Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ (անգլ.՝ William Henry Fox Talbot, փետրվարի 11, 1800[1][2][3][…], Դորսետ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 17, 1877[1][2][3][…], Լեյկոք, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի ֆիզիկոս, քիմիկոս, լուսանկարչության գյուտարարներից մեկը։ Հնարել է կալոտիպը, որն առաջին անգամ հնարավորություն է ընձեռել կրկնօրինակել լուսանկարները լուսազգայուն նյութի վրա նախ ստանալով նեգատիվը, ապա անսահմանափակ թվով պոզիտիվ օրինակներ[10]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտը ծնվել է 1800 թվականին Լեքոկում (Ուիլթշիր)։ 1835 թվականին ստացել է առաջին նեգատիվը որպես պատկերի կրող օգտագործելով արծաթե նիտրատով և աղի լուծույթով ներծծված թուղթ։ Նա 8 սանտիմետր չափով օպտիկական տեսախցիկով ներսից լուսանկարել է իր գրադարանի պատուհանը։
1838 թվականին Լոնդոնի թագավորական ընկերությունը գիտնականին պարգևատրել է իր բարձրագույն պարգևներից մեկով` թագավորական մեդալով[11]։
1840 թվականին հայտնաբերել է թղթի նեգատիվից աղի թղթի վրա պոզիտիվ պատճեն ստեղծելու ձևը, որից հետո կարելի է ստեղծել հաջորդական օրինակներ։ Այս տեխնոլոգիան համատեղել է բարձր որակը և պատկերները պատճենելու հնարավորությունը (պոզիտիվները տպագրվել են անալոգիական թղթի վրա)։ Տալբոտն այս տեխնոլոգիան անվանել է «կալոտիպի», և ոչ պաշտոնական կերպով այն գյուտարարի անունով «տալբոտիպեյ» են անվանել։ Նրա մեթոդը իրականում ստեղծել է ժամանակակից լուսանկարը, քանի որ դագերոտիպիայից առաջ օգտագործված լուսանկարը թույլ է տալիս ստանալ պոզիտիվ պատկեր մեկ օրինակով[12]։
1841 թվականին Տալբոտը գրանցեց լուսանկարները բացասական-դրական ձևով ստեղծելու արտոնագիրը։ Լուսանկարելու համար նա օգտագործում է յոդ-արծաթե թուղթ` օգտագործելով նաև արծաթի նիտրատ։ Սևեռակումը կատարվում է նատրիումի թիոսուլֆատի միջոցով։ Ստացված նեգատիվը իջեցվում է մոմով լցված տարողության մեջ, որը նկարը դարձնում է թափանցիկ։ Դրանից հետո նա թափանցիկ նեգատիվը տեղադրում է նկարի մաքուր յոդաարծաթային թղթի վրա, լուսակայում է ստանում պոզիտիվ պատճենի երևակումից և սևեռակումից հետո։
1844 թվականին Տալբոտը հրապարակում է «The Pencil of Nature» առաջին գիրքը նկարազարդումներով` օգտագործելով ձեռքով սոսնձված կալոտիպեր։
Նաև բացահայտում է պարբերական ցանցի պատկերման ինքնավերարտադրության Տալբոտի էֆեկտը։
«Philosophical Magazine» ամսագրում 1836 թվականին հրապարակված հոդվածում նա նկարագրում է փորձերը, որտեղ բացահայտում է գույների և դիֆրակցիոն ցանցի պարբերական փոփոխությունները դիտարկման համար` օգտագործելով ֆոկուսավորող ոսպնյակի տեղաշարժը։ Նրա աշխատանքներում չկան ոչ քանակական չափումները, ոչ էլ դիտարկման բացատրության փորձերը։ Նրա ամենամտերիմ ընկերներից և աշխատակիցներից են եղել Նիկոլաս Հեննեմանը և Անտուան Կլոդեն։ Տալբոտին նախկինում վերագրվող որոշ լուսանկարներ ներկայումս պատկանում են Կլոդեին։
Հիշատակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1976 թվականին Միջազգային աստղագիտական միությունը Տալբոտի անունով խառնարան է կոչել Լուսնի տեսանելի հատվածում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 William Henri Fox Talbot (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ https://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Kindred Britain
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Краткий справочник фотолюбителя, 1985, էջ 9
- ↑ Royal Medal (անգլ.).
- ↑ Алексей Добротворский. «Тальботипия». История фотографии (ռուսերեն). «Фотодром». Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 7-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Н. Д. Панфилов, А. А. Фомин. Немного истории // Краткий справочник фотолюбителя / Н. Н. Жердецкая. - М.: «Искусство», 1985. - С. 5-13. - 367 с. - 100 000 экз.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
- Փետրվարի 11 ծնունդներ
- 1800 ծնունդներ
- Սեպտեմբերի 17 մահեր
- 1877 մահեր
- Միացյալ Թագավորությունում մահացածներ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- Քեմբրիջի Թրինիթի քոլեջի շրջանավարտներ
- Թագավորական շքանշանով պարգևատրվածներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Անգլիայի քաղաքական գործիչներ
- Անգլիացի բուսաբաններ
- Անգլիացի գիտնականներ
- Անգլիացի գյուտարարներ
- Անգլիացի լուսանկարիչներ
- Անգլիացի հնագետներ
- Անգլիացի մաթեմատիկոսներ
- Անգլիացի մարդաբաններ
- Անգլիացի քիմիկոսներ
- Անգլիացի ֆիզիկոսներ