ձու

Հայերեն

«ձու» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [d͡zu]

Ձվեր

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ձու

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *iōiom-՝ *o(u)i-om- «ձու» նախաձևից. հմմտ. պարսկերեն xāya, հունարեն ώιον` «ձու» (*i>ձ անցման համար հմմտ. ձավար, ձեզ)։

Գոյական

վանկեր՝ ձու , ձվի, ձվեր

1. կենդանի օրգանիզմի իգական սեռական բջիջ, ձվաբջիջ։ (կենս․)
2. թռչունների, կրիայի և մի քանի այլ ձվադրող կենդանիների սեռական բջիջը, մի քանի տարբեր թաղանթներով ու կեղևով պատած, որ օգտագործվում է, որպես սննդամթերք ◆ Կմագլցեր քերծերն ի վեր, կհավաքեր ձվերն ամեն… կրակ կաներ, կխորովեր արծվի ձվեր, կուտեր Մհեր ու կուժովնար (Ավետիք Իսահակյան)
3. տղամարդու ամորձիներից յուրաքանչյուրը (կզմխս․)
4. (խոհր․) գյուղատնտեսական թռչունների՝ հավ, հնդկահավ, սագ, բադ. նաև խայտահավ, աղավնի, լոր, փասիան, վերջերս մասնավոր ֆերմաներում խնամվող ջայլամի և վայրի այլ թռչունների տարբեր ձևերի և քաշի, պատրաստում են ձվածեղներ, ըմպելիքներ, սուրճ, եփում, խաշում, մշակում ձվափոշի, ծվամելանժ, օգտագործում հացաբուլկեղենում, թխվածքներում, կերակուրներում

Հոմանիշներ

1. սեռական բջիջ
2. հավկիթ
3. մաշկ, թախտիկ (վաղահաս ածած), քուռնիթ (թույլ կեղևով) (բրբ․)
4. հավուկթած, խավծիվ, թուխք (թխսի), պղող (թխսից փչացած) (բրբ․)
5. կրկտոց, կոկո (թռչունի)
6. ամորձի

Արտահայտություններ

• ձու ածել - ձուն մարմնից հանել
• ձու դնել - ձու դնել, ձվադրել
• ձու խուզող
  • - չափազանց ժլատ
  • - գջլող, գռփող
• ձվից կտրվել - ձու ածելուց դադարել
• ձվից նոր դուրս եկած - անփորձ, նորելուկ
• Կոլոմբոսի ձու - այնպիսի գործ, որ նախօրոք ոչ-ոք չի մտածել ձեռնարկելու, և կամ չի կարողացել անել, բայց իրագործելուց հետո գտնում են հեշտ բան։
• մեկի տանը կուտ ուտել, ուրիշի բնումը ձու ածել - մեկից օգտվել, բայց օգուտը ուրիշին տալ։

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ egg գերմաներեն՝ Ei դանիերեն՝ æg իսպաներեն՝ huevo իտալերեն՝ uovo հոլանդերեն՝ ei թուրքերեն՝ yumurta հունարեն՝ αυγό շվեդերեն՝ ägg պորտուգալերեն՝ ovo ռուսերեն՝ яйцо (ru) ‎(jajco), яйцеклетка (ru) ‎(jajcekletka), семенник (ru) ‎(semennik) վրացերեն՝ კვერცხი ֆրանսերեն՝ oeuf արաբերեն՝ بيضة

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ձու: