შინაარსზე გადასვლა

ფილოსოფია

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
რაფაელი, ათენის სკოლა
რენე დეკარტი
ტომას ჰობზი
გეორგ ვილჰელმ ფრიდრიხ ჰეგელი
კონფუცი

ფილოსოფიამეცნიერება, მსოფლმხედველობა, იდეების და შეხედულებების სისტემა სამყაროზე და მასში ადამიანის ადგილზე. მისი კვლევის საგანია სამყაროსთან ადამიანის შემეცნებითი, სოციალურ-პოლიტიკური, ღირებულებითი, ეთიკური და ესთეტიკური ურთიერთობები. ფილოსოფიის სხვადასხვა პრობლემების გადასაჭრელად იყენებდნენ ისეთ ურთიერთსაწინააღმდეგო მიმართულებებს, როგორებიცაა: დიალექტიკა და მეტაფიზიკა, რაციონალიზმი და ემპირიზმი, მატერიალიზმი და იდეალიზმი, ნატურალიზმი და სპირიტუალიზმი, დეტერმინიზმი და ინდეტერმინიზმი და ა. შ.

თანამედროვე ფილოსოფიის ძირითადი ტენდენციები დაკავშირებულია ისეთი ფუნდამენტური პრობლემების გააზრებასთან, როგორებიცაა თანამედროვე ცივილიზაციის ბედი, კულტურების მრავალფეროვნება და ერთიანობა, ადამიანის შემეცნების ბუნება, ყოფიერება და ენა.

სიტყვა ფილოსოფია მომდინარეობს ბერძნულიდან (Φιλοσοφία, philosophia) და ნიშნავს „სიბრძნის მოყვარეს“. ამ ტერმინს ხშირად იყენებენ „კონცეფციის“ მნიშვნელობით: ურბანიზაციის ფილოსოფია, სასკოლო განათლების ფილოსოფია და ა. შ.

ფილოსოფიურ მეცნიერებათა სისტემა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ფილოსოფიის დარგები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეთიკა – ესთეტიკა – გნოსეოლოგია – ლოგიკა – ონტოლოგიააქსიოლოგიაადამიანის ფილოსოფიაკულტურის ფილოსოფიაისტორიის ფილოსოფიასოციალური ფილოსოფიაბუნების ფილოსოფია

ფილოსოფიის საერთო ცნებები და ტერმინები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აბსტრაქცია – აზროვნება – ანალოგიაანტინომია – არგუმენტი – გონი – დიალექტიკა – დროთავისუფლება – თვისება – იდეალი – ინტუიციაკატეგორია – კონცეფცია – ლოგიკა – მატერია – მეთოდი – მოდელი – მოვლენა – მორალი – მოძრაობა – ნივთი – ნორმა – ობიექტი – პიროვნება – პრინციპი – რაციონალიზმი – საგანი – სამართალი – სიკეთე – სილამაზე – სუბიექტი – სუბსტრატი – სული – სულიერება – უარყოფა – ფაქტი – ფორმა – ღირებულება – ღმერთი – ყოფიერება – ცნობიერება – ცოდნა – ჭეშმარიტება – ჰიპოთეზა

ფილოსოფიური სკოლები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აგნოსტიციზმი – არისტოტელიზმი – აპრიორიზმიეგზისტენციალიზმი – ემპირიზმი – ეპიკურეიზმივოლუნტარიზმითომიზმი – იდეალიზმიირაციონალიზმიმარქსიზმი – მატერიალიზმიმოდერნიზმი – ნეოპლატონიზმი – ნიჰილიზმირაციონალიზმიპლატონიზმი – პოსტმოდერნიზმი – პრაგმატიზმისტოიციზმი – სქოლასტიციზმიფატალიზმი

