Saltar ao contido

Tanzania

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Modelo:Xeografía políticaTanzania
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (sw)
United Republic of Tanzania (en) Editar o valor en Wikidata
Bandeira
Bandeira
Brasón
Brasón
HimnoMungo ibariki Afrika Editar o valor en Wikidata
Lema«Freedom and Unity (en) Traducir» Editar o valor en Wikidata
EpónimoTanganica e Zanzíbar Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 6°18′S 34°54′L / -6.3, 34.9
CapitalDodoma (1996–) Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Dar es Salaam
Iringa (pt) Traducir
Kigoma (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata../... 37+
Poboación
Poboación57.310.019 (2017) Editar o valor en Wikidata (60,5 hab./km²)
Lingua oficialLingua suahili (De facto)
lingua inglesa (De facto) Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie947.303 km² Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoKibo (pt) Traducir (5.895 m) Editar o valor en Wikidata
Punto máis baixoOcéano Índico (0 m) Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Kenya
Zambia
Malaui
Mozambique
Lago Vitoria
República Democrática do Congo
Ruanda
Burundi
Uganda
Seychelles Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación26 de abril de 1964 Editar o valor en Wikidata
Organización política
• Presidente da Tanzânia (pt) Traducir Editar o valor en WikidataSamia Suluhu (2021–) Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoCabinet of Tanzania (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Presidente da Tanzânia (pt) Traducir Editar o valor en WikidataSamia Suluhu Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoAssembleia Nacional da Tanzânia (pt) Traducir , (Escano: 393) Editar o valor en Wikidata
Membro de
PIB nominal70.655.628.141 $ (2021) Editar o valor en Wikidata
Moedaxelim tanzaniano (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.tz Editar o valor en Wikidata
Prefixo telefónico+255 Editar o valor en Wikidata
Teléfono de emerxencia112, 114 (pt) Traducir e 115 Editar o valor en Wikidata
Código de paísTZ Editar o valor en Wikidata
Páxina webtanzania.go.tz Editar o valor en Wikidata
BNE: XX451594

Tanzania,[1] oficialmente República Unida de Tanzania (en suahili: Jamhuri ya Muungano wa Tanzania),[2] é un país da África oriental, dentro da rexión dos Grandes Lagos Africanos. Limita ao norte con Uganda e Kenya, ao leste polo océano Índico, ao sur por Mozambique, por Malaui e por Zambia e ao oeste por Burundi, por Ruanda e pola República Democrática do Congo, fronteira exclusivamente lacustre, a través do Lago Tanganica. O país inclúe tamén o arquipélago de Zanzíbar, no Índico. O Kilimanjaro, a montaña máis alta de África, está situada no nordeste de Tanzania. Segundo as Organización das Nacións Unidas, Tanzania ten unha poboación de 63,59 millóns, polo que é o país máis poboado situado totalmente ao sur do ecuador.

O país está dividido en 30 rexións administrativas: cinco na área semi-autónoma do arquipélago de Zanzíbar e 25 no continente, na antiga Tanganica.[3] O xefe do estado é o Presidente Jakaya Mrisho Kikwete, elixido en 2005. Dende 1996, a capital oficial de Tanzania e Dodoma, onde está localizada a Asemblea Nacional e as oficinas do goberno.[4] Entre a súa independencia e 1996, a principal cidade costeira, Dar es Salaam, serviu como capital política. Segue a ser a principal cidade comercial do país e numerosas institucións do goberno seguen localizadas alí.[3][5] É tamén o porto máis importante do país.[6]

Tanganica e Zanzíbar fusionáronse o 26 de abril de 1964 para formar a República Unida de Tanganica e Zanzíbar.[3] O 29 de outubro dese mesmo ano, o país foi renomeado como República Unida de Tanzania ('Tan' provén de Tanganica e 'Zan' de Zanzíbar).[3] É, canda Kenya e Uganda, un dos tres países da África oriental ex británica. Agás os masai do norte do país, que son nilocamitas, o resto da poboación está formada por unhas 140 tribos bantú, sendo as máis importantes as de sukuma, nyamwezi, gogo e chagga no norte, e makonde e hehe no sur. O suahili e o inglés son as dúas linguas oficiais.

Historia

[editar | editar a fonte]
Unha ferramenta de corte de pedra de 1,8 millóns de anos descuberta na garganta de Olduvai e exposta no Museo Británico.

Prehistoria

[editar | editar a fonte]
A garganta de Olduvai, no norte de Tanzania, é considerada o berce da Humanidade.

Tanzania é unha das zonas habitadas de forma continua máis antigas da Terra. Os restos fósiles de humanos e homínidos remóntanse á era cuaternaria. A garganta de Olduvai, na zona de conservación de Ngorongoro, declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO, presenta unha colección con restos de ferramentas que documentan a transición e desenvolvemento do uso da tecnoloxía en Tanzania.

