Jump to content

Tor

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Tor
Изображение логотипа
ՏեսակԴեմոն (ծրագիր), ծրագրային գրադարան, utility software?, software package?, ազատ ծրագրային ապահովում և network?
ՀեղինակThe Tor Project, Inc[en][1][2]
Նախագծումը՝Core Tor People[3]
Գրված է՝Սի (ծրագրավորման լեզու)[4][5], Python և Rust[6]
ԻնտեսֆեյսGTK+, Qt
ՕՀLinux[К 1], Windows NT[14], Unix-подобные ОС[К 2], iOS[26], Android[27], Maemo[28], FirefoxOS[29][30], OS/2[31]
Առկա էբազմալեզու
Լույս տեսավ՝սեպտեմբերի 20, 2002[32]
Զարգացման կարգավիճակգործում է և շարունակում է զարգանալ
ԱրտոնագիրBSD վերափոխված արտոնագիր[33]
Անվանված էonion routing?
Սխալնելի հայտման էջgitlab.torproject.org/tpo/core/tor/issues
Կայքtorproject.org​(անգլ.), 2gzyxa5ihm7nsggfxnu52rck2vv4rvmdlkiu3zzui5du4xyclen53wid.onion և torproject.org/el/
Ելակոդgitlab.torproject.org/tpo/core/tor/
 Tor project Վիքիպահեստում

Tor (The Onion Router անվանման հապավումը)[34], ազատ և բաց ծրագրային ապահովում, երկրորդ սերնդի այսպես կոչված սոխային երթուղայնացման համար[35]։ Սա պրոքսի սերվերների համակարգ է, որի միջոցով կարելի է հաստատել գաղտնալսումներից պաշտպանված, անանուն ցանցային կապ։ Դիտվում է որպես վիրտուալ թունելների անանուն ցանց, որն ապահովում է կոդավորված տեսքով տվյալների փոխանցում[36]։

Tor-ի միջոցով օգտատերերը համացանցում կարող են պահպանել իրենց գաղտնիությունը կայքեր այցելելիս, բլոգներ վարելիս, ակնթարթային հաղորդագրություններ և էլեկտրոնային նամակներ գրելիս, ինչպես նաև այլ հավելվածներով աշխատելիս, որոնք կիրառում են Փոխանցման կառավարման հաղորդակարգ։

2011 թվականին Tor նախագիծն արժանացել է մրցանակի, որպես հասարակական օգտագործման ազատ և բաց ծրագրային ապահովում[37], իսկ 2012 թվականին՝ EFF Pioneer Award-ին[38]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Tor համակարգն ստեղծվել է «բարձրորակ առանձնացնող համակարգերի ստեղծման կենտրոնում»[39] , Free Haven[en] ծրագրի շրջանակներում DARPA -յի հետ համագործակցությամբ՝ պետական պատվերով[40]:Ելակետային կոդը հրատարակվել է որպես ազատ հավաստագիր[41], որպեսզի ցանկացողները կարողանան[42] սխալների[43] ստուգում անցկացնել։

Ծրագրի ապահովությունը ապահովվում է Electronic Frontier Foundation, որը սկսեց մեծ աշխատանքներ ծավալել ծրագիրն ավելի ապահով դարձնելու համար[44]։ Tor-ին նշանակալից ֆինանսական օգնություն է ցուցաբերում պաշտպանության նախարարությունը և ԱՄՆ-ի պետական կառավարությունը, ինչպես նաև միջազգային գիտական ֆոնդը[45]։ 2016 թվականի կարգավիճակին համաձայն Tor-ը ունի կապ մոտ 7000 կայքերի հետ[46], որոնք տարածված են աշխարհի յուրաքանչյուր մայրցամաքում, բացի Անտարկտիդայից[47], իսկ կայքերի մասնակիցների թիվը, ներառյալ Բոտ (ծրագիր) ծրագրի օգտվողները, կազմում է երկու միլիոն[48]։ Tor Metrics-ի տվյալներով Ռուսաստանը մտավ այն երեք երկրների մեջ , որտեղ ակտիվ օգտվում են ծրագրից[49]։

