Jump to content

Բասկեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բասկեր
Ընդհանուր քանակ

4-5 միլիոն

Բնակեցում
Իսպանիա Իսպանիա 2.359.400 [1]
      Բասկերի երկիր Բասկերի երկիր 1.850.500 [1]
       Նավառա 508.900 [1]
Ֆրանսիա Ֆրանսիա 230.200 [1]
Արգենտինա Արգենտինա 3.500.000 [2][3]
Չիլի Չիլի 1.300.000-2.600.000 [4][5][6]

[7][8]

Կուբա Կուբա 1.500.000 [9]
Բրազիլիա Բրազիլիա անհայտ
Էկվադոր Էկվադոր անհայտ
Մեքսիկա Մեքսիկա անհայտ
Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ անհայտ
Կոլումբիա Կոլումբիա 60.000 [10]
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 35.000-57.793
Ուրուգվայ Ուրուգվայ 102.200
Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 9.800 [11]
Վենեսուելա Վենեսուելա 5.500 [12]
Բոլիվիա Բոլիվիա անհայտ
Պերու Պերու
Լեզու(ներ)
Բասկերեն, Իսպաներեն, Ֆրանսերեն և այլն
Հավատք(ներ)
Հիմնականում Կաթոլիկություն
Բարեկամական էթնիկ խմբեր
իսպանացիներ
Ծագել են
Բասկերի թվաքանակը ըստ երկրների

Բասկեր (բասկ.՝ euskaldunak, իսպ.՝ vascos, ֆր.՝ basques)՝ ազգություն, որը բնակվում է բասկյան հողերում՝ Իսպանիայի հյուսիսային և Ֆրանսիայի հարավարևմտյան մասում։ Հնդեվրոպական լեզվախմբի լեզվով չխոսող միակ արևմտաեվրոպական ազգն է։

Մարդաբանակ գծեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բասկ պարը
Բասկ հագուստ

Բասկ ժողովրդի ծագման վերաբերյալ գոյություն ունի մի քանի տեսակետ։ Սակայն ամենա հավանականը, որ նրանք հին որսորդների և հավաքողների ժառանգներն են։ պատմական վկայություններ, լեզվական և տեղանունային ընդհանրություններ։

Ինքնանվանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլերեն (Basque) բառը ծագում է ֆրանսերեն (Bascue) բառից, որը, իր հերթին, գալիս է գասկոներեն (Basco) բառից, որը կապված է իսպաներեն (Vasco) բառի հետ, իսկ վերջինս՝ լատիներեն (Vascō) բառից է ծագում։

Բասկերի ինքնության հիմնական նշանը հանդիսանում է նրանց լեզուն՝ բասկերենը (Euskara), որը այսօր խոսում է տարածաշրջանի բնակչության 25%-30%-ը[13]: Լեզվի մշակութային նշանակությունը երևում է նրանում, որ բասկերն իրենց անվանում են «եուսկալդուն» (Euskaldun), իսկ իրենց երկիրը՝ «Եուսկալ Հերիա» (Euskal Herria), ինչը բառացիորեն նշանակում է «բասկերեն խոսող» և «Բասկերի լեզվի երկիր»: Լեզուն դարձել է քաղաքական խնդիր՝ կապված իսպանական և ֆրանսիական իշխանությունների՝ նրա կիրառումը սահմանափակելու պատմական կամ ներկայիս քաղաքականությունների հետ։ Մեկուսացված լեզու որը տարբերվում է մյուս եվրոպական լեզուներից, որոնց մեծ մասը պատկանում է հնդեվրոպական լեզվական ընտանիքին:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 IV. Inkesta Soziolinguistikoa Gobierno Vasco, Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco 2008, ISBN 978-84-457-2775-1
  2. «::: Euskonews & Media ::: Kosmopolita ::: Los nuevos vascos (I de II)». Euskonews.com. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  3. «La inmigración vasca en la Argentina». Juandegaray.org.ar. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  4. Mikel Soro (1997 թ․ դեկտեմբերի 1). «Diariovasco». Diariovasco. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  5. «entrevista al Presidente de la Cámara vasca». Deia.com. 2008 թ․ մայիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  6. vascos Ainara Madariaga: Autora del estudio "Imaginarios vascos desde Chile La construcción de imaginarios vascos en Chile durante el siglo XX".
  7. «Basques au Chili». Euskonews.com. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  8. Contacto Interlingüístico e intercultural en el mundo hispano. Instituto valenciano de lenguas y culturas, University of Valencia, citation: "Un 20% de la población chilena tiene su origen en el País Vasco".
  9. «Vascos en Cuba» (PDF). Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  10. «Vascos en Colombia». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  11. Joshua Project. «Ethnic groups - Costa Rica». Joshuaproject.net. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  12. Joshua Project. «Ethnic groups - Venezuela». Joshuaproject.net. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 22–ին-ին.
  13. «Basque sociolinguistics». Eke.eus. Արխիվացված օրիգինալից 2024-12-19-ին. Վերցված է 2024-12-19-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 303