შინაარსზე გადასვლა

ხოსე ეჩეგარაი ი ეისაგირე

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ხოსე ეჩეგარაი ი ეისაგირე

ხოსე ეჩეგარაი ი ეისაგირე (ესპ. Echegaray Y Eizaguirre, Jose), (დ. 19 აპრილი, 1832, მადრიდი, ესპანეთი — გ. 14 სექტემბერი, 1916, იქვე) — ესპანელი დრამატურგი, 1904 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ლიტერატურის დარგში.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიბადა 1832 წლის 19 აპრილს მადრიდში, ბასკურ ოჯახში. სამი წლის რომ იყო მშობლები მურსიაში გადავიდნენ, ყოფილი მავრიტანული სამეფოს ტერიტორიაზე, ხმელთაშუა ზღვის ნაპირზე. ეჩეგერაის მამა მურიის უნივერსიტეტში ბერძნული ენის პედაგოგი იყო პროფესორის წოდებით. იქვე ჩააბარა მომავალმა მწერალმა. გატაცებული იყო ბერძნული და ლათინური ენებით, შეისწავლიდა ბუნებისმეტყველებისა და სამეცნიერო ისტორიას. სწავლა 14 წლისამ დაამთავრა ფილოსოფიურ მეცნიერებათა ბაკალავრის ხარისხით. ამის შემდეგ მადრიდში დაბრუნდა, სადაც მათემატიკის შესწავლა დაიწყო ესკუელა დე კამინოსში (ტექსასწავლებელი), სწავლა 1853 წელს დაასრულა. რამდენიმე წელი ინჟინრად იმუშავა, შემდეგ ტექნიკურ სასწავლებელში თეორიული მათემატიკის პედაგოგის თანამდებობა მიიღო. ამ დისციპლინაში არაერთი სტატია და მონოგრაფია დაწერა. დაახლოებით 1863 წელს მისმა უმცროსმა ძმამ ე. მიგელმა დაწერა პიესა, რომელიც სამოყვარულო თეატრის სცენაზე დაიდგა. ეჩეგერაის ბიოგრაფთა აზრით, სწორედ ამ მოვლენამ განაპირობა მომავალი დრამატურგის ინტერესთა წრე. ეჩეგერაი ჩაერთო პოლიტიკაშიც. 1868 წლის რევოლუციის შემდეგ, როდესაც დედოფალი ელისაბეთ II დაამხეს, იგი საზოგადოებრივ საქმეთა მინისტრი გახდა, ერთი წლის თავზე კი ვაჭრობის მინისტრი. 1869 წელს ის ესპანეთის პარლამენტში აირჩიეს. მისი ინიციატივით შეიქმნა ესპანეთის ბანკი. 1874 წელს ბურბონთა დინასტიის რესტავრაციის შემდეგ მოკლე დროით პარიზს გაემგზავრა, სადაც მხოლოდ და მხოლოდ თეატრალური და ლიტერატურული საქმიანობით იყო დაკავებული. იმავე წელს ბრუნდება მადრიდში, სადაც პირველი პიესა "ჩეკების წიგნაკი" იქმნება ფსევდონიმით აიასეკა-ი-ეისაგირი. ამის შემდეგ ეჩეგერაი თავის წარსულ საქმიანობას თავს ანებებს და მთელი სამი ათწლეულით უღრმავდება ლიტერატურულ შემოქმედებას.

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • O Locura o Santidad, Drama en Tres Actos y en Drosa. Madrid, 1877;
  • Shay F. (ed.), Twenty-five Short Plays, 1925;
  • L.A. Modern Spanish Literature, 1929.
ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022) • იუნ ფოსე (2023) • ჰან კანი (2024)

ხ • გ • რ
← 1904 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ხოსე_ეჩეგარაი_ი_ეისაგირე&oldid=3878465“-დან