Մեր օրերում կան Tor-ի տարբեր ձևեր յուրաքանչյուրի համար[50]։

Օգտագործում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծրագրի օգտագործման քարտեզը տարբեև երկրներում

Նշանավոր անձինք Tor-ը օգտագործում են պաշտպանվելու համար[51], ինչպես նաև որպիսզի կոդավորեն ինֆորմացիան ինտերնետ-ցենզուրայի միջոցով[52][53]։

Tor-ի փակ սպասարկումն իր օգտվողներին թույլատրում է ունենալ իրենց սեփական կայքերը[54], միաժամանակ չտարածելով իրենց իրական գտնվելու վայրի մասին որևէ տեղեկություն։

Սոցիալական աշխատողները Tor-ից օգտվում են կարևոր հարցեր քննարկելիս՝ վեբ ֆորումում կամ հաղորդագրությունների տեսքով[55]։

Լրագրողները Tor-ից օգտվում են ինֆորմացիա ստանալիս գաղտնիությունը ապահովվելու համար[56]։ Օրինակ՝ Էդվարդ Սինոուդենը Tor-ի միջոցով PRISM-ի մասին The Washington Post և The Guardian թերթերին տեղեկություն է հաղորդել[57], իսկ իտալական ինտերնետ ակտիվիստնեը ստեղծել էին մի կայք՝ MafiaLeaks[en], որտեղ մաֆիայի մասին տեղեկություն էին ստանում[58]։

Ոչ կառավարական կազմակերպությունները Tor-ը օգտագործում են, որպիսզի իրենց աշխատողների հետ կապվեն արտագնա աշխատանքների ժամանակ[59][60]։

Հասարակական կազմակերպությունները, օրինակ՝ Indymedia-ն[61], խորհուրդ են տալիս Tor-ը օգտագործել կազմակերպության անդամների տվյալների ապահովության համար։ EFF-ն ապահովում է Tor-ի ֆինանսական հարցերը, քանի որ դրա մեջ տեսնում է տվյալներ պահպանման բարձր որակ[62]։

Կորպորացիաները Tor-ը օգտագործում են որպես հաղորդակցման ապահով միջոց[63][64]։

Հատուկ ծառայությունները Tor-ը օգտագործում են հատուկ առաջադրանքների կատարման հարցերում[65]։

Tor-ը PRISM-ի դեմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայք Փերիի կարծիքով՝ The Tor Project-ի մի հաղորդավար[3] Tor-ի գրագետ օգտագործման միջոցով այլ միջոցների հետ մեկտեղ այն կարող է ավելի բարձր մակարդակով պաշտպանել ծրագրերը, ինչպես PRISM-ը[66]։ Այս կարծիքին է նաև InformationWeek[en][67], Ars Technica-ի գրասենյակը[68], Freedom of the Press Foundation[en][69][70], ինչպես նաև Անդրեյ Սոլդատովը[71] և Բրյուս Շնեյրը[72]։

Հարմարությունը և Tor-ի աշխատման եղանակը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անանուն օգտագործման ձև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Tor-ի աշխատման եղանակը

Tor-ի օգտագործողները իրենց հարմարության վրա ներբեռնում են «սոխային» պրոկսի սերվեր , որը միացվում է Tor-ին։ Դա ձևավորում է Tor ցանցը, որը օգտագործում է տարբեր մակարդակների կոդավորում[en]: Յուրաքանչյուր տվյալների հավաքածու ընկնում է ցանցի մեջ, անցնում է երեք տարբեր պրոքսի սերվեր[73]։ Դրանք ընտրվում են պատահականության սկզբունքով։ Ուղարկվելուց հետո տվյալների հավաքածուն կոդավորվում է երեք Բանալիով։ Սկզբում երրորդ կապի, հետո՝ երկրորդ և վերջում՝ առաջն կապի համար։ Երբ առաջին ցանցը ստանում է հավաքածուն ապակոդավորում է առաջին մակարդակը և հասկանում որտեղ պետք է ուղարկի։ Երկրորդ և երրորդ ցանցերը ստանում են անանուն կամ կոդավորված միջոցով՝ միաժամանակ։

Անանուն փակ ծառայություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականից սկսած Tor-ը նաև կարող է գաղտնիություն պահել ցանցերի համար[74], որի միջոցով կարելի է գաղտնի պահել գտնվելու վայրը՝ աշխատելով գաղտնի ցանցերի համար նախատեսված կարգավորումներում[75]։ Գաղտնի ծառայություններից օգտվել կարող են միայն Tor ցանցի օգտագործողները[76]:

Արտաքին պատկերներ
Tor-ի գաղտնի ցանցերի աշխատանքի սխեման
Փուլեր ը գաղտնի ցանցերի հետ հաղորդակցման համար
Տիպալոգիա ն գաղտնի ցանցերի.


Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ GuideStar USA, Inc. «GuideStar Exchange Reports for The Tor Project Inc» (անգլերեն). GuideStar[en]. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  2. ↑ Nonprofit Explorer. «Nonprofit Explorer — TOR PROJECT INC» (անգլերեն). projects.propublica.org. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 The Tor Project, Inc. «Core Tor People» (անգլերեն). Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 28 июля 2013). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  4. ↑ https://www.torproject.org/getinvolved/volunteer.html.en
  5. ↑ The tor Open Source Project on Open Hub: Languages Page — 2006.
  6. ↑ https://lists.torproject.org/pipermail/tor-dev/2017-March/012088.html
  7. ↑ Linux Howtos and Tutorials. «Установить Tor в Linux - Ubuntu/Debian/Mint» (ռուսերեն). ShellHacks. Արխիվացված է օրիգինալից 11-08-2014-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  8. ↑ blackMORE Ops (2013 թ․ դեկտեմբերի 16). «Installing Tor in Kali Linux» (անգլերեն). blackmoreops.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  9. ↑ SysAdmin Stuff (2014 թ․ մայիսի 7). «Installing Tor on CentOS/RHEL/Fedora» (անգլերեն). Nginx Tutorials. Արխիվացված է օրիգինալից 15-07-2014-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  10. ↑ Novell. «Anonymizing overlay network for TCP (The onion router)» (անգլերեն). software.opensuse.org. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  11. ↑ Gentoo Wiki Archives (2008 թ․ սեպտեմբերի 10). «HOWTO Anonymity with Tor and Privoxy» (անգլերեն). gentoo-wiki.info. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  12. ↑ The Tor Project, Inc. «TorIPCOP» (անգլերեն). torproject.org. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  13. ↑ ArchWiki (2014 թ․ սեպտեմբերի 20). «Tor — ArchWiki» (անգլերեն). archlinux.org. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 9-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  14. ↑ bypassing-ru. «Tor – Луковый роутер» (ռուսերեն). FLOSS Manuals[en]. Արխիվացված է օրիգինալից 15-07-2014-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  15. ↑ klaeschen_red (27-01-2010). «Mac OS X: Anonym durch das Internet» (գերմաներեն). MacLife[en]. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  16. ↑ kodzero. «Установка TOR Сервера на FreeBSD» (ռուսերեն). lissyara.su. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  17. ↑ Defec Tech. «TORифицируем FreeBSD» (ռուսերեն). defec.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  18. ↑ Peter Andersson. «Anonymise a network segment using TOR and OpenBSD» (անգլերեն). it-slav.net. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  19. ↑ spinore. «Настройка Tor-роутера под BSD» (ռուսերեն). openPGP в России. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  20. ↑ OpenCSW. «tor - Solaris package» (անգլերեն). opencsw.org. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  21. ↑ dev-eth0.de. «TOR on OpenSolaris» (անգլերեն). archive.today. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  22. ↑ Mike Tigas. «Onion Browser: Tor for iPhone and iPad» (անգլերեն). v3.mike.tig.as. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  23. ↑ «Covert Browser» (անգլերեն). covertbrowser.com. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  24. ↑ bsd.at. «iTorChat - Privacy at your Fingertips» (անգլերեն). itorchat.com. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  25. ↑ «Red Browser: Help/Support» (անգլերեն). gplexdb.com. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  26. ↑ Для iOS Tor доступен только в виде браузерных решений[22][23][24][25].
  27. ↑ Martin Zier (23-09-2013). «So geht's mit Android: Uber das TOR-Netzwerk anonym ins Internet» (գերմաներեն). GIGA[de]. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  28. ↑ Serge Hooge (14-02-2012). «Protect your network privacy on the № 900 with Tor» (անգլերեն). Drippler. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին.
  29. ↑ Bluish Coder. «Using Tor with Firefox OS» (անգլերեն). bluishcoder.co.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  30. ↑ Денис Мирков. «В 25-долларовый смартфон OrFoxOS встроены Firefox OS и Tor» (ռուսերեն). Журнал «Хакер». Վերցված է 05-09-2014-ին.
  31. ↑ Paul's Ports. «Unix ports for OS_2 and eComStation - Tor» (անգլերեն). os2ports.smedley.id.au. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  32. ↑ Dingledine R. pre-alpha: run an onion proxy now! — 2002.
  33. ↑ Tor's source code
  34. ↑ The Tor Project, Inc. «Why is it called Tor?» (անգլերեն). Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 8 августа 2014). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  35. ↑ Переведено Алексеем Абакумкиным и Романом Инфлянскасом Tor: Луковый маршрутизатор второго поколения. — Москва: МГТУ им. Н.Э. Баумана. — 25 с.
  36. ↑ The Tor Project, Inc. «Как работает Tor» (ռուսերեն). Tor Project Home. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  37. ↑ «Проект Tor удостоен премии общественной значимости FSF-2010» (ռուսերեն). SecurityLab.ru. 2011 թ․ մարտի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  38. ↑ EFF (2012 թ․ օգոստոսի 29). «Создатели анонимной сети Tor удостоены награды Pioneer Award 2012» (ռուսերեն). openPGP в России. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  39. ↑ Paul Syverson. «Onion Routing: Our Sponsors» (անգլերեն). onion-router.net. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  40. ↑ Roger Dingledine, Nick Mathewson, Paul Syverson Deploying Low-Latency Anonymity: Design Challenges and Social Factors. — USA: The Tor Project, Inc, US Naval Research Laboratory[en], 2007. — 9 с.
  41. ↑ Paul Syverson. «Onion Routing: History» (անգլերեն). onion-router.net. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  42. ↑ The Tor Project, Inc. «Tor: Volunteer» (անգլերեն). Tor Project Home. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 30-10-2014-ին.
  43. ↑ The Tor Project, Inc. «Is there a backdoor in Tor?» (անգլերեն). Tor Project Home. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  44. ↑ EFF. «The EFF Tor Challenge» (անգլերեն). eff.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  45. ↑ Brian Fung (2013 թ․ սեպտեմբերի 6). «The feds pay for 60 percent of Tor's development» (անգլերեն). The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 9-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  46. ↑ The Tor Project, Inc. «Tor Metrics — Relays and bridges in the network» (անգլերեն). torproject.org. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 14-02-2016-ին.
  47. ↑ Денис Мирков (2013 թ․ փետրվարի 28). «Точки выхода Tor на карте мира» (ռուսերեն). Журнал «Хакер». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  48. ↑ The Tor Project, Inc. «Tor Metrics — Direct users by country» (անգլերեն). torproject.org. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 14-02-2016-ին.
  49. ↑ Мария Коломыченко, Роман Рожков (2014 թ․ հուլիսի 25). «Tor здесь неуместен» (ռուսերեն). Коммерсантъ. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 23-09-2014-ին.
  50. ↑ The Tor Project, Inc. «Documentation Overview: Running Tor» (անգլերեն). Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 21 октября 2014). Արխիվացված է օրիգինալից 18-10-2014-ին. Վերցված է 24-10-2014-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  51. ↑ alizar. «За неприкосновенность личной жизни мы платим слишком высокую цену» (ռուսերեն). Частный Корреспондент. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  52. ↑ Сауд Джафарзаде. «Иранцы избегают цензуры с помощью технологии американских ВМС» (ռուսերեն). inopressa.ru. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  53. ↑ Ingmar Zahorsky. «Tor, Anonymity, and the Arab Spring: An Interview with Jacob Appelbaum» (անգլերեն). monitor.upeace.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  54. ↑ Chris Hoffman. «How To Create A Hidden Service Tor Site To Set Up An Anonymous Website Or Server» (անգլերեն). MakeUseOf[en]. Վերցված է 31-10-2014-ին.
