Jump to content

Mara Salvatrucha

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Mara Salvatrucha
Դաջվածք խմբավորման անդամներից մեկի մեջքին
Գործունեության տարիներ1980-ական թվականներից մինչ օրս
ՏարածաշրջանԼոս Անջելես և Սան Սալվադոր
Ազգերլատինամերիկացիներ, մասնավորապես սալվադորցիներ, հոնդուրասցիներ, գվատեմալցիներ և մեքսիկացիներ
ԴաշնակիցներՍինալոա կարտել, Գոլֆո կարտել, Լա Ֆամիլիա կարտել, Մեքսիկական մաֆիա, Լոս Սետաս, Vatos Locos
Քրեական գործունեությունթմրավաճառություն, գողություններ, շորթում, ռեկետ, սպանություններ, ինչպես նաև վարձու, թրաֆիքինգ և զենքի վաճառք, մարդկանց առևանգումներ
Անդամների թիվըմոտ 50000 մարդ
 Mara Salvatrucha Վիքիպահեստում

Mara Salvatrucha (Մարա Սալվատրուչա, որը սլենգով նշանակում է «սալվադորցի թափառող մրջյունների բրիգադ»[1][2][3][4][5], կամ MS-13), լավ կազմակերպված միջազգային հանցավոր խմբավորում, Կենտրոնական և Հյուսիսային Ամերիկայի ամենադաժան, բազմանդամ և արագ աճող փողոցային ավազակախմբերից մեկը, որն ակտիվորեն գործում է մի քանի երկրների տարածքում (առաջին հերթին՝ ԱՄՆ-ում, Մեքսիկայում, Սալվադորում, Հոնդուրասում և Գվատեմալայում)։ Տարբեր գնահատականների համաձայն՝ հանցավոր սինդիկատի թվաքանակը տատանվում է 50 հազարից մինչև 300 հազար մարդ՝ ներառյալ զուգորդված անդամները (այդ թվում՝ ԱՄՆ-ում 10-ից մինչև 40 հազար)։ Իրավապահ մարմինների գնահատականների, այդ թվում՝ ՀԴԲ-ի համաձայն՝ Mara Salvatrucha-ի թվաքանակը կազմում է շուրջ 50-80 հազար մարդ, որոնցից շուրջ 10-15 հազարը գտնվում են ԱՄՆ-ում։ Խմբավորման էթնիկ կազմը խառն է․ Միացյալ Նահանգներում նրա մեջ մտնում են սալվադորցիներ, հոնդուրասցիներ, գվատեմալցիներ, մեքսիկացիներ, նիկարագուացիներ և այլ լատինամերիկացիներ (ինչպես վերջին ներգաղթյալները, այնպես էլ առաջին սերնդի ամերիկացիները)։ Mara Salvatrucha-ն գործում է որոշակի քաղաքային տարածքի սահմաններում՝ պարբերաբար փորձեր կատարելով ընդլայնել վերահսկողության տակ գտնվող տարածքները (բացի այդ, այն բավականին ակտիվ և ազդեցիկ է Կենտրոնական Ամերիկայի բանտերում)։

Mara Salvatrucha-ն զբաղվում է հանցավոր բիզնեսի բազմաթիվ տեսակներով, այդ թվում՝ թմրավաճառություն, գողություններ, շորթում, ռեկետ, սպանություններ, ինչպես նաև վարձու մարդասպանություն, թրաֆիքինգ և զենքի վաճառք, մարդկանց առևանգումներ։ Mara Salvatrucha-ի տարածքներում գտնվող շատ փողոցային առևտրականները և փոքր խանութները խմբավորմանը վճարում են շահույթի կեսը՝ աշխատելու հնարավորության համար։ Ստիպված են MS-13-ին վճարել նաև ԱՄՆ-ում բնակվող շատ սալվադորցիներ, որոնց հարազատներին հրաժարման դեպքում ավազակները կսպանեն հայրենիքում (ինչպես ազատության մեջ, այնպես էլ բանտում)։ Սակայն Mara Salvatrucha-ի ամենամեծ շահույթը ստանում է թմրանյութերի առևտրի միջնորդությունից կամ հարգանքի տուրք մատուցելով «իր» տարածքում թմրանյութերի առևտրի իրավունքի համար։ Դրանից բացի, MS-13-ի տարածքում գողերի բազմաթիվ թիմեր փակվում են մանրածախ ցանցերում, փոքր խանութներում և դեղատներում[6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

MS-13-ն առաջացել է Լոս Անջելեսում՝ Սալվադորից ներգաղթածների մի միջավայրում, որոնք 1980-ական թվականների սկզբին զանգվածաբար ներգաղթել են ԱՄՆ՝ փախչելով իրենց հայրենի երկրում քաղաքացիական պատերազմից (1990-ական թվականների սկզբին միայն Լոս Անջելեսում ապրում էր մոտ 300 հազար սալվադորցի)։ Այլ փողոցային խմբավորումների կողմից բռնության ենթարկվելով (հիմնականում 18th Street gang-ի և աֆրոամերիկացիների)՝ սալվադորցիները ստեղծել են իրենց խմբավորումը։ Ներգաղթյալների թվի աճով և Mara Salvatrucha-ի ընդլայնման ազդեցությամբ սկսել են հայտնվել տարածքային «մասնաճյուղեր» («կլիկաներ»)՝ Holywood Locos, Sailors Locos Salvatruchos, Langley Park Salvatruchos, Teclas Locos Salvatruchos, Centrales Locos Salvatruchos, Directa Locos Salvatruchos, Chilangeras Locos Salvatruchos, Brentwood Locos Salvatruchos, Hempstead Locos Salvatruchos, Familia Mara Salvatrucha, Freeport Locos Salvatruchos, Francis Street Locos, Locos Park View Locos Salvatruchos, Coronado Street Locos, Pee Wee Locos, Rampart Street Locos, Western Locos Salvatrucha, Normandie Locos Salvatruchos և Leeward grandes Salvatruchos (վերջին երկու «կլիկաները» հիմնվել են Լոս Անջելեսում, 2007 թվականին եղել են առավել հեղինակավոր)[10][11][16][17][18][19][20]։

1990-ական թվականների սկզբից ամերիկյան ոստիկանությունը և ներգաղթային իշխանությունները սկսել էին ակտիվորեն զբաղվել Mara Salvatrucha-ի անդամների զանգվածային արտաքսումը հայրենիք՝ սկիզբ դնելով Սալվադորում խմբավորման մասսայականացմանը։ Ամերիկյան գանգստերական ենթամշակույթը (հագուստի ոճն ու գույները, վարվելակերպը, ժեստերն ու սլենգը, երաժշտական մշակույթը, այդ թվում՝ գանգստա ռեփը) Սալվադորում պատերազմի շնորհիվ բարենպաստ հող է գտել, սակայն, բախվելով տեղական ավանդույթներին, դարձել է ավելի դաժան և արյունալի։ Mara Salvatrucha-ն սկսել է իր վերահսկողության տակ վերցնել քաղաքի ամբողջ թաղամասերն ու բանտերը։ Աստիճանաբար նրանց սկսել են միանալ նախկին գրոհայինները, որոնք անցել էին քաղաքացիական պատերազմը, և խմբավորումն իր ազդեցությունը տարածել է ամբողջ Կենտրոնական Ամերիկայում (իսկ բանտերը վերածվել էին սկսնակ ավազակների համար իսկական «համալսարանների»)։ 1996 թվականին Սալվադորում MS-13 և M-18 պատերազմողների միջև կնքվել է առաջին հրադադարը, սակայն խմբավորումների նկատմամբ իշխանությունների կոշտ քաղաքականությունը խախտել է խաղաղությունը և բռնության նոր ալիք առաջացրել[10][21][22][23][24][25][26]։

2003 թվականի հուլիսի 13-ին Վաշինգտոնից ոչ հեռու Mara Salvatrucha գանգստերները սպանել են 17-ամյա հղի Բրենդա Պասին, իմանալով, որ նա, լինելով խմբավորման անդամ, դարձել է ՀԴԲ-ի իրազեկիչը և մասնակցել վկաների պաշտպանության ծրագրին (այդ հանցագործությունը լայն արձագանք է ունեցել մամուլում)։ 2004 թվականին Լոնգ Այլենդում տեղի է ունեցել MS-13-ի առաջնորդների ներկայացուցչական հանդիպումը, որտեղ նրանք փորձել են մոտիկացնել ԱՄՆ-ի Արևմտյան և արևելյան ափերի «կլիկաները»։ 2004 թվականի դեկտեմբերին Հոնդուրասի հյուսիսում գտնվող Սան Պեդրո Սուլա քաղաքի մոտ Mara Salvatrucha-ի զինյալները կրակել էին ուղևորատար ավտոբուսի վրա, ինչի հետևանքով 28 մարդ, այդ թվում՝ վեց երեխա, զոհվել էր, իսկ 14-ը՝ ծանր վիրավորվել։ Ահաբեկման այս արյունալի ակցիան նախաձեռնվել էր ավազակների կողմից՝ ի պատասխան երկրի իշխանությունների ծանր հանցագործությունների համար մահապատիժ սահմանելու ծրագրերի սահմանելու համար։ Չնայած Mara Salvatrucha-ի անդամների շարունակվող զանգվածային արտաքսմանը հայրենիք, նրանցից շատերը շուտով անօրինական կերպով վերադարձել են ԱՄՆ, որտեղ կրկին մտել են խմբավորման կազմում (2005-2010 թվականներին ամերիկացի իրավապահները ձերբակալել են ավելի քան 3 հազար մարդու՝ ենթադրաբար MS-13-ի անդամների)[11][27][28][29][30][31][32]։

2005 թվականի օգոստոսին Mara Salvatrucha-ի գանգստերները համակարգված հարձակում են իրականացրել Սալվադորի յոթ բանտերում իրենց թշնամիների վրա՝ սպանելով ընդհանուր առմամբ մրցակից խմբավորությունների 35 անդամների (հաճախ ավազակների ձեռքից զոհվում են և հրաժարվում համագործակցել քրեակատարողական հիմնարկների աշխատակիցները, ընդհուպ մինչև բանտերի պետերը)[21]։ 2006 թվականի հունվարին Սալվադորի Սակատեկոլուկա քաղաքում MS-13-ի անդամները խաղի ժամանակ գնդակահարել են ֆուտբոլային դաշտում թիմերից մեկի 7 խաղացողների, որոնք ենթադրաբար մտնում էին M-18 խմբավորման մեջ։ 2007 թվականի հունիսին Սալվադորի բանտում գտնվող MS-13-ի երկու հեղինակությունները մեղադրվել էին ԱՄՆ-ում սպանություններ պատվիրելու մեջ։ 2009 թվականի հունիսին MS-13-ի 18 անդամները, որոնք դատապարտվել էին սպանության, մարդկանց առևանգման, կողոպուտի և ռեկետի մեջ, փախել էին Սան Պեդրո Սուլա քաղաքի Հոնդուրասի բանտից 15 մետրանոց թունելով։ 2012 թվականի գարնանը Սալվադորում իշխանությունների և կաթոլիկ եկեղեցու միջնորդությամբ Mara Salvatrucha-ն M-18 խմբավորումից իր հավերժական թշնամիների հետ հաշտություն է կնքել (ի պատասխան փողոցներում և բանտերում բռնության նվազման, ինչպես նաև դեռահասների հարկադիր հավաքագրումը դադարեցնելու խոստումին՝ երկրի իշխանությունները Սակատեկոլուկի խիստ ռեժիմի հաստատությունից խմբավորումների 30 պարագլուխներին տեղափոխել են ավելի մեղմ ռեժիմով բանտեր)։ 2012 թվականի հոկտեմբերին Mara Salvatrucha-ը դարձել է առաջին փողոցային խմբավորումը, որն ԱՄՆ դաշնային իշխանությունները ճանաչել են «անդրազգային քրեական կազմակերպություն» (դա իշխանություններին թույլ է տվել սառեցնել խմբավորման և նրա անդամների ցանկացած ֆինանսական ակտիվներ, ինչպես նաև զգալիորեն դժվարացրել է ֆինանսական հաստատություններին մասնակցել M-13-ի անդամների հետ ցանկացած գործարքի և սահմանափակել է խմբավորման հնարավորություններն ԱՄՆ-ից Կենտրոնական Ամերիկա դրամական միջոցների տեղափոխման հարցում)[27][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42]։

Կառուցվածք և գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Mara Salvatrucha»-ի գործունեության գոտիներ

