ್‌ಗಳಾದ ಲೊರಿ ಚಿಯಾವೊ ಮತ್ತು ಗೆನ್ನಾಡಿ ಪಡಲ್ಕಾ ಸೇರಿದಂತೆ) ಮಹತ್ವದ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ತಜ್ಞರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಾಗುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ನೂರಾರು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಅರಿಯಲು ಇದನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಈ ಅಧ್ಯಯನದ ತಂತ್ರಗಳು ಈಗ ಅನೇಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಮತ್ತು ಒಲಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಳುಗಳಿಗಾಗುವ ಅಪಘಾತಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ವೈದ್ಯಕೀಯದ ಮತ್ತು ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ತಜ್ಞರಲ್ಲದವರು ಮಾಡಿದ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಭೂಮಿಯಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಡುವ (ರಿಮೋಟ್ ಗೈಡೆಡ್) ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್‌ನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ವೈದ್ಯರ ಲಭ್ಯತೆಯಿಲ್ಲದಂತಹ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.[೫೯][೬೦][೬೧]

ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ, ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಪೈಲಟ್-ಕಾಸ್ಮೊನಟ್ ಆಫ್ ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರೇಶನ್‌ನಿಂದ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಹಿರೋ ಆಫ್ ದಿ ರಷ್ಯನ್ ಫೆಡರೇಶನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೊಟವು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ನಾಸಾದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದವರು ಲಪೆಲ್ ಪಿನ್‌ನನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಬಹ್ಯಾಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಬಂಗಾರದ ಪಿನ್‌ನನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಯುಎಸ್ ಸೌನ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಯಾನದ ನಂತರ ವಿಶೇಷವಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಬ್ಯಾಡ್ಜ್‌ನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಬ್ಯಾಡ್ಜನ್ನು ೫೦ಮೈಲಿಗಳ (೮೦ ಕಿಮೀ) ಎತ್ತರಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲೆ ಹೋದ ತನ್ನ ಪೈಲಟ್‌ಗಳಿಗೂ ಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಸ್ಪೇಸ್ ಮಿರರ್ ಮೆಮೊರಿಯಲ್

ಮರಣಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Main article: Space accidents and incidents

ನಾಲ್ಕು ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು ಹಾರಾಟದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಜೀವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಜನ ಅಮೇರಿಕಾದವರು, ಮೂರು ರಷ್ಯನ್ನರು, ಒಬ್ಬ ಉಕ್ರೇನಿನವನು, ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಇಸ್ರೇಲಿನವನು. ಅನೇಕರು ಬಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಜೀವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜಾನ್ ಎಫ್ ಕೆನಡಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದ ನೆಲದಲ್ಲಿನ ವಿಸಿಟರ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸನ ಸ್ಪೇಸ್ ಮಿರರ್ ಮೆಮೊರಿಯಲ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಬಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ತರಬೇತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇಪ್ಪತ್ತು ನಾಸಾದ ಗಗನಯಾತ್ರೆಯ ವೃತ್ತಿನಿರತರಿಗೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಸ್ಮಾರಕವು ಯು.ಎಸ್‌ ವಾಯುಪಡೆಯX-೧೫ ಪರೀಕ್ಷಾ ಹಾರಾಟಗಾರ, ಅಂದಿನ ರಹಸ್ಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಯು.ಎಸ್‌ ವಾಯುಪಡೆಯ ಅಧಿಕಾರಿ, ಚಾಲೆಂಜರ್ ದುರಂತರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಾಗರಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಭಾಗಿದಾರ, ಮತ್ತು ಕೊಲಂಬಿಯಾ ದುರಂತದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಯ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರೆ ದಾಖಲೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಮಾರ್ಚ್ 14, 2019 ರಂದು, ಕ್ರಿಸ್ಟಿನಾ ಕೋಚ್ ದಂಡಯಾತ್ರೆ 59, 60 ಮತ್ತು 61 ರಲ್ಲಿ ಫ್ಲೈಟ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 18, 2019 ರಂದು, ಅವರು ಮತ್ತು ಜೆಸ್ಸಿಕಾ ಮೀರ್ ಅವರು 'ಪೂರ್ಣ ಮಹಿಳಾ ತಂಡದ' ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆಯರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 28, 2019 ರಂದು, ಕ್ರಿಸ್ಟಿನಾ ಕೋಚ್ ಮಹಿಳೆಯು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಯಾತ್ರಿಗಳ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮುರಿದರು. ಅವರು ಫೆಬ್ರವರಿ 6, 2020 ರಂದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಿಂದ ಮರಳಿದರು.[೬೨]

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Portal box

  • ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೋನಟ್ ಹಾಲ್ ಆಫ್ ಫೇಮ್
  • ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಗಗನಯಾತ್ರಿ
  • ಹೆಸರಿನಾಧಾರವಾಗಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ಆಯ್ಕೆಯಾಧಾರದಲ್ಲಿ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ದೇಶದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿಗಳ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್
  • ಹ್ಯೂಮನ್ ಸ್ಪೇಸ್‌ಫ್ಲೈಟ್ಸ್‌ಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ಹೆಸರಿನಾಧಾರವಾಗಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದವರ ಪಟ್ಟಿ
  • ದೇಶದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದವರ ಪಟ್ಟಿ
  • ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಯಾನಗಳ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಯಾನಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದವರರಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದ ಜೋಡಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ X-15 ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು
  • ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಆಹಾರಗಳು
  • ಸ್ಪೇಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ ದಾಖಲೆಗಳು
  • ಸ್ಪೇಸ್ ಸ್ಯೂಟ್‌ಗಳು
  • ಮೆನ್ ಆಫ್ ಸೀರೀಸ್ ಸರಣಿಗಳ ಲೇಖಕನಾದ ಶಿರ್ಲೇ ಥಾಮಸ್ (1960–1968)
  • ರಷ್ಯಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು
  • ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ದಿನ
  • ಯೂರೀಸ್ ನೈಟ್
  • ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಗಡಿ
  • ದುರ್ಘಟನೆಗೀಡಾದ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳು
  • ಗಗನಯಾತ್ರಿ ಪಾತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ
  • ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ಭೂಸ್ಪರ್ಶ
  • ಮರ್ಕ್ಯೂರಿ13, 13 ತಪಾಸಣೆಗೊಳಪಟ್ಟ ಆದರೆ ಗಗನಯಾನ ಮಾಡದ ಮಹಿಳೆಯರು
  • ಸೌರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್
  • ಜೆ-ವಿಯರ್
  • ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪರಿಶೋಧನೆ
  • ಯುಎಸ್ ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳ ಮೇಲೆ

ಯು.ಎಸ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಪರಿಶೋಧನೆಯ ಇತಿಹಾಸ

ಪೂರಕ ಮಾಹಿತಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ ೧.೦ ೧.೧ ನಾಸಾ (2006). "Astronaut Fact Book" (PDF). National Aeronautics and Space Administration. Archived from the original (PDF) on ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26, 2007. Retrieved October 4, 2007.
  2. ↑ Marie MacKay (2005). "Former astronaut visits USU". The Utah Statesman. Archived from the original on ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26, 2008. Retrieved October 4, 2007.
  3. ↑ ಎಫ್‌ಎಐ ಸ್ಪೋರ್ಟಿಂಗ್ ಕೋಡ್, ವಿಭಾಗ 8, ವಾಕ್ಯವೃಂದ 2.12.1
  4. ↑ ನಾಸಾ- X-15 ಸ್ಪೇಸ್ ಪಯೋನಿಯರ್ಸ್ ನೌ ಹಾನರ್ಡ್ ಆ‍ಯ್‌ಸ್ ಆಸ್ಟ್ರೊನಟ್ಸ್
  5. ↑ ಅನೌಶೆಶ್ ಅನ್ಸಾರಿಯನ್ನು ಇರಾನಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
  6. ↑ William Harwood (2009). "Current Space Demographics". CBS News. Retrieved September 27, 2009.
  7. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Women of Space". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  8. ↑ NASA. "NASA's First 100 Human Space Flights". NASA. Archived from the original on ಆಗಸ್ಟ್ 27, 2007. Retrieved October 4, 2007.
  9. ↑ ೯.೦ ೯.೧ ೯.೨ ೯.೩ Encyclopedia Astronautica (2007). "Astronaut Statistics - as of 14 November 2008". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  10. ↑ NASA (2004). "Walking in the Void". NASA. Archived from the original on ಮಾರ್ಚ್ 5, 2016. Retrieved October 4, 2007.
  11. ↑ NASA (2005). "Sergei Konstantinovich Krikalev Biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  12. ↑ NASA (2005). "Krikalev Sets Time-in-Space Record". NASA. Archived from the original on ಆಗಸ್ಟ್ 8, 2016. Retrieved October 4, 2007.
  13. ↑ NASA. ""Peggy A. Whitson (Ph.D.)"". Biographical Data. National Aeronautics and Space Administration. Retrieved 2008-05-13.
  14. ↑ "TheSpaceRace.com - ಸ್ಪೇಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರೇಶನ್ ಟರ್ಮಿನಾಲಜಿಯ ಶಬ್ದಕೋಶ". Archived from the original on 2008-01-05. Retrieved 2010-09-09.
  15. ↑ IAF (2010-08-16). "IAF History". International Astronautical Federation. Archived from the original on 2011-07-19. Retrieved 2010-08-16.
  16. ↑ ೧೬.೦ ೧೬.೧ Dismukes, Kim - NASA Biography Page Curator (2005-12-15). "Astronaut Biographies". Johnson Space Center,NASA. Retrieved 2007-03-06. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (help)
  17. ↑ ESA (2008-04-10). "The European Astronaut Corps". ESA. Retrieved 2008-12-28.
  18. ↑ реконмендовать другому. "Chinese embassy in Kazakhstan press-release" (in Russian). fmprc.gov.cn. Retrieved October 4, 2007.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. ↑ ru.china-embassy.org. "Chinese embassy in Russia press-release" (in Russian). ru.china-embassy.org. Retrieved October 4, 2007.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  20. ↑ "Chinese taikonaut dismisses environment worries about new space launch center". China View. 2008-01-26. Retrieved 2008-09-25.
  21. ↑ ""Taikonauts" a sign of China's growing global influence". China View. 2008-09-25. Retrieved 2008-09-25.
  22. ↑ Xinhua (2008). "Chinese taikonaut debuts spacewalk". People's Daily Online. Archived from the original on ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 2008. Retrieved September 28, 2008.
  23. ↑ Chiew, Lee Yih (1998-05-19). "Google search of "taikonaut" sort by date". Usenet posting. Chiew Lee Yih. Retrieved 2008-09-27. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); More than one of |author= and |last= specified (help)
  24. ↑ Chiew, Lee Yih (1996-03-10). "Chiew Lee Yih misspelled "taikonaut" 2 years before it first appear". Usenet posting. Chiew Lee Yih. Retrieved 2008-09-27. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); More than one of |author= and |last= specified (help)
  25. ↑ Evil, Monkey (2005-01-24). "The earliest use of the term found in Google Groups is on that date.[1] Evil Monkey → Talk 03:07, Jan 24, 2005 (UTC)". Wikipedia discussion on astronaut. Evil Monkey. Retrieved 2008-09-27. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); More than one of |author= and |last= specified (help)
  26. ↑ "Back to Earth". BBC News. April 1, 1998. Retrieved April 25, 2010.
  27. ↑ NASA (2006). "Sally K. Ride, Ph.D. Biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  28. ↑ NASA (1985). "Taylor G. Wang Biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  29. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Taylor Wang". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  30. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Vladimir Remek Czech Pilot Cosmonaut". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  31. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Salyut 6 EP-7". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  32. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Tamayo-Mendez". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  33. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). "Baudry". Encyclopedia Astronautica. Retrieved October 4, 2007.
