იხილეთ წყარო გვერდისთვის პალმირა (ატოლი)

{{ინფოდაფა კუნძული
| სახელი          = ატოლი პალმირა
| მშობ. სახელი    = {{lang-en|Palmyra Atoll}}
| native name link = 
| მეტსახელი       = 
| სურათის სახელი = Palmyra Atoll.svg
| სურათის წარწერა = ატოლ პალმირას რუკა
| სურათის ზომა   = 275px
| ალტ სურათი    = 
| პოზრუკა = წყნარი ოკეანე
|lat_dir = N |lat_deg = 5 |lat_min = 53 |lat_sec= 01
|lon_dir = W |lon_deg = 162 |lon_min = 04 |lon_sec= 42
| locator map size = 
| map_custom       = yes
| კოორდინატები    = 
| მდებარეობა      = [[წყნარი ოკეანე]]
| კუნძულთა რაოდენობა = 50
| მთავარი კუნძული    = კუპერი
| ფართობი_კმ2        = 12
| სია             = 
| სიგრძე           = 
| სიგრძე_კმ        = 
| სიგანე            = 
| სიგანე_კმ         = 
| სანაპიროს სიგრძე = 
| სანაპიროზოლი_კმ = 14,5
| უმაღლესი მთა    = 
| სიმაღლე_მ      = 2
| ქვეყნის სახელი  = ქვეყანა
| ქვეყანა          = {{დროშა|აშშ}}
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური     = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა           = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1   = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 1         = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2   = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 2         = 
| ქვეყნის დედაქალაქი                   = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქი              = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა   = 
| ქვეყნის ლიდერის ტიპი              = 
| ქვეყნის ლიდერის სახელი               = 
| ქვეყანა 1                         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური   = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 2       = 
| ქვეყნის 1 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქი            = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის ტიპი            = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის სახელი             = 
| ქვეყანა 2                         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური   = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 2       = 
| ქვეყნის 2 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქი            = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის ტიპი            = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის სახელი             = 
| მოსახლეობა       = 0
| აღწერის წელი = 2014
| სიმჭიდროვე_კმ2    = 
| ეთნიკური ჯგუფები = 
| ვებსაიტი          = 
| დამატებითი ინფო  = 
}}

'''ატოლი პალმირა''' ({{lang-en|Palmyra Atoll}}) — დაუსახლებელი [[ატოლი]] ფართობით 12 კმ² (ხმელეთი — 3,9 კმ²), რომელიც მდებარეობს [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანის]] [[ეკვატორი|ეკვატორულ]] ზონასთან ახლოს. ატოლი მდებარეობს [[ჰავაის კუნძულები]]ს სამხრეთით [[ლაინის კუნძულები]]ს ჯგუფში. [[ამერიკის შეერთებული შტატები]]ს ინკორპორირებული არაორგანიზებული ტერიტორია (ანუ, ფორმალურად არ შედის აშშ-ის შემადგენლობაში, მაგრამ მისი სამფლობელოა).

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Map of Kiribati CIA WFB.png|thumb|left|250px|წყნარი ოკეანის ცენტრალური რაიონის რუკა.]]
[[ფაილი:Palmyra atoll 91.jpg|thumb|left|250px|ატოლ პალმირას რუკა]]
მიეკუთვნება [[ლაინის კუნძულები]]ს ჩრდილოეთ ნაწილს (რომელთაგან უმრავლესობა შედის [[კირიბატი]]ს შემადგენლობაში). ატოლი შედგება ბრტყელი მომცრო [[მარჯანი|მარჯნული]] კუნძულებისგან (დაახლოებით 50), რომლებიც ქმნიან ჩაუკეტავ რგოლს და ოკეანის ზედაპირიდან ამოწეულები არიან მაქსიმუმ 2 მეტრით. სანაპირო ზოლის სიგრძეა — 14,5 კმ. კუნძულები გამაგრებულია [[მარჯნის რიფი]]თ, აქვთ რამდენიმე შიდა [[ლაგუნა]]. ისინი დაფარულია ხშირი ბალახოვანი და [[ბუჩქი|ბუჩქოვანი]] მცენარეულობით. იზრდება [[ქოქოსის პალმა|ქოქოსის პალმები]] და [[ბალსა|ბალსის ხის]] ნაირსახეობა (სიმაღლე — 30 მეტრამდე). ატოლზე ასევე ბინადრობენ ზღვის ფრინველები.

[[კლიმატი]] — [[ეკვატორული კლიმატური სარტყელი|ეკვატორული]], ცხელი, წვიმის დიდი რაოდენობით. ნალექების წლის საშუალო რაოდენობა შეადგენს დაახლოებით 4445 მმ-ს. წლის საშუალო ტემპერატურაა 30 °C. ბუნებრივი რესურსები — მერქნის მცირე მარაგი.

== ისტორია ==
ატოლი პირველმა დაინახა ამერიკელმა [[კაპიტანი|კაპიტანმა]] [[ედმუნდ ფანინგი|ედმუნდ ფანინგმა]] ({{lang-en|Edmund Fanning}}) 1798 წელს, როდესაც მისი [[გემი]] «ბეტსი» გზაში იყო [[აზია|აზიისკენ]]. პირველად ხალხი ატოლზე გადაჯდა 1802 წლის 7 ნოემბერს. ამ დღეს ამერიკელი კაპიტნის სოულის ({{lang-en|Sawle}}) გემმა «პალმირამ» ატოლთან განიცადა ავარია.

1862 წლის 26 თებერვალს ჰავაის მეფემ — [[კამეამეა IV]]-მ, გამოსცა ბრძანება ატოლზე ექსპედიციის შესახებ, კუნძულების მის სამფლობელოში შეყვანის მიზნით. 1862 წლის 15 აპრილს ატოლი პალმირა ანექსირებული იქნა ჰავაის სამეფოს მიერ, ხოლო 1889 წელს — [[დიდი ბრიტანეთი]]ს მიერ. 1898 წელს ჰავაი და ატოლი გადავიდა [[აშშ]]-ის იურისდიქციის ქვეშ და 1912 წელს შეუერთდა მას ადმინისტრაციულად. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს ცენტრალური ლაგუნა და მასთან ახლომდებარე მომცრო კუნძულები გამოიყენებოდა აშშ-ის სამხედრო-საჰაერო ძალების მიერ თვითმფრინავების დასაშვებად. ომის შემდეგ რამდენიმე ხანი ატოლზე იწარმოებოდა [[კოპრა]], ხოლო შემდეგ ატოლი გადავიდა კერძო მფლობელობაში. 1959 წელს, როდესაც ჰავაიმ მიიღო შტატის სტატუსი, პალმირა იურიდიულად გამოყვეს ჰავაის შტატიდან და დღეისათვის «ინკორპორირებული» (ანუ აშშ-ის განუყოფელი ნაწილი, რომელზეც მოქმედებს აშშ-ის კონსტიტუცია მთელი მოცულობით) «არაორგანიზებული ტერიტორიაა» (ადგილობრივი თვითმმართველობის არ მქონე და უშუალოდ ვაშინგტონიდან მართვადი) აშშ-ის შემადგენლობაში. დღეისათვის ატოლზე იმყოფება 4-დან 20 კაცამდე აშშ-ის შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და ბუნების შენარჩუნების კერძო ორგანიზაციის წარმომადგენელი.

== შენიშვნა ==
* დასავლეთ ლაგუნაში ღუზა შეუძლიათ ჩაუშვან ზღვის გემებმა.

* ატოლის ყველაზე დიდ კუნძულზე არსებობს ნახევრად ბალახდაფარული ასაფრენ-დასაჯდომი ზოლი, რომელიც გამოდგება მცირე თვითმფრინავების მისაღებად.

* ავტოგზები, რომლებიც აშენდა [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს, ძირითადად დაფარულია ბალახით და უვარგისია.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.clow.ru/a-strany/680-1.html აშშ-ის სამფლობელო — პალმირა (ატოლი პალმირა)]
* [http://www.sqom.ru/a-i-o/palmira.html პალმირა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170428161803/http://sqom.ru/a-i-o/palmira.html |date=2017-04-28 }}

{{ესკიზი-აშშ}}
{{აშშ-ის ადმინისტრაციული ერთეულები}}

[[კატეგორია:აშშ-ის კუნძულები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის კუნძულოვანი ტერიტორიები]]
[[კატეგორია:ოკეანეთის კუნძულები]]