5. desember

Nóv – Desember – Jan
Su	Má	Þr	Mi	Fi	Fö	La
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31
2024 Allir dagar

5. desember er 339. dagur ársins (340. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 26 dagar eru eftir af árinu.

Helstu atburðir

1484 - Innósentíus 8. páfi gaf út Summis desiderantes, tilskipun sem skipaði Heinrich Kramer og Jacob Sprenger rannsóknardómara til þess að uppræta meintar nornir í Þýskalandi. Þetta markaði upphafið að einhverjum umfangsmestu nornaveiðum sögunnar.
1492 - Kristófer Kólumbus varð fyrstur Evrópumanna til þess að stíga á land á Hispaníólu.
1497 - Manúel 1. Portúgalskonungur gaf út tilskipun um að gyðingar skyldu taka kristni eða yfirgefa landið ella.
1590 - Niccolò Sfondrati varð Gregoríus 14. páfi.
1796 - Í Hólavallaskóla var frumsýnt leikritið Slaður og trúgirni eftir Sigurð Pétursson. Síðar fékk það nafnið Hrólfur.
1848 - Gullæðið í Kaliforníu hófst er forseti Bandaríkjanna, James K. Polk, staðfesti fyrir Bandaríkjaþingi að mikið magn af gulli hafi uppgötvast í Kaliforníu.
1926 - Kvikmyndin Beitiskipið Pótemkín eftir Sergei Eisenstein var frumsýnd.
1929 - Mjólkurbú Flóamanna var stofnað.
1932 - Lyfjafræðingafélag Íslands var stofnað.
1932 - Þýskættaði eðlisfræðingurinn Albert Einstein fékk bandaríska vegabréfsáritun.
1933 - Áfengisbanninu í Bandaríkjunum lauk.
1934 - Abissiníudeilan: Ítalskur her gerði árás á Wal Wal í Abissíníu og náði borginni á sitt vald eftir 4 daga.
1936 - Sovétríkin tóku upp nýja stjórnarskrá og Kirgistan gerðist Sovétlýðveldi.
1941 - Bók John Steinbeck Sea of Cortez var gefin út (Steinbeck notaði upplýsingar sem hann safnaði við skrif þessarar bókar til að þróa sjávarlíffræðinginn Doc, sem kemur fyrir í bókinni Ægisgötu (Cannery Row).
1945 - Sveit fimm sprengjuflugvéla á vegum Bandaríka flotans týndist í Bermúda-þríhyrningnum.
1957 - Sukarno Indónesíuforseti vísaði öllum hollenskum ríkisborgurum, 326.000 að tölu, úr landi.
1968 - Jarðskjálfti af stærðinni 6 stig fannst í Reykjavík og var hann sá snarpasti frá 1929.
1973 - Vegna olíukreppunnar ákvað stjórnin í Noregi að banna alla bílaumferð um helgar.
1977 - Suðurafríska héraðið (bantústanið) Bophuthatswana lýsti yfir stofnun sjálfstæðs lýðveldis, en alþjóðasamfélagið hunsaði það.
1978 - Sovétríkin skrifuðu undir vináttusamning við kommúnistastjórn Afganistan.
1978 - Chris Curry og Hermann Hauser stofnuðu breska tölvufyrirtækið Cambridge Processor Unit Ltd sem síðar varð Acorn Computers.
1978 - Aðildarlönd Evrópubandalagsins, utan Bretland, samþykktu evrópska myntkerfið.
1996 - Madeleine Albright var tilnefnd sem fyrsti kvenkyns utanríkisráðherra Bandaríkjanna.

2003 - Fyrsta breytingin á íslensku var gerð á íslensku Wikipediu.
2006 - Herinn framdi valdarán á Fídjieyjum.
2009 - 109 létust í eldsvoða í diskóteki í borginni Perm í Rússlandi.
2011 - Stjörnufræðingar uppgötvuðu plánetuna Kepler-22b sem líkist jörðinni að ýmsu leyti.
2013 - Haldið var málþing í Landsbókasafni Íslands í tilefni af tíu ára afmæli íslensku Wikipediu.
2017 - Alþjóðaólympíunefndin meinaði Rússlandi þátttöku í Vetrarólympíuleikunum í Pyeonchang þegar rannsókn leiddi í ljós viðtæka notkun árangursbætandi lyfja á fyrri vetrarólympíuleikum.
2019 – Skriðurnar í Búrúndí 2019: 26 fórust í skriðum í Búrúndí.
2020 - Rússar hófu bólusetningu með Spútnik V-bóluefninu.
2022 - Vísindamönnum við Lawrence Livermore-rannsóknarstöðina í Kaliforníu tókst að framleiða umframorku með kjarnasamruna.

