Ամերիկյան ակիտա
| Ամերիկյան ակիտա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | շան ցեղատեսակ |
| Այլ անուններ | Մատգի Ակիտա |
| Բնաշխարհ | Ճապոնիա, ԱՄՆ |
| Առանձնահատկություններ | |
| Հասակ արու | 66-71 սմ |
| Դասակարգում և տեսականմուշ | |
| Շուն (Canis lupus familiaris) | |
Ամերիկյան ակիտա, շան ցեղատեսակ, նաև հայտնի է «Մեծ ճապոնական շուն» անվամբ։
Գոյություն ունեցող և տարածված ակիտաների պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ակիտան ծագումով Ճապոնիայից է, մյուս անունը՝ մեծ ճապոնական շուն։ Ակիտան նույնանուն պրովինցիա է Ճապոնիայում։ Հնում ակիտաները օգտագործվում էին որպես որսաշներ, կռվաշներ. սեփականատերերը հարուստ և արտիստոկրատ մարդիկ էին։
2-րդ համաշխարհային պատերազմից հետո ակիտան տարվել է Ամերիկա, ենթադրաբար, ամերիկացի զինվորների միջոցով[1]։ Հավանաբար, ակիտան այնքան էր դուր եկել ամերիկացիներին, որ նրանք չէին կարող դիմակայել և չտանել իրենց հետ ակիտայի ձագին։ Ամերիկացիները հիացած էին այդ մեծ և փափկամազ շնով, նա ամերիկացիների համար ճապոնական ինչ-որ արտասովոր բան էր։ Ժամանակի ընթացքում ճապոնական շան տեսակ ակիտան ԱՄՆում հիմք հանդիսացավ շան նոր ցեղատեսակի ստացման, որի անունն էր մեծ ճապոնական շուն։ Շուտով այդ ցեղատեսակը բաժանեցին 2 տեսակի՝ ամերիկյան ակիտա և ակիտա, մյուս անունը Ակիտա-ինու։ Ամերիկյան ակիտաները ավելի մեծ և ամրակազմ շներ են։
1603 թվականից Ակիտա օկրուրգում շան կռիվներում օգտագործվում էին Ակիտա Մատագի տեսակի շներ (միջին չափսի, արջերի որսի համար)։ 1931 թվականի տվյալներով, շան այդ տեսակների 9 ակնառու ներկայացուցիչներն անվանվեցին «Բնական կոթողներ»։
2-րդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ (1939-1945) շների մորթին օգտագործվում էր զինվորական հագուստ կարելու համար։ Ոստիկանության հրամանով բռնվել և առգրավվել էին բոլոր շները, բացառությամբ գերմանական հովվաշան, որը օգտագործվում էր զինվորական ծառայությունում։
Շան տեսակի նկարագրությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ընդհանուր տեսք. մեծ, ամրակազմ շուն, հավասարակշռված, հզոր և ամուր կառուցվածքով և ծանր ոսկորներով։ Ունի լայն գլուխ։
- Գլուխ
- Դունչը՝ մեծ, լայն, վերևից այն ունի բութանկյուն եռանկյունու տեսք։
- Ականջները, գլխի հետ համեմատած, փոքր են։
- Աչքերը փոքր են՝ մուգ դարչնագույն, աննկարագրելի լուսավոր։
- Ծնոտը քառակուսի է, թեթևակի կախված։
- Քիթը սև է, սպիտակ ակիտաների մոտ նկատվում է ոչ մեծ գունազերծում։
- Շրթունքները սև են։
- Լեզուն վարդագույն է։
- Պարանոց. մկանոտ, հաստ, կասեցումը պետք է լինի, որքան հնարավոր է թեթև։
- Մարմին
- Մեջքն ուղիղ է։
- Կուրծքն ուղիղ, լայն և մկանուտ է։
- Որովայնը վեր քաշված է։
- Պոչը խոշոր է։
- Վերջույթներ
- Առջևի վերջույթներն ուժեղ են։
- Հետևի վերջույթներ։ Լայնությունն ու երկարությունը՝ ինչպես առջևի վերջույթներինը։
- Թաթեր՝ ուղիղ, մատների միջև մաշկաթաղանթ կա։
- Մազածածկ. Ունի 2 մազածածկ։ Ամենաերկար մազածածկը պոչինն է, իսկ դնչինն ու ականջներինը կարճ է։
- Գույն . կարող է լինել ցանկացած գույնի։ Կարող է ունենալ դիմակ։ Սպիտակ ակիտան դիմակ չունի։ Ծածկույթի վրա լինում են յուրահատուկ գույներ։
Հոգեկան կառուցվածք և վարմունք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամերիկյան ակիտան ունի հավասարակշռված հոգեկան կառուցվածք։ Նրանք բարի են դեպի իրենց տերը և օտար մարդկանց և հյուրերի նկատմամբ նույնպես։ Այս շները նվիրված են իրենց տիրոջը և երբեք չեն հարձակվի իրենց տիրոջ և ընտանիքի վրա։ Այս օրերին այս շան տեսակին օգտագործում են ոչ միայն, որպես շուն-ընկեր, այլև պահապան կամ նաև շուն-ընկերակից։ Այս շները չափազանց լուռ են, եթե իհարկե նրանց չի սովորացրել մեկ ուրիշ շուն։
Փոխադարձ հարաբերություններ Ամերիկյան ակիտայի և իր տիրոջ միջև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս օրերում Ամերիկյան ակիտան օգտագործվում է հիմնականում, որպես շուն-ընկերակից, հավատարիմ ընկեր ընտանիքին, և հենց նույն ժամանակ նվիրական պահապան, իմանալով իր տարածքը և պատրաստ պաշտպանելու նրան ամենաարտակարգ իրավիճակներում։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ա․ Ֆալկոն Ամերիկյան ակիտա (մեծ ճապոնական շուն)// Իմ ընկերը շուն է։ լրագիր - Մ։ ООО «Հրատարակությունը Էնիմալ Փրեսսի», 2012 — № 9։ - Էջ 21։