«Mara Salvatrucha»-ի անդամներն առավել ակտիվ են Միացյալ Նահանգներում (հատկապես հետևյալ նահանգներում՝ Կալիֆոռնիա, Տեխաս, Նյու Յորք, Նյու Ջերսի, Մասաչուսեթս, Մերիլենդ, Վիրջինիա, Հյուսիսային Կարոլինա, Թենեսի, Ջորջիա և Կոլումբիայի շրջան), ինչպես նաև Սալվադորում, Հոնդուրասում, Գվատեմալայում (հատկապես Պետեն դեպարտամենտում) և Մեքսիկայում։ Բացի այդ, նրանք ներկա են գտնվել Միացյալ Նահանգների շատ այլ նահանգներում, ինչպես նաև Պուերտո Ռիկոյում, Նիկարագուայում, Կանադայում (հատկապես հետևյալ քաղաքներում՝ Վանկուվեր, Մոնրեալ, Տորոնտո) և Իսպանիայում։ Կենտրոնական Ամերիկայի որոշ շրջաններում (առաջին հերթին՝ կեղտոտ աղքատ թաղամասերում) «Mara Salvatrucha»-ն բռնության միջոցով փաստորեն փոխել է իշխանության պետական կառույցները։

«Mara Salvatrucha»-ը բաժանվում է հազարավոր փոքր տարածքային կազմավորումների՝ «քլիկի», որոնք գործում են բավական ինքնավար, բայց առաջին ազդանշանով միավորվում են արտաքին սպառնալիքի դեմ պայքարելու համար։ Յուրաքանչյուր «քլիկ» ունի իր գաղտնի զինանոցները, որոնց օգնությամբ պահպանում է ենթիշխանական տարածքի սահմանները (բանդայի սպառազինության մեջ կան նույնիսկ M16, AR-15, ԱԿ, նռնակներ և բանակային պայթանյութեր) ։ Իրենց թաղամասերում գանգստերները հարգանքի տուրք են մատուցում բոլոր փողոցային թմրավաճառներից և հասարակ առևտրականներից՝ դաժանորեն պատժելով համարձակվողներին կուրանալ կամ շահույթ թաքցնել։ Բացի այդ, MS-13-ի անդամներն իրենք են վաճառում կոկաինի, հերոինի, մեթամֆետամինի կամ մարիխուանայի մանրամեծածախ խմբաքանակները։ Գործողությունների համակարգման համար «քլիկի» պարագլուխները պարբերաբար հանդիպումներ են անցկացնում, սակայն ավելի հաճախ գաղտնապահության նպատակով շփվում են հեռախոսով (քննարկման հիմնական թեմաներն են նորեկների հավաքագրումը, քրեական գործողությունները և հակամարտությունների կանխումը/կարգավորումը)։ Որպես շարժման հիմնադիրներ՝ Լոս Անջելեսի «քլիկի» անդամներն ունեն ավելի բարձր հեղինակություն և համապատասխանաբար արտոնյալ կարգավիճակ Միացյալ Նահանգների բազմաթիվ այլ «քլիկների» շրջանում։ «Քլիկի» հյուսիսամերիկյան առաջնորդներն իրենց եկամուտների մի մասը «Mara Salvatrucha»-ի պարագլուխներին փոխանցում են Կենտրոնական Ամերիկա, այդ թվում՝ նրանց, ովքեր գտնվում են ազատազրկման վայրերում[11][22][43][44][45]։

Mara Salvatrucha-ի դաջվածքներ և ժեստեր

Բանդան նպաստում է սահմանի ապօրինի հատմանը՝ վերահսկելով Գվատեմալայի ու Մեքսիկայի և Մեքսիկայի ու Միացյալ Նահանգների սահմանի գաղտնի արահետները։ Շատ անօրինական ներգաղթյալներ, որոնք վճարում են սահմանով տեղափոխման համար, տեղափոխում են զենք և թմրանյութեր, շատերը հետագայում ներգրավվում են «Mara Salvatrucha»-ի կառույցներում՝ զբաղվելով թմրանյութերի իրացմամբ կամ մարմնավաճառությամբ (բացի անօրինական ներգաղթյալներից, MS-13-ի անդամներն ակտիվորեն մարմնավաճառության մեջ են ներքաշում երիտասարդ ամերիկացի աղջիկներին՝ ճանապարհին նրանց «նստեցնելով» թմրանյութերի վրա) ։ 2008 թվականի դրությամբ՝ Միացյալ Նահանգներում ավազակախմբի անդամների 60-90%-ն անօրինական ներգաղթյալներ էին։ «Mara Salvatrucha»-ում լայն տարածում ունի պետությունների միջև ավազակների միգրացիայի պրակտիկան, երբ նրանք գալիս են Միացյալ Նահանգներ՝ հանցագործություններ կատարելու, կամ իշխանությունների հետապնդումից թաքնվում է Կենտրոնական Ամերիկայում։ Միացյալ Նահանգներում անօրինական կացության մեջ գտնվող գանգստերները հաճախ կեղծ փաստաթղթերով տեղափոխվում են երկրով մեկ, կանգ են առնում հարազատների մոտ և երբեմն նույնիսկ անցնում աշխատանքի (նրանք նախընտրում են այն ոլորտները, որտեղ ուշադրություն չեն դարձնում փաստաթղթերին և որոնք հաճախ չեն ստուգվում ներգաղթի ծառայության կողմից՝ շինարարական և ռեստորանային բիզնես, առաքման ծառայություններ և այգեգործություն)[10][11][44][46][47][48][49][50][51][52][53]։ Ամերիկյան «Ավազակախմբերի երկիր» վավերագրական սերիալի 11-րդ սերիայում («Երիտասարդ մարտիկի կուրս») բերված տվյալների համաձայն՝ MS-13-ի անդամները ներկա են եղել Միացյալ Նահանգների զինված ուժերի շատ մասերում, այդ թվում՝ արտասահմանում գտնվող ամերիկյան ռազմակայաններում։ Գանգստերները ոչ միայն սովորում են ռազմական և հատուկ հմտություններ, այլև նոր անդամներ են հավաքագրում բանակում։

