Jump to content

Թյուրքան Բաշթուղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թյուրքան Բաշթուղ
 
Կուսակցություն՝ Հանրապետական ժողովրդավարական կուսակցություն
Կրթություն՝ Ստամբուլի համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր 1900
Ծննդավայր Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն[1]
Վախճանի օր սեպտեմբերի 27, 1975(1975-09-27)
Վախճանի վայր Ստամբուլ, Թուրքիա
Քաղաքացիություն  Օսմանյան կայսրություն և  Թուրքիա

Թյուրքան Օրս Բաշթուղ (1900, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն[1] - սեպտեմբերի 27, 1975(1975-09-27), Ստամբուլ, Թուրքիա), թուրք մանկավարժ և քաղաքական գործիչ։ Թուրքիայի խորհրդարանում ընտրված առաջին 18 կանանցից մեկը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Ստամբուլի Ուսքյուդար թաղամասում՝ Մեհմեթ Սաբրիի և նրա կնոջ՝ Աբիդեի ընտանիքում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո Բեզմիալեմը փիլիսոփայություն է սովորել Ստամբուլի համալսարանում։ Նա ավարտել է 1925 թվականին՝ դառնալով փիլիսոփայության ամբիոնի առաջին շրջանավարտներից մեկը[2]։

1934 թվականին ազգանվան մասին օրենքի ընդունումից հետո վերցրել է Բաշթուղ ազգանունը։ 1937 թվականին ամուսնացել է Բեքիր Իզեթ Օրսի հետ, նրանց ամուսնությունը տևել է մինչև 1946 թվականը[2]։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համալսարանն ավարտելուց անմիջապես հետո Բոսֆորի լիցեյում սոցիոլոգիա, հոգեբանություն, տրամաբանություն և մետաֆիզիկա էր դասավանդում։ Որոշ ժամանակ զբաղեցրել է լիցեյի կանացի բաժնի տնօրենի պաշտոնը։ Բոսֆորի լիցեյում աշխատանքի հետ միաժամանակ կարճ ժամանակ 1927 թվականին դասավանդել է կանանց մանկավարժական քոլեջում և 1930 թվականին Ստամբուլի կանանց վարժարանում[2]։

Աթաթուրքի բարեփոխումների ընթացքում ընդլայնվել են կանանց իրավունքները, 1934 թվականին նրանք իրավունք են ստացել քվեարկել և ընտրվել խորհրդարան։ Դրանից հետո Բաշտյուգը որոշել է իրեն փորձել քաղաքականության մեջ, դրա համար նա ստիպված է եղել ազատվել ուսուցչուհու պաշտոնից։ 1935 թվականին կայացած խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում Թյուրքան Բաշթյուգը ընտրվել է Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունից Ազգային մեծ ժողովի անդամ և դարձել Թուրքիայի առաջին 18 կին խորհրդարանականներից մեկը[3]։

1935 թվականին Բաշթուղը խորհրդարանի համար հաշվետվություն է կազմել իր ընտրատարածքում գործերի վիճակի մասին։ Զեկույցում նշվել է, որ անհրաժեշտ է նպաստել ափերի երկայնքով ապրող ցեղերի վերաբնակեցմանը, իրականացնել մալարիայի տարածմանը նպաստող ճահճների ջրազրկում, վերապատրաստել գյուղական ուսուցիչներին, ինչպես նաև վերականգնել Էլմալայում գտնվող մզկիթը, որի ստեղծումը վերագրվում է Սինանին[2]։

Բացի խորհրդարանում աշխատելուց, Բաշթուղը մասնակցել է կանանց 12-րդ միջազգային կոնգրեսին, որը տեղի է ունեցել Ստամբուլում 1935 թվականի ապրիլի 12-26-ը, և այնտեղ ելույթ է ունեցել՝ «Քաղաքացիների իրավունքներն ու պարտականությունները»։ 1935 թվականի մայիսի 25-ին նա ընտրվել է Թուրքիայի օդագնացության ասոցիացիայի պահուստային անդամ[2]։

Բազմիցս վերընտրվել է, մինչև 1943 թվականը զբաղեցրել Է խորհրդարանի անդամի պաշտոնը։ Ընտրական ժամկետներից մեկի ընթացքում ընդգրկված է եղել կրթության խորհրդարանական կոմիտեի կազմում[2]։

Քանի որ բարեփոխումների ընթացքում Աթաթուրքի կողմից հիջաբ կրելն արգելվել է, Բաշթուղը գլխարկ է կրել[4]։

Քաղաքական կարիերայի ավարտից հետո վերսկսել է դասախոսական գործունեությունը։ 1943 թվականի օգոստոսի 4-ից մինչև 1963 թվականի հոկտեմբերի 5-ը դասավանդել է Աթաթուրքի անվան Անգարի լիցեյում[2]։

Մահացել է 1975 թվականի սեպտեմբերի 27-ին[2]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.biyografya.com/biyografi/22298
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Duroğlu, Sibel (2007). «Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri – Türkan öre Baştuğ» (PDF) (թուրքերեն). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: 72–75. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  3. ↑ «Tarihe yön veren kadınlar». Հուրիեթ (թուրքերեն). 2007 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.
  4. ↑ «64 yıldır türban sorunu olmadı». Հուրիեթ (թուրքերեն). 1999 թ․ մայիսի 2. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 11-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թյուրքան_Բաշթուղ&oldid=9807296» էջից