Arxila

A arxila^[1]^[2] está constituída por agregados de silicatos de aluminio hidratados, procedentes da descomposición de minerais de aluminio. Presenta diversas coloracións segundo as impurezas que contén, sendo branca cando é pura. Xorde da descomposición de rochas que conteñen feldespato, orixinada nun proceso natural que dura decenas de miles de anos.

Características

Fisicamente considérase un coloide de partículas extremadamente pequenas e superficie lisa. O diámetro das partículas da arxila é inferior a 0,002 mm. Na fracción textural arxila pode haber partículas non minerais, os fitólitos. Quimicamente é un silicato hidratado de alúmina, cuxa fórmula é:

Al₂O₃ · 2Si O₂ · H₂O

Caracterízase por adquirir plasticidade ó ser mesturada con auga, e tamén sonoridade e dureza ó quentala por riