Դիոկղետիանոս

Diocletianus ; Դիոկղետիանոս
Հռոմեական կայսրության 51-րդ կայսր
Իշխանություն	Մ.թ. 284 թ., նոյեմբերի 20 – 286 թ., ապրիլի 1 (միայնակ); Ապրիլի 1, 286 թ.-305 թ-ի մայիսի 1 (որպես արևելքի Օգոստոս); (20 տարի, 162 օր)
Թագադրում	Մ.թ. 284 թ., նոյեմբերի 20
Լրիվ անուն	Դիոկղոս (լրիվ անունն անհայտ) (ծնվելուց մինչ թագադրում);; Կեսար Գայոս Ավրելիանոս Վալերիանոս Դիոկղետիանոս Օգոստոս (որպես կայսր)
Ծնվել է՝	ոչ վաղ քան դեկտեմբերի 22, 242 և ոչ ուշ քան դեկտեմբերի 22, 245
Ծննդավայր	Doclea, Dalmatia, Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է՝	դեկտեմբերի 3, 316 բնական մահով
Վախճանի վայր	Salona, Dalmatia, Հռոմեական կայսրություն
Թաղվել է՝	Դիոկղետիանոսի պալատ, Ասպալաթոս (ժամանակակից Խորվաթիա)
	Սպլիտի մայր տաճար
Երկիր	Հին Հռոմ
Նախորդ	Նումերիանոս
Հաջորդող	Կոնստանդիոս I Քլոր; Գալերիոս
Ուղեկից	Ֆրիսկա
	քաղաքական գործիչ և միապետ
Երեխաներ	Galeria Valeria?
Հավատք	հին հռոմեական կրոն

Գայոս Ավրելիանոս Վալերիանոս Դիոկղետիանոս^[4] (լատին․՝ Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, ոչ վաղ քան դեկտեմբերի 22, 242 և ոչ ուշ քան դեկտեմբերի 22, 245, Doclea, Dalmatia, Հռոմեական կայսրություն^[3] - դեկտեմբերի 3, 316, Salona, Dalmatia, Հռոմեական կայսրություն), Հռոմեական կայսրության կայսր 284 թ., նոյեմբերի 20-305 թ-ի մայիսի 1։ Դիոկղետիանոսի գահակալմամբ ավարտվում է 3-րդ դարի ճգնաժամը։ Դիոկղետիանոսը զգաց, որ միայնակ կառավարել այդ մեծածավալ կայսրությունն անհնար է, այդ պատճառով կայսրությունը կիսեց երկու հավասարազոր կայսրերի միջև, ովքեր կրում էին Օգոստոս տիտղոսը։ Նրա բաժանման հիման վրա հետագայում ստեղծվեցին Արևմտահռոմեական և Արևելահռոմեական կայսրությունները։ 293 թ. այդ բաժանումն ավելի խորացավ, քանի որ յուրաքանչյուր Օգոստոս ընտրեց ենթակայսրերի՝ Կեսարների, որպեսզի ապահովեն ժառանգների։ Այս կառավարման համակարգը հետագայում հայտնի դարձավ որպես Տետրարխիա ("չորսի իշխանությունը") կամ Չորրորդապետություն։ Նա կարողանում է հայոց գահին հաստատել ապագա Տրդատ Գ Մեծին։ Նա վարել է խիստ քաղաքականություն, որի շնորհիվ կարողացել է որոշ ժամանակով միավորել կայսրությունը։ Դիոկղետիանոսը միակ կայսրն է, ով ինքնակամ հրաժարվել է գահից։

Ծանոթագրություններ

↑ Barnes, New Empire, 4.
↑ Barnes, New Empire, 4. For full imperial titulature, see: Barnes, New Empire, 17–29.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 https://books.google.se/books?id=De0fAAAAQBAJ&pg=PA39&dq=%22valerius%22+%22Anullinus%22+freed&hl=sv&sa=X&ved=2ahUKEwiSl8XwyOT4AhVzVfEDHXEnBS0Q6AF6BAgKEAI#v=onepage&q=%22valerius%22%20%22Anullinus%22%20freed&f=false — ISBN 978-3-11-091460-3
↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 59. ISBN 99941-56-03-9.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիոկղետիանոս» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 395)։

[1] Barnes, New Empire, 4.

[2] Barnes, New Empire, 4. For full imperial titulature, see: Barnes, New Empire, 17–29.

[_de7d3419e9cb0995-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 https://books.google.se/books?id=De0fAAAAQBAJ&pg=PA39&dq=%22valerius%22+%22Anullinus%22+freed&hl=sv&sa=X&ved=2ahUKEwiSl8XwyOT4AhVzVfEDHXEnBS0Q6AF6BAgKEAI#v=onepage&q=%22valerius%22%20%22Anullinus%22%20freed&f=false — ISBN 978-3-11-091460-3

[ՏՈՒՏ-4] Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 59. ISBN 99941-56-03-9.

[1]

[2]

[3]

[4]