Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն

CMI – Մարտի Ահթիսաարի խաղաղության հիմնադրամ^[1] (2000–2021 թթ․՝ «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» հասարակական կազմակերպություն^[2]) անկախ ֆիննական հասարակական կազմակերպություն է, որը զբաղվում է հակամարտությունների կանխարգելմամբ և կարգավորմամբ ոչ պաշտոնական երկխոսության և հաշտարարության միջոցով^[3]։ Խաղաղության Նոբելյան Մրցանակի դափնեկիր և Ֆինլանդիայի նախագահ Մարտի Ահտիսաարին հիմնել է «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն (CMI) 2000 թվականին։ Այն ունի գրասենյակներ Հելսինկիում և Բյրուսելում, ինչպես նաև ներկայություն որոշակի երկրներում։ 2021 թվականի մայիսի 1-ին վերափոխվեց հիմնադրամի։

Հիմնադրամի գործունեությունը ղեկավարում է ութ անդամից կազմված խորհուրդը, որի նախագահն է Մարկո Ահտիսաարին^[4]^[5]։

Գործունեություն

«Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն նշում է, որ իր գործունեության կենտրոնում խաղաղության գործըթացներին աջակցելը չորս տարածաշրջաններում՝ Մերձավոր Արևելք և Հյուսիսային Ամերիկա, Եվրասիա, Ենթասահարա և Ասիա։ Նպաստում է երկխոսության կազմակերպմանը, միջնորդում է հակամարտող կողմերի միջև, տրամադրում է կարողությունների զարգացման և միջնորդության աջակցություն հակամարտության կառավարման և խաղաղության գործընթացների բոլոր փուլերում, ինչպես նաև աջակցում է խաղաղության կառուցման ավելի լայն համայնք^[6]։ Կազմակերպությանը հաճախ դիմում են այն հակամարտությունների դեպքում, որոնցում այն ունի տարածաշրջանային փորձառություն և կապեր։ Միջնորդության ընտրությունը նաև կախված է ֆինանասական աջակիցների քաղաքական կամքից՝ լուծելու տվյալ հակամարտությունը։ ՀԿ-ն աշխատում է կամ ուղղակիորեն հակամարտության կողմերի հետ, կամ աջակցում է այլ կազմակերպություններ, օրինակ՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության կամ Աֆրիկյան միության միջնորդական շահերին։ «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն իրականացնում է իր միջնորդական աշխատանքը կուլիսների հետևում և չի մեկնաբանում ընթացող բանակցությունները։ Երբեմն նույնիսկ հաջող բանակցություններն են գաղտնի պահվում^[7]։

ՀԿ-ի գլխավոր գրասենյակները գտնվում են Հելսինկիում։ Կազմակերպությունը ունի 80 աշխատակից։ 2018 թվականի դրությամբ, նրա տարեկան բյուջեն կազմել է 7,3 միլլիոն եվրո։ Իր ֆինանսավորման հիմնական մասը՝ 55%-ը, Ֆինլանդիայից է ստանում։ ԵՄ-ն և այլ եվրոպական երկրներ ևս կարևոր ֆինանսավորողներ են^[7]։ 2017 թվականին, կազմակերպությունը կազմակերպել է արշավ՝ ավելի քան 600,000 եվրո հավաքելու շուրջ 9,000 մանսավոր նվիրատուներից՝ որպես անակնկալ ծննդյան նվեր Ահտիսաարիին՝ ֆինանսավորելու ավելի քան 15 լրացուցիչ միջնորդական հանդիպումներ^[8]։

Պատմություն

Նոբելյան խաղաղության մրցանակակիր և Ֆինլանդիայի նախկին նախագահ Մարտի Ահտիսաարին հիմնել է «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն 2000 թվականի օգոստոսի 24-ին^[9]։ Նույն տարում նա դարձել է Միջազգային ճգնաժամերի խումբ կազմակերպության նախագահ։ Այդ տարի Ֆինլանդիայի նախագահի պաշտոնից հեռանալուց հետո Ահտիսաարին մերժել է ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի պաշտոնը, քանի որ ցանկացել է կենտրոնանալ հակամարտությունների հիմնական պատճառների լուծման վրա։ Նախագահ Ահտիսաարի երկարաժամկետ տեսլականը «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ի միջոցով էր՝ հնարավորինս ադյունավետ նպաստել աշխարհում բռնի հակամարտությունների կարգավորմանը։ Կազմակերպության հիմնական գործառույթները դրա հիմնադրման առաջին տարիներին եղել են՝ աջակցել Մարտի Ահտիսաարիին նրա բազմաթիվ միջազգային առաքելություններում, մասնակցել քաղաքական քննարկումներին և նպաստել քաղաքացիական ճգնաժամերի կառավարման կարողությունների զարգացմանը^[փա՞ստ]։

Սկզբնական շրջանում այն իրականացրել է սեփական նախագծեր, որոնք սկզբում կենտրոնացած էին ճգնաժամերի կառավարման վրա, բայց հետագայում ընդլայնվել են՝ ընդգրկելով խաղաղության կառուցում և հակամարտությունների կարգավորում։ Իր ամենահայտնի առաքելություններից մեկը՝ Աչեհի խաղաղության գործընթացը, որը սկսվել է 2004 թվականի վերջում։ Ինդոնեզիայի կառավարությունը և Ազատ Աչեհի Շարժումը (GAM) դիմել էին «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ին և նրա նախագահի Մարտի Ահտիսաարիին՝ բանակցությունները կազմակերպեկու և միջնորդելու համար^[փա՞ստ]։

2008 թվականին, նախագահ Մարտի Ահտիսաարին պարգևատրվեց Խաղաղության նոբելյան մրցանակով՝ մի քանի մայրցամաքներում ավելի քան երեք տասնամյակ միջազգային հակամարտությունների լուծման կարևոր ջանքերի համար։ Նորվեգիայ նոբելյան հանձնաժողովը իր հայտարարության մեջ նաև ընդգծել է Ահտիսաարիի և «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ի կենտրոնական դերը Աչեհի Խաղաղության գործընթացում, ինչպես նաև նրանց աշխատանքը 2008 թվականին Իրանքում խաղաղության միջնորդության ոլորտում^[10]։

«Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն միջորդել է Հարավային Սուդանում ^[11]։

2014 թվականին, «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն կազմակերպեց ոչ պաշտոնական բանակցություններ Ուկրաինայում հակամարտության կողմերի միջև՝ նպատակ ունենալով խթանել երկխոսությունը և գտնել խաղաության ուղիներ^[12]։ Բացի այդ, կազմակերպությունը ներգրավված էր նաև Մերձդնեստրի Մոլդովական Հանրապետության^[13] խաղաղության հաստատման գործընթացներում՝ աջակցելով երկխոսությանը և վստահության ամրապնդման ջանքերին։

2017 թվականին, «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն միջնորդեց Բուրունդիի անկարգությունների ժամանակ կառավարության և ընդդիմադիր կուսակցությունների միջև՝ նպատակ ունենալով նպաստել քաղաքական երկխոսությանը և լուծումներ գտնել ճգնաժամի համար^[14]։ Բացի այդ, այս ՀԿ-ն աջակցել է բանակցություններին

Համասի, Ֆաթահի և այլ պաղեստինյան խմբերի միջև։ Քանի որ Համասը բազմաթիվ երկրների կողմից դասակարգվում է որպես ահաբեկչական կազմակերպություն, «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն քննադատել է այդ բանակցություններ Համասի ներգրավման համար։ Ներգրավված կողմերի մեծ քանակի պատճառով դժվար է գնահատել ՀԿ-ի անհատական ազդեցությունը^[15]։

Ավելի ուշ, ակտիվորեն աշխատում է միջնորդության գործընթացներում կանացի դերի ավելացման վրա՝ ընդգծելով գենդերային հավասարության կարևորությունը խաղաղության հաստատման գործու։ Կազմակերպությունը նաև ներգրավված է եղել^[7] Եմեն քաղաքացիական պատերազմի^[16] միջնորդական ջանքերում՝ աջակցելով բանակցություններին և նպաստելով խաղաղության գործընթացներին տարածաշրջանում։

2019 թվականին, «Ճգնաժամերի կառավարման նախաձեռնություն» ՀԿ-ն հեռացրեց բոլոր հիշատակումները իր աշխատակցի և Ֆինլանդիայի նոր ընտրված պատգամավոր Հուսեյն ալ-Թաեի մասին, երբ նա համեմատեց Իսրայել իսլամական պետության հետ։ Այս իրավիճակը առաջացրեց քննադատություններ և մտահոգություններ Ճգնաժամերի կառավարության նախաձեռնության գործունեության և նրա աշխատակիցների դիրքորոշումների շուրջ^[17]։

Նախագահներ

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ «CMI – Martti Ahtisaari Peace Foundation sr». Business Information System. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office, Finnish Tax Administration. Վերցված է 16 October 2023-ին.
↑ «Crisis Management Initiative ry». Business Information System. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office, Finnish Tax Administration. Վերցված է 16 October 2023-ին.
↑ «Ahtisaaren CMI-järjestö». Yle Uutiset (ֆիններեն). 11 November 2008. Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ «DECISION-MAKING». CMI - Martti Ahtisaari Peace Foundation.
↑ ^5,0 ^5,1 «Marko Ahtisaari becomes new Chair of the CMI Board». 14 February 2024.
↑ «Crisis Management Initiative (CMI)». Institute for NGO Research (ամերիկյան անգլերեն). 2017-01-23. Արխիվացված օրիգինալից 2018-01-24-ին. Վերցված է 2018-01-23-ին.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Muilu, Hannele (10 October 2018). «Ahtisaaren Nobelista 10 vuotta – CMI jatkaa näkymätöntä rauhantyötä, jossa alku on kaaosta eikä tuloksiakaan pääse aina juhlimaan». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ «Nobel winner Ahtisaari surprised with secret birthday 600k donation». Yle News. 16 June 2017. Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ «Crisis Management Initiative ry». AssociationNet. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office. 2017-05-10. Վերցված է 2017-05-10-ին.
↑ «The Nobel Peace Prize for 2008». The Norwegian Nobel Committee. 10 October 2008. Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Hentunen, Mika (2 February 2015). «Suomalaiset mukana rauhanhieronnassa: Kaivattu aseleposopu Etelä-Sudaniin». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Santaharju, Teija (15 August 2014). «CMI:n toiminnanjohtaja: Kriisit ratkaistaan puhumalla». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Tapola, Paula (3 March 2014). «Ukrainan jälkeen leimahtaa Transnistriassa?». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Takkunen, Juho (21 August 2017). «Helsingissä salaisia neuvotteluja Burundin väkivaltaisuuksien lopettamiseksi – 'Sieltä täältä löytyy ruumiita, joilta on leikattu pää'». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Zidan, Aishi (24 October 2017). «Suomalainen konfliktinratkaisujärjestö CMI raahasi nuoria ja naisia palestiinalaisten sovittelupöytiin». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Muilu, Hannele (11 January 2019). «Jemenin rauha etenee piinallisen hitaasti – osapuolet syyttelivät toisiaan Helsingissä, mutta haluavat neuvotella». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.
↑ Harjumaa, Marika (29 April 2019). «CMI poisti maininnan Hussein al-Taeesta». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 6 May 2019-ին.
↑ «Martti Ahtisaari, former Finnish president and Nobel Peace Prize laureate, has passed away». CMI. 16 October 2023.
↑ «Alexander Stubb appointed as the new CMI chairman». CMI. 19 December 2017.

[bis_cmi_sr-1] «CMI – Martti Ahtisaari Peace Foundation sr». Business Information System. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office, Finnish Tax Administration. Վերցված է 16 October 2023-ին.

[bis_cmi_ry-2] «Crisis Management Initiative ry». Business Information System. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office, Finnish Tax Administration. Վերցված է 16 October 2023-ին.

[Yle2008-3] «Ahtisaaren CMI-järjestö». Yle Uutiset (ֆիններեն). 11 November 2008. Վերցված է 25 July 2019-ին.

[4] «DECISION-MAKING». CMI - Martti Ahtisaari Peace Foundation.

[:0-5] 5,0 ^5,1 «Marko Ahtisaari becomes new Chair of the CMI Board». 14 February 2024.

[6] «Crisis Management Initiative (CMI)». Institute for NGO Research (ամերիկյան անգլերեն). 2017-01-23. Արխիվացված օրիգինալից 2018-01-24-ին. Վերցված է 2018-01-23-ին.

[Yle2018-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Muilu, Hannele (10 October 2018). «Ahtisaaren Nobelista 10 vuotta – CMI jatkaa näkymätöntä rauhantyötä, jossa alku on kaaosta eikä tuloksiakaan pääse aina juhlimaan». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[8] «Nobel winner Ahtisaari surprised with secret birthday 600k donation». Yle News. 16 June 2017. Վերցված է 25 July 2019-ին.

[yhdistysnetti_cmi-9] «Crisis Management Initiative ry». AssociationNet. Helsinki: Finnish Patent and Registration Office. 2017-05-10. Վերցված է 2017-05-10-ին.

[10] «The Nobel Peace Prize for 2008». The Norwegian Nobel Committee. 10 October 2008. Վերցված է 25 July 2019-ին.

[11] Hentunen, Mika (2 February 2015). «Suomalaiset mukana rauhanhieronnassa: Kaivattu aseleposopu Etelä-Sudaniin». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[12] Santaharju, Teija (15 August 2014). «CMI:n toiminnanjohtaja: Kriisit ratkaistaan puhumalla». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[13] Tapola, Paula (3 March 2014). «Ukrainan jälkeen leimahtaa Transnistriassa?». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[14] Takkunen, Juho (21 August 2017). «Helsingissä salaisia neuvotteluja Burundin väkivaltaisuuksien lopettamiseksi – 'Sieltä täältä löytyy ruumiita, joilta on leikattu pää'». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[15] Zidan, Aishi (24 October 2017). «Suomalainen konfliktinratkaisujärjestö CMI raahasi nuoria ja naisia palestiinalaisten sovittelupöytiin». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[16] Muilu, Hannele (11 January 2019). «Jemenin rauha etenee piinallisen hitaasti – osapuolet syyttelivät toisiaan Helsingissä, mutta haluavat neuvotella». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 25 July 2019-ին.

[17] Harjumaa, Marika (29 April 2019). «CMI poisti maininnan Hussein al-Taeesta». Yle Uutiset (ֆիններեն). Վերցված է 6 May 2019-ին.

[18] «Martti Ahtisaari, former Finnish president and Nobel Peace Prize laureate, has passed away». CMI. 16 October 2023.

[19] «Alexander Stubb appointed as the new CMI chairman». CMI. 19 December 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]