Fædd

1377 - Jianwen keisari í Kína (d. 1402).
1443 - Júlíus 2. páfi (d. 1513).
1537 - Ashikaga Yoshiaki, japanskur sjógun (d. 1597)
1539 - Fausto Paolo Sozzini, ítalskur guðfræðingur (d. 1604)
1547 - Ubbo Emmius, hollenskur sagnfræðingur og stærðfræðingur (d. 1625)
1595 - Henry Lawes, enskt tónskáld (d. 1662).
1687 - Francesco Geminiani, ítalskur fiðluleikari og tónskáld (d. 1762).
1724 - Björn Halldórsson, prestur í Sauðlauksdal (d. 1794).
1782 - Martin Van Buren, 8. forseti Bandaríkjanna (d. 1862).
1803 - Fjodor Tuttsjev, rússneskt ljóðskáld (d. 1873).
1820 - Afanasy Fet, rússneskt ljóðskáld(d. 1892).
1830 - Christina Rossetti, breskt ljóðskáld (d. 1894).
1839 - George Armstrong Custer, bandarískur hershöfðingi (d. 1876).
1867 - Józef Piłsudski, pólskur stjórnmálamaður (d. 1935).
1868 - Arnold Sommerfeld, þýskur eðlisfræðingur (d. 1951).
1874 - Rögnvaldur Ólafsson, íslenskur arkitekt (d. 1917).
1879 - Clyde Cessna, bandarískur flugvélaframleiðandi (d. 1954).
1890 - Fritz Lang, austurrískur kvikmyndaleikstjóri (d. 1976).
1896 - Carl Ferdinand Cori, bandarískur lífefnafræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1984).
1901 - Walt Disney, bandarískur teiknimyndaframleiðandi (d. 1966).
1901 - Werner Heisenberg, þýskur eðlisfræðingur Nóbelsverðlaunahafi (d. 1976).
1902 - Strom Thurmond, bandarískur stjórnmálamaður (d. 2003).
1903 - Cecil Frank Powell, breskur eðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1969).
1906 - Otto Preminger, bandarískur kvikmyndaleikstjóri, framleiðandi og leikari (d. 1986).
1908 - Anna Sigurðardóttir, stofnandi Kvennasögusafns Íslands (d. 1996).
1914 - Hans Hellmut Kirst, þýskur rithöfundur (d. 1989).
1925 - Anastasio Somoza Debayle, forseti Níkaragva (d. 1980).
1927 - Bhumibol Adulyadej, konungur Taílands (d. 2016).
1932 - Sheldon Lee Glashow, bandarískur eðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi.
1932 - Little Richard (Richard Wayne Penniman), bandarískur söngvari og píanisti.
1936 - Ingi Randver Jóhannsson, íslenskur skákmaður (d. 2010).
1940 - Peter Pohl, sænskur rithöfundur.
1940 - Guðbrandur Valdimarsson, íslenskur leikari.
1943 - Jim Marrs, bandarískur samsæriskenningasmiður (d. 2017).
1943 - Eva Joly, norsk-franskur dómari.
1944 - Jeroen Krabbé, hollenskur leikari.
1946 - José Carreras, spænskur tenórsöngvari.
1956 - Brian Backer, bandarískur leikari.
1967 - Kjartan Magnússon, íslenskur stjórnmálamaður.
1974 - Kjartan Þór Ragnarsson, íslenskur tannlæknir.
1979 - Matteo Ferrari, ítalskur knattspyrnumaður.
1985 - Frankie Muniz, bandarískur leikari.
1988 - Tsukasa Shiotani, japanskur knattspyrnumaður.
1993 - Ross Barkley, enskur knattspyrnumaður.

Dáin

749 - Jóhann af Damaskus, sýrlenskur munkur.
1082 - Ramon Berenguer 2., greifi af Barselóna.
1560 - Frans 2. Frakkakonungur (f. 1544).
1624 - Gaspard Bauhin, svissneskur grasafræðingur (f. 1560).
1663 - Severo Bonini, ítalskt tónskáld (f. 1582).
1686 - Niels Stensen, danskur vísindamaður (f. 1638).
1749 - Pierre Gaultier de Varennes et de la Vérendrye, landkönnuður og kaupmaður í Nýja Frakklandi (b. 1685).
1770 - James Stirling, skoskur stærðfræðingur (f. 1692).
1791 - Wolfgang Amadeus Mozart, austurrískt tónskáld (f. 1756).
1870 - Alexandre Dumas eldri, franskur rithöfundur (f. 1802).
1891 - Pétur 2. Brasilíukeisari (f. 1825).
1920 - José Pérez, úrúgvæskur knattspyrnumaður (f. 1897).
1925 - Wladyslaw Reymont, pólskur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1867).
1950 - Sri Aurobindo, indverskur gúrú (f. 1872).
1951 - Shoeless Joe Jackson, bandarískur hafnaboltaleikmaður (f. 1889).
1963 - Karl Amadeus Hartmann, þýskt tónskáld (f. 1905).
1963 - Sri Deep Narayan Mahaprabhuji, indverskur hindúasálkönnuður.
1965 - Joseph Erlanger, bandarískur lífeðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1874).
1975 - Hannah Arendt, þýskur stjórnmálahugsuður (f. 1906).
1991 - Richard Speck, bandarískur fjöldamorðingi (f. 1941).
2002 - Ne Win, leiðtogi Búrma (f. 1911).
2008 - Rúnar Júlíusson, íslenskur tónlistamaður. (f. 1945).
2012 - Oscar Niemeyer, brasilískur arkitekt (f. 1907).
2013 - Nelson Mandela, forseti Suður-Afríku (f. 1918).
2014 - Fabiola Belgiudrottning (f. 1928).
2021 - Bob Dole, bandarískur stjórnmálamaður (f. 1923).

Hátíðis- og tyllidagar

Alþjóðadagur sjálfboðaliða.