1919
Historio 19ma yarcento20ma21ma yarcento |
Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1919 (MCMXIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye merkurdio segun Gregoriala kalendario, ed ordinara yaro komencinta ye mardio segun Juliala kalendario. Ol esis la 919ma yaro di la duesma yarmilo, la 19ma yaro di la 20ma yarcento, e la 10ma yaro di la yari 1910a. Kande 1919 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 5ma di januaro - Spartakista (komunista) sedicio komencas en Berlin.
- 11ma di januaro - Rumania anexas Transilvania.
- 15ma di januaro - Rosa Luxemburg e Karl Liebknecht, chefi di Spartakista movado, mortigesas en Weimar-Republiko.
- 31ma di januaro - Reda Armeo ekpulsesas de tota Estonia.
- 3ma di februaro - Sovietia okupas Ukraina.
- 6ma di februaro - En Luxemburgia, mulieri evanta plu kam 19 yari darfas votar.
- 11ma di februaro - Friedrich Ebert asumas kom prezidanto di Weimar-Republiko.
- 23ma di marto - Benito Mussolini fondas fashista movado.
- 5ma di marto - La nuna fervoyala staciono di Helsinki da Eliel Saarinen inauguresas pos 15-yara laboro.
- 6ma di junio - Republiko Prekmurje finas existar.
- 21ma di junio - German admiralo von Reuter imperas sinkar 74 navi en Britaniana navarobazo Scapa Flow, kande ilu lernis ke la navi mustas donesar a la vinkinta federiti dil Unesma mondomilito, segun pacala pakto en Paris.
- 28ma di junio - Unesma mondomilito finas, kun signaturo di Versailles-kontrato.
- 13ma di aprilo - Korea divenas republiko unesmafoye.
- 19ma di agosto - Afganistan nedependanteskas del Unionita Rejio.
- Tale-nomizita Hispana influenzo expansas en tota mondo. Precipue povra Chiniani ed Indiani mortas. On kalkulas ke 20 milioni homi mortis pro Hispana influenzo (plue kam en l'unesma mondomilito).
- Mohandas Gandhi incitas Indiani a pasiva kontroverso kontre Unionita Rejio, qua mortigas plua kam 300 civili en Amritsar.
- Volkano Kelut eruptas en Indonezia e 5.100 homi perisas.
- 10ma di aprilo - Emiliano Zapata, un ek la chefi di Mexikiana revoluciono, mortigesas.
- Usa refuzas membreskar la Ligo di la nacioni.
- 11ma di septembro - Usana soldati invadas Honduras.
- Doko di Pearl Harbor kompleteskas en Havayi.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 1ma di januaro - J. D. Salinger, Usana skriptisto (m. 2010)[1]
- 14ma di januaro - Giulio Andreotti, chefministro di Italia (m. 2013)[2]
- 15ma di januaro - George Cadle Price, chefministro di Belize (m. 2011)
- 26ma di januaro - Hyun Soong-jong, chefministro di Sud-Korea (m. 2020)
- 5ma di februaro - Andreas Papandreou, chefministro di Grekia (m. 1996)
- 11ma di februaro - Eva Gabor, Usan aktorino (m. 1995)
- 12ma di februaro - Forrest Tucker, Usana cinem- e televizion-aktoro (m. 1986)
- 15ma di februaro - Andreas Papandreou, chefministro di Grekia (m. 1996)
- 18ma di februaro - Jack Palance, Usan aktoro (m. 2006)
- 17ma di marto - Nathaniel Adams Coles alias Nat King Cole, Usana pianisto e kantisto di jazo (m. 1965)
- 1ma di aprilo - Joseph Edward Murray, Usana mediko, Nobel-laureato (m. 2012)
- 2ma di aprilo - Delfo Cabrera, Arjentinian atleto (m. 1981)
- 8ma di aprilo - Ian Smith, chefministro di Rhodezia (m. 2007)
- 17ma di aprilo - Osvaldo Dorticós Torrado, prezidanto di Kuba (m. 1983)