ფილოსოფიის ისტორიული ფორმები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აღმოსავლური ფილოსოფია – ებრაული ფილოსოფიაინდური ფილოსოფია – ისლამური ფილოსოფია – ჩინური ფილოსოფია – დასავლური ფილოსოფია: ანტიკური ფილოსოფია – გვიან ანტიკური ფილოსოფია – შუა საუკუნეების დასავლური ფილოსოფია – აღორძინების ხანის დასავლური ფილოსოფია – ახალი დროის დასავლური ფილოსოფია – თანამედროვე დასავლური ფილოსოფია - ქართული ფილოსოფია

გამოჩენილი ფილოსოფოსები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ავგუსტინე ნეტარი – ავეროესი – ავიცენა – არისტოტელე – ბეკონი, ფრენსის – ბერკლი, ჯორჯ – ბრენტანო, ფრანც – ბრუნო, ჯორდანო – ბოლცანო, ბერნჰარდ – დეკარტი, რენე – დერიდა, ჟაკდიოგენე – ეპიკურე – ლუდვიგ ვიტგენშტაინი - ზენონ ელეელი – თალეს მილეტელი – თომა აკვინელი – იაკობი, ფრიდრიხ ჰაინრიხ – იოანე პეტრიწი – კამიუ, ალბერ – კანტი, იმანუელ – კენტერბერიელი, ანსელმ – კონტი, ოგიუსტ – კონფუცი – ლაიბნიცი, გოტფრიდ ვილჰელმ – ლაო-ძი – ლოკი, ჯონ – ლუკრეციუსი – მაკიაველი, ნიკოლო – მალებრანში, ნიკოლა – მამარდაშვილი, მერაბმარკუს ავრელიუსი – მარქსი, კარლ – ნიცშე, ფრიდრიხ –ნუცუბიძე, შალვა – პასკალი, ბლეზ – პითაგორა – პლატონი – პლოტინი – რასელი, ბერტრან – რუსო, ჟან-ჟაკ – სარტრი, ჟან-პოლ – სპინოზა, ბარუხ – სოკრატე – უნამუნო, მიგელ დე – ფუკო, მიშელ პოლ – შოპენჰაუერი, არტურ – ჭავჭავაძე, ნიკოლოზჯუან ძიჰაიდეგერი, მარტინ – ჰეგელი, გეორგ ვილჰელმ ფრიდრიხ – ჰერაკლიტე – ჰიუმი, დეივიდ – ჰობსი, თომას – ჰუსერლი, ედმუნდ

იხ. სრული ნუსხა.

ფილოსფიის განვითარების ეტაპები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ფილოსოფოსთა დაწესებულებები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვიკიციტატაში არის გვერდი თემაზე:
  • Copleston, Frederick. Philosophy in Russia: From Herzen to Lenin and Berdyaev. ISBN 0-268-01569-4
  • Critchley, Simon. Continental Philosophy: A Very Short Introduction. ISBN 0-19-285359-7
  • Hamilton, Sue. Indian Philosophy: a Very Short Introduction. ISBN 0-19-285374-0
  • Harwood, Sterling, ed., Business as Ethical and Business as Usual (Belmont, CA: Wadsworth Publishing Co., 2000); www.sterlingharwood.com
  • Imbo, Samuel Oluoch. '3'An Introduction to African Philosophy. ISBN 0-8476-8841-0
  • Knight, Kelvin. Aristotelian Philosophy: Ethics and Politics from Aristotle to MacIntyre. ISBN 0-7456-1977-0
  • Kupperman, Joel J. Classic Asian Philosophy: A Guide to the Essential Texts. ISBN 0-19-513335-8
  • Leaman, Oliver. A Brief Introduction to Islamic Philosophy. ISBN 0-7456-1960-6
  • Lee, Joe and Powell, Jim. Eastern Philosophy For Beginners. ISBN 0-86316-282-7
  • Nagel, Thomas. What Does It All Mean? A Very Short Introduction to Philosophy. ISBN 0-19-505292-7
  • Scruton, Roger. A Short History of Modern Philosophy. ISBN 0-415-26763-3
  • Smart, Ninian. World Philosophies. ISBN 0-415-22852-2
  • Tarnas, Richard. The Passion of the Western Mind: Understanding the Ideas That Have Shaped Our World View. ISBN 0-345-36809-6