«MS-13»-ի հիմնական դաշնակիցը թմրաբիզնեսի ոլորտում Սինալոա կարտելն է, որը վերահսկում է կոկաինի մատակարարումները Սան Դիեգոյում (Կալիֆոռնիա) և Էլ Պասոյում (Տեխաս)։ Բացի այդ, խմբավորման անդամները կատարում են պատվիրված սպանություններ բազմաթիվ մեքսիկացի թմրավաճառների և բանտային ավազակախմբերի համար։ Հարավային Կալիֆոռնիայում MS-13-ի գլխավոր թշնամիները M18 և Playboys փողոցային ավազակախմբերն են։ Լոս Անջելեսում Mara Salvatrucha-ն առավել ազդեցիկ է այն շրջաններում, որոնք գտնվում են Դաունթաունից արևելք (Ռամփարթ, Փիկո-Յունիոն, Ուեսթլեյք, Քորիաթաուն, Ուիլշիր-Սենթր և Միդ-Սիթի, Հուվեր սթրիթի և Նորմանդիայի պողոտայի միջև թաղամասերը, ՄաքԱրթուրի այգու և Սեուլի միջազգային զբոսայգու շուրջ գտնվող թաղամասերը), ինչպես նաև Ուեսթ Ադամսում, Հոլիվուդում և Հյուսիսային Հոլիվուդում։ Նյու Յորքում MS-13-ի գործունեության հիմնական կենտրոններն են Քուինսը։ Խմբավորման անդամները նորակոչիկներին հավաքագրում են դպրոցներում, մանկապղծության կենտրոնների և սպորտային վայրերում (այստեղ նրանց օգնում է MS-13 կենսակերպի «գլամուրիզացիան» և համաշխարհային առաջատար լրատվամիջոցների կողմից հաճախ հիշատակված խմբավորման բոլոր ամերիկյան համբավը)։ Կենտրոնական Ամերիկայում ավազակախմբին չանդամակցելու համար կարող են սպանել, ընդ որում՝ դաժանաբար, և միանգամից մի քանի մարդու։ Հաճախ «Mara Salvatrucha»-ն պարզապես «կլանում է» ավելի փոքր փողոցային ավազակախմբեր՝ նրանց տալով իրենց «առևտրային ապրանքանիշը», պաշտպանությունը և ֆինանսական աճի հեռանկարները[10][11][16][27][39][43][44][54][55][56][57][58][59][60][61][62][63][64][65]։

Ենթամշակույթ և առանձնահատկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Mara Salvatrucha-ի զինյալներն աչքի են ընկնում ծայրահեղ դաժանությամբ, ինչի միջոցով ցանկանում են վախեցնել մրցակիցներին կամ իշխանություններին։ Խոշտանգումների և սպանությունների ժամանակ խմբավորման անդամները երբեմն մաչետեով կտրում են զոհի գլուխը, ձեռքերը, մատները կամ սեռական օրգանները՝ դրանցով կերակրելով շներին։ Վախ տարածելու համար նրանք կանգ չեն առնում նաև խմբակային բռնաբարություններ, հասարակ քաղաքացիների կամ հակառակորդների զանգվածային գնդակահարություններ իրականացնելու առաջ, ինչպես նաև, ի տարբերություն մյուս ավազակախմբերի, «մրջյունները» չեն խուսափում ոստիկանության հետ զինված բախումներից։ MS-13 գանգստերների կարգախոսն է «Mata, Viola, Controla» («սպանիր, բռնաբարիր, ենթարկվիր»)։ Նրանց շրջանում հայտնի են նաև «Ապրում է հանուն Աստծո և մոր, բայց մահանում է հանուն ավազակախմբերի» և «Այն, ինչ պատկանում է Աստծուն, պատկանում է Աստծուն, բայց այն, ինչ իրեն չի պատկանում՝ մեզ» կարգախոսները[9][10][29][44]։

Mara Salvatrucha-ի անդամների տարբերակիչ առանձնահատկությունն է այն, որ դաջվածքները ամբողջ մարմնի վրա են, այդ թվում նաև դեմքի և շրթունքների ներսից։ Նրանք ոչ միայն ցույց են տալիս իրենց՝ բանդային պատկանելությունը, այլև մանրամասներով պատմում են իրենց քրեական կենսագրության, համայնքում ազդեցության և կարգավիճակի մասին։ Խմբավորման անվանման և դաջվածքների մեջ «13» թիվը նշանակում է «Մ» տառը (լատինական այբուբենի 13-րդ տառը) և կոչված է ցույց տալու Mara Salvatrucha-ի նվիրվածությունը Կալիֆոռնիայի ամենահզոր բանտային խմբավորմանը՝ Մեքսիկական մաֆիային։ Այդ կառույցի հետ համագործակցությունը սկսվել է 1980-ական թվականներից, երբ Կալիֆոռնիայի կալանավայրում հայտնված սալվադորցիները, չունենալով բավարար փորձ, ստիպված են եղել միանալ համանման խմբավորմանը, թեև MS-13-ի անդամները շարունակում էին մնալ բավականին ինքնավար։ Ըստ Մեկ այլ, ավելի քիչ տարածված տարբերակի՝ «13» թիվը նշանակում է Լոս Անջելեսի 13-րդ փողոցը, որտեղ առաջացել է ավազակախումբը։ Հայտնի դաջվածքներից է նաև «այծ» ժեստը, որը նշանակում է «Մ» տառի տեսքով դևի եղջյուր[6][10][30][66][67]։

Mara Salvatrucha-ի դաջվածքներ և ժեստեր

Mara Salvatrucha-ի անդամները նախընտրում են կրել կապույտ և սպիտակ գույնի հագուստ։ Նախընտրում են լսել նաև իսպաներեն և անգլերեն ռեփ։ Ավազակախումբ ընդունվող նորեկներին առնվազն 13 վայրկյան շարունակ ծեծում են, իսկ նորեկը պետք է ցույց տա իր քաջությունը, որից հետո նա պարտավոր է ամրապնդել իր կարգավիճակը թշնամու սպանությամբ, խմբին բերի շահույթ և ներգրավի նոր անդամների։ Ավազակախումն ունի սեփական ժեստերի լեզուն։ Ավազակախումբն ունի նաև սեփական «պատվի օրենսգիրք», որի պահպանմանը հետևում է «վերահսկիչ դատարանը», որը կայացնում է «դատավճիռներ»։ Անդամներին կարող են սպանել ավազակախումբը լքելու, դաջվածքները հեռացնելու, դավաճանության կամ իշխանությունների հետ համագործակցելու համար[11][29]։

Պայքար իրավապահ մարմինների դեմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խմբավորման անդամի ձերբակալություն

1990-ական թվականներին, ի պատասխան հանցավորության սանձարձակության, Սալվադորում ակտիվացել է Sombra Negra «մահվան էսկադրոնը», որը արտադատական հաշվեհարդարներ է իրականացնում երիտասարդական զինված ավազակախմբերի անդամների նկատմամբ։ Չնայած Սալվադորի իշխանությունները պաշտոնապես հերքել են իրենց մասնակցությունը Sombra Negra-ի գործունեությանը, շատ իրավապաշտպան կազմակերպություններ պնդում էին, որ ջոկատները հիմնականում բաղկացած էին ոստիկաններից և զինվորականներից, ինչպես նաև՝ օգտագործել են կառավարական կառույցների սպառազինության մեջ գտնվող մեթոդներն ու զենքերը։ Հարևան Հոնդուրասում իրավապաշտպանները իշխանություններին մեղադրել են ավելի սարսափելի հաշվեհարդարների մեջ՝ իբր ոչ առանց բանտային վարչակազմի մասնակցության մի քանի հրդեհներում, որոնք տեղի են ունեցել լեփ-լեցուն քրեակատարողական հիմնարկներում, զոհվել են Mara Salvatrucha-ի տասնյակ անդամներ (օրինակ, 2004 թվականի մայիսին Սան Պեդրո Սուլա բանտում հրդեհի հետևանքով 107 կալանավորներ են զոհվել, այդ թվում MS-13-ի բազմաթիվ անդամներ)[17][68][69][70]։

2002 թվականի հունվարին իշխանության գալուց հետո Հոնդուրասի նախագահ Ռիկարդո Մադուրոն խիստ հարձակում է սկսել կազմակերպված հանցավորության վրա, և առաջին հերթին երիտասարդական զինված խմբավորումների վրա, որոնց թվաքանակը հասնում էր 100 հազարի (բանդաների հանդեպ նման անբարյացակամության պատճառներից մեկն այն էր, որ նրանց ձեռքից 1997 թվականին զոհվել Է Մադուրոյի որդիներից մեկը)։ Նախագահը սկսել է «զրոյական հանդուրժողականության» արշավը ավազակախմբերի նկատմամբ (հատկապես ամենաազդեցիկի՝ Mara Salvatrucha-ի նկատմամբ)՝ ակտիվորեն ներգրավելով գործողություններին ոչ միայն ոստիկանությանը, այլև բանակային ստորաբաժանումներին։ Հանցագործները պատասխանել են քրեական ահաբեկչությամբ՝ քաղաքացիական անձանց զանգվածային գնդակահարություններով, իրավապահների վրա հարձակումներով և բանտային ընդվզումներով։ Մադուրոյի նախաձեռնությամբ 2003 թվականի օգոստոսին իրականացվել է քրեական օրենսդրության բարեփոխում, որի համաձայն ավազակախմբերի պարագլուխներին այժմ սպառնում էր 9-ից մինչև 12 տարվա ազատազրկում, իսկ հանցավոր հանրակցությունների մյուս անդամների համար ժամկետը նախատեսված էր նույնիսկ եթե նրանք չենթարկվեցին կոնկրետ հանցագործության կատարման մեջ (ձերբակալման համար բավարար հիմք էր համարվում ավազակային դաջվածքների կամ այլ տարբերանշանների առկայությունը)[28][70][71][72][73]։

2004 թվականի փետրվարին մեղավոր են ճանաչվել Լոնգ Այլենդի փողոցային ավազակախմբերի 30 անդամներ, որոնք մեղադրվում էին սպանությունների, մահափորձերի, հրկիզումների, կողոպուտների և թմրանյութերի առևտրի մեջ (դատապարտյալների թվում են MS-13-ից 20 անդամներ, հիմնականում Սալվադորից ներգաղթյալներ, ինչպես նաև Bloods և Murder Unit-ի անդամներ)։ Նրանք գործում էին Նասո և Սաֆֆոլկ շրջաններում, այդ թվում՝ Հեմփսթեդ, Ռուզվելտ և Ֆրիպորտ քաղաքներում, իսկ նրանց զոհերի թվում էին ոչ միայն մրցակիցներ, վկաներ և պատահական անցորդներ, այլև նրանց նույն ավազակախմբերի անդամներ, որոնք մեղավոր էին առաջնորդների առջև[74]։

2004 թվականի հուլիսին Հոնդուրասում հայտնաբերվել էր Ալ-Կաիդայի առաջնորդը, որը հանդիպում էր MS-13-ի հեղինակությունների հետ (Ադնան Գուլշաիր էլ-Շուքրիջումախի և գանգստերների միջև բանակցությունների առարկա էր հանդիսանում իսլամիստների խնդրանքը մեքսիկա-ամերիկյան սահմանի հատմանն աջակցելու մասին)։ Շուտով ամերիկացի բարձրաստիճան պաշտոնյաները սկսել են հերքել MS-13-ի շփումները Ալ Քաիդայի մարդկանց հետ, չնայած Սալվադորի նախագահը չէր բացառում նման հնարավորությունը։ 2004 թվականի ամռանը Սալվադորի նոր նախագահ Անտոնիո Սական նույնպես լայնածավալ արշավ էր սկսել ավազակախմբերի դեմ։ Ոստիկանությունը զանգվածային ձերբակալություններ է իրականացրել՝ փողոցներում ձերբակալելով դեռահասներին միայն գանգստերական դաջվածքների առկայության համար։ Բացի այդ, 2004 թվականի դեկտեմբերին հատուկ Mara Salvatrucha-ի դեմ պայքարի համար ՀԴԲ-ն ստեղծել է հատուկ ստորաբաժանում, որը կոչվում էր «National Gang Task Force» կամ «Fuerza Nacional Contra Pandillas» (ավազակախմբերի դեմ պայքարի ազգային ուժեր)։ 2004 թվականի վերջին Mara Salvatrucha ավտոբուսի գնդակահարությունից հետո Հոնդուրասի իշխանությունները լայնածավալ գործողություն են իրականացրել՝ ուղղված հանդուգն հանցագործությանը մասնակից անձանց որոնմանը[7][27][29][46][75][76][77][78][79][80]։

2005 թվականի մարտին Mara Salvatrucha-ի դեմ առաջին համազգային գործողության ընթացքում ԱՄՆ-ի իրավապահ մարմինները յոթ քաղաքներում ձերբակալել են բանդայի 103 անդամների (30-ը՝ Նյու Յորքում և Սաֆֆոլկե Լոնգ Այլենդում, 25-ը՝ Վաշինգտոնում, 17-ը՝ Լոս Անջելեսում, 10-ը՝ Նյու Յորքում, 10-ը՝ Մայամիում, 10-ը՝ Բալթիմորում և մեկը՝ Իրվինգում)։ Ձերբակալված հանցագործների մեծ մասը անօրինական ներգաղթյալներ են եղել, նրանց գրեթե կեսը նախկինում արդեն դատապարտվել է ծանր հանցագործությունների, այդ թվում՝ սպանությունների, ավազակային հարձակումների և հրկիզումների համար (Լոս Անջելեսում կալանավորվածների թվում է եղել նախկին սալվադորցի զինվորականը, որը համարվում էր Հոլիվուդում MS-13-ի առաջնորդներից մեկը, իսկ Նյու Ջերսիում ձերբակալվածների թվում էր Լոնգ Բանչի առաջնորդը)։ 2005 թվականի մայիս-հունիս ամիսներին ԱՄՆ-ի իրավապահ մարմինները նոր մասշտաբային գործողություն են իրականացրել փողոցային ավազակախմբերի անդամների դեմ՝ ձերբակալելով ավելի քան հազար մարդու, այդ թվում՝ 580 մարդու հունիսի կեսերին երկշաբաթյա գործողության ընթացքում (ձերբակալվածների թվում զգալի մասը կազմել են Mara Salvatrucha-ի անդամները)[8][71][81][82][83]։

2005 թվականի սեպտեմբերին Mara Salvatrucha-ի ավելի քան 650 անդամներ ձերբակալվել էին զանգվածային հատուկ գործողության ընթացքում, որն իրականացվել էր ՀԴԲ-ի կառավարման ներքո միաժամանակ ԱՄՆ-ում, Մեքսիկայում, Սալվադորում, Գվատեմալայում և Հոնդուրասում։ Երկու օր տևած արշավին մասնակցել է հինգ երկրների ավելի քան 6,4 հազար իրավակարգի պահապաններ։ Ամենամասշտաբային ձերբակալությունները տեղի են ունեցել Սալվադորում (237 մարդ), Հոնդուրասում (162), Գվատեմալայում (98) և Մեքսիկայում (90)։ ԱՄՆ-ի 13 նահանգներում ձերբակալվել է 73 մարդ (այդ թվում՝ Կալիֆոռնիայում՝ 32), ընդ որում նրանց կեսը հայտնվել է ճաղերի հետևում՝ ներգաղթի օրենսդրությունը խախտելու կասկածանքով։ 2006 թվականի հունվարին Սալվադորի նախագահ Անտոնիո Սական «խաչակրաց արշավանք» էր հայտարարել կազմակերպված հանցավորության և հատկապես MS-13 և M-18 երիտասարդական ավազակախմբերի դեմ, որոնք լիովին ենթարկեցին երկրի ամբողջ քրեական աշխարհը։ 2007 թվականի սեպտեմբերին ՀԴԲ-ի և Սալվադորի ոստիկանության համագործակցության շնորհիվ ձերբակալվել էին MS-13-ի 10 անդամներ, այդ թվում՝ երկրի երկու ամենաազդեցիկները՝ Los Teclanos-ը և Los Pinos Locos Salvatruchos-ը։ 2008 թվականի հունիսին Տորոնտոյի ոստիկանությունը ձերբակալել էր Mara Salvatrucha-ի 17 անդամների, որոնք մեղադրվում էին թմրանյութերի և զենքի առևտրի, ինչպես նաև կողոպուտների և սպանությունների մեջ[84][85][86][87][88][89]։

Mara Salvatrucha-ի դաջվածքներ

2008 թվականի հոկտեմբերին Մեքսիկայի և Գվատեմալայի սահմանին ձերբակալվել էր Mara Salvatrucha-ի անդամ Ռոդոլֆո Սալինասը, որը մասնակցել էր Հոնդուրասում և ԱՄՆ-ում տասնյակ սպանությունների (այդ թվում 2004 թվականին ավտոբուսի ուղևորների զանգվածային գնդակահարությանը և կապիտան Ալեխանդրո Մոտինոյի սպանությանը, որը 2007 թվականին գնդակահարվել էր Տեգուսիգալպում)[29]։ 2009 թվականի հունիսին Լոս Անջելեսի «կլիկայի» 24 առաջնորդների երեք տարվա հետաքննությունից հետո Mara Salvatrucha-ին մեղադրանքներ էին ներկայացվել սպանությունների, թմրանյութերի առևտրի և ռեկետի, ինչպես նաև ոստիկանական դետեկտիվի սպանության նախապատրաստման համար (15 գանգստերներ ձերբակալվել էին հետաքննության ընթացքում, մնացածներն արդեն ամերիկյան բանտերում էին այլ մեղադրանքներով)։ 2009 թվականի վերջին Սալվադորի կառավարությունը՝ նախագահ Մաուրիսիո Ֆունեսի գլխավորությամբ, սկսել է կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի նոր լայնածավալ գործողություն՝ քաղաքի փողոցներում կարգուկանոն ապահովելու և տեղական ոստիկանությանը օգնելու նպատակով 4-հազարանոց բանակային զորակազմ։ Սակայն զանգվածային ձերբակալությունները չեն կարողացել էապես փոխել քրեածին իրավիճակը, քանի որ Mara Salvatrucha-ի շատ ղեկավարներ իրենց ենթականերին ղեկավարում են բջջային հեռախոսների միջոցով նույնիսկ ամենախիստ Սալվադորյան բանտերից[21][90][91][92][93]։

2010 թվականի վերջին Գվատեմալայի նախագահ Ալվարո Կոլոմայի կառավարությունը հարձակում էր ձեռնարկել երկրում խեղդված մեքսիկացի թմրակարտելների վրա, որոնք սերտորեն համագործակցում էին Mara Salvatrucha-ի հետ (իշխանությունների հատուկ մտավախություն էին առաջացնում կարտել Լոս Սետասը, որն ուժեղացրել էր ազդեցությունը երկրի հյուսիսում՝ Մեքսիկայի հետ սահմանի երկայնքով, և կարտել Սինալոան, որն ամրապնդվել էր արևմտյան Գվատեմալայում)[94][95][96]։

2017 թվականի հոկտեմբերին Գվատեմալայի Չիմալտենանգո քաղաքում բազմաթիվ սպանությունների և այլ հանցագործությունների կատարման և կազմակերպման մեղադրանքով ձերբակալվել էր MS-13-ի գլխավոր առաջնորդներից մեկը՝ Անխել Գաբրիել Ռեյես Մարոկինը՝ «սպիտակ» (Blanco) մականունով։ Նա ղեկավարել է տեղական Locos Centrales ավազակախումբը, որը սալվադորցի միգրանտները հիմնել են Լոս Անջելեսում[97]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Cynthia Lynn Starita. «Exploitation of Border Security by MS-13 in Aiding Al Qaeda's Agenda for Domestic Terrorism in the United States» (անգլերեն). Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 19-ին.(չաշխատող հղում)
  2. ↑ «Mara Salvatrucha» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  3. ↑ «В Мексике задержан член банды "сальвадорских бродячих муравьев", причастный к 45 убийствам». NEWSru.com. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  4. ↑ «La Mara Salvatrucha». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  5. ↑ ««Бродячие муравьи» из Сальвадора». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «National Gang Threat Assessment 2009» (անգլերեն). The National Gang Intelligence Center. 2009-01. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «How We're Ganging Up on MS-13» (անգլերեն). FBI. 2005 թ․ հուլիսի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «В США арестованы 103 гангстера из группировки MS-13». NEWSru.com. 2005 թ․ մարտի 15. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Телекомпания ABC показала интервью с боевиком самой крупной и жестокой банды США». NEWSru.com. 2005 թ․ օգոստոսի 5. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 «Криминальный мир США заполонили нелегалы: в некоторых бандах только 10% "коренных американцев"». NEWSru.com. 2008 թ․ հոկտեմբերի 3. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 «Facts: Gang War USA» (անգլերեն). National Geographic Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  12. ↑ «Ties Between Gang, Fences Probed» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2005 թ․ դեկտեմբերի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  13. ↑ «Gangs Threaten Salvadorans Living in US» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ հուլիսի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  14. ↑ «MS-13 Becomes Major Target of US Authorities» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  15. ↑ «MS-13» (անգլերեն). This Is For The Mara Salvatrucha by Samuel Logan. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 «Mara Salvatrucha (MS) in Pico-Union – the original neighborhood» (անգլերեն). Streetgangs.Com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Латиноамериканские банды. История Mara 13». Latino-America.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  18. ↑ «Wanted: A Band of Men and Boys» (անգլերեն). The New York Times Company. 2007 թ․ օգոստոսի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  19. ↑ Thomas Bruneau, Lucía Dammert и Elizabeth Skinner Maras: Gang Violence and Security in Central America. — Austin, Texas: University of Texas Press, 2011. — С. 1—4, 14, 24—25. — 297 с. — ISBN 978-0-292-72928-5
  20. ↑ «FBI Targets MS-13 Street Gang» (անգլերեն). MacNeil-Lehrer Productions. 2005 թ․ հոկտեմբերի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Henry Mance (2009 թ․ հուլիսի 14). «Dentro de las cárceles de los Maras» (իսպաներեն). Elespectador.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 «Gangs, Terrorists, and Trade» (անգլերեն). Foreign Policy In Focus. 2007 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  23. ↑ «US gangs are a force in Central American prisons» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2012 թ․ փետրվարի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  24. ↑ «Gang Peace in El Salvador: The Opportunity We Can't Afford To Miss» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ հուլիսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  25. ↑ Thomas Bruneau, Lucía Dammert и Elizabeth Skinner Maras: Gang Violence and Security in Central America. — Austin, Texas: University of Texas Press, 2011. — С. 25—27. — 297 с. — ISBN 978-0-292-72928-5
  26. ↑ Frank G. Shanty и Patit Paban Mishra Organized Crime: From Trafficking to Terrorism. — Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, 2008. — Т. 1. — С. 124. — P. 470. — ISBN 978-1-57607-337-7
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 «A Fearsome Gang and Its Wannabes» (անգլերեն). The New York Times Company. 2007 թ․ օգոստոսի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 «В Гондурасе обстрелян автобус с женщинами и детьми: 28 человек погибли». NEWSru.com. 2004 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 «В Мексике задержан член банды "сальвадорских бродячих муравьев", причастный к 45 убийствам». NEWSru.com. 2008 թ․ հոկտեմբերի 16. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  30. ↑ 30,0 30,1 «MS-13: Gangs infiltrating the suburbs of Washington, DC» (անգլերեն). DC Spotlight Newspaper. 2010 թ․ օգոստոսի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  31. ↑ «Two convicted, two acquitted in suburban Virginia street gang trial» (անգլերեն). Cable News Network. 2005 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  32. ↑ «Gang linked to Honduras massacre» (անգլերեն). BBC. 2004 թ․ դեկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  33. ↑ «В Гондурасе 18 головорезов банды MS-13 сбежали из тюрьмы, сделав подкоп». NEWSru.com. 2009 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  34. ↑ «Peace among El Salvador's two major street gangs has begun» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2012 թ․ մայիսի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  35. ↑ «Salvadoran leader: I wasn't involved in gang truce» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2012 թ․ մարտի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  36. ↑ «Unprecedented action aimed at weakening MS-13 street gang» (անգլերեն). Streetgangs.Com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  37. ↑ «Federal officials want to starve MS-13 gang of its money» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2012 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  38. ↑ «Feds Name MS-13 a 'Transnational Criminal Organization'» (անգլերեն). FairfaxNews. 2012 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  39. ↑ 39,0 39,1 «El Salvador Gang Truce Less Certain after Killings» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  40. ↑ «El Salvador Bishop Allegedly Brokers Deal with Gangs» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ մարտի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  41. ↑ Mike Allison (2012 թ․ սեպտեմբերի 10). «El Salvador: Historic gang truce brings mixed results» (անգլերեն). The Christian Science Monitor. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  42. ↑ «В Сальвадоре во время матча были расстреляны семеро футболистов». NEWSru.com. 2006 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 «Doofy? Casper? Scarface Would Cringe» (անգլերեն). The New York Times Company. 2012 թ․ հունվարի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 «The MS-13 Threat. A National Assessment» (անգլերեն). FBI. 2008 թ․ հունվարի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  45. ↑ «20 alleged Hispanic gang members indicted in Colorado» (անգլերեն). Cable News Network. 2009 թ․ փետրվարի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 Danna Harman (2005 թ․ մարտի 1). «For Salvadoran gangs, jail is a revolving door» (անգլերեն). The Christian Science Monitor. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  47. ↑ «MS-13 Leader Pleads Guilty in Juvenile Prostitution Case» (անգլերեն). FairfaxNews. 2012 թ․ սեպտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  48. ↑ «Gang leader gets 50 years for sex trafficking in Virginia» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ հունիսի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  49. ↑ «Always on guard in Nuevo Laredo» (անգլերեն). USA Today. 2006 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  50. ↑ «Gang will target Minuteman vigil on Mexico border» (անգլերեն). The Washington Times. 