Crese que as primeiras poboacións indíxenas do leste de África son os cazadores-recolectores hadza e sandawe, lingüisticamente illados, de Tanzania.[7]:p 17

A primeira onda de migración foi de falantes de cuxitas do sur que se mudaron ao sur desde Etiopía e Somalia cara a Tanzania. Son ancestrais das linguas iraqw, gorowa e burunge.[7]:page 17 Segundo as probas lingüísticas, é posible que se producisen dous movementos cara a Tanzania de pobos cuxitas orientais fai uns 4.000 e 2.000 anos, procedentes do norte do lago Turkana.[7]:p 17–18

A evidencia arqueolóxica apoia a conclusión de que hai entre 2.900 e 2.400 anos os nilotes do sur, incluídos os datoogs, trasladáronse ao sur desde a actual rexión fronteiriza entre Sudán do Sur e Etiopía ata o centro do norte de Tanzania.[7]:pa 18

Estes movementos tiveron lugar aproximadamente ao mesmo tempo que o asentamento dos bantús mashariki, produtores de ferro, procedentes da África Occidental, nas áreas do lago Vitoria e do lago Tanganica. Eles trouxeron consigo a tradición de plantación da África Occidental e o principal alimento básico do ñame. Posteriormente emigraron fóra destas rexións polo resto de Tanzania hai entre 2.300 e 1.700 anos.[7][8]

Os pobos nilóticos orientais, incluíndo o maasai, representan a migración máis recente desde o actual Sudán do Sur nos últimos 500 a 1.500 anos.[7][9]

O pobo de Tanzania estivo asociado coa produción de ferro e aceiro. O pobo pare era o principal produtor do cobizado ferro dos pobos que ocupaban as rexións montañosas do nordeste de Tanzania.[10] O pobo haya nas costas occidentais do lago Vitoria inventou un tipo de alto forno de alta calor, que lles permitía forxar aceiro ó carbono a temperaturas superiores 1 820 °C (3 310 °F) hai máis de 1.500 anos.[11]

Os viaxeiros e comerciantes do golfo Pérsico e da India visitaron a costa oriental de África desde principios do primeiro milenio d.C.[12] O islam era practicado por algúns na Costa Suahili xa no século VIII ou IX d.C.[13]

Idade media

[editar | editar a fonte]

Os falantes de bantú construíron aldeas agrícolas e comerciais ao longo da costa de Tanzania desde o inicio do primeiro milenio. Os achados arqueolóxicos en Fukuchani, na costa noroeste de Zanzíbar, indican unha comunidade agrícola e pesqueira asentada desde o século VI d.C. como moi tarde. A considerable cantidade de barro atopado indica a construción de edificios de madeira. Hai probas dunha participación limitada no comercio a longa distancia: atopouse unha pequena cantidade de cerámica importada, menos do 1% do total dos achados de cerámica, na súa maioría procedente do Golfo e datada entre os séculos V e VIII. A semellanza con sitios contemporáneos como Mkokotoni e Dar es Salaam indican un grupo unificado de comunidades que se desenvolveron no primeiro centro da cultura marítima costeira. As cidades costeiras parecen participar, nesta primeira época, no comercio atraves do océano Índico e do interior de África. O comercio aumentou rapidamente en importancia e cantidade a partir de mediados do século VIII e a finais do século X Zanzíbar era unha das cidades comerciais do centro de suahili.[14]

O crecemento da navegación exipcia e persa desde o mar Vermello e o Golfo Pérsico revitalizou o comercio no océano Índico, especialmente despois de que o Califato fatimí se trasladase a Fustat (O Cairo). Os agricultores suahilis construíron asentamentos cada vez máis densos para aproveitar o comercio, formando as primeiras cidades-estado suahilis. Os reinos Venda-Shona de Mapungubwe e Cimbabue, en Suráfrica e Cimbabue, respectivamente, convertéronse nun importante centro produtor de ouro ao redor deste mesmo período. O poder económico, social e relixioso recaeu cada vez máis en Kilwa, a principal cidade-estado medieval de Tanzania. Kilwa controlaba unha serie de portos máis pequenos que se estendían ata o Mozambique actual. Sofala converteuse no principal emporio do ouro e Kilwa, situada no extremo sur dos monzóns do océano Índico, enriqueceuse co comercio. Os principais rivais de Kilwa, Mombasa e Melinde, estaban ao norte, na actual Kenya. Kilwa seguiu sendo a principal potencia no leste de África ata a chegada dos portugueses a finais do século XV.[15]

Colonialismo europeo

[editar | editar a fonte]

Portugueses

[editar | editar a fonte]
Unha representación de 1572 da cidade de Kilwa, declarada Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.

Os primeiros occidentais en chegar ao actual territorio de Tanzania foron os portugueses. A finais do século XV, Portugal buscou establecerse en particular na procura do ouro do Reino de Quiloa que viña do interior. Portugal conquistou Zanzíbar e Quiloa e dominou a rexión durante dous séculos.[16] Portugal aliouse con varias tribos, a saber, os zimba, garantindo así certa estabilidade no continente e apoio militar. En Zanzíbar, mantívose ao rei local, que era un súbdito do rei de Portugal pagando tributo.

Imperio portugués en Tanzania de 1498 a 1730. Asentamentos e rutas comerciais.

Toda a costa e as illas de Pemba (onde hoxe practícanse rituais taurinos)[17] e a Mafia ata a actual fronteira de Mozambique estiveron dominadas polos portugueses ata a invasión de Mombasa por parte dos árabes omaníes en 1698. Portugal estivo presente en Tanzania ata 1730, pero retirouse ao territorio que actualmente é Mozambique.[18]

Reclamando a franxa costeira, o sultán omaní Said bin Sultan trasladou a súa capital a idade de Zanzíbar en 1840. Durante este tempo, Zanzíbar converteuse no centro do comercio de escravos do leste africano.[19] Entre o 65 e o 90 por cento da poboación árabe-suahili de Zanzíbar foi escravizada.[20] Un dos comerciantes de escravos máis infames da costa da África oriental foi Tippu Tip, que era neto dun africano escravo. Os comerciantes de escravos nyamwezis operaban baixo o liderado de Msiri e Mirambo.[21] Segundo o arqueólogo británico Timothy Insoll, "As cifras rexistran a exportación de 718.000 escravos da costa suahili durante o século XIX, e a retención de 769.000 na costa."[22] Na década de 1890, a escravitude foi abolida.[23]

Alemáns e británicos

[editar | editar a fonte]
Batalla durante a revolta Maji Maji contra o dominio colonial alemá en 1905.

