Константин Дмитриевич Бальмонт

Константин Бальмонт
Константин Дмитриевич Бальмонт
К. Д. Бальмонт 1880-ші жылдары
Лақап аты	Б-ъ, К.; Гридинский; Дон; К.Б.; Лионель
Туған күні	3 (15) маусым 1867 (1867-06-15)
Туған жері	Владимирская губерниясы Ресей империясы
Қайтыс болған күні	23 желтоқсан 1942 (1942-12-23) (75 жас)
Қайтыс болған жері	Нуази-ле-Гран, Франция
Азаматтығы	Ресей
Ұлты	орыс
Мансабы	ақын, аударушы
Шығармашылық жылдары	1885–1937
Бағыты	орыс символизмі
Жанры	элегия, баллада
Шығармалардың тілі	орыс тілі
Дебюті	Под северным небом (орыс тілінде)
Қолтаңбасы
http://az.lib.ru/b/balxmont_k_d/
Ортаққордағы санаты: Константин Бальмонт

Константин Дмитриевич Бальмонт (16.06.1867, Гумнищи ауылы, Шуйский уезі, Владимир губерниясы — 23.12.1942, Нуази-ле-Гран,Франция) — символист ақын, болгар тілінен, серб тілінен, хорват тілінен, словак және жапон тілінен аударушы, эссе жазушы, орыстың Күміс ғасыры поэзиясының көрнекті өкілдерінің бірі. 35 ақындық шығармашылық жиынтығын шығарған, 20 прозалық жиынтық, Уильям Блейктің, Эдгар Аллан Поның, Перси Биш Шеллидің, Оскар Уайльдтың, Герхарт Гауптманның, Шарль Бодлердің, Герман Зудерманның шығармаларын; Испания өлеңдерін, словак, грузин эпостарын, югослав, болгар, литов, мексикалық және жапон поэзиясын аударған. Көптеген мемуаров, филологиялық трактаттар, тарихи-әдеби ізденістердің және эсселердің авторы..

Өмірбаяны

Константин Бальмонт 1867 жылдың 3(15) маусымы күні Владимир губерниясы Шуй уезі Гумниши ауылында дүниеге келеді. Ол отбасындағы жеті ұлдың үшіншісі. Ақынның атасы теңіз офицері болғандығы белгілі. Әкесі Дмитрий Константинович Бальмонт (1835-1907 жылдары) Шуй уездік соты мен земствода жұмыс жасаған. Бастапқыда коллеж тіркеушісі, бітістіруші сот қызметтерін атқарған ол уақыт өте келе уездік земство басқармасының төрағасы қызметіне тағайындалды. Анасы Вера Николаевна Лебедева әдебиетті сүйетін және онымен кәсіби түрде айналысатын генерал отбасынан шыққан. Ол жергілікті басылымдардың қызметіне араласып, әдеби кештер мен әуесқойлар спектакльдерін ұйымдастырды. Сондай-ақ болашақ ақынды музыка, әдебиет, тарих әлеміне жетектей отырып «әйел жан дүниесінің сұлулығын» сезінуді өзі арқылы үйретіп, оның өмірге деген көзқарасының дұрыс қалыптасуына өз ықпалын тигізеді. Вера Николаевна көп тілді меңгерген, көп оқитын сонымен қатар «сенімсіз» жандарды қонақ ететін үнемі «ой еркіндігіне ерік беретін» жан болған. Бальмонт бойындағы қиқарлық пен құштарлық сынды «жан нәзіктіктері» анасының дәл осы қасиетінен дарығандығын өзі туралы естеліктерде келтіреді.

