Raiformes

Raiformes (Rajiformes) Raias Rango fósil: eoceno medio - actualidade
Raja erinacea
Clasificación científica
Dominio: Eukaryota Reino: Animalia Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Infrafilo: Gnathostomata Clase: Chondrichthyes Subclase: Elasmobranchii Superorde: Batoidea Orde: Rajiformes L. S. Berg, 1940
Familias
Ver texto

A dos raiformes (Rajiformes) é unha orde de peixes cartilaxinosos da superorde dos batoideos (Batoidea) que agrupa todas as raias, con exclusión das estrugas, que forman parte da orde dos torpediniformes (Torpediniformes).

Estreitamente emparentadas cos tiburóns, comparten con eles a estrutura xeral do esqueleto, o número e tipo de aletas e a morfoloxía das fendeduras branquias, distinguíndose pola posición ventral destas últimas e pola forma aplanada do corpo, no que as aletas pectorais únense ao tronco formando unha especie de "disco".

Características

• Fendeduras branquiais ventrais.
• Bordo anterior das aletas pectorais moi ancha e unida aos lados da cabeza, por diante das aberturas branquiais.
• Aleta anal ausente.
• Ollos e espiráculos na superficie dorsal.
• Vértebras anteriores fusionadas.
• Suprascapulares da cintura escapular unidos dorsalmente por riba da columna vertebral, e articulados cas vértebras fusionadas.
• Membrana nictitante ausente.
• Córnea unida directamente á pel ao redor dos ollos.
• Corpo, en xeral, moi deprimido.
• Na maioría, as mandíbulas son proxectábeis e os dentes aplanados.
• A auga para respirar ingresa principalmente a través dos espiráculos, en vez de pola boca (a excepción daquelas especies que non viven no fondo).
• A maioría son vivíparas, dando lugar a crías vivas (algunhas poñen ovos envolvidos nunha cápsula córnea).
• O fociño pode funcionar como un órgano electrorreceptor (o que pode ser certo para todos os elasmobranquios).

Descrición

• Alimentación: crustáceos e moluscos.
• Onde habitan: hai raias en case todos os mares do mundo; son animais mariños por excelencia, aínda que excepcionalmente algunha especie penetra nos ríos. Normalmente viven nas proximidades da costa. Nacen cerca do litoral e a medida que crecen, vanse metendo en augas máis profundas, especialmente en inverno.
• Datos característicos: forma aplanada, parecida á dun disco. Cola fina. Boca na parte inferior do corpo. Pola súa forma, e até polo seu modo de vida, as raias diferéncianse grandemente dos demais peixes, porque teñen aplanada a cabeza, a parte dianteira do corpo e o primeiro par de aletas perfectamente unidas, o que lles dá un aspecto de disco ovalado.
• Como cazan: déitanse no chan e en ocasións entérranse na area; permanecen inmóbiles durante un longo tempo, agardando o paso de posíbeis presas.
• Como nadan: a súa natación, sumamente lenta, impídelles a persecución de presas, obrigándoas a actuar na area do fondo.
• Outras características:
  • Teñen a boca armada de dentes pequenos, enteiramente soldados uns con outros, que actúan a modo de trituradora e resultan sumamente eficaces para romper a casca dos crustáceos e as cunchas dos moluscos.
  • Nalgunhas especies as pequenas raias nacen directamente da nai, outras saen dun ovo con cápsula coriácea que se adhire á algas grazas a unha substancia pegañenta.
  • Teñen, na parte posterior dop corpo, unha fina cola, terminada nunha aleta central e dúas pequenas laterais.
  • Hai raias de tamaños moi diversos e algunhas teñen veleno en diversas partes do corpo ou na cola.

Aguillón velenoso

Só dúas familias de raias posúen un aguillón velenoso, situado no primeiro terzo da cola. A súa punta é moi afiada e ten os lados serrados, chegándose a definir como "un estilete colocado sobre un látego". O aguillón substitúese por outro cada certo tempo e iso explica por que algunhas raias presentan dous ou tres ferretes.

O veleno prodúcese nun tecido glandular situado en dous sucos paralelos que están detrás do aguillón, que adoita ser proporcional ao tamaño da raia.

Para os seres humanos o veleno non chega a ser mortal.

Clasificación

A clasificación dos raiformes está actualmente en discusión.

Taxonomía

Segundo Integrated Taxonomic Information System (ITIS)

• Orde Rajiformes
  • Familia Anacanthobatidae (von Bonde e Swart, 1924)
  • Familia Arhynchobatidae (Fowler, 1934) (non recoñecida por FishBase que clasifica todas estas especies na familia dos Rajidae)
  • Familia Rajidae (Blainville, 1816)

Segundo FishBase

• Orde Rajiformes
  • Familia Anacanthobatidae (von Bonde e Swart, 1924)
  • Familia Dasyatidae (Jordan, 1888) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Gymnuridae (Fowler, 1934) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Hexatrygonidae (Heemstra e Smith, 1980) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Myliobatidae (Bonaparte, 1838) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Plesiobatidae (Nishida, 1990) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Potamotrygonidae (Garman, 1877) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Rajidae (Blainville, 1816)
  • Familia Rhinobatidae (Müller e Henle, 1837) (situada na orde dos Rhinobatiformes por ITIS)
  • Familia Urolophidae (Müller e Henle, 1841) (situada na orde Myliobatiformes por ITIS)
  • Familia Urotrygonidae (McEachran, Dunn e Miyake, 1996) (non recoñecida por ITIS)

Filoxenia

Gnathostomata
└─o Chondrichthyes
  ├─o Holocephali ou Bradyodonti
  │ └─o Chimaeriformes
  └─o Elasmobranchii
    └─o Neoselachii
      ├─o Galeomorphii ou Galea
      │ ├─o Orectolobiformes
      │ └─o
      │   ├─o Lamniformes
      │   └─o Carcharhiniformes
      └─o Squalea
        └─o Batoidea ou Batidoidimorpha
          ├─o Torpediniformes
          ├─o Myliobatiformes
          └─o Rajiformes

Véxase tamén

Bibliografía

• Bigelow, H. B. & Schroeder, W. C. (1953): "Sawfishes, guitarfishes, skates and rays". pp. 1–514, figs 1–117. In Parr, A. E. (ed.). "Fishes of the western North Atlantic. Memoir." Sears Foundation of Marine Research 1 (2): 1–599.
• Burton, Maurice & Robert Burton (1984): Encyclopedia of Fish. Saint Louis, EE.UU: BPC Publishing. ISBN 0-7064-0393-2.
• Capapé C. (1989): "Les Sélaciens des côtes méditerranèennes: aspects geénéraux de leur écologie et exemples de peuplements." Océanis, 15 (3): 213-345.
• Eschmeyer, William N., ed. (1998): Catalog of Fishes. Special Publication of the Center for Biodiversity Research and Information, núm. 1, vol. 1-3. San Francisco (California, Estados Unidos): California Academy of Sciences. ISBN 0-940228-47-5.
• Nelson, Joseph S. (2006): Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
• VV. AA. (2005): "Peces cartilaginosos". Animal. La definitiva e impactante guía visual de la vida salvaje en nuestro planeta. Madrid: Pearson Educación, S. A. ISBN 84-205-3616-4.

Outros artigos

• Elasmobranquios
• Os peixes na cultura popular galega

Ligazóns externas

• Animal Diversity Web Rajiformes (en inglés) Consultada o 7/11/2012.
• NCBI Rajiformes (en inglés) Consultada o 7/11/2012.