A finais do século XIX, Alemaña conquistou as rexións que agora son Tanzania (menos Zanzíbar) e incorporounas á colonia da África Oriental Alemá (AOA).[24] A rebelión Maji-Maji, entre 1905 e 1907, foi un levantamento de varias tribos africanas no leste da África alemá contra as autoridades coloniais, en particular por mor dos traballos forzados e da deportación de certas tribos. Foi obxecto dunha cruenta represión, que unida á fame causou 300.000 mortos entre a poboación.[25] O Consello Supremo da Conferencia de Paz de París de 1919 concedeu todo o AOA a Gran Bretaña o 7 de maio de 1919, ante as enérxicas obxeccións de Bélxica.[26]:240 O secretario colonial británico, Alfred Milner, e o, entón, ministro plenipotenciario de Bélxica na conferencia, Pierre Orts, negociou o acordo anglo-belga do 30 de maio de 1919[27]:618–9 onde Gran Bretaña cedeu as provincias do noroeste da AOA de Ruanda e Burundi a Bélxica.[26]:246 A Comisión de Mandatos da conferencia ratificou este acordo o 16 de xullo de 1919.[26]:246–7 O Consello Supremo aceptou ou acordou o 7 de agosto de 1919.[27]:612–3 O 12 de xullo de 1919, a Comisión de Mandatos acordou que o pequeno Triángulo de Kionga ao sur do río Ruvuma sería entregado ao Mozambique portugués,[26]:243 co que finalmente pasou a formar parte do Mozambique independente. A comisión razoou que Alemaña practicamente obrigara a Portugal a ceder o triángulo en 1894.[26]:243 O Tratado de Versalles asinouse o 28 de xuño de 1919, aínda que o tratado non entrou en vigor ata o 10 de xaneiro de 1920. Nesa data, o AOA foi oficialmente transferido a Gran Bretaña, Bélxica e Portugal. Tamén nesa data, "Tanganyika" converteuse no nome do territorio británico. A mediados da década de 1920, os británicos implementaron un sistema de goberno indirecto en Tanzania.[28]

Durante a segunda guerra mundial, preto de 100.000 persoas de Tanganica uníronse ás forzas aliadas[29] e estaban entre os 375.000 africanos que loitaron con esas forzas.[30] Os tanganos loitaron en unidades dos King's African Rifles (Rifles Africanos do Rei) durante a Campaña da África Oriental en Somalia e o Abisinia contra os italianos, en Madagascar contra os franceses de Vichy durante a campaña de Madagascar, e en Birmania contra os xaponés durante a campaña de Birmania.[30] Tanganica foi unha importante fonte de alimentos durante a Gran Depresión e durante a guerra mundial, e os seus ingresos por exportación aumentaron moito en comparación cos anos anteriores á guerra.[29] A demanda durante a guerra, con todo, provocou un aumento dos prezos das materias primas e unha inflación masiva dentro da colonia.[31]

En 1954, Julius Nyerere transformou a Asociación Africana de Tanganica na Unión Nacional Africana de Tanganica (TANU) de orientación política. O obxectivo principal da TANU era lograr a soberanía nacional para Tanganica. Lanzouse unha campaña para rexistrar novos membros e, nun ano, a TANU converteuse na organización política líder do país. Nyerere converteuse en ministro da Tanganica administrada polos británicos en 1960 e continuou como primeiro ministro cando Tanganica se independizou en 1961.[32]

Independencia

[editar | editar a fonte]
O monumento da declaración de Arusha[33]

Os británicos administraron Tanganica ata 1961, ano en que se independizou pacificamente e converteuse nunha república baixo o goberno do moderado Julius Kambarage Nyerere, líder da Unión Nacional Africana do Tanganica (TANU). O 9 de decembro de 1961 finalizou o dominio británico. Isabel II, que accedera ao trono británico en 1952, continuou reinando durante o primeiro ano da independencia de Tanganica, pero agora claramente como raíña de Tanganica, representada polo gobernador xeral.[34]:p 6 Tanganica tamén se uniu á British Commonwealth en 1961.[35] O 9 de decembro de 1962, Tanganica converteuse nunha república democrática baixo un presidente executivo.[34]:p 6 Pola súa banda, Zanzíbar foi desocupada polos británicos dous anos máis tarde e converteuse nun país independente baixo o goberno de Sheikh Abeid Amani Karume (1905-1972) do partido esquerdista Afro-Shirazi, despois de derrocar ao sultán.

Despois de que a revolución de Zanzíbar derrocase á dinastía árabe na veciña Zanzíbar, acompañada da matanza de miles de zanzíbares árabes,[36] que se independizaran en 1963, o arquipélago fusionouse coa Tanganica continental o 26 de abril de 1964.[37] O novo país foi entón chamado República Unida de Tanganica e Zanzíbar.[38][39] O 29 de outubro do mesmo ano, o país pasou a chamarse República Unida de Tanzania ("Tan" vén de Tanganica e "Zan" de Zanzíbar).[3] A unión das dúas rexións ata agora separadas foi controvertida entre moitos zanzíbares (incluso os simpatizantes da revolución), pero foi aceptada tanto polo goberno de Nyerere como polo goberno revolucionario de Zanzíbar debido aos valores e obxectivos políticos compartidos.

