India

Republika ti India
*Bhārat Gaṇarājya*
*Republic of India*
Republika ti India Bhārat Gaṇarājya; Republic of India;
	Wagayway Emblem
	Napili a pagsasao: ; "Satyameva Jayate"(Sanskrito); "Ti Agmaymaysa a Kinapudno ket Panagbalballigi"
	Nailian a kanta: Jana Gana Mana; "Sika Apo ti Mangituray kadagiti Pakinakem ken Amin a Tattao";
	Nailian a kanta ti pagilian; Vande Mataram; "Agruknoyak Kenka, Ina"
	Ti lugar a tinengngel ti India ket adda iti nagisit a berde.; Naitunton ngem saan a tinengngel ket adda iti nakusnaw a berde.
Kapitolio	New Delhi; 28°36.8′N 77°12.5′E / 28.6133°N 77.2083°E
Kadakkelan a siudad	Mumbai; 18°58′30″N 72°49′33″E / 18.97500°N 72.82583°E
Opisial a sasao	Hindi, Ingles Hindi idiay Devanagari a naisuratan ket isu ti opisial a pagsasao iti Kappon ken ti Ingles ket nainayon a pagsasao para kadagiti opisial nga obra.;
Mabigbig a rehional a sasao	Walo a Programa Asames; Bengali; Bodo; Dogri; Gujarati; Hindi; Kannada; Kashmiri; Konkani; Maithili; Malayalam; Manipuri; Marathi; Nepali; Oriya; Punjabi; Sanskrito; Santali; Sindhi; Tamil; Telugu; Urdu;
Nailian a pagsasao	none
Nagan dagiti umili	Indiano
Gobierno	Pederal a parlamentario; batay-linteg a republika
• Presidente	Ram Nath Kovind (BJP)
• Bise Presidente	Venkaiah Naidu (BJP)
• Kangrunaan a Ministro	Narendra Modi (BJP)
• Pangulo a Hustisia	Sharad Arvind Bobde
• Tagabitl aiti Kamara	Om Birla (BJP)
Lehislatura	Parlamento iti India
• Akinngato a kamara	Rajya Sabha
• Akinbaba a kamara	Lok Sabha
Wayawaya manipud ti Nagkaykaysa a Pagarian
• Nairangarang	15 Agosto 1947
• Republika	26 Enero 1950
Kalawa
• Dagup	3,287,263 km2 (1,269,219 sq mi) (Maika-7)
• Danum (%)	9.56
Populasion
• Senso idi 2011	1,210,193,422 (Maika-2)
• Densidad	427/km2 (1,105.9/sq mi) (Maika-31)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$4.457 trilion
• Tunggal maysa a tao	$3,693
GDP (nominal)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$1.676 trilion
• Tunggal maysa a tao	$1,388
Gini (2010)	33.9; kalalainganna · Maika-79
HDI (2013)	0.586; kalalainganna · Maika-135
Kuarta	Rupia ti India () (INR)
Sona ti oras	UTC+05:30 (IST)
• Kalgaw (DST)	UTC+05:30 (saan a mapalpaliiw)
Pormat ti petsa	aa-bb-tttt (AD)
Pagmanehuan	left
Kodigo ti panagtawag	91
Kodigo ti ISO 3166	IN
TLD ti internet	.in daduma pay a TLD .ভারত; .ભારત; .भारत; .ଭାରତ‌; .ਭਾਰਤ; .இந்தியா; .భారత్; بھارت.;

Nagsasabtan: 21°N 78°E / 21°N 78°E / 21; 78

Ti India (/ˈɪndiə/ (dengngen)), opisial a ti Republika ti India (Bhārat Gaṇarājya),^[c] ket maysa a pagilian idiay Abagatan nga Asia. Isu daytoy ti maikapito a kadakkelan a pagilian babaen ti heograpiko a kalawa, ti maikadua a kaaduan ti populasion a pagilian nga adda ti sumurok a 1.2 a bilion a tattao, ken ti kaaduan ti populasion a demokrasia iti lubong. Nabeddengan daytoy babaen ti Taaw Indiano iti abagatan, ti Baybay Arabiano iti abagatan a laud, ken ti Luek iti Bengal iti abagatan a daya, makibingbingay kadagiti daga a nagbeddengan iti Pakistan iti laud;^[d] Tsína, Nepal, ken Bhutan iti amianan a daya; ken Burma ken Bangladesh iti daya. Idiay Taaw Indiano, ti India ket asideg idiay Sri Lanka ken ti Maldives; iti maipatinayon daytoy, dagiti Is-isla ti Andaman ken Nicobar ti Indias ket makibingbingayda ti baybay a pagbeddengan iti Tailandia ken Indonesia.

