Osimiri Zamfara
Osimiri Zamfara bụ osimiri dị n'akụkụ ugwu nke Naịjirịa. N'ịbụ nke sitere na Zamfara Steeti, ọ na-agba kilomita narị abụọ na iri ise mi otu narị na iri isii n'ebe ọdịda anyanwụ n'ime Kebbi Steeti ebe ọ na-esonyere Osimiri Sokoto ihe dị ka kilomita iri ise mi iri atọ na otu n"ebe ndịda ọdịda anyanwụ nke Birnin Kebbi.[1]
N'ebe kachasị elu, Osimiri Zamfara na-agafe ebe dị mita otu narị na iri asatọ na asatọ, narị isii na iri na asaa n'elu oke osimiri. Osimiri Zamfara nwere aha dị iche iche jikọtara ya na mpaghara dị iche iche ọ na-agafe. Ụfọdụ n'ime ndị a na-ahụkarị gụnyere Gulbi Gindi, Gulbi Zamfara, Osimiri Zamfara, na Osimiri Gindi.[2]
Mwakpo ndị na-eyi ọha egwu
[dezie | dezie ebe o si]N'ụbọchị nke isii n'ọnwa Ọktoba afọ 2022, e gosipụtara na mmiri riri ndị obodo bi gburugburu osimiri ahụ mgbe ha na-agbalị ịgbanahụ mwakpo ndị na-eyi ọha egwu.[3]
Usoro mmiri na ụdị dị iche iche nke mmiri na-asọba n'elu mmiri na iyi Hadejia
[dezie | dezie ebe o si]A na-enyocha Mmiri nke osimiri [4] site na iji ozi gafere afọ iri atọ na isii sitere n'afọ 1980 rue 2015, maka nkwadebe ziri ezi na bọọdụ akụ mmiri na efere ahụ. Ihe ọmụma ọhụrụ nke mmiri maka distrikti ahụ: A kọwawo ihe ndị na-adịghị mma n'ụwa na ebe a na-asọba na mmiri Hadeia. A hụla mbelata dị egwu nke ntọhapụ mmiri, site na abụọ n'ime ọdụ atọ dị n'okpuru mmiri. Ka ọ dị, e nwere usoro na-arịwanye elu nke mmiri na-ahapụ site na nke ọ bụla n'ime ọdụ atọ dị n'elu mmiri, n'agbanyeghị nke ahụ, ọ dịghị mkpa. ANOVA [F (5,210) = 106.226, P < 0.05] na nsonaazụ nyocha nke otu gosipụtara nnukwu ọdịiche dị n'etiti ọdụ ndị dị n'elu na ndị dị n"okpuru. Ụzọ n' arịwanye elu nke ntọhapụ na ọdụ ụgbọ mmiri dị n'elu bụ n'ihi nnukwu mmiri ozuzo na mgbasawanye obodo dị nso. Ka ọ dị, nnukwu usoro na-ebelata nke ntọhapụ nke mmiri n' asọba na-emetụta ọtụtụ mgbanwe, n'ụzọ dị ịrịba ama; ọnụego dị elu na-apụ n'anya n'ihi okpomọkụ dị elu, mmiri ozuzo dị ala na ọnụego dị ala dị elu nke ala ájá na mmepe ala sedimentary. Mmiri na ịgba mmiri, ọkachasị n'ebe ndị dị n'okpuru mmiri, nọ n'ihe ize ndụ n'ihi ọnọdụ na ọdịiche ndị a. N'ihi ya, nyocha nke ọdọ mmiri jikọtara ọnụ nke na-eji ihe nlereanya mmiri ga-enyere aka n'ịkọwa mmetụta dị iche iche nke ihe ndị na-enye aka na ịkọwa etu osimiri ahụ ga-esi akpa àgwà na nzaghachi nye mmetụta ndị ahụ.[4]
Mmetọ
[dezie | dezie ebe o si]Ebe ugwu Naịjirịa na Zamfara Steeti, n'ihi ntiwapụ ahụ n'ime obodo abụọ, otu ìgwè mere njem wee malite nyocha iji chọpụta ihe kpatara ntiwapụ a. Ndị bi n'obodo ọ bụla kọrọ na otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ụmụaka niile nọ n'obodo ha anwụọla n'afọ gara aga. Olulu mmiri ndị dị n'obodo ahụ nwere ọkwa dị elu nke mere ka ụmụaka nọ n'obodo abụọ ahụ nwee ọkwa dị elu na ọbara ha.[5]
Hụkwa
[dezie | dezie ebe o si]Edensibia
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ https://www.researchgate.net/figure/Pathway-of-nutrient-flow-and-cycling-in-the-along-the-section-of-River-Zamfara-a-vital_fig4_345259475
- ↑ River Zamfara stream, Kebbi, Nigeria.
- ↑ Ramalan (2022-10-06). 26 villagers drown in Zamfara river while fleeing from terrorist attack (en-GB). Daily Nigerian. Retrieved on 2023-07-05.
- ↑ 4.0 4.1 Umar (2018). "Runoff irregularities, trends, and variations in tropical semi-arid river catchment". Journal of Hydrology: Regional Studies 19: 335–348. DOI:10.1016/j.ejrh.2018.10.008.
- ↑ Lead Poisoning Investigation in Northern Nigeria | One Health | CDC (en-us). www.cdc.gov (2022-11-28). Retrieved on 2023-09-26.