  34. ↑ Joachim Wilhelm Josef Becker and Heinz Hermann Janssen (2007). "Biographies of International Astronauts". Space Facts. Retrieved August 11, 2007.
  35. ↑ NASA (1985). "Rodolfo Neri Vela (Ph.D.) Biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  36. ↑ BBC News (May 18, 1991). "1991: Sharman becomes first Briton in space". BBC News. Retrieved October 4, 2007. {{cite news}}: Check date values in: |year= / |date= mismatch (help)
  37. ↑ africaninspace.com (2002). "First African in Space". HBD. Retrieved October 4, 2007.
  38. ↑ BBC News (August 6, 1961). "1961: Russian cosmonaut spends day in space". BBC News. Retrieved October 4, 2007. {{cite news}}: Check date values in: |year= / |date= mismatch (help)
  39. ↑ Anatoly Zak (2000). "Russia Cosmonaut Gherman Titov Dies". Space.com. Archived from the original on January 26, 2001. Retrieved October 4, 2007.
  40. ↑ NASA (2007). "John Herschel Glenn, Jr. (Colonel, USMC, Ret.) NASA Astronaut". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  41. ↑ ""Civilians in Space"".
  42. ↑ ""Space.com Joseph A Walker"".
  43. ↑ NASA (2002). "Byron K. Lichtenberg Biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  44. ↑ Smithsonian National Air and Space Museum (2007). "Paying for a Ride". Smithsonian National Air and Space Museum. Archived from the original on ಅಕ್ಟೋಬರ್ 26, 2007. Retrieved October 4, 2007.
  45. ↑ ೪೫.೦ ೪೫.೧ BBC News (1990). "Mir Space Station 1986-2001". BBC News. Retrieved October 4, 2007.
  46. ↑ Spacefacts (1990). "Akiyama". Spacefacts. Retrieved October 4, 2007.
  47. ↑ Leonard David (2004). "Pilot Announced on Eve of Private Space Mission". Space.com. Archived from the original on June 24, 2004. Retrieved October 4, 2007.
  48. ↑ Royce Carlton Inc (2007). "Michael Melvill, First Civilian Astronaut, SpaceShipOne". Royce Carlton Inc. Archived from the original on 2007-10-11. Retrieved October 4, 2007.
  49. ↑ ೪೯.೦ ೪೯.೧ ೪೯.೨ NASA (2006). "Astronaut Candidate Training". NASA. Archived from the original on 2007-08-19. Retrieved October 4, 2007.
  50. ↑ ೫೦.೦ ೫೦.೧ NASA (1995). "Selection and Training of Astronauts". NASA. Archived from the original on 2007-09-10. Retrieved October 4, 2007.
  51. ↑ Nolen, Stephanie (2002). Promised The Moon: The Untold Story of the First Women in the Space Race. Toronto: Penguin Canada. p. 235. ISBN 0-14-301347-5.
  52. ↑ NASA (2007). "Astronaut Candidate Program". NASA. Archived from the original on ಅಕ್ಟೋಬರ್ 11, 2007. Retrieved October 4, 2007.
  53. ↑ NASA (2007). "NASA Opens Applications for New Astronaut Class". NASA. Archived from the original on ಫೆಬ್ರವರಿ 25, 2021. Retrieved October 4, 2007.
  54. ↑ NASA (2004). "'Next Generation of Explorers' Named". NASA. Archived from the original on ನವೆಂಬರ್ 26, 2007. Retrieved October 4, 2007.
  55. ↑ NASA (2004). "NASA's New Astronauts Meet The Press". NASA. Archived from the original on ಜನವರಿ 6, 2008. Retrieved October 4, 2007.
  56. ↑ NASA (2007). "Barbara Radding Morgan - NASA Astronaut biography". NASA. Retrieved October 4, 2007.
  57. ↑ Tariq Malik (2007). "NASA Assures That Teachers Will Fly in Space". Space.com. Archived from the original on February 18, 2003. Retrieved October 4, 2007.
  58. ↑ NASA (2005). "Educator Astronaut Program". NASA. Archived from the original on ಮೇ 16, 2008. Retrieved October 4, 2007.
  59. ↑ https://www.nasa.gov/mission _pages/station/science/experiments/ADUM.html
  60. ↑ ವೈನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮೆಡಿಸಿನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಕಾಂಪ್ರಹೆನ್ಸಿವ್ ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್ ಎಜುಕೇಶನ್‌ನ ಪೈಲಟ್ ಸ್ಟಡಿ  : http://www.jultrasoundmed.org/cgi/content/abstract/೨೭/೫/೭೪೫
  61. ↑ ಎವಾಲ್ಯೂಶನ್ ಆಫ್ ಶೋಲ್ಡರ್ ಇಂಟೆಗ್ರಿಟಿ ಇನ್ ಸ್ಪೇಸ್: ಫರ್ಸ್ಟ್ ರಿಪೊರ್ಟ್ ಆಫ್ ಮಸ್ಕುಲೊಸ್ಕೆಲೆಟಲ್ ಯುಎಸ್ ಆನ್ ದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸ್ಟೇಶನ್: http://radiology.rsna.org/content/೨೩೪/೨/೩೧೯.abstract
  62. ↑ Rincon, Paul (February 6, 2020). "New female space record for Nasa astronaut". BBC News. Retrieved February 6, 2020.


ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Look up cosmonaut, spationaut, astronaut, or taikonaut in Wiktionary, the free dictionary.
Wikimedia Commons has media related to Astronauts.
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಗಗನಯಾತ್ರಿ&oldid=1189320" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