Daytoy ket pagtaengan dagiti taga-ugma a Tanap ti Indo a Sibilisasion ken maysa a rehion ti naipakasaritaan a dalan dagiti komersio ken dagiti nawatiwat nga imperio, ti Indiano a subkontinente ket nainaganan idi para iti komersial ken kultural a kabaknang para iti atiddog a pakasaritaanna.^[9] Uppat kadagiti kangrunaan a relihion ti lubong—Hinduismo, Budismo, Hainismo, ken Sihismo—ket manipud ditoy, a dagiti Soroastrismo, Kristianidad, ken Islam ken dimteng idi umuna a milenioCE ken nakatulong daytoy ti panagsukog ti nadumaduma a kultura iti daytoy a rehion. Naininut nga inkapet babaen ken tinurayan ti administrasion iti Britaniko Daya nga India a Kompania manipud idi nasap a maika-18 a siglo ken dagus a nadmistratibo babaen tiu Nagkaykaysa a Pagarian manipud idi tengnga ti maika-19 a siglo, ti India nagbalin a maysa a nawaya apagilian idi 1947 kalpasan ti maysa a panagsagsagaba para iti panagwaya a namarkaan daytoy babaen ti nakappia a resistansia nga indauloan babaen ni Mahatma Gandhi.

Ti Indiano nga ekonomia ket isu ti maika-11 iti lubong babaen ti nominal GDP ken ti maika-3 a kadakkelan babaen ti agpadaan ti kapigsa ti panag-gatang (PPP). Sumakbay ti panagreporma ti naibatay ti paggatangan nga ekonomia idi 1991, ti India kety nagbalin a maysa kadagiti kapardasan nga agrangrang-ay a nagruna nga ekonomia; naipanunutan daytoy a maysa a baro nga industrialisado a pagilian. Nupay kasta, agtultuloy a mangsango kadagiti panagkarit iti kapanglaw, panakaammo ti panagbasa ken panagsurat, corruption, ken di-makaanay a publiko a pannaripato ti salun-at. Maysa naarmasan ti nuklear nga estado ken maysa a rehional a bileg, adda daytoy ti maikatlo a kadakkelan kadagiti buyot iti lubong ken mairanggo a maikasiam ti panaggasto ti milisia kadagiti amin a pagilian. Ti India ket maysa a pederal a batay-linteg a republika a tinurayan babaen ti parlamentario a sistema a binuklan dagiti 28 nga estado ken dagiti 7 a kappon ateritorio. Ti India ket maysa a pluralistiko, nadumadumaan tipagsasao, ken nadumadumaan ti etniko a kagimongan. Daytoy ket pagtaengan pay dagiti nadumaduma nga ayup kadagiti nadumaduma a nasalakniban apagtaengan.

Paammo

^ "[...] Ti Jana Gana Mana ket isu ti Nailian a Kanta iti India, a daytoy ket suheto ti panagbalbaliw kadagiti balikas a palubusan ti Gobierno no adda kadagiti rumsua nga okasion; ken tikanta a Vande Mataram, a daytoy ket adda ti papelna a paset ti pakasaritaan iti panagsagsagaba para iti Indiano a wayawaya, ket nasken kapadpada a mapammadayan iti Jana Gana Mana ken daytoy ket nasken a ti kasasaadna ket kapada." (Konstituente nga Asemblia iti India 1950).
^ "Ti kadakkel iti daytoy a pagilian ket suheto a pagsuppiatan gapu ta adda dagiti nagbeddengan a maisuppiatan. Ti gobierno ti India ket inlistana ti kalawa a kas 3,287,260 km² (1,269,220 sq mi) ken ti dagup a kalawa a kas 3,060,500 km² (1,181,700 sq mi); ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket inlistana a kas 3,287,263 km² (1,269,219 sq mi) ken ti dagup a kalawa a kas 2,973,190 km² (1,147,960 sq mi)." (Bibliotek aiti Kongreso 2004).
^ Kitaen pay ti: Dagiti opisial a nagan iti India.
^ Ti Gobierno iti India ket ipammateganna a kabeddenganna a pagilian ti Apganistan, a maipanunutanna amin iti Kashmir a kas paset iti India. Nupay kasta, daytoy ket naisuppiatan, ken ti rehion a nagbeddengan ti Apganistan ket tinurturayan babaen ti Pakistan. Taudan: "Ministro iti Panakibiang ti Balay (Departamento iti Panagtaripatu ti Pagbeddengan)". Naiyarkibo manipud iti kasisigud (DOC) idi 2011-07-16. Naala idi 1 Septiembre 2008..

Dagiti nagibasaran

^ ^a ^b ^c Sentro ti Nailian a Panakaammo 2005.
^ Wolpert 2003, p. 1.
^ Sentro ti Nailian a Pannakaammo 2005.
^ Ti Warnakan iti India 2007.
^ Ministro ti Pannakibiang iti Balay 2011.
^ ^a ^b ^c ^d "India". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-18.
^ "Gini Index". World Bank. Naala idi 2 Marso 2011.
^ "Human Development Report 2014 Summary" (PDF). The United Nations. Naala idi 24 Hulio 2014.
^ Stein 1998, pp. 16–17.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti India iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay India manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Opisial a website ti Gobierno ti India
India a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
India iti Curlie (iti Ingles)
Wikimedia Atlas iti India
Heograpiko a datos a mainaig iti India iti OpenStreetMap

[3] "[...] Ti Jana Gana Mana ket isu ti Nailian a Kanta iti India, a daytoy ket suheto ti panagbalbaliw kadagiti balikas a palubusan ti Gobierno no adda kadagiti rumsua nga okasion; ken tikanta a Vande Mataram, a daytoy ket adda ti papelna a paset ti pakasaritaan iti panagsagsagaba para iti Indiano a wayawaya, ket nasken kapadpada a mapammadayan iti Jana Gana Mana ken daytoy ket nasken a ti kasasaadna ket kapada." (Konstituente nga Asemblia iti India 1950).

[6] "Ti kadakkel iti daytoy a pagilian ket suheto a pagsuppiatan gapu ta adda dagiti nagbeddengan a maisuppiatan. Ti gobierno ti India ket inlistana ti kalawa a kas 3,287,260 km² (1,269,220 sq mi) ken ti dagup a kalawa a kas 3,060,500 km² (1,181,700 sq mi); ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket inlistana a kas 3,287,263 km² (1,269,219 sq mi) ken ti dagup a kalawa a kas 2,973,190 km² (1,147,960 sq mi)." (Bibliotek aiti Kongreso 2004).

[11] Kitaen pay ti: Dagiti opisial a nagan iti India.

[12] Ti Gobierno iti India ket ipammateganna a kabeddenganna a pagilian ti Apganistan, a maipanunutanna amin iti Kashmir a kas paset iti India. Nupay kasta, daytoy ket naisuppiatan, ken ti rehion a nagbeddengan ti Apganistan ket tinurturayan babaen ti Pakistan. Taudan: "Ministro iti Panakibiang ti Balay (Departamento iti Panagtaripatu ti Pagbeddengan)". Naiyarkibo manipud iti kasisigud (DOC) idi 2011-07-16. Naala idi 1 Septiembre 2008..

[FOOTNOTESentro_ti_Nailian_a_Panakaammo2005-1] Sentro ti Nailian a Panakaammo 2005.

[FOOTNOTEWolpert20031-2] Wolpert 2003, p. 1.

[FOOTNOTESentro_ti_Nailian_a_Pannakaammo2005-4] Sentro ti Nailian a Pannakaammo 2005.

[FOOTNOTETi_Warnakan_iti_India_2007-5] Ti Warnakan iti India 2007.

[FOOTNOTEMinistro_ti_Pannakibiang_iti_Balay2011-7] Ministro ti Pannakibiang iti Balay 2011.

[imf2-8] "India". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-18.

[wb-gini-9] "Gini Index". World Bank. Naala idi 2 Marso 2011.

[UN-10] "Human Development Report 2014 Summary" (PDF). The United Nations. Naala idi 24 Hulio 2014.

[FOOTNOTEStein199816–17-13] Stein 1998, pp. 16–17.

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[c]

[d]

[9]

Kontrol ti autoridad
Sapasap	ISNI 1 VIAF 1 WorldCat (babaen ti VIAF)
Dagiti nailian a biblioteka	Norwega Chile Espania Pransia (datos) 2 (datos) 3 (datos) Ukrania Alemania Israel Estados Unidos Hapon Republika a Tseka Australia Suesia Batikano
Dagiti sientipiko a database	CiNii (Hapon)
Dadduma	Faceted Application of Subject Terminology Naipakasaritaan a Diksionario ti Suisa MusicBrainz (ayan) Nailian nga Ar-arkibo (EU) RERO (Suisa) 1 SUDOC (Pransia) 1 İslâm Ansiklopedisi Trove (Australia) 1 Parlamento ti NP