Wétan Tengah

Wétan Tengah (Indonésia: Timur Tengah) punika satunggal wewengkon ingkang kanthi pulitis lan budaya dados péranganing bawana Asia, utawi Afrika-Eurasia. Puser saking wewengkon punika inggih dharatan ing antaraning Laut Mediterania lan Lempongan Pèrsi sarta wewengkon saking Anatolia, Jazirah Arab dumugi Ujung Sinai. Kadhangkala dipunsebataken ugi area punika ngambah wewengkon saking Afrika Utara ing sisih kilèn dumugi Pakistan ing sisih wétan lan Kaukasus lan/utawi Asia Tengah ing sisih lèr. Medhia lan sapérangan organisasi internasional (kados PBB) limrahipun nganggep wewengkon Wétan Tengah punika wewengkon Asia Kidul-kulon (kalebet Siprus lan Iran) dipuntambah kaliyan Mesir.

Kawasan Wétan Tengah miturut définisi umum (ijo sepuh) lan miturut définisi G8 (ijo enèm).

Wewengkon kasebat njangkep sapérangan golongan suku lan budaya kalebet suku Iran, suku Arab, suku Yunani, suku Yahudi, suku Berber, suku Assyria, suku Kurdi lan suku Turki. Basa mliginipun inggih punika: basa Pèrsi, basa Arab, basa Ibrani, basa Assyria, basa Kurdi lan basa Turki.

Kathahipun sastra kilèn ndhefinisiaken "Wétan Tengah" punika nagari-nagari ing Asia Kidul-kulon, saking Iran (Pèrsi) tumuju Mesir. Mesir kaliyan ujung Sinai ingkang wonten ing Asia limrahipun dipunanggep dados péranganing Wétan Tengah, éwadéné sapérangan ageng wewengkon nagari punika kanthi géografi wonten ing Afrika Lèr.

Kawit tengahing abad kaping 20, Wétan Tengah sampun dados punjer dumadosipun prastawa-prastawa donya, lan dados wewengkon ingkang sénsitif sanget, inggih saking segi kstrategisan lokasi, pulitik, ékonomi, kabudayan lan agami. Wétan Tengah ndarbèni cadhangan lenga mentah ingkang ageng cacahipun lan dados panggénan kalairan lan punjer spiritual agami Yahudi, Kristen lan Islam.

Wates

Istilah 'Wétan Tengah' ngarah ing wewengkon budaya, dados boten gadhah wates tartamtu. Dhéfinisi ingkang umum diagem inggih punika wewengkon ingkang kapérang saking: Bahrain, Siprus, Mesir, Turki, Iran (Pèrsi), Irak, Israèl, Yordania, Kuwait, Lebanon, Oman, Qatar, Arab Saudi, Suriah, Uni Emirat Arab, Yaman, Tepi Barat lan Jalur Gaza.

Iran dados wates paling wétan, kadhang ugi nglebetaken Afganistan lan Pakistan kulèn amargi caketipun (kanthi suku lan agami) kaliyan golongan mayoritas saking masarakat Iran. Ugi amargi sesambetan sajarah amargi naté dados péranganing kraton ingkang wewengkonipun njangkep laladan-laladan wau. Afganistan, Tajikistan lan Pakistan kilèn gadhah sesambetan budaya, basa lan sajarah kaliyan Iran. Sauntara punika sesambetan antaranipun Iran kaliyan nagari-nagari Arab amargi wontenipun sesambetan agami lan caketipun kanthi géografi.

Umumipun ingkang kasebat Wétan Tengah kanthi barès inggih punika laladan-laladan nagari:

• Suriah
• Lebanon
• Palestina
• Israèl
• Mesir

Péta nedahaken nagari-nagari ingkang dipunyakini dados péranganing Wétan Tengah

• Arab Saudi
• Yaman
• Oman
• Uni Emirat Arab
• Bahrain
• Qatar
• Irak
• Kuwait

Lajeng nagari-nagari Afrika Lèr ugi dipunlebetaken:

• Maroko
• Aljazair
• Libya
• Tunisia
• Mauritania
• Sahara Barat
• Sudan
• Ethiopia
• Eritrea
• Djibouti

Sasanèsipun punika kadhangkala nagari-nagari ing ngandhap punika ugi dipunlebetaken:

• Iran
• Pakistan
• Turki

Erosentrisme

Sapérangan sampun ngritik istilah 'Wétan Tengah' amargi kaErosentrismeanipun. Wewengkon punika papanipun ing wétan Éropah Kilèn. Kanggé India, Wétan Tengah papanipun ing sisih kilèn; kanggé Ruslan Russia papanipun ing sisih kidul. Tembung 'Tengah' ugi sampun njalari kabingungan kanggé sapérangan tiyang. Sadèrèngipun Perang Dunia I, 'Timur Dekat' dipun-ginakaken Inggris kanggé nunjuk ing laladan Balkan lan Karajan Ottoman, éwadéné 'Timur Tengah' kanggé Pèrsi, Afganistan, lan Asia Tengah, Turki, lan Kaukasus. Éwadéné 'Timur Jauh' nunjuk ing nagari-nagari 'Asia Timur', kados Tiongkok, Jepang, Hong Kong, lan sanès-sanèsipun.

Kanthi ilangipun Karajan Ottoman ing taun 1918, 'Timur Dekat' méh ilang ing pangginaan umum, éwadéné 'Timur Tengah' dipun-ginakaken kanggé nunjuk ing nagari-nagari Islam. Nanging pangginaan 'Timur Dekat' tetep dipun-ginakaken déning sapérangan dhisiplin akadhemi, kalebet arkéologi lan sajarah kuna.

Kritikan Erosentrisme ugi sesambetan kaliyan fakta bilih Wétan lan Kulon dipundhéfinisiaken ing sesambetanipun kaliyan garis lintang relatif tumrap Meridian Utama utawi Meridian Greenwich. Punika amargi baku kartografi Karajan Manunggal ingkang dipuntampi wiyar ing taun 1884 ing Konferensi Meridian Internasional.

Ugi pirsani

• "Timur Tengah" Archived 2014-02-09 at the Wayback Machine.-Council on Foreign Relations
• Departemen Timur Tengah Kapustakan Universitas Chicago