რიანა აისლერი

რიანა აისლერი
დაბ. თარიღი	22 ივლისი, 1931(1931-07-22) (93 წლის)
დაბ. ადგილი	ვენა, ავსტრიის პირველი რესპუბლიკა
მოქალაქეობა	აშშ  ავსტრია
საქმიანობა	ანთროპოლოგი, ისტორიკოსი, სოციოლოგი, ადამიანის უფლებათა დამცველი, არამხატვრული მწერალი, მშვიდობისა და კონფლიქტების გადაწყვეტის მკვლევარი, იურისტი , უნივერსიტეტის პროფესორი , მწერალი და მეცნიერი
ალმა-მატერი	კალიფორნიის უნივერსიტეტი, ვალიეს უნივერსიტეტი და კალიფორნიის უნივერსიტეტი
საიტი	rianeeisler.com

რიანა აისლერი (ინგლ. Riane Tennenhaus Eisler; დ. 22 ივლისი, 1931, ვენა, ავსტრია) — ავსტრიელი წარმოშობის ამერიკელი ანთროპოლოგი, კულტურის მეცნიერი, სოციოლოგი, მწერალი და ფემინისტი აქტივისტი. მომავალი მსოფლიო საბჭოს საპატიო წევრი. მრავალი წიგნისა და სტატიის ავტორი, „პარტნიორობის კვლევების ცენტრის“ პრეზიდენტი.

ბიოგრაფია

აისლერების ოჯახი, როდესაც რიანა ჯერ კიდევ ბავშვი იყო, როგორც ებრაელები, იძულებულები იყვნენ გაქცეულიყვნენ ნაცისტებისგან კუბაში, შემდეგ კი იქიდან ამერიკის შეერთებულ შტატებში გადავიდნენ საცხოვრებლად. მან კალიფორნიის უნივერსიტეტში მიიღო სოციოლოგის და სამართალის ხარისხი.

პარტნიორობის და დომინირების მოდელი

რიანა აისლერს მიაჩნია, რომ აუცილებელია ახალი სოციალური კატეგორიების შემოღება საზოგადოების, მისი რწმენისა და ინსტიტუტების აღსაწერად, რომელიც სცილდება ცნობილ დიქოტომიას, როგორიცაა რელიგიური/სეკულარული, მემარჯვენე/მემარცხენე, კაპიტალიზმი/კომუნიზმი, აღმოსავლეთი/დასავლეთი, ინდუსტრია/პრეინდუსტრიული და წარმოების პოსტინდუსტრიული რეჟიმები.

აისლერმა შემოიტანა ტერმინი „დომინატორის კულტურა“, რომელიც აღწერს ხისტი იერარქიის სისტემას, რომელიც დაფუძნებულია ძალაზე ან დაშინებაზე. როგორც ოჯახში, ასევე სახელმწიფოში ავტორიტარული მმართველობის ამ სისტემის ერთ-ერთი ძირითადი კომპონენტია ქალების დამორჩილება - მაგალითად ნაცისტური გერმანია, ხომეინის ქვეშ მყოფი ირანი ან ადრინდელი კულტურები, სადაც ქრონიკული ძალადობა და დესპოტიზმი ნორმა იყო. იგი აანალიზებს ანდროკრატიის (მამაკაცის ძალაუფლების) ფენომენს პროტო-ინდოევროპულ და სხვა საზოგადოებებში, რომლებიც რეკონსტრუირებული იქნა მ. გიმბუტას თეორიის მიხედვით, ადარებს მათ და უწოდებს „პარტნიორობის მოდელს“ (რომელსაც იგი განასხვავებს ტერმინი „მატრიარქიისგან“), რომელიც, თითქოსდა , არსებობდა ნეოლითის ეპოქის „ძველ ევროპულ“ ცივილიზაციაში და მოგვიანებით კი— მინოსურ ცივილიზაციაში წინაბერძნულ ბრინჯაოს ხანის კრეტაზე.

იმ იდეის მხარდასაჭერად, რომ არც კაცები და არც ქალები ოდესღაც ერთმანეთზე დომინანტური არ ყოფილან, მას მოჰყავს საზოგადოებების პრეისტორიული რეკონსტრუქცია პრეისტორიულ სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში, განსაკუთრებით კრეტაში, რომელიც ეფუძნება ისეთი სპეციალისტების ნაშრომებს, როგორებიც არიან მარია გიმბუტასი, ჯეიმს მელაართი, ნიკოლაოს პლატონი და ვირ გორდონ ჩაილდი. მისი ჰიპოთეზა პრეისტორიული საზოგადოების შესახებ ასევე დიდწილად ეყრდნობა ისეთ წყაროებს, როგორიცაა აპოკრიფული სახარებები და ისტორია, როგორც ამას ძველი ბერძენი პოეტი ჰესიოდე ასახავს .

რიანა აისლერმა შთააგონა ჩინეთის სოციალურ მეცნიერებათა აკადემიის ფილოსოფიის ინსტიტუტის პროფესორ მინ ჯიაინის, გამოექვეყნებინა წიგნი "თასი და დანა ჩინურ კულტურაში" (1995, ჩინეთის სოციალური მეცნიერებების გამომცემლობა), სადაც აისლერის თეორია გამოყენებული იყო ჩინური კულტურის ისტორიულ ტრანსფორმაციაზე და ავტორის აზრით, ასევე მოხდა გადასვლა პარტნიორობიდან დომინირებაზე.

1987 წელს დაარსდა პარტნიორობის კვლევების ცენტრი (CPS), რომელიც მდებარეობს კალიფორნიაში. ცენტრის მიზანია რიანა აისლერის მიერ შემოთავაზებული „პარტნიორობის მოდელის“ ცოდნის კვლევა, განვითარება და გავრცელება.

წიგნები

აისლერის საერთაშორისო ბესტსელერი, „თასი და დანა: ჩვენი ისტორია, ჩვენი მომავალი“ (Harper Collins San Francisco, 1987), ანთროპოლოგმა ეშლი მონტეგიმ აღწერა, როგორც "ყველაზე მნიშვნელოვანი წიგნი დარვინის "სახეობათა წარმოშობის" შემდეგ. სულ რაღაც 4 წელიწადში 205100 ეგზემპლარი გაიყიდა . წიგნი ითარგმნა 22 ენაზე, მათ შორის უმეტეს ევროპულ ენებზე, ასევე ჩინურ, რუსულ, კორეულ, ებრაულ, იაპონურ და არაბულ ენებზე.

2008 წელს, მისი წიგნი „ერების რეალური სიმდიდრე: მზრუნველი ეკონომიკის შექმნა“, გვთავაზობს ეკონომიკის ახალ მიდგომას, ზრუნვას ადამიანებზე და პლანეტზე. წიგნი ადამიანის უფლებათა აქტივისტმა არქიეპისკოპოს დესმონდ ტუტუმ შეაფასა, როგორც „მოდელი უკეთესი სამყაროსთვის, რომელიც ასე სასწრაფოდ გვჭირდება“.

მისი წიგნები: „პარტნიორობის ძალა“, „ხვალინდელი შვილები“, „სასულიერო სიამოვნება: სექსი, მითი და სხეულის პოლიტიკა —ძალაუფლებისა და სიყვარულისკენ მიმავალი ახალი გზები“, ეძღვნება ძალადობის როლს, ასევე „ ქალები, კაცები და ქალების გლობალური ხარისხი“, რომელშიც გადმოცემულია მჭიდრო კავშირის შესახებ ქალის სტატუსსა და კონკრეტული ხალხის ცხოვრების დონეს შორის.

ბიბლიოგრაფია

• Dissolution: NoFault Divorce, Marriage, and the Future of Women. New York: McGraw-Hill, 1977.
• The Equal Rights Handbook: What ERA means for your life, your rights, and your future. New York: Avon, 1979.
• The Chalice and The Blade: Our History, Our Future. New York: Harper & Row, 1989. ISBN 0-06-250289-1
• Sacred Pleasure: Sex, Myth, and the Politics of the Body. San Francisco: Harper, 1996. ISBN 0-06-250283-2
• The Partnership Way: New Tools for Living and Learning, with David Loye, Holistic Education, 1998 ISBN 0962723290
• Tomorrow’s Children: A Blueprint for Partnership Education in the 21st Century (2000)
• The Power of Partnership: Seven Relationships that will Change Your Life (2002)
• Educating for a Culture of Peace (2004)
• The Real Wealth of Nations: Creating a Caring Economics. San Francisco: Berrett-Koehler, 2007. ISBN 978-1-57675-388-0

რესურსები ინტერნეტში

• ოფიციალური საიტი
• რიანა აისლერი Twitter-ზე