Tras a independencia de Tanganica e a unificación con Zanzíbar que conduciu ao estado de Tanzania, o presidente Nyerere fixo fincapé na necesidade de construír unha identidade nacional para os cidadáns do novo país. Para conseguilo, Nyerere proporcionou o que se considera un dos casos máis exitosos de represión étnica e transformación da identidade en África.[40] Con máis de 130 linguas faladas no seu territorio, Tanzania é un dos países de África con máis diversidade étnica. A pesar deste obstáculo, as divisións étnicas seguían sendo raras en Tanzania en comparación co resto do continente, especialmente o seu veciño inmediato, Kenya. Ademais, desde a súa independencia, Tanzania mostrou máis estabilidade política que a maioría dos países africanos, especialmente debido aos métodos de represión étnica de Nyerere.[41]

En 1967, a primeira presidencia de Nyerere deu un xiro á esquerda despois da declaración de Arusha, que codificaba un compromiso co socialismo e co panafricanismo.[42] Despois desta declaración, os bancos e moitas grandes industrias foron nacionalizados.

Tanzania tamén estivo aliñada coa China, que de 1970 a 1975 financiou e axudou a construír o ferrocarril TAZARA de 1860 km de lonxitude desde o porto de Dar es Salaam a Zambia.[43] Non obstante, a partir de finais dos anos 70, a economía de Tanzania deu un xiro a peor, no contexto dunha crise económica internacional que afectaba tanto ás economías desenvolvidas como ás en desenvolvemento.

O primeiro presidente de Tanzania, Julius Nyerere, co presidente estadounidense Jimmy Carter e a primeira dama Rosalynn Carter en 1977.

En 1979, Tanzania declarou a guerra a Uganda, despois de que Uganda, liderada por Idi Amin, invadise e tratase de anexar Kagera, unha provincia do norte do país. Tanzania primeiro expulsou as forzas invasoras e logo invadiu a propia Uganda. O 11 de abril de 1979 as forzas tanzanas xunto coas guerrillas ugandesas e ruandesas tomaron a capital, Kampala, e forzaron ao ditador Idi Amin a exiliarse.[44]

Durante a década de 1980, os parques nacionais orientados á conservación como o Serengeti e o Kilimanjaro, coa montaña do Kilimanjaro como o cume independente máis alto da Terra, foron incluídos no Lista do Patrimonio Mundial da UNESCO.

A partir de mediados dos anos 80, o réxime financiouse mediante préstamos do Fondo Monetario Internacional e sufriu algunhas reformas. Desde entón, segundo un informe do Banco Mundial, o produto interior bruto per cápita de Tanzania creceu e a pobreza reduciuse.[45]

Os presidentes de Tanzania desde a súa independencia foron Julius Nyerere 1962–1985, Ali Hassan Mwinyi 1985–1995, Benjamin Mkapa 1995–2005 Jakaya Kikwete 2005–2001 John Magufuli 2015–2021 e Samia Hassan Suluhu desde 2021,[46] todos do partido Chama Cha Mapinduzi (CCM).[47]

Historia recente

[editar | editar a fonte]

Despois do longo mandato do presidente Nyerere, a Constitución puxo un límite de mandatos ao presidente, polo que só pode desempeñar un máximo de dous mandatos de cinco anos cada un.[48]

En 1992, a Constitución de Tanzania foi modificada para permitir a concorrencia de varios partidos políticos as eleccións.[49] En outubro de 1995, Tanzania celebrou as súas primeiras eleccións multipartidistas. O anterior partido no poder, Chama Cha Mapinduzi (CCM), gañou folgadamente as eleccións e o seu candidato Benjamin Mkapa xurou o cargo de presidente da República Unida de Tanzania o 23 de novembro de 1995.[50] En novembro de 2015 John Magufuli foi elixido presidente para un período de cinco anos. O presidente Magufuli gañou cunha vitoria contundente a reelección en outubro de 2020. Segundo a oposición, as eleccións estiveron cheas de fraudes e irregularidades.[51] O 17 de marzo de 2021, o presidente Magufuli morreu por complicacións cardíacas mentres estaba no cargo.[52] A vicepresidenta de Magufuli, Samia Suluhu Hassan, converteuse na primeira muller presidenta de Tanzania.[53].[54]

Política

[editar | editar a fonte]

Tanganica (a parte continental da actual Tanzania) foi unha colonia alemá desde a década de 1880 ata 1919, cando foi entregada ao Reino Unido, a consecuencia da derrota da Alemaña na primeira guerra mundial; Zanzíbar, a súa parte insular, era un sultanato independente, que se tornou un protectorado británico na mesma altura.

Tanganica tornouse independente o 13 de decembro do 1962 e, o 26 de abril de 1964, uniuse ao Zanzíbar para criar a República Unida da Tanzania. Dentro do acordo de unión, cando o Presidente da República é orixinario do continente, o Vicepresidente é un nativo de Zanzíbar.

O primeiro Presidente da Tanzania foi o "Mwalimu" Julius Nyerere, igualmente Presidente do partido Chama cha Mapinduzi (que significa "Partido da Independencia"). Nyerere, que se conservou no poder ata 1985, conduciu o país segundo unha política denominada "Socialismo africano", internamente designada "Uxamaa", que significa "unidade" ou "familia", en suahili.

O réxime de partido único chegou ao fin en 1995, ano en que se realizaron as primeiras eleccións democráticas no país desde os anos 70.

Xeografía

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Arquipélago de Zanzíbar.
Un elefante pasando por diante do monte Kilimanjaro.
Un elefante pasando por diante do monte Kilimanjaro.
Cráter de Ngorongoro, a caldeira volcánica inactiva e intacta máis grande do mundo.
Cráter de Ngorongoro, a caldeira volcánica inactiva e intacta máis grande do mundo.