- 22ma di aprilo - Donald James Cram, Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2001)
- 24ma di aprilo - Glafkos Klerides, prezidanto di Chipro (m. 2013)
- 1ma di mayo - Mohammed Karim Lamrani, chefministro di Maroko (m. 2018)
- 3ma di mayo - Pete Seeger, Usana muzikisto, kantisto e kompozisto (m. 2014)
- 5ma di mayo - Georgios Papadopulos, chefministro di Grekia (m. 1999)
- 7ma di mayo - Eva Perón, unesma spozino di Juan Domingo Perón (m. 1952)
- 15ma di mayo - Damo Eugenia Charles, chefministro di Dominika (m. 2005)
- 18ma di mayo - Margot Fonteyn, Britaniana danserino (m. 1991)
- 19ma di mayo - Mitja Ribičič, chefministro di Yugoslavia (m. 2013)
- 22ma di mayo - Paul Vanden Boeynants, chefministro di Belgia (m. 2001)
- 30ma di mayo - René Barrientos Ortuño, prezidanto di Bolivia (m. 1969)
- 8ma di junio - Abdirashid Ali Shermarke, prezidanto di Somalia (m. 1969)[3]
- 12ma di junio - Ahmed Abdallah Abderemane, prezidanto di Komori (m. 1989)
- 23ma di junio - Muhammad Boudiaf, prezidanto di Aljeria (m. 1992)
- 7ma di julio - Oswaldo Guayasamín, Equadorana piktisto (m. 1999)
- 8ma di julio - Walter Scheel, prezidanto di West-Germania (m. 2016)
- 16ma di julio - Choi Kyu-hah, prezidanto di Sud-Korea (m. 2006)
- 20ma di julio - Edmund Hillary, Nova-Zelandana monto-acensisto ed explorero (m. 2008)
- 22ma di julio - Naim Talu, chefministro di Turkia (m. 1998)
- 31ma di julio - Maurice Boitel, Franca piktisto (m. 2007)
- 8ma di agosto - Dino De Laurentiis, italiana filmifistulo (m. 2010)
- 9ma di agosto - Joop den Uyl, chefministro di Nederlando (m. 1987)
- 20ma di agosto - Adamantios Andrutsopulos, chefministro di Grekia (m. 2000)
- 28ma di agosto - Godfrey Hounsfield, Britanian inventisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 2004)
- 26ma di septembro - Matilde Camus, Hispaniana skriptisto e poeto (m. 2012)
- 29ma di septembro - Vladimír Vašíček, Cheka piktisto (m. 2003)
- 3ma di oktobro - James M. Buchanan, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2013)
- 5ma di oktobro - Donald Pleasence, Britanian aktoro (m. 1995)
- 6ma di oktobro - Siad Barre, prezidanto di Somalia (m. 1995)
- 8ma di oktobro - Kiichi Miyazawa, chefministro di Japonia (m. 2007)
- 17ma di oktobro - Zhao Ziyang, Chiniana politikisto (m. 2005)
- 18ma di oktobro - Pierre Elliott Trudeau, chefministro di Kanada (m. 2000)
- 18ma di oktobro - Anita O'Day, Usana kantistino di jazo[4] (m. 2006)
- 22ma di oktobro - Doris Lessing, Britaniana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 2013)
- 26ma di oktobro - Mohammad Reza Pahlavi, shaho di Iran (m. 1980)
- 5ma di novembro - Félix Gaillard, chefministro di Francia (m. 1970)
- 6ma di novembro - Sophia de Mello Breyner Andresen, Portugalana skriptisto (m. 2004)
- 11ma di novembro - Kalle Päätalo, Finlandana skriptisto (m. 2000)
- 28ma di novembro - José María Pinilla, prezidanto di Panama (m. 1979)
- 4ma di decembro - Inder Kumar Gujral, chefministro di India (m. 2012)
- 9ma di decembro - William Lipscomb, Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2011)
Morti
[redaktar | redaktar fonto]- 4ma di januaro - Georg von Hertling, kancelero di Germania (n. 1843)
- 6ma di januaro - Theodore Roosevelt, prezidanto di Usa (n. 1858)
- 15ma di januaro - Karl Liebknecht, komunista chefo, ocidita (n. 1871)
- 15ma di januaro - Rosa Luxemburg, komunista chefino en Germania, ocidita (n. 1870)
- 16ma di januaro - Francisco de Paula Rodrigues Alves, prezidanto di Brazilia (n. 1848)
- 22ma di januaro - Carl Larsson, Sueda piktisto (n. 1853)
- 24ma di januaro - Ismail Qemali, chefministro di Albania (n. 1844)
- 17ma di februaro - Wilfrid Laurier, chefministro di Kanada (n. 1841)
- 16ma di marto - Fernando Figueroa, prezidanto di Salvador (n. 1849)
- 17ma di marto - Paul de Janko, Hungara inventisto ed Esperantisto (n. 1856)
- 3ma di aprilo - Modest Urgell, Hispana piktisto (n. 1839)
- 4ma di aprilo - William Crookes, Angla fizikisto e kemiisto (n. 1832)
- 10ma di aprilo - Emiliano Zapata, Mexikiana revolucionero (n. 1879)
- 9ma di mayo - Juan Isidro Jimenes, prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1846)
- 17ma di mayo - José Santos Zelaya, prezidanto di Nikaragua (n. 1853)
- 23ma di mayo - Gyula Aggházy, Hungara piktisto (n. 1850)
- 5ma di junio - Manuel Franco, prezidanto di Paraguay (n. 1871)
- 19ma di junio - Petre P. Carp, chefministro di Rumania (n. 1837)
- 29ma di junio - Karl Brugmann, Germana linguisto (n. 1849)
- 30ma di junio - John William Strutt Rayleigh, Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1842)
- 15ma di julio - Hermann Emil Fischer, Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1852)[5]
- 23ma di julio - Spiridon Lambros, chefministro di Grekia (n. 1851)
- 9ma di agosto - Ruggiero Leoncavallo, Italiana kompozisto (n. 1857)
- 9ma di agosto - Ralph Albert Blakelock, Usana piktisto (n. 1847)
- 5ma di septembro - Frigyes Schulek, Hungara arkitekto ed Idisto (n. 1841)
- 20ma di septembro - Ramón Barros Luco, prezidanto di Chili (n. 1835)
- 2ma di oktobro - Victorino de la Plaza, prezidanto di Arjentinia (n. 1840)
- 7ma di oktobro - Alfred Deakin, chefministro di Australia (n. 1856)
- 13ma di oktobro - Karl Adolph Gjellerup, Dana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (n. 1857)
- 3ma di novembro - Masatake Terauchi, chefministro di Japonia (n. 1852)
- 15ma di novembro - Alfred Werner, Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1866)
- 3ma di decembro - Pierre-Auguste Renoir, Franca piktisto (n. 1841)
- 8ma di decembro - Julian Alden Weir, Usana piktisto (n. 1852)
- 24ma di decembro - Venceslau de Sousa Pereira de Lima, chefministro di Portugal (n. 1858)
- 27ma di decembro - Theo de Meester, chefministro di Nederlando (n. 1851)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Johannes Stark
- Kemio: ne premiizita
- Fiziologio o Medicino: Jules Bordet
- Literaturo: Carl Spitteler
- Paco: Woodrow Wilson
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Biografia de J.D.Salinger - Publikigita da eBiografia. URL vidita ye 21ma di septembro 2018. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Giulio Andreotti - Biografia - URL vidita ye 21ma di septembro 2018. Idiomo: Italiana.
- ↑ Rulers.org profile - Abdirashid Ali Shermarke
- ↑ NPR's Jazz Profiles: Anita O'Day - Publikigita da NPR. URL vidita ye 21ma di septembro 2018. Idiomo: Angla.
- ↑ Hermann Emil Fischer - Publikigita da Explicatorium. Idiomo: Portugalana.