Φτιάχνω παροδοσιακό ξυλόφουρνο

Πάντα ήθελα να φτιάξω ένα ξυλόφουρνο. Είχα διαβάσει και ακούσει από ανθρώπους που είχαν φτιάξει παλιά, αλλά δεν είχα δει την όλη διαδικασία από κοντά. Τα βασικά τα γνώριζα και ήθελα να φτιάξω ένα παραδοσιακό ξυλόφουρνο με τον παλιό τρόπο, γιατί έτσι, πίστευα ότι θα γινόταν καλύτερος και ταυτόχρονα θα κατανοούσα με την κατασκευή του από κοντά, περισσότερο τις αρχές κατασκευής και λειτουργίας του.
Τα πλεονεκτήματα ενός παραδοσιακού ξυλόφουρνου

Ψήσιμο σε ξυλόφουρνο

Ο ξυλόφουρνος

Πλέον τους σύγχρονους ξυλόφουρνους τους συναντάμε σε ένα ενιαίο σύστημα μαζί με το μπάρμπεκιου, δηλαδή την ψησταριά. Έχει δύο καταπακτές. Στην πάνω μπαίνει το φαγητό και στην κάτω τα ξύλα. Στη πάνω καταπακτή, υπάρχει και ένα θερμόμετρο ώστε να δείχνει την εσωτερική θερμοκρασία του φούρνου.

Πως ανάβουμε τον ξυλόφουρνο

Στην κάτω καταπακτή είπαμε πως μπαίνουν τα ξύλα. Πάντα κάτω κάτω βάζουμε προσανάματα. Προτιμήστε τα φυσικά που δεν είναι άλλα από ξερά χόρτα και φρύγανα. Το φρύγανο ειναι ιδανικό προσάναμα. Πάνω από το προσάναμα βάζουμε ξύλα μικρού μεγέθους ώστε να βοηθήσουμε στο να πάρουν εύκολα φωτιά τα μεγαλύτερα ξύλα που τα τοποθετούμε και αυτά πάνω από τα μικρότερα. Τα μικρά ξύλα μπορεί να είναι από ξεραμένους κορμούς αμπελιών ή ξύλα σε μικρό μέγεθος. Τα ξύλα πρέπει να είναι κοντά το ένα με το άλλο ώστε να φουντώσουν γρήγορα.

Αφού λοιπόν φτιάξαμε μια στριμωγμένη πυραμίδα απο ξύλα με κάτω κάτω τα προσανάματα και πάνω πάνω τα μεγάλα ξύλα, στα προσανάματα βάζουμε μια μπαλίτσα απο χαρτί (εφημερίδα, χαρτί κουζίνας) και με ένα αναπτήρα (προτιμήστε αυτούς που έχουν μακριά "μύτη" ώστε να μη καείτε), βάζετε φωτιά στο χαρτί. Η φωτιά καίει απευθείας το χαρτί και εξαπλώνεται στα προσανάματα. Σε αυτή τη στιγμή περιχύνουμε και με οινόπνευμα ώστε να φουντώσουμε για τα καλά τη φωτιά. Εάν δείτε ότι η φωτιά σε κάποιο σημείο πάει να σβήσει, διοχετεύστε αέρα με ένα φαράσι (τι πιο κλασικό...) ή με ενα κοντάρι (σφουγγαρίστρας π.χ) που δεν έχει πλαστικό πάνω του, και φυσήξτε αέρα μέσα από το σωλήνα στο σημείο που πάει να σβήσει η φωτιά. Σε αυτό το σημείο τα μικρά ξύλα θα έχουν πάρει φωτιά και με τη σειρά τους θα αρπάξουν και τα μεγάλα ξύλα. Η ποσότητα των ξύλων πάντα ποικίλει ανάλογα με την ποσότητα του φαγητού. Για μεγάλα ταψιά σε μέγεθος αυτών που έχουμε στους κανονικούς φούρνους, 3 μισά κούτσουρα είναι αρκετά. Όταν πια πάρουν φωτιά και τα μεγάλα ξύλα "ανοίγουμε" τη φωτιά (με τη βοηθεια της τσιμπίδας) σε όλο το εύρος του φούρνου ώστε το ψήσιμο να γίνει ομοιομόρφο.

Το ψήσιμο

Το σωστό ψήσιμο στο ξυλόφουρνο είναι αργό και ποτέ βιαστικό! Μην βάλετε πολλά ξύλα και φτάσετε θερμοκρασίες όπως 200 βαθμοί και 250. Και το φαγητό θα γίνει απ' έξω και μέσα θα ειναι ωμό και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να το πάρετε σε μορφή κάρβουνου! Η ιδανική θερμοκρασία ειναι 160 βαθμοί. Το φαγητό μπορεί να είναι από την αρχή μέσα στη καταπακτή, δε μας πειράζει. Θα μας πειράξει αν είναι ψωμί ή ζύμη ψωμιού που φουσκώνει, γιατί υπάρχει κίνδυνος υπερχείλισης της ζύμης από το σκεύος! Πάντα έχουμε κλειστή την πόρτα της καταπακτής του φαγητού για να μη χάνουμε πολύτιμη θερμοκρασία. Μόνο όταν είναι απαραίτητο ανοίγουμε για να ελέγχουμε! Στο ενδιάμεσο τσεκάρουμε και τη φωτιά μας μήπως χρειαστεί και άλλα ξυλά. Το κρέας (αν θέλετε να φάτε στις 2) θα το βάλετε από τις 11 και νωρίτερα μη σας πω (άμα είναι μεγάλο κομμάτι όπως π.χ μπούτι), οπότε τη φωτιά θα πρέπει να την έχετε ανάψει από νωρίς το πρωί για να σιγοψηθεί και να γίνει λουκούμι. Τα γεμιστά θέλουν σκάρτη μια ωρίτσα. Το ψωμί και οι πίτσες το πολύ μισή ωρα. Εδώ είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μη μας καεί.

Φαγητά

Τα φαγητά που μπορούμε να μαγειρέψουμε σε ξυλόφουρνο είναι όσα και αυτά που μαγειρεύουμε στο κανονικό και τα χωρίζουμε σε δυο κατηγορίες. Σε αυτά που προσθέτουμε νερό για βρασμό και στα στεγνά. Στεγνά είναι το ψωμί, η πίτσα και όλα τα παράγωγα της ζύμης. Στη πίτσα δε βάζουμε ταψάκια με τρύπες από κάτω αλλά ενιαία, γιατί εκεί που έχει τρυπίτσες υπάρχει πιθανότητα να αρπάξει απο κάτω. Στα φαγητά που προσθέτουμε νερό για βρασμό είναι το κρέας. Το νερό που θα προσθέσουμε στο ταψί να είναι σε ύψος όσο να μισοκαλυφθούν οι πατάτες (εάν έχει πατάτες). Στη περίπτωση που κάνουμε γιουβέτσι, αφού έχουμε βάλει το κρέας και κοντεύει να είναι έτοιμο, προσθέτουμε και το ζυμαρικό με νερό τόσο όσο να το καλύψει. Όπως και στο κανονικό φούρνο θα θέλει ανακάτεμα σε τακτά διαστήματα για να μη λασπώσει. Υπέροχο αποτέλεσμα θα έχετε εάν φτιάξετε κάποιο κρέας με συνταγή σε πήλινο μαζί με λαχανικά και τυρί. Εκεί θα βάλετε λίγο νερό γιατί τα λαχανικά "βγάζουν" αρκετό! Στα γεμιστά βάζετε λίγο ή καθόλου νερό, γιατί οι ντομάτες και τα υπόλοιπα λαχανικά θα βγάλουν αρκετό νερό ώστε να φτάσει μέχρι τη μέση και λίγο παρακάτω του ταψιού.

Μερικά μικρά μυστικά ακόμα

Όταν ψήνω πίτσα ή ψωμί βάζω στη καταπακτή του φαγητού ξυλαράκια απο θυμάρι και μυρίζει υπέροχα η πίτσα και στο ψωμί βάζω φασκόμηλο. Τα μυρωδικά τα βάζω κοντά στο ταψάκι ώστε με τη θερμοκρασία να απλωθεί το άρωμα! Τα αρωματικά φυτά που θα βάλουμε πρέπει να είναι φρέσκα και όχι αποξηραμένα. Μην απογοητευθήτε αν δεν έχετε με την πρώτη δοκιμή το τέλειο αποτέλεσμα. Όσο πιο πολύ ασχολείστε με τον ξυλόφουρνο, τόσο πιο ωραίο αποτέλεσμα θα έχετε! Όλα εξαρτώνται από το μέγεθος της φωτιάς σε συνάρτηση με την ποσότητα του φαγητού.

Όσες έχουν λοιπόν ξυλόφουρνο, ας βρουν μια λουκούλια συνταγή και ας κάνουν τη δοκιμή τους! Το αποτέλεσμα θα σας ανταμείψει!

http://sintagespareas.gr/ 
 Φτιάχνω παροδοσιακό ξυλόφουρνο κλικ εδώ

Φτιάχνω παροδοσιακό ξυλόφουρνο

Πάντα ήθελα να φτιάξω ένα ξυλόφουρνο. Είχα διαβάσει και ακούσει από ανθρώπους που είχαν φτιάξει παλιά, αλλά δεν είχα δει την όλη διαδικασία από κοντά. Τα βασικά τα γνώριζα και ήθελα να φτιάξω ένα παραδοσιακό ξυλόφουρνο με τον παλιό τρόπο, γιατί έτσι, πίστευα ότι θα γινόταν καλύτερος και ταυτόχρονα θα κατανοούσα με την κατασκευή του από κοντά, περισσότερο τις αρχές κατασκευής και λειτουργίας του.

Τα πλεονεκτήματα ενός παραδοσιακού ξυλόφουρνου
-Λειτουργία με πολύ μικρή κατανάλωση και διατήρηση της θερμοκρασίας του
-Ανάπτυξη πολύ μεγάλων θερμοκρασιών

Πριν λίγο καιρό συζήταγα με φίλους, που είχαν τις απαραίτητες γνώσεις για να φτιάξουμε κεραμικά και σκοντάψαμε στο ότι δεν είχαμε φούρνο με πολλή δυνατή θερμοκρασία (850-900 κελσίου) για να τα ψήσουμε। Έτσι μου μπήκανε παραπάνω σκέψεις।

Ήρθε λοιπόν ο χρόνος και βρέθηκα δίπλα στην κατασκευή ενός ξυλόφουρνου με παραδοσιακό χτίσιμο. Ταυτόχρονα δίπλα στο φούρνου φτιάχτηκε και μια ψησταριά .
Πήρα λοιπόν την απόφαση να σας παρουσιάσω εδώ την όλη κατασκευή τους.


Η κατασκευή της βάσης του παραδοσιακού φούρνου-ψησταριάς।

Η βάση του φούρνου ψησταριάς έχει μήκος 2.20 m πλάτος 1.80 m και ύψος περίπου 1 m.
Τα πλάγια μέρη στήριξης της κατασκευής χτίστηκαν με τσιμεντόπετρες και η βάση του έγινε με μπετό πάχους 0,10 m.



Κατασκευή παραδοσιακού φούρνου
Οι διαστάσεις του στρογγυλού φούρνου που παρουσιάζεται είναι:
Διάμετρος 1.10 m-ύψος 0.55 m
Εδώ βλέπουμε ότι το ύψος του φούρνου μας είναι το μισό της διαμέτρου του, όσο δηλαδή και η ακτίνα του. Αν φτιάχναμε έναν μικρότερο με διάμετρο 0.90 m το ύψος του θα έπρεπε να είναι το μισό δηλαδή 0.45 m. Η είσοδος του φούρνου η λεγόμενη μπούκα φτιάχτηκε από ένα λυγισμένο σίδερο.

Υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τον φούρνο:
Ένα κομμάτι ξύλου κομμένο σε κύκλο, ακτίνας 0,55 m
Πλαστικά κομμάτια για το καλούπι
Πυρότουβλα παλιά
Αργιλώδες χώμα-πηλός από βουνό
Σίδερο μήκους 1.30 m και πλάτους 0.10m



Το καλούπι του φούρνου
Στο συγκεκριμένο φούρνο το καλούπι μας φτιάχτηκε από κομμάτια πλαστικού δεμένα μεταξύ τους με σύρμα, πάνω σε μια στρογγυλή ξύλινη βάση . Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε κομμάτια ξύλου από κόντρα πλακέ, σιδερένιο ευλύγιστο πλέγμα ή ακόμα και κλαδιά δέντρων πλεγμένα μεταξύ τους και δεμένα με πηλό, όπως το έκαναν παλιά για να φτιάξουμε το σκελετό, πάνω στον οποίο θα χτιζόταν μετά ο φούρνος μας. Μια σκέψη μου είναι, ότι το καλούπι μας που μοιάζει με τρούλο θα μπορούσαμε να το κάνουμε και με βρεγμένη άμμο ή ακόμα και με βρεγμένο χώμα και να χτίσουμε γύρω του τα πυρότουβλα.



Το χτίσιμο του φούρνου
Πάνω στη τσιμεντένια βάση του φούρνου χτίστηκαν μια στρώση πυρότουβλα. Η λάσπη που χρησιμοποιήσαμε για το χτίσιμο ήταν αραιωμένο και διαλυμένο, αργιλόχωμα με νερό.
Η διαδικασία μίξης έγινε με τη βοήθεια ενός τρυπανιού με τον ανάλογο αναδευτήρα.
Τα πυρότουβλα που χρησιμοποιήθηκαν, κόπηκαν σε διάφορα μεγέθη που θέλαμε, με την βοήθεια ενός ηλεκτρικού τροχού. Όσο πιο χοντρό είναι το πυρότουβλο που χτίζουμε το φούρνο μας τόσα καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε στη λειτουργία του.



Τα πυρότουβλα χτίστηκαν με τον πηλό ακολουθώντας το καλούπι της πλαστικής μας φόρμας. Τα εξωτερικό μέρος των πυρότουβλων χτίζονταν με το αραιό αργιλικό μίγμα μας.
Παλιά αν δεν είχαν πυρότουβλα έχτιζαν τους φούρνους με λιγότερο αραιωμένο αργιλόχωμα-πηλό που ενδιάμεσα έχωναν παλιά στρογγυλά σπασμένα κεραμίδια.
Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε εξωτερικά και να αγκαλιάσουμε τον πηλό μας με ψηλό σύρμα ή λινάτσα βρεγμένη και να συνεχίσουμε μια στρώση αραιωμένου αργιλοχώματος, πάνω από την πρώτη στρώση. Τέλος έχτιζαν περιμετρικά του φούρνου τοιχία και κάλυπταν το ενδιάμεσο κενό και το πάνω μέρος του φούρνου με άμμο για καλύτερη διατήρηση της θερμοκρασίας του.





Videos



Το κάψιμο του παραδοσιακού φούρνου
Ο φούρνος αφού χτιστεί πρέπει να μείνει μια βδομάδα περίπου για να στεγνώσει ο πηλός αργά και φυσικά μόνος του. Αν κάπου σκάσει αλείφουμε με αραιωμένο πηλό το μέρος που έσκασε. Όταν έχει στεγνώσει αρκετά ο πηλός, καίμε το φούρνο μας με πολλά ξύλα για 2 συνεχόμενες ημέρες . Αν η κατασκευή του είναι καλή οι θερμοκρασίες μπορούν να φτάσουν τους 900 βαθμούς. Παλιά όταν δοκίμαζαν τον φούρνο πέταγαν μέσα ένα γυάλινο μπουκάλι για να δούνε αν λιώνει. Τότε θα ήταν έτοιμος για ψήσιμο.

Ψήσιμο σε ξυλόφουρνο κλικ εδώ

Φωτογραφίες κατασκευής ξυλόφουρνου με καμινάδα από το τον φίλο αναγνώστη Γιάννη

Ψήσιμο σε ξυλόφουρνο κλικ εδώ

Links:
http://el.wikipedia.org/
http://alex.eled.duth.gr/
http://www.fhw.gr/
http://www.ftiaxno.gr/2009/02/blog-post_25.html