El cant dels ocells

El cant dels ocells (en galego O cantar dos paxaros) é unha canción popular catalá de orixe descoñecida e tradicional do Nadal tradicional catalán. A canción explica a ledicia da natureza o día do nacemento do neno Xesús no portal de Belén.

Segundo Joan Amades, o texto desta canción cántase con diversas melodías. A máis coñecida, popularizada por Pau Casals, ten un ritmo suave que se adapta á cantiga de berce, empregándose tamén para este fin.

Pau Casals e El cant dels ocells

O ilustre violonchelista catalán Pau Casals tocouna en numerosas ocasións. Esta canción popularizouse grazas a moitos arranxos que el mesmo fixo, mais cómpre ter en conta que a obra non é súa senón da tradición catalá.

Froito do sentimento catalanista de Pau Casals e dunha conferencia na sede das Nacións Unidas, onde interpretou esta canción con acompañamento de orquestra, El cant dels ocells converteuse nun símbolo de paz e liberdade ao redor do mundo, mais de xeito especial en Cataluña.

En Barcelona é típico honrar aos defuntos ilustres con esta canción o día do enterro ou como despedida silenciosa mentres soa no violonchelo, sexa no ámbito político, deportivo etc.

O mesmo Pau Casals interpretaba esta melodía xeralmente antes de rematar os seus concertos e recitais como un canto á convivencia entre os pobos. Ademais diso, Casals non tocou o violonchelo en países en guerra.

No seu concerto na Casa Branca para o presidente J.F. Kennedy, logo de escoitar a melodía, o mesmo presidente expresoulle: "Fíxonos sentir humildes".

Versións

Realizáronse numerosas adaptacións desta canción, entre as que destacan o seu arranxo para oito violonchelos, ou o seu arranxo para piano e violonchelo.

Outra versión destacada é a do saxofonista Pedro Iturralde, que se inicia cun só de saxofón e desemboca nun conxunto para orquestra de jazz. Tamén se rexistraron versións de diversos cantautores como Lluís Llach, cantantes líricas como Victoria de los Ángeles, grupos de rock (Pastorets Rock) etc. Antes de Pau Casals, Pep Ventura xa compuxo unha sentida e bonita sardana con este nome.

Durante a guerra de sucesión española empregouse unha versión da mesma por parte dos partidarios do Arquiduque Carlos de Austria.

Letra tradicional

Letra en catalán

Tradución

Al veure despuntar el major lluminar en la nit més ditxosa, els ocellets cantant, a festejar-lo van amb sa veu melindrosa. L’àguila imperial se’n vola cel adalt, cantant amb melodia, dient: Jesús és nat, per treure’ns de pecat i dar-nos alegria. Repon-li lo pardal: Avui, nit de Nadal, és nit de gran contento! El verdum i el lluer diuen cantant,també : "Oh, quina alegria sento! Cantava el passarell: Oh, que hermós i que bell és l’infant de Maria! I li respon el tord : Vençuda n’és la mort, ja naix la vida mia ! Refila el rossinyol: És més bonic que el sol més brillant que una estrella! La cotxa i el bitxac festegen al manyac i a sa Mare donzella. Cantava el reietó per glòria del Senyor, inflant amb biçarria; el canari segueix: llur música pareix del Cel gran melodia. Ja n’entra el cotoliu dient: Ocells veniu a festejar l’aurora! I lo merlot, xiulant, anava festejant a la més gran Senyora. L’estiverola diu: No és hivern ni estiu sinó que és primavera; puix que és nada una flor que pertot dóna olor I omple la terra entera. Cantava el francolí: Ocells qui vol venir avui a trenc de dia a veure el gran Senyor amb sa gran resplendor a dins d’una establia? Ve cantant el puput: Eixa nit ha vingut el Rei de més grandesa! La tórtora i el colom admiren a tothom cantant sense tristesa. Picots i borroners volen entre els fruiters cantant llurs alegries; la guatlla i el cucut de molt lluny han vingut per contemplar el Messies. Cantava la perdiu Me’n vaig a fer lo niu dins d’aquella establia, per a veure l’Infant com està tremolant en braços de Maria. La garsa, griva o gaig diuen: Ara ve el maig! Respon la cadernera: Tot arbre reverdeix, tota branca floreix com si fos primavera. Xiuxiueja el pinsà: Glòria avui i demà; sento gran alegria de veure el diamant tan hermós i brillant als braços de Maria. El xot i el mussol al veure eixir el sol confosos se retiren. El gamarús i el duc diuen: Mirar no puc; tals resplendors m’admiren!

Ao ver despuntar a maior luminaria na noite máis avegosa, os paxariños cantando, a festexalo van coa súa voz figureira. A aguia imperial voa ceo adiante, cantando con melodía, dicindo: Xesús naceu para nos librar do pecado e darnos ledicia Respóndelle o pardal: Hoxe, noite de Nadal, é noite de gran contento! O verderolo e o picaouro din, cantando tamén: Oh, que ledicia sinto! Cantaba o liñaceiro: Oh, que fermoso e que belo é o Fillo de María! E respondeulle o tordo: Venceuse á morte, xa nace a vida miña Chirlaba o rousinol: É máis belido có sol, máis brillante ca unha estrela!. O rabirrubio mailo chaschás festexan o pequerrechiño e a súa Nai doncela. Cantaba a estreliña do norte para gloria do Señor, a pega, o tordo e o gaio din: Xa vén o maio! Responde o xílgaro: Toda árbore reverdece, toda póla florece, como se fose primavera

Ligazóns externas

• Vídeo de Pau Casals tocando El Cant dels Ocells (Youtube)
• Interpretación de Victòria dels Àngels e Lluís Claret nun concerto para recadar fondos para a reconstrución do Teatro do Liceo de Barcelona(YouTube)