  55. ↑ George LeVines. «As domestic abuse goes digital, shelters turn to counter-surveillance with Tor» (անգլերեն). betaboston.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  56. ↑ Margaret Looney. «Четыре инструмента для обеспечения безопасности журналистов и их информации» (ռուսերեն). IJNet. Վերցված է 05-09-2014-ին.(չաշխատող հղում)
  57. ↑ Joachim Gaertner. «Snowden und das Tor-Netzwerk» (գերմաներեն). Das Erste. Արխիվացված է օրիգինալից 04.07.2013-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  58. ↑ «В Италии запустили сайт Mafialeaks для сбора информации о мафии» (ռուսերեն). Forbes. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  59. ↑ Roger Dingledine. «Breaching the Great Chinese Firewall» (անգլերեն). Human Rights Watch. Վերցված է 15-10-2014-ին.
  60. ↑ Isaac Mao. «open letters shame corporates for their complicity in china» (անգլերեն). internet.artizans. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 15-10-2014-ին.
  61. ↑ kusschen. «Anonym surfen mit TOR» (գերմաներեն). Indymedia. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 15-10-2014-ին.
  62. ↑ EFF. «FAQ written by the Electronic Frontier Foundation» (անգլերեն). Tor Project Home. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  63. ↑ Сорбат И.В. «Метод противодействия конкурентной разведке (на основе Tor-технологии)» (ռուսերեն). infeco.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  64. ↑ Пит Пейн. «Технология Tor на страже анонимности» (ռուսերեն). ccc.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  65. ↑ EFF JTRIG tools and techniques — SHADOWCAT. — UK: GC-Wiki[en], 2012. — 8 с.
  66. ↑ Mike Perry. «PRISM против Tor». openPGP в России. Վերցված է 31-10-2014-ին.
  67. ↑ Mathew J. Schwartz. «7 Tips To Avoid NSA Digital Dragnet» (անգլերեն). InformationWeek. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  68. ↑ Dan Goodin. «Use of Tor and e-mail crypto could increase chances that NSA keeps your data» (անգլերեն). Ars Technica. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  69. ↑ Micah Lee. «Encryption Works: How to Protect Your Privacy in the Age of NSA Surveillance» (անգլերեն). Freedom of the Press Foundation. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  70. ↑ Алексей Терентьев. «Криптография для чайников». Частный Корреспондент. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  71. ↑ Елена Черненко, Артём Галустян. «Попасть в сети». Коммерсантъ. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  72. ↑ Bruce Schneier. «NSA surveillance: A guide to staying secure» (անգլերեն). The Guardian. Վերցված է 05-09-2014-ին.
  73. ↑ Владислав Миллер. «Какой длины цепочки у Tor? И почему? Достаточно ли этой длины для анонимности?» (ռուսերեն). openPGP в России. Վերցված է 05-09-2014-ին. {{cite web}}: External link in |author= (օգնություն)
  74. ↑ Andriy Panchenko, Otto Spaniol, Andre Egners, Thomas Engel Lightweight Hidden Services. — Germany, Luxembourg: RWTH Aachen University, Interdisciplinary Centre for Security, Reliability and Trust (University of Luxembourg). — 8 с.
  75. ↑ The Tor Project, Inc. «Tor: Hidden Service Protocol» (անգլերեն). Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 3 сентября 2013). Վերցված է 07-09-2014-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  76. ↑ Chris Hoffman. «How To Find Active Onion Sites & Why You Might Want To» (անգլերեն). MakeUseOf[en]. Վերցված է 07-09-2014-ին.


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "К", but no corresponding <references group="К"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Tor&oldid=9567174» էջից