Ֆիլիպինյան ծով
| Ֆիլիպինյան ծով | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | ծով |
| Երկիր |  Միկրոնեզիա,  ԱՄՆ,  Ինդոնեզիա,  Ճապոնիա,  Պալաու,  Ֆիլիպիններ և  Թայվան |
| Խորություն | 10 911 մետր |
| Մակերես | 5 000 000 կմ² |
| Մասն է | Խաղաղ օվկիանոս[1] |
| Լիճ հոսող գետ | Catubig River?, Hinatuan Enchanted River? և Nakama River? |
 | |
 | |
 | |
Ֆիլիպինյան ծով (թագալերեն Dagat Pilipinas, անգլ.՝ Philippine Sea, չինարեն՝ 菲律宾海, ճապ.՝ フィリピン海, ինդոն.՝ Laut Filipina), Խաղաղ օվկիանոսի միջկղզային օվկիանոսային ծով, որը գտնվում է Ֆիլիպինյան կղզեխմբի մոտ։ Երկրի երկրորդ խոշոր ծովը (Սարգասյան ծովից հետո)։ Այն չունի հստակ ցամաքային սահման, օվկիանոսից առանձնացված է մի շարք կղզիներով՝ Ճապոնական (Հոնսյու, Կյուսյու և Ռյուկյու), արևմուտքում՝ Թայվան և Ֆիլիպինյան կղզիներով, արևելքում՝ ստորջրյա լեռնաշղթաներով և Իձու, Բոնինյան, Կադզան և Մարիանյան կղզիներով, հարավ-արևելքում՝ Յապ և Պալաու կղզիներով[2]։ Ընդհանուր մակերեսը կազմում է 5726 հազար կմ²[3]։ Միջին խորությունը՝ 4108 մ, առավելագույնը՝ 11 022 մ (Մարիանյան իջվածքում)։ Ծավալը՝ 23 522 հազար կմ³: Այստեղ անցնում են Հյուսիսային պասսատային և Կուրոսիո հոսանքները։ Ջրի մակերևույթի ջերմաստիճանը կազմում է 15-28˚C (հյուսիսում) մինչև 27-29 ˚C (հարավում)։ Աղիությունը հյուսիսում կազմում է 34,3 ‰, իսկ հարավում՝ 35,1 ‰:
Խոշոր նավահանգիստներն են՝ Նագոյա, Յոկոհամա (Ճապոնիա), Ապրա (Գուամ կղզի)։
Ծովի հատակի ռելիեֆ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հատակի ռելիեֆն ունի անցումային գոտու հատկանիշներ, այստեղ լայնորեն ներկայացված են խոշոր երկրաձևաբանական տեսակներ[4]։ Ծովի գոգահովիտը ընդարձակ է և բարդ, և համեմատական է օվկիանոսի հետ։ Հանդիպում են ստորջրյա լեռներ, մեծ ձգվածություն ունեցող լեռնաշղթաներ (մինչև 2500 կմ), ստորջրյա հրաբուխներ մինչև 3000 մ բարձրությամբ։ Այստեղ է գտնվում աշխարհի ամենախոր Ֆիլիպինյան փողրակը։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կլիմայի վրա առաջին հերթին ազդում է Ֆիլիպինյան ծովի աշխարհագրական դիրքը Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսային հատվածում, Ասիայի մոտ և նրա մեծ ձգվածությունը հս.լ. 35 ˚-ից մինչև հասարակած։ Ծովը գտնվում է չորս կլիմայական գոտիներում՝ մերձարևադարձային, արևադարձային, մերձհասարակածային և հասարակածային։ Սեզոնային տարբերությունները ակնհայտ են միայն մերձարևադարձային գոտում։ Մերձարևադարձային գոտում գերակշռում են մուսսոնները, իսկ արևադարձայինում՝ պասսատները։ Ծովի այլ հատվածներում հանդիպում են նաև ոչ մշտական քամիներ, հաճախ են թայֆունները։
Քամու արագությունը տարբեր է։ Ձմռանը մուսսոններն ունեն 4-6 մ/վ, պասսատները՝ 5-8 մ/վ, հյուսիսում՝ մինչև 10 մ/վ, անկայուն քամիներ՝ մինչև 3 մ/վ արագություն։ Հյուսիս-արևելքում դիտվում է առավել ակտիվ ցիկլոնային գործունեություն, քամու արագությունը հասնում է 20-25 մ/վ արագության։
Օդի ջերմաստիճանը զգալիորեն բարձրանում է հյուսիսից հարավ։ Հունվար-փետրվար ամիսներին ջերմաստիճանը կազմում է 9-10 ˚C հյուսիսում, 18-24 ˚C՝ ծովի կենտրոնական հատվածներում, 25-27 ˚C՝ հարավում։
Ծովային հոսանքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆիլիպինյան ծովում հիմնական հոսանքը Հյուսիսային պասսատային հոսանքն է։ Այն տեղաշարժվում է դեպի արևմուտք` հս.լ. 10 և 17 աստիճանների միջև։ Ճյուղավորվում է Թայվան և Լուսոն կղզիների շրջանում։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ https://www.britannica.com/place/Philippine-Sea
- ↑ «Philippine Sea». Encyclopædia Britannica Online. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 12-ին.
- ↑ Philippine Sea, encarta.msn.com (archived from the original Արխիվացված 2009-08-20 Wayback Machine on 2009-08-20).
- ↑ «Philippine Sea». Lighthouse Foundation. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 12-ին.
| ||||||
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպինյան ծով» հոդվածին։ |
| ||||||||||
