ជំងឺវិកលទស្សន៍

វិកលទស្សន៍
ឈ្មោះផ្សេងៗ	ជំងឺអានពិបាក
	អក្សរដៃសរសេរដោយអ្នកជំងឺវិកលទស្សន៍នៅក្រិក
ឯកទេសភាព	ប្រព័ន្ធប្រសាទ, ពេទ្យកុមារ
រោគសញ្ញា	រំខានដល់ការអាន
អាយុចេញរោគសញ្ញា	អាយុចូលរៀន
ប្រភេទ	វិកលទស្សន៍ផ្នែកលើ
ហេតុបង្ក	កត្តាហ្សែន និង បរិយាកាសជុំវិញ
កត្តាហានិភ័យ	ប្រវត្តិគ្រួសារ, attention deficit hyperactivity disorder
វិធីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ	ធ្វើតេស្តលើ ស៊េរីនៃការចងចាំ, ការប្រកប, ការមើល, និងការអាន
រោគវិនិច្ឆ័យវិសមភាព	ការស្ដាប់ ឬ បញ្ហាចក្ខុវិញ្ញាណ, ការបង្រៀនមិនគ្រប់គ្រាន់
ការព្យាបាល	កែតម្រូវវិធីសាស្ត្របង្រៀន
ភាពញឹកញាប់	3–7%

ជំងឺវិកលទស្សន៍ ឬ ឌីស៊ីលីយ៉ា គឺជាពិការភាពខាងសិក្សា ជាលក្ខខណ្ឌមួយធ្វើឱ្យមនុស្សម្នាក់ពិបាករៀននិងយល់អំពីរឿងផ្សេងៗ ជាងមនុស្សដទៃទៀត។ វាគឺជាបញ្ហាដែលកើតមានជាទូទៅ។

វាប៉ះពាល់ដល់លទ្ធភាពរបស់ខួរក្បាលក្នុងការយល់អំពីពាក្យនានា។ រោគសញ្ញាទូទៅនៃជំងឺវិកលទស្សន៍ គឺបញ្ហាការអាននិងសរសេរ។ ការប៉ាន់ស្មាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក មានសិស្សសាលាចន្លោះពី ៥ ទៅ ៩% មានជំងឺវិកលទស្សន៍នេះ ទាំងដែលមានការប៉ាន់ស្មានរហូតទៅដល់ ៤០% ថែមទៀតផង។^{[ត្រូវការអំណះអំណាង]}

ជំងឺវិកលទស្សន៍នេះ មានច្រើនយ៉ាង។

បុគ្គលិកលក្ខណៈ

មនុស្សម្នាក់អាចមានជំងឺវិកលទស្សន៍ បើទោះបីជាពួកគេវៃឆ្លាត និងទទួលបានការអប់រំក៏ដោយ។ ការសិក្សាថ្មីៗបង្ហាញថា មានម្ចាស់អាជីវកម្មខ្នាតតូចជាច្រើនដែលមានជំងឺវិកលទស្សន៍ ហើយមាន ៣៥ ទៅ ៥០ ភាគរយនៃសហគ្រិនអាមេរិកនិងអង់គ្លេសកើតជំងឺនេះ។^{[ត្រូវការអំណះអំណាង]} អ្នកស្រាវជ្រាវគិតថាសហគ្រិនដែលកើតជំងឺវិកលទស្សន៍ ភាគច្រើនទទួលបានជោគជ័យ ព្រោះតែតែពួកគេអាចចាត់ចែងទំនួលខុសត្រូវ (នៃការសរសេរសំបុត្រ) ហើយនៅតែពូកែនិយាយ។ ^[១]

នៅចុងសតវត្សទី១៩^[២] អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានស្រាវជ្រាវជាច្រើនអំពីជំងឺវិកលទស្សន៍ ហើយបានរកឃើញមូលហេតុមួយចំនួនដែលធ្វើឱ្យមនុស្សមានជំងឺមួយនេះ។ សាស្ត្រាចារ្យម្នាក់ដែលបានស្រាវជ្រាវក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ និង ១៩៩០ បានមើលខួរក្បាលរបស់អ្នកស្លាប់និងមានជំងឺវិកលទស្សន៍។^{[ត្រូវការអំណះអំណាង]} គាត់បានរកឃើញថាផ្នែកខ្លះនៃខួរក្បាលមិនទាក់ទងគ្នាល្អទេ ហើយរឿងនេះបានកើតឡើងក្នុងអំឡុងខែទីបួននៃការមានគភ៌។ បញ្ហានេះមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ខួរក្បាលខាងឆ្វេង។ ការស្រាវជ្រាវថ្មីបំផុតបង្ហាញថាមាន ហ្សែនបីគឺជាបង្កឱ្យមានជំងឺវិកលទស្សន៍ ។

រឿងមួយដែលបណ្តាលឱ្យកើតជំងឺវិកលទស្សន៍ គឺបញ្ហាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រព័ន្ធប្រសាទសោតវិញ្ញាណ។ គេមិនអាចរកឃើញបញ្ហានេះដោយគ្រាន់តែធ្វើតេស្តការស្ដាប់តាមធម្មតាបាននោះទេ ដូច្នេះហើយគ្រូពេទ្យត្រូវតែធ្វើតេស្តបែបពិសេសផ្សេងៗដើម្បីរកមើលវា។ នេះមានន័យថាអ្នកដែលកើតជំងឺវិកលទស្សន៍ធ្ងន់ ពួកគេងាយប្រតិកម្មនឹងសំឡេងខ្លាំងៗ ហើយអាចមានបញ្ហាក្នុងការនិយាយ និងពិបាកផ្ចង់អារម្មណ៍ដែរ។ វាក៏អាចបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហានឹងការស្ដាប់ចង្វាក់និងភ្លេងតន្ត្រីផងដែរ។^{[ត្រូវការបញ្ជាក់]}

