ელეონორ აკვიტანიელი
ელეონორ აკვიტანიელი (ფრანგ. Éléonore d'Aquitaine; დ. 1122 — გ. 1 აპრილი 1204), აგრეთვე ცნობილი როგორც ალიენორ აკვიტანიელი — აკვიტანიის ჰერცოგინია 1137-1204 წლებში, საფრანგეთის დედოფალი 1137-1152 წლებში და ინგლისის დედოფალი 1154-1189 წლებში. პუატიეს დინასტიის, გვერდითი შტოს რამნულფილდების წარმომადგენელი. საფრანგეთის მეფე ლუი VII-ის და ინგლისის მეფე ჰენრი II-ის მეუღლე. ინგლისის სამი მეფის — ჰენრი ახალგაზრდას, რიჩარდ I ლომგულის და ჯონ I უმიწაწყლოს დედა. მონაწილეობდა მეორე ჯვაროსნულ ლაშქრობაში.
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ელეონორი დაიბადა 1122 წელს აკვიტანიის ჰერცოგ უილიამ X-ის ოჯახში. 1136 წელს ელეონორის უფროსი ძმა მოულოდნელად გარდაიცვალა, რის გამოც მემკვიდრედ ელეორონი დასახელდა. 1137 წელს უბედური შემთხვევის შედეგად გარდაიცვალა ელეონორის მამა, ამის გათვალისწინებით 15 წლის ელეონორი აკვიტანიის ჰერცოგინია ხდება. ამ მოვლენიდან 3 თვეში აკვიტანიის ხელში ჩაგდების მიზნით ელეონორი ცოლად შეირთო საფრანგეთის მეფე ლუი VII-მ, ამით ის საფრანგეთის დედოფალიც გახდა. როგორც ისტორიკოსები იუწყებიან, ლუის მეუღლე თავდავიწყებით უყვარდა და ყველაფერს აკეთებდა მის გასახარებლად. თუმცა მთელს საფრანგეთში ელეონორი საშინლად ეზიზღებოდათ მისი ქედმაღლობისა და თავქარიანობის გამო. ელეონორმა 15 წლიანი ქორწინებიდან მხოლოდ ორი გოგონა გააჩინა, რაც გახდა ლუისა და ელეონორს შორის უთანხმოების გაჩენის მთავარი მიზეზი გახდა, ვინაიდან მეფეს ვაჟი მემკვიდრე ესაჭიროებოდა.
1147 წელს ლუი VII-მ საღვთო რომის იმპერატორთან ერთად მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა დაიწყო მუსლიმთა წინააღმდეგ, სადაც დედოფალი ელეონორიც წაიყვანა. შემდგომში ელეონორმა დიდი როლი შეასრულა ეგვიპტის სულთანთან მოლაპარაკებებში, ასევე ის კარნახობდა ლუის როგორ უნდა ემოქმედა. ეს ბრძოლა მუსულმანთა გამარჯვებით დასრულდა და ლუი, ელეონორთან ერთად კვლავ საფრანგეთში დაბრუნდა. ამ დროისათვის ცოლ-ქმარს შორის უკვე საკმაოდ გამძაფრებული იყო ურთიერთობა. 1150 წელს ელეონორმა რომის პაპ ევგენი III-ს ლუისთან გაყრა მოსთხოვა, რაზეც პაპმა უარი განაცხადა. 1152 წელს თავად ლუიმ მოითხოვა მასთან განქორწინება, რაზეც პაპი დათანხმდა. 1152 წლის 11 მარტს ელეონორი და ლუი განქორწინდნენ.
1154 წელს ელეონორი ცოლად გაჰყვა ინგლისის მეფე ჰენრი II-ს. აქედან მოყოლებული ელეონორი ინგლისის დედოფალად იწოდება. ელეონორმა ჰენრის რვა შვილი გაუჩინა, აქედან 5 ვაჟი, რომელთაგანაც 3 ინგლისის მეფე გახდა. 1170 წელს ტახტზე ელეონორის ვაჟი ჰენრი ახალგაზრდა ადის, თუმცა ჰენრი II კვლავ ცოცხალია. 1173 წელს ჰენრი, მამას აუჯანყდა. ჰენრი II-მ ეს აჯანყება ჩაახშო, ტახტზე კვლავ თვითონ ავიდა და ამ ამბის მოთავე ელეონორი დააპატიმრა, თუმცა დედოფლის ტიტული არ ჩამოურთმევია. 1189 წლის 6 ივლისს ჰენრი II გარდაიცვალა, ტახტზე ელეონორის ვაჟი რიჩარდ I ადის რომელმაც იგი გაათავისუფლა. ამავე წელს რიჩარდი მესამე ჯვაროსნულ ლაშქრობაში მიემგზავრება, ქვეყანას კი რეგენტის სტატუსით ელეონორი მართავს. უკან დაბრუნებისას რიჩარდი ტყვედ ჩაუვარდა ავსტრიის ერცჰერცოგ ლეოპოლდ V-ს, რომელმაც იგი ჰენრიხ VI-ს გადასცა. 1194 წელს ელეონორმა ძლივს გამოისყიდა რიჩარდი, მთელი ამ ხნის მანძილზე იგი ინგლისს თავად მართავდა. 1199 წელს საფრანგეთთან ბრძოლისას რიჩარდი დაიღუპა, ტახტზე ელეონორის მესამე ვაჟი - ჯონ I ადის. ელეონორმა მალევე ყველა თავისი შვილი, გარდა ჯონისა და ელეონორისა (მის ქალიშვილსაც ელეონორი ერქვა) ქვეყნიდან გააძევა. ვინაიდან ელეონორი და ჯონი მისი ფავორიტი შვილები იყვნენ. სიცოცხლის უკანასკნელი წლები ელეონორმა ჯონთან გაატარა, სამეფო სასახლესა და ფუფუნებაში. იგი გარდაიცვალა 1204 წლის 1 აპრილს 82 წლის.
შვილები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ლუი VII-თან ჰყავდა 2 ქალიშვილი:
| სახელი | დაიბადა | გარდაიცვალა | ტიტული | მეუღლე | შვილები |
|---|---|---|---|---|---|
| მარია | 1145 | 11 მარტი 1198 | შამპანის ჰერცოგინია | ანრი I | მარია |
| ალისი | 1150 | 1198 | ბლუის გრაფინია | თეობალდ V | არ ჰყავდა |
- ჰენრი II-თან ჰყავდა 8 შვილი:
| სახელი | დაიბადა | გაირდაიცვალა | ტიტული | მეუღლე | შვილები |
|---|---|---|---|---|---|
| უილიამ IX | 17 აგვისტო 1153 | აპრილი 1156 | პუატიეს ჰერცოგი | არ ჰყავდა | არ ჰყავდა |
| ჰენრი ახალგაზრდა | 28 თებერვალი 1155 | 11 ივნისი 1183 | ინგლისის მეფე | მარგარიტა ფრანგი | არ ჰყავდა |
| მატილდა | 1156 | 13 ივლისი 1189 | საქსონიისა და ბავარიის ჰერცოგინია | ჰენრიხ ლომი | ოტო IV |
| რიჩარდ I ლომგული | 8 სექტემბერი 1157 | 6 აპრილი 1199 | ინგლისის მეფე | ბერენგარია ნავარელი | არ ჰყავდა |
| ჯეფრი II | 23 სექტემბერი 1158 | 19 აგვისტო 1186 | ბრეტანის ჰერცოგი | კონსტანსია ბრეტონელი | ელეონორი, ართურ I |
| ელეონორი | 13 ოქტომბერი 1162 | 31 ოქტომბერი 1214 | კასტილიის დედოფალი | ალფონსო VIII | ენრიკე I, ბერენგარია,
ურაკა, ბლანკა და ელეონორი |
| ჟანა | ოქტომბერი 1165 | 4 სექტემბერი 1199 | სიცილიის დედოფალი | 1) უილიამ II; 2)რაიმონდ VI | არ ჰყავდა |
| ჯონ I უმიწაწყლო | 27 დეკემბერი 1166 | 19 ოქტომბერი 1216 | ინგლისის მეფე | ისაბელა ანჟულიმელი | ჰენრი III, რიჩარდი,
ჟანა და ისაბელა |
იხილეთ აგრეთვე
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- The Eleanor Vase დაარქივებული 2009-06-28 საიტზე Wayback Machine. preserved at the Louvre
- RoyaList Online interactive family tree (en)
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