Балалық шағы

Болашақ ақын бес жасында өздігінен хат тани бастайды. Ол мұны анасының ағасына әріптерді тануды үйретіп жатқан кезінде айналшықтап жүріп үйреніп алады. Мұны естіп көзіне жас алған әкесі Константинге «что-то о дикарях-океанийцах» аталатын алғашқы кітапшасын сыйға тартады. Ал анасы ұлын поэзияның үздік үлгілерімен таныстырды. «Мен алғаш рет халық әндерімен, сонымен бірге Никитин, Кольцов, Некрасов, Пушкин сынды ақындар туындыларымен таныстым. Барлық өлеңдердің арасынан Лермонтовтың «Горные вершины» өлеңін жаным жақсы көреді (Гете емес, Лермонтовтікін) »,– деп жазды ақын. Сондай-ақ, – «Менің поэзиядағы ұстаздарым мекен, бақ, бұлақтар, бақпақты көлдер, жапырақтар сыбдыры, көбелектер, құстар және таң шапақтары болды»,– деп 1910 жылдары ол балалық шағын еске түсірді. Көлеңкелі баумен қоршалған ескі үй – қарапайым мекен орналасқан шақты үйден тұратын кішкене ауылды ол «Әдемі жайлылық пен тыныштықтың кішкене патшалығы» деп атады өз естеліктерінде. Өмірінің он жылын Гумнищиде өткерген ол туған аймағын өмір бойы еске алып, ол туралы аса сүйіспеншілікпен баяндап беретін.

Әдебиеттік дебют

«Гриф» бапасы , 1900 жылдар. К. Д. Бальмонт, А. А. Курсинский, М. А. Дурнов

1889 жылы Бальмонт университетке қайтып оралғанымен, ол жүйке жүйесінің жұқаруы себепті университетте де, сәтті түсіп кеткен ярославтық Демидов Заң ғылымдары лицейінде де оқуын жалғастыра алмады. 1890 жылы ол лицейден шығарылып, өзінің «қазыналық білім алуға» деген талпынысын доғарады». «...Мен өз-өзімді «заң ғылымдарымен айналысуға» күштей алмадым. Есесіне жүрек қалауымен нағыз өмір сүре білдім, неміс әдебиетімен құмарымды қандыра айналыстым» – деп 1911 жылы жазды ол. Тарих, философия, әдебиет және филология саласындағы білімінің молдығына өзінің жігер-қайраты мен философиямен айналысатын үлкен ағасының арқасында жетті. Бальмонт 14 жасында ағылшынның selfhelp («өзіне өзі жәрдемдесу») сөзінің мағынасын біліп, содан бері зерттеулер мен ой еңбегімен айналысып келетінін есіне алған ол өмірінің соңына дейін өзін-өзі аямай еңбек еткен.

Мансаптың биігіне шығу

1894 жылғы дебютінің айрықша ерекшеліктері болмағанымен, оның екінші «В безбрежности » жинағында (1895 жылы) Бальмонт «жаңа кеңістік, жаңа бостандықты» іздеуге мән береді, поэтикалық сөз бен әуезділікпен үндестіру мүмкіндіктерін қарастырады. «...Мен музыканы жан-тәнімен сүйетін ақынның өлең шумақтарын неге айналдыратын көрсеттім. Оларда ырғақтар мен жарыса шыққан қоңыраулар үнінің әуезділігі бар»,– деді ол 1890 жылдардағы өлеңдер жайлы сөз қозғалғанда. «В безбрежности» жинағын өз заманында сыншылар сәтсіз шыққан туынды ретінде бағалананына қарамастан, «өлеңнің жарқын әсері мен поэтикалық шарықтауы» ( Брокгауз бен Ефронның Энциклопедиялық сөздігіне сәйкес) жас ақын туындыларының елдегі жетекші әдеби журналдардан көрінуін қамтамасыз етті.

Танымалдық шыңы

1890 жылдары Бальмонт бір жерде тұрақтай алмады. Оның негізгі жүріп тұратын бағыттары Санкт-Петербург (1898 жылдың қазаны – 1899 жылдың сәуірі), Мәскеу және Подмосковье (мамыр – 1899 жылдың қыркүйегі), Берлин, Париж, Испания, Биарриц және Оксфорд болды.

Үкіметпен шиеленіс

«Әсем, салқын және асыл» Екатерина Алексеевна Андреева (1867—1950)

«Күн сияқты боламыз»,
«Барлығына арналған журнал», қараша 1902 .

«Гриф» баспасының жыржинағы, 1904 ж.