មនុស្សជាច្រើនដែលមានជំងឺវិកលទស្សន៍ ក៏អាចមានវិបត្តិផ្លូវចិត្តផ្សេងៗទៀតដែរ ជាពិសេសគឺជំងឺពិបាកប្រុងស្មារតី^[៣] (ADHD)។

រោគវិនិច្ឆ័យ

បើគេចង់ដឹងថាកុមារម្នាក់មានជំងឺវិកលទស្សន៍ឬអត់នោះ ពួកគេត្រូវឱ្យគ្រូពេទ្យពិនិត្យមើល។ កុមារម្នាក់អាចមានជំងឺវិកលទស្សន៍បាន ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចអានឬសរសេរបានល្អ ហើយវាមិនមានមូលហេតុណាលើសពីនេះទេ។ គ្រូពេទ្យកំពុងព្យាយាមបង្កើតការធ្វើតេស្តដំបូងៗ ដើម្បីកំណត់ឱ្យបានថាកុមារម្នាក់មានជំងឺវិកលទស្សន៍ឬអត់ មុនពួកគេធំល្មមចូលរៀនបាន។ ប្រសិនបើពួកគេមានជំងឺនេះ កុមារអាចទទួលការព្យាបាលបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស នោះពួកគេនឹងមានបញ្ហាប្រឈមតិចតួចពេលចូលសាលា។ មានបុគ្គលល្បីៗជាច្រើនរូបដែលកើតជំងឺវិកលទស្សន៍នេះ ដូចជា៖ ស្ទីហ្វិន ហកឃីង,^[៤] ចេមី អូលីវឺរ, វូពី ហ្គូលបឺគ, អូស្ស៊ី អូសបូន, ចេយ ឡេណូ, ចន ដឺ លែនស៊ី, ខីរ៉ា ណៃថ៍លីយ៍, ស៊ូសាន ហេមភ៍សៀរ, អ័រលែនដូ ប្លូម, និង ថម គ្រូស ជាដើម។ យ៉ាងណាក្ដី ពួកគេនៅតែអាចបន្តធ្វើការងាររបស់ពួកគេបាន។^{[ប្រភព?]}

ការព្យាបាល

គេអាចជួយកុមារដែលកើតមានជំងឺវិកលទស្សន៍បាន។ វិធីមួយដែលគ្រូអាចជួយសិស្សមានជំងឺវិកលទស្សន៍ គឺបំបែកពាក្យឱ្យទៅជាសំឡេងផ្សេងគ្នា។ សិស្សត្រូវរៀនពីរបៀបសរសេរសំឡេងខុសៗគ្នា និងបង្កើតពាក្យផ្សេងៗ។ របៀបនេះ អាចជួយដល់ការអាននិងសរសេររបស់ពួកគេបាន។ មនុស្សមួយចំនួនគិតថា កុមារដែលមានជំងឺវិកលទស្សន៍អាចអាននិងសរសេរបានល្អ ប្រសិនបើពួកគេដាក់ក្រដាសពណ៌នៅលើអ្វីដែលពួកគេកំពុងអាន។^{[ត្រូវការអំណះអំណាង]}

ឯកសារយោង

↑ Brent Bowers (December 6, 2007). "Tracing Business Acumen to Dyslexia". New York Times. https://www.nytimes.com/2007/12/06/business/06dyslexia.html. Cites a study by Julie Logan, professor of entrepreneurship at Cass Business School in London, among other literature.
↑ "History of Dyslexia | Dyslexia Awareness". www.dyslexia-aware.com (in American English). Retrieved 2017-05-23.
↑ "អ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររកឃើញទំនាក់ទំនងរវាងមាតាដែលជក់បារីនិងបញ្ហាក្នុងការប្រុងស្មារតី". VOA Khmer. https://khmer.voanews.com/a/scientists-find-biological-link-between-smoking-mothers-and-attention-disorders/3379763.html.
↑ Famous dyslexic people: Stephen Hawking

[1] Brent Bowers (December 6, 2007). "Tracing Business Acumen to Dyslexia". New York Times. https://www.nytimes.com/2007/12/06/business/06dyslexia.html. Cites a study by Julie Logan, professor of entrepreneurship at Cass Business School in London, among other literature.

[2] "History of Dyslexia | Dyslexia Awareness". www.dyslexia-aware.com (in American English). Retrieved 2017-05-23.

[3] "អ្នកវិទ្យាសាស្ត្ររកឃើញទំនាក់ទំនងរវាងមាតាដែលជក់បារីនិងបញ្ហាក្នុងការប្រុងស្មារតី". VOA Khmer. https://khmer.voanews.com/a/scientists-find-biological-link-between-smoking-mothers-and-attention-disorders/3379763.html.

[4] Famous dyslexic people: Stephen Hawking

[១]

[២]

[៣]

[៤]