Con 947303 cadrados,[55] Tanzania é o 13º país máis grande de África e o 31º do mundo, clasificado entre o Exipto máis grande e a Nixeria máis pequena.[56] Limita ao norte con Kenya e Uganda; Ruanda, Burundi e a República Democrática do Congo ao oeste; e Zambia, Malawi e Mozambique ao sur. Tanzania está situada na costa oriental de África e ten unha costa co océano Índico de aproximadamente 1424 km de lonxitude.[57] Tamén incorpora varias illas en mar aberto, como Unguja (Zanzíbar), Pemba e Mafia.[58]:p 1245 O país é o lugar dos puntos máis altos e máis baixos de África: o monte Kilimanjaro, a 5895 m sobre o nivel do mar, e o fondo do lago Tanganica, a 1471 m baixo o nivel do mar, respectivamente.[58]:p 1245

Migración de ñus no Serengueti

Tanzania é montañosa e densamente boscosa no nordés, onde se atopa o monte Kilimanjaro. Tres dos grandes lagos de África atópanse en parte dentro de Tanzania. Ao norte e ao oeste atópanse o lago Vitoria, o maior lago de África, e o lago Tanganica, o máis profundo do continente, coñecido polas súas singulares especies de peces. Ao suroeste atópase o lago Nyasa. O centro de Tanzania é unha gran meseta, con chairas e terras de cultivo. A costa oriental é cálida e húmida, co arquipélago de Zanzíbar xusto á beira da costa.

As cataratas de Kalambo, na rexión suroccidental de Rukwa, son a segunda catarata ininterrompida máis alta de África, e están situadas preto da beira sueste do lago Tanganica, na fronteira con Zambia.[59] A área de conservación da baía de Menai é a maior área mariña protexida de Zanzíbar.

En Tanzania están dous importantes parques nacionais africanos, o do Serengueti e o do Cráter de Ngorongoro.

Subdivisións

[editar | editar a fonte]
Rexións de Tanzania.
Artigo principal: Subdivisións de Tanzania.

Tanzania divídese en 26 rexións (mkoa), vinte e unha na parte continental e cinco en Zanzíbar (tres en Unguja, dúas en Pemba).

Zanzíbar e Tanganica manteñen sistemas legais distintos desde a súa federación, o que reportou varios problemas á xustiza deste país (por exemplo, é necesario pedir a extradición para enviar presos dunha zona a outra). Mentres que as leis vixentes en Tanganica son herdeiras das impostas polos colonos británicos, en Zanzíbar reciben unha forte influencia da xaria ou lei islámica.

As rexións de Tanzania son: Arusha · Dar es Salaam · Dodoma · Iringa · Kagera · Kigoma · Kilimanjaro · Lindi · Manyara · Mara · Mbeya · Morogoro · Mtwara · Mwanza · Pemba Norte · Pemba Sur · Pwani · Rukwa · Ruvuma · Shinyanga · Singida · Tabora · Tanga · Zanzibar Central/Sur · Zanzibar Norte · Zanzibar Urbana/Oeste

Economía

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Economía de Tanzania.
Unha representación proporcional das exportacións de Tanzania, 2019
Desenvolvemento histórico do PIB real per cápita en Tanzania, desde 1950

A partir de 2021, segundo o FMI, o produto interior bruto (PIB) de Tanzania foi de 71.000 millóns de dólares (nominal), ou 218.500 millóns de dólares en base á paridade do poder adquisitivo (PPP). O PIB per cápita (PPA) foi de 3.574 dólares.[60]

Desde 2009 ata 2013, o PIB per cápita de Tanzania (baseado en moeda local constante) creceu unha media do 3,5% ao ano, superior ao de calquera outro membro da Comunidade de África Oriental (EAC) e só superado por nove países da África subsahariana. : República Democrática do Congo, Etiopía, Ghana, Lesoto, Liberia, Mozambique, Serra Leoa, Zambia e Zimbabue.[61]

Os maiores socios comerciais de Tanzania en 2017 para as súas exportacións de 5.300 millóns de dólares estadounidenses foron a India, Vietnam, Suráfrica, Suíza e a China,[62] nese mesmo ano as súas importacións ascenderon a 8,17 millóns de dólares estadounidenses, sendo a India, Suíza, Arabia Saudita, a China e os Emiratos Árabes Unidos os seus principais clientes.[62]

Tanzania resistiu relativamente ben a Gran Recesión, que comezou a finais de 2008 ou principios de 2009. Os fortes prezos do ouro, o impulso da industria mineira do país e a escasa integración de Tanzania nos mercados globais axudaron a illar o país da recesión.[58]:page 1250 Desde que rematou a recesión, a economía de Tanzania expandiuse rapidamente grazas ao forte turismo, telecomunicacións e sectores bancarios.[58]:páxina 1250

Con todo, segundo o Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento o recente crecemento da economía nacional beneficiou só a "moi poucos", deixando fóra á maioría da poboación.[63] O Índice de fame mundial de 2013 de Tanzania foi peor que calquera outro país da Comunidade de África Oriental (CAO) excepto Burundi.[64]:páxina 15 A proporción de persoas desnutridas en 2010-2012 tamén foi peor que en calquera outro país da CAO excepto Burundi.[64]:páxina 51

En 2020, o Banco Mundial declarou o ascenso da economía tanzana de país de renda baixa a país de renda media baixa, xa que a súa RNB per cápita pasou de 1.020 dólares en 2018 a 1.080 dólares en 2019.[65][66]

Fame e pobreza

[editar | editar a fonte]

O índice global da fame (GHI) cualificou a situación de "alarmante" cunha puntuación de 42 no ano 2000; desde entón, o GHI descendeu o 23,6 (2022).[67] Os nenos das zonas rurais sofren taxas substancialmente máis altas de desnutrición e fame crónica, aínda que as disparidades entre as cidades e as zonas rurais diminuíron tanto no que se refire ao atraso do crecemento como ao baixo peso.[68] A baixa produtividade do sector rural débese principalmente ao inadecuado investimento en infraestruturas; o limitado acceso ás axudas agrícolas, os servizos de extensión e o crédito; a escaseza de tecnoloxía e de apoio ao comercio e a comercialización; e a forte dependencia da agricultura de secaño e os recursos naturais.[68]

Aproximadamente o 68% dos 61,1 millóns de cidadáns de Tanzania viven por baixo do limiar de pobreza de 1,25 dólares ao día. O 32% da poboación está desnutrida.[67] Segundo o Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD), os retos máis importantes aos que se enfronta Tanzania para reducir a pobreza son a explotación insostible dos seus recursos naturais, os cultivos incontrolados, o cambio climático e a invasión das fontes de auga, segundo o Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD). .[69]

Os tanzanos dispoñen de moi poucos recursos en canto a servizos de crédito, infraestruturas ou dispoñibilidade de tecnoloxías agrícolas melloradas, o que agrava aínda máis a fame e a pobreza no país, segundo o PNUD.[69] Tanzania ocupa o posto 159 de 187 países en pobreza segundo o Índice de Desenvolvemento Humano das Nacións Unidas (2014).[69]

O informe do Banco Mundial de 2019 mostrou que nos últimos 10 anos a pobreza reduciuse en 8 puntos porcentuais, pasando do 34,4% en 2007 ao 26,4% en 2018.[70] Outro informe mostrou unha redución ao 25,7% en 2020.[71]

Agricultura

[editar | editar a fonte]
Campos de té en Tukuyu

A economía tanzana baséase en gran medida na agricultura, que en 2013 representou o 24,5% do produto interior bruto,[34]:p 37 Proporciona o 85% das exportacións,[3] e representa a metade da man de obra empregada.[34]:p 56 O sector agrícola creceu un 4,3% en 2012, menos da metade da meta dos Obxectivos de Desenvolvemento do Milenio que era do 10,8%.[72] O 16,4% da terra é terra cultivable,[73] co 2,4% das terras plantadas con cultivos permanentes.[74] A economía de Tanzania depende da agricultura, pero o cambio climático afectou aos seus cultivos.

Demografía

[editar | editar a fonte]

No 2006 estimábase unha poboación de 38.329.000 habitantes, cunha taxa de crecemento do dous por cento. A distribución da poboación e moi desigual, sendo a densidade en rexións áridas dunha persoa por quilómetro cadrado, ou de 51 en planicies húmidas. En Zanzíbar atopamos unha densidade de 134 habitantes por quilómetro cadrado. Mais de 80 por cento da poboación é rural. Dar es Salaam é a maior cidade e é a capital comercial; Dodoma, no centro da Tanzania é a nova capital e sede do Parlamento da Unión.

Cultura

[editar | editar a fonte]

Música

[editar | editar a fonte]

A música e o baile tanzanos dominan gran parte da África oriental. De ritmo vigoroso e famoso polas súas apegadizas letras, o son do suahili tanzano mantense vivo grazas ao próspero mundo das bandas musicais e a danza. Remmy Ongala constitúe o nome máis coñecido fóra do país.

En Zanzíbar radica o corazón da destacábel tradición poética e musical de Tanzania coñecida co nome de taraab. A muller máis importante deste cativador estilo, Siti Bint Saad, foi a primeira cantante africana que realizou gravacións xa no ano 1928. Freddie Mercury, o lendario cantante do grupo Queen, naceu e pasou os primeiros anos da súa vida en Zanzíbar.[75]

Gastronomía

[editar | editar a fonte]

Non existe unha diferenza apreciábel entre a comida kenyana e a tanzana. Do mesmo xeito que en Kenya, o choma (carne á grella), estendeuse por todas as partes, especialmente en restaurantes con servizo de bar.

Con todo, a costa, xunto ás illas de Zanzíbar e Pemba, ofrece unha selección decente de pratos tradicionais suahilis baseados no marisco. A bebida nacional é a cervexa Safari Lager.

Tópicos diversos

[editar | editar a fonte]

Galería de imaxes

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Galería de imaxes de Tanzania.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para tanzano.
  2. ↑ Tanzania. Dictionary.com. Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House, Inc. (consultado: 27 de marzo de 2007).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Central Intelligence Agency (2013). The World Factbook, ed. "Tanzania". Arquivado dende o orixinal o 27 de novembro de 2020. Consultado o 12 de xullo de 2013. 
  4. ↑ Tanzania.go.tz (ed.). "The Tanzania National Website". Arquivado dende o orixinal o 25 de novembro de 2013. Consultado o 1 de maio de 2010. 
  5. ↑ Tanzania.go.tz (ed.). "The Tanzania National Website: Country Profile". Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2012. Consultado o 1 de maio de 2010. 
  6. ↑ ""Dar es Salaam Port", Tanzania Ports Authority". Arquivado dende o orixinal o 22 de febreiro de 2014. Consultado o 13 de xaneiro de 2014. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Tishkoff, S. A.; Reed, F. A.; Friedlaender, F. R.; Ehret, C.; Ranciaro, A.; Froment, A.; Hirbo, J. B.; Awomoyi, A. A.; Bodo, J. M.; Doumbo, O.; Ibrahim, M.; Juma, A. T.; Kotze, M. J.; Lema, G.; Moore, J. H.; Mortensen, H.; Nyambo, T. B.; Omar, S. A.; Powell, K.; Pretorius, G. S.; Smith, M. W.; Thera, M. A.; Wambebe, C.; Weber, J. L.; Williams, S. M. (2009). "The Genetic Structure and History of Africans and African Americans". Science 324 (5930). pp. 1035–44. Bibcode:2009Sci...324.1035T. PMC 2947357. PMID 19407144. doi:10.1126/science.1172257. 
  8. ↑ Ehret, Christopher (2001). An African Classical Age: Eastern and Southern Africa in World History, 1000 B.C. to A.D. 400. University Press of Virginia. ISBN 978-0-8139-2057-3. 
  9. ↑ Martin, Phyllis; O'Meara, Patrick (1995). Africa. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20984-9. 
  10. ↑ Shoup, John A. (2011). Ethnic groups of Africa and the Middle East : an encyclopedia. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. p. 67. ISBN 978-1-59884-362-0. 
  11. ↑ Schmidt, P.; Avery, D.H. (1978). "Complex iron smelting and prehistoric culture in Tanzania". Science 201 (4361): 1085–89. Bibcode:1978Sci...201.1085S. PMID 17830304. doi:10.1126/science.201.4361.1085. 
  12. ↑ Shillington, Kevin (2013). Encyclopedia of African History 3-Volume Set. Routledge. p. 1510. ISBN 978-1-135-45670-2. 
  13. ↑ "The Story of Africa". BBC World Service.
  14. ↑ Horton, Mark and Middleton, Tom. "The Swahili: The Social Landscape of a Mercantile Community." (Oxford: Blackwell, 2010), 46.
  15. ↑ Campbell, Gwyn. "Africa and the Indian Ocean World from Early Times to Circa 1900." Cambridge University Press. 2019
  16. ↑ "Tanzania _Zanzibar". 
  17. ↑ "Pemba Bullfighting Game". Arquivado dende o orixinal o 18 de setembro de 2020. Consultado o 16 de setembro de 2022. 
  18. ↑ "African Democracy Encyclopaedia Project". 
  19. ↑ "Slavery". Encyclopædia Britannica. Arquivado dende o orixinal o 6 de outubro de 2014. 
  20. ↑ "Slave societies". Encyclopædia Britannica. 22 de xaneiro de 2014. Consultado o 16 de setembro do 2022. 
  21. ↑ "The Story of Africa |BBC World Service". BBC.
  22. ↑ Rodriguez, Junius P. (1997). The Historical Encyclopedia of World Slavery. ABC-CLIO. ISBN 978-0-87436-885-7. 
  23. ↑ "On The Zanzibar Map: Spices, Slaves And A Bit Of History". 17 de febreiro de 2015. 
  24. ↑ Fall, Makhete (2016). Early Political Discord in Kenya: European Settlers' Political Struggles in the East Africa Protectorate, 1902–1912 (Tese). West Virginia University Libraries. doi:10.33915/etd.5569. 
  25. ↑ John Iliffe, "The Organization of the Maji Maji Rebellion" The Journal of African History, pp. 495–512
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 William Roger Louis (2006). Ends of British Imperialism: The Scramble for Empire, Suez, and Decolonization. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-347-6. Consultado o 16 de setembro do 2022. 
  27. ↑ 27,0 27,1 "PAPERS RELATING TO THE FOREIGN RELATIONS OF THE UNITED STATES, THE PARIS PEACE CONFERENCE, 1919". United States Department of State. Consultado o 19 de setembro de 2017. 
  28. ↑ Liebenow, J. Gus (1956). "Responses to Planned Political Change in a Tanganyika Tribal Group". American Political Science Review (en inglés) 50 (2): 447–448. ISSN 0003-0554. JSTOR 1951678. doi:10.2307/1951678. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Heale, Jay; Wong, Winnie (2010). Tanzania. Marshall Cavendish. ISBN 978-0-7614-3417-7. 
  30. ↑ 30,0 30,1 "African participants in the Second World War". mgtrust.org.
  31. ↑ "Tanzania: British rule between the Wars (1916–1945)". eisa.org.za. Arquivado 2015-02-04 en Wayback Machine.
  32. ↑ Mulenga, Derek C. (novembro de 2001). "Mwalimu Julius Nyerere: a critical review of his contributions to adult education and postcolonialism". International Journal of Lifelong Education 20 (6). pp. 446–470. ISSN 0260-1370. doi:10.1080/02601370110088436. Consultado o 16 de setembro do 2022. 
  33. ↑ Edmund Christopher Matotay (16 de abril de 2010). Place and Tourism Promotion: Urban Regeneration?. Cambridge Scholars Publishing. pp. 8–. ISBN 978-1-4438-2204-6. 
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 "Statistical Abstract 2013, National Bureau of Statistics" (PDF). Tanzania Ministry of Finance. xullo de 2014. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 23 de novembro de 2016. Consultado o 18 de setembro do 2022.  Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; o nome "Abstract" está definido varias veces con contidos diferentes
  35. ↑ "United Republic of Tanzania | The Commonwealth". thecommonwealth.org. 15 de agosto de 2013. 
  36. ↑ "Unveiling Zanzibar's unhealed wounds". BBC News. 25 July 2009. 
  37. ↑ "Background history of The Union between Tanganyika and Zanzibar" (PDF). Vice President's Office, United Republic of Tanzania. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 25 de xaneiro de 2013. Consultado o 25 April 2013. 
  38. ↑ "The United Republic of Tanganyika and Zanzibar is renamed United Republic of Tanzania". South African History Online. Consultado o 10 February 2019. 
  39. ↑ "United Republic of Tanzania : History". Commonwealth.org. Arquivado dende o orixinal o 23 de febreiro de 2019. Consultado o 10 February 2019. 
  40. ↑ Pierre Englebert and Kevin C. Dunn, "Inside African Politics" 2013: 81
  41. ↑ Henry Bienen e John Waterbury, "World Development Vol 17", 1989: 100
  42. ↑ "The Arusha Declaration" (en inglés). 6 de febreiro de 1967. Consultado o 17 de setembro do 2022. 
  43. ↑ Monson, Jamie (2009). Africa's Freedom Railway: How a Chinese Development Project Changed Lives and Livelihoods in Tanzania. Indiana University Press. p. 199. ISBN 978-0-253-35271-2. 
  44. ↑ Anna Muganda (2004). "Tanzania's Economic Reforms – and Lessons Learned" (PDF). Consultado o 16 de setembro do 2022. 
  45. ↑ Muganda, Anna (2004). "Tanzania's Economic Reforms – and Lessons Learned" (PDF). Consultado o 17 de setembro do 2022. 
  46. ↑ "Presidents Of Tanzania Since Independence". WorldAtlas (en inglés). 25 de abril de 2017. Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  47. ↑ "Magufuli is Transforming Tanzania's Ruling Party From a "Benign Hegemon" Into a Malevolent One". Council on Foreign Relations (en inglés). Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  48. ↑ "Mgoya: Why I want presidential term limit scrapped in Tanzania". The East African (en inglés). 6 de xullo de 2020. Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  49. ↑ "Tanzania 1992" Arquivado 2014-10-18 en Wayback Machine.. princeton.edu.
  50. ↑ ""Tanzania: 1995 National Assembly election results".". Arquivado dende o orixinal o 18 de marzo de 2015. 
  51. ↑ "Magufuli wins re-election in Tanzania; opposition cries foul". www.aljazeera.com (en inglés). Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  52. ↑ "John Magufuli: Tanzania's president dies aged 61". BBC News. 18 March 2021. Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  53. ↑ "Samia Suluhu Hassan becomes President following death of John Magufuli". BBC News. 18 de marzo de 2021. Consultado o 18 de setembro do 2022. 
  54. ↑ "Muere el presidente de Tanzania, John Magufuli, a los 61 años". France 24. 17 de marzo de 2021. Consultado o 16 de setembro do 2022. 
  55. ↑ Tanzania Ministry of Finance (2012"). National Bureau of Statistics, ed. "Basic Facts and Figures on Human Settlements". p. 1. Consultado o 23 de setembro do 2022. 
  56. ↑ "CIA – The World Factbook – Rank Order – Area". Cia.gov. Arquivado dende o orixinal o 9 de febreiro de 2014. Consultado o 23 de setembro do 2022. 
  57. ↑ "Country review: United Republic of Tanzania". Fisheries and Aquaculture Depart, United Nations. (FAO). decembro de 2003. Consultado o 23 de setembro do 2022. 
  58. ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 Joseph Lake (2013) "Economy" in Africa South of the Sahara, editado por Europa Publications and Iain Frame, Routledge. ISBN 1-85743-659-8
  59. ↑ "Kalambo Falls". Encyclopædia Britannica.
  60. ↑ "World Economic Outlook Database April 2018". imf.org. 
  61. ↑ "GDP per capita growth (annual %)". World Bank.
  62. ↑ 62,0 62,1 "OEC – Tanzania (TZA) Exports, Imports, and Trade Partners". atlas.media.mit.edu (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2019. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  63. ↑ "About Tanzania |UNDP in Tanzania" Arquivado 2014-10-14 en Wayback Machine.. undp.org.
  64. ↑ 64,0 64,1 "2013 Global Hunger Index". International Food Policy Research Institute. October 2013
  65. ↑ "New World Bank country classifications by income level: 2020–2021". World Bank. 1 de xullo de 2020. 
  66. ↑ "Tanzania joins middle income status ahead of schedule". The Citizen. 2 de xullo de 2020. 
  67. ↑ 67,0 67,1 "Tanzania". Global Hunger Index – Official Website of the Peer-Reviewed Publication (en inglés). Consultado o 22 de xuño do 2023. 
  68. ↑ 68,0 68,1 "About us". UNDP. Arquivado dende o orixinal o 11 de agosto de 2021. Consultado o 22 de xuño do 2023. 
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 "Tanzania". Heifer International. 
  70. ↑ "Tanzania's Path to Poverty Reduction and Pro-Poor Growth". World Bank. 1 de decembro de 2019. 
  71. ↑ "Tanzania at 60: GDP in sharp rise, poverty cut". IPP Media. 12 de novembro de 2021. 
  72. ↑ "MKUKUTA Annual Implementation Report 2012/13" (PDF). Tanzania Ministry of Finance. novembro de 2013. p. 11. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 1 de novembro de 2014. Consultado o 12 de xaneiro do 2024. 
  73. ↑ "Arable land (% of land area)". World Bank.
  74. ↑ "Permanent cropland (% of land area)". World Bank. Arquivado 7 January 2015 en Wayback Machine.
  75. ↑ Cómo es Zanzíbar, la isla donde nació Freddie Mercury. www.clarin.com.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tanzania&oldid=6617054»