2005 թ․ մարտի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  51. ↑ Sara A. Carter и Mason Stockstill (2006 թ․ հունվարի 10). «Report: MS-13 gang hired to murder Border Patrol» (անգլերեն). Los Angeles Newspaper group. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  52. ↑ Megan Feldman (2007 թ․ հուլիսի 26). «El Tren de la Muerte» (անգլերեն). Dallas Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  53. ↑ «MS-13 Associate Sentenced to 292 Months for Sex Trafficking Teenage Runaway Girls» (անգլերեն). Eastern District of Virginia. 2011 թ․ նոյեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  54. ↑ «N.J. Man Gets 3 Life Terms for Triple Murder» (անգլերեն). The New York Times Company. 2010 թ․ նոյեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  55. ↑ «Hispanic gangs in the North Hollywood neighborhood of Los Angeles, CA» (անգլերեն). Streetgangs.Com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  56. ↑ «Rampart Probe May Put Gang Injunction at Risk» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 1999 թ․ սեպտեմբերի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  57. ↑ «Mara Salvatrucha (MS) in Hollywood» (անգլերեն). Streetgangs.Com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  58. ↑ «Clanton 14th Street – 3rd Hood in Hollywood» (անգլերեն). Streetgangs.Com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  59. ↑ «Big SF gang trial about to go to the jury» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2011 թ․ օգոստոսի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  60. ↑ «MS-13: 7 on trial accused of gang violence» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2011 թ․ ապրիլի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  61. ↑ «Gang Activity Now a Focus for Immigration Agents» (անգլերեն). Streetgangs.Com. 2010 թ․ դեկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  62. ↑ «Intervention Offers Hope Where Police and Border Crackdowns Fail» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2005 թ․ դեկտեմբերի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  63. ↑ «La OEA identifica a dos pandillas violentas en León» (իսպաներեն). Grupo Milenio. 2010 թ․ մարտի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  64. ↑ «MS-13 gang leaders puts out hit on ICE agent assigned to crackdown» (անգլերեն). NY Daily News. 2009 թ․ նոյեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  65. ↑ «MS-13 gang members convicted by S.F. jury» (անգլերեն). Hearst Communications Inc. 2011 թ․ օգոստոսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  66. ↑ Thomas Bruneau, Lucía Dammert и Elizabeth Skinner Maras: Gang Violence and Security in Central America. — Austin, Texas: University of Texas Press, 2011. — С. 23—24. — 297 с. — ISBN 978-0-292-72928-5
  67. ↑ «United Against MS-13. Our Central American Partnerships» (անգլերեն). FBI. 2009 թ․ նոյեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  68. ↑ «Another military official replaces civilian in El Salvador» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2012 թ․ հունվարի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  69. ↑ «Prison Fire Casts Spotlight on Street Gangs» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ փետրվարի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  70. ↑ 70,0 70,1 «Honduras» (անգլերեն). Freedom House. 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  71. ↑ 71,0 71,1 «The International Reach of the Mara Salvatrucha» (անգլերեն). NPR. 2005 թ․ մարտի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  72. ↑ Thomas Bruneau, Lucía Dammert и Elizabeth Skinner Maras: Gang Violence and Security in Central America. — Austin, Texas: University of Texas Press, 2011. — С. 15—16. — 297 с. — ISBN 978-0-292-72928-5
  73. ↑ «В Гондурасе наркобароны готовят покушение на президента». NEWSru.com. 2004 թ․ դեկտեմբերի 22. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  74. ↑ «U.S. Indicts 30 in Long Island Gang Case» (անգլերեն). The New York Times Company. 2004 թ․ փետրվարի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  75. ↑ «Al Qaeda seeks tie to local gangs» (անգլերեն). The Washington Times. 2004 թ․ սեպտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  76. ↑ «U.S. steps up battle against Salvadoran gang MS-13» (անգլերեն). USA Today. 2005 թ․ փետրվարի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  77. ↑ «How the Street Gangs Took Central America» (անգլերեն). Council on Foreign Relations. 2005-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  78. ↑ «MS-13 National Gang Task Force» (անգլերեն). FBI. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  79. ↑ «MS-13 blamed for massacre on bus» (անգլերեն). The Seattle Times Company. 2005 թ․ մայիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  80. ↑ «Honduras massacre 'leader' held» (անգլերեն). BBC. 2005 թ․ փետրվարի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  81. ↑ «100 Members of Immigrant Gang Are Held» (անգլերեն). The New York Times Company. 2005 թ․ մարտի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  82. ↑ «DHS touts success of anti-gang operation» (անգլերեն). National Journal Group, Inc. 2005 թ․ օգոստոսի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  83. ↑ «ICE's Operation Community Shield goes global with new task force in Honduras. Operation Double Impact from the videographer's view» (անգլերեն). U.S. Immigration and Customs Enforcement (ICE). 2010 թ․ օգոստոսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  84. ↑ «Президент Сальвадора провозгласил "крестовый поход" против банд "Мара"». NEWSru.com. 2006 թ․ հունվարի 9. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  85. ↑ «Где на одного полицейского приходится по четыре бандита?». Украина криминальная. 2008 թ․ մայիսի 22. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  86. ↑ «Going Global on Gangs. New Partnership Targets MS-13» (անգլերեն). FBI. 2007 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  87. ↑ «A Close-Up of MS-13. FBI Executive Visits El Salvador» (անգլերեն). FBI. 2006 թ․ ապրիլի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  88. ↑ «Central American gang was plotting murder in Toronto, police say» (անգլերեն). CBC. 2008 թ․ հունիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  89. ↑ «К борьбе с молодёжными группировками в Сальвадоре приступает армия». NEWSru.com. 2005 թ․ սեպտեմբերի 1. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  90. ↑ «Gang Leaders and Expert Are Indicted in California» (անգլերեն). The New York Times Company. 2009 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
  91. ↑ «В Сальвадоре гангстеры банды M-18 сожгли заживо пассажиров автобуса: 11 жертв». NEWSru.com. 2010 թ․ հունիսի 21. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  92. ↑ «В Сальвадоре 4 заключенных прятали мобильники и зарядное устройство в заднем проходе». NEWSru.com. 2006 թ․ սեպտեմբերի 7. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  93. ↑ Thomas Bruneau, Lucía Dammert и Elizabeth Skinner Maras: Gang Violence and Security in Central America. — Austin, Texas: University of Texas Press, 2011. — С. 17. — 297 с. — ISBN 978-0-292-72928-5
  94. ↑ «Guatemala declares 'state of siege' to combat Mexican drug cartel, limiting rights» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2010 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  95. ↑ «Zetas and MS-13 Join Forces in Guatemala» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ ապրիլի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  96. ↑ «US Authorities Announce Major Blow to Latino Gangs» (անգլերեն). FOX News Network. 2012 թ․ ապրիլի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  97. ↑ «Главу самой жестокой банды арестовали в Гватемале». 360tv.ru. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 25-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Mara Salvatrucha» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
LCCN: n2008030361 · NKC: osa2011621020 · VIAF: 139781921 · WorldCat VIAF: 139781921
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Mara_Salvatrucha&oldid=9748460» էջից