Fjalldrapi
| Fjalldrapi | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||||
|
Öruggt
| ||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||||
| Betula nana L. |
Fjalldrapi (fjallhrapi eða drapi) (Fræðiheiti: Betula nana) er lágvaxinn runni (1-1,2 metrar)) af birkiætt. Fjalldrapi vex í móum og votlendi. Áður fyrr var fjalldrapinn oftast notaður sem tróð undir torfið í þökum torfbæja, því börkur hans varðist mjög vel fúa og hlífði svo viðunum.
Samband við aðrar tegundir
[breyta | breyta frumkóða]Erfðablöndun við ilmbjörk
[breyta | breyta frumkóða]Fjalldrapi getur erfðablandast við ilmbjörk og myndað þrílitna afkvæmi sem nefnist skógarviðarbróðir.
Samlífistegundir
[breyta | breyta frumkóða]Fjalldrapi lifir samlífi við margar tegundir sveppa í gegnum svepprótarsamband. Algengir fylgisveppir fjalldrapa á Íslandi eru birkiskjalda[1], dökklubbi[1] og berserkjasveppur[1].
Dauður fjalldrapi getur verið fæða rotvera. Dæmi um rotverur sem lifa á dauðum viði fjalldrapa eru birkiskufsa (Diaporthella aristata)[1], bládoppa (Tapesia fusca)[2] Melanomma pulvis-pyrius,[2] Neotapesia graddonii,[2], gullhnoðri (Lachnum bicolor)[2] og vankynssveppurinn Trimmatostroma betulinum.[2] Birkifrekna (Atopospora betulina)[1] og Plagiostoma campylostyla[2] vex á dauðum laufblöðum fjalldrapa. Taeniolina scripta vex á berki fjalldrapa.[2]
Ásætur
[breyta | breyta frumkóða]Fjalldrapi er hýsill fyrir fléttur. Kvistagrös vaxa á berki fjalldrapa um allt land, sérstaklega á mjóum greinum.[3]
Sjúkdómar
[breyta | breyta frumkóða]Fjalldrapi er þekktur hýsill fyrir sjúkdómsvaldandi sveppi. Meðal þeirra sem fundist hafa á Íslandi eru Anisogramma virgultorum, birkiryðsveppur (Melampsoridium betulinum), Mycosphaerella harthensis og nornasveppirnir hrísvendill (Taphrina nana),[2] blásturvendill (Taphrina carnea)[2] og Taphrina bacteriosperma.[2]
Dýr og fjalldrapi
[breyta | breyta frumkóða]Fjalldrapi er eina þekkta hýsiltréð á Íslandi fyrir hrískönguló (Dictyna arundinacea) sem kýs að spinna vef sinn á plöntunni. Hrískönguló finnst umhverfis Mývatn.[4]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Helgi Hallgrímsson. 2010. Sveppabókin. Skrudda, Reykjavík. ISBN 978-9979-655-71-8
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Helgi Hallgrímsson & Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2004). Íslenskt sveppatal I - smásveppir. Geymt 17 október 2020 í Wayback Machine Fjölrit Náttúrufræðistofnunar. Náttúrufræðistofnun Íslands. ISSN 1027-832X
- ↑ Hörður Kristinsson. Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag. ISBN 978-9979-66-347-8
- ↑ Ingi Agnarsson (1996). Íslenskar köngulær. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar nr. 31. Reykjavík, Náttúrufræðistofnun Íslands.