К. Бальмонт пен И. Шмелёв, 1926

Бальмонт туралы естеліктер мен пікірлер

Поэтикалық жинақтары

1890 — 1917 жылдары:

• «Сборник стихотворений» (Ярославль, 1890)
• «Под северным небом (элегии, стансы, сонеты)» (СПб., 1894)
• «В безбрежности мрака» (М., 1895 и 1896)
• «Тишина. Лирические поэмы» (СПб., 1898)
• «Горящие здания. Лирика современной души» (М., 1900)
• «Будем как солнце. Книга символов» (М., 1903)
• «Только любовь. Семицветник» (М., 1903)
• «Литургия красоты. Стихийные гимны» (М., 1905)
• «Фейные сказки (детские песенки)» (М., 1905)
• «Злые чары (Книга заклятий)» (М., 1906)
• «Стихотворения» (1906)
• «Жар-птица (Свирель славянина)» (1907)
• «Литургия красоты (Стихийные гимны)» (1907)
• «Песни мстителя» (1907)
• «Три расцвета (Театр юности и красоты)» (1907)
• «Хоровод времён (Всегласность)» (М., 1909)
• «Птицы в воздухе (Строки напевные)» (1908)
• «Зелёный вертоград (Слова поцелуйные)» (1909)
• «Звенья. Избранные стихи. 1890—1912» (М.: Скорпион, 1913)
• «Белый Зодчий (Таинство четырёх светильников)» (1914)
• «Ясень (Видение древа)» (1916)
• «Сонеты Солнца, мёда и Луны» (1917)
• «Собрание лирики» (Кн. 1-2, 4, 6. М., 1917)

1920 — 1937 жылдары:

• «Перстень» (М., 1920)
• «Семь поэм» (1920)
• «Солнечная пряжа. Изборник» (1890—1918) (М., 1921)
• «Гамаюн» (Стокгольм, 1921)
• «Дар земли» (Париж, 1921)
• «Песня рабочего молота» (М., 1922)
• «Марево» (Париж, 1922)
• «Под новым серпом» (1923)
• «Моё — ей (Россия)» (Прага, 1924)
• «В раздвинутой дали (Поэма о России)» (Белград, 1929)
• «Соучастие душ» (1930)
• «Северное сияние (Стихи о Литве и Руси)» (Париж, 1931)
• Голубая подкова (Стихи о Сибири) (?)
• «Светослужение» (Харбин, 1937)

Мақалалары мен очерктер жинағы

• «Горные вершины» (М., 1904; )
• «Зовы древности. Гимны, песни и замыслы древних» (Пб., 1908)
• «Змеиные цветы» («Путевые письма из Мексики», М., 1910)
• «Морское свечение» (1910)
• «Зарево зорь» (1912)
• «Светозвук в природе и световая симфония Скрябина» (1917)

Бальмонт шығармаларының шет тілге аудармалары

• Gamelan (Гамеланг) — в Doa Penyair. Antologi Puisi sempena Program Bicara Karya dan Baca Puisi eSastera.Com. Kota Bharu, 2005, p. 32 .

Естелік

• 12 мамыр 2011 ж. Вильнюста (Литва) Константину Бальмонтқа ескерткіш орнатылды.

Сыртқы сілтемелер

• Константин Бальмонт — о первом переводе «Витязя в тигровой шкуре» Ш. Руставели на русский язык. Мұрағатталған 17 қазанның 2015 жылы.
• Константин Бальмонт. Сайт исследователей творчества. Мұрағатталған 11 шілденің 2022 жылы.
• Библиография переводов стихов на немецкий языкМұрағатталған 29 қаңтардың 2013 жылы.
• Үлгі:Lib.ru
• www.balmont.net.ru Мұрағатталған 21 ақпанның 2016 жылы.. — Сайт, посвящённый творчеству К. Д. Бальмонта.
• Бальмонт Мұрағатталған 8 қазанның 2006 жылы. на Стихии. Стихотворения, критика, биографические статьи.
• Константин Бальмонт. Стихи. — Антология русской поэзии.

Уикиқайнарда бұған қатысты түпнұсқа мәтін бар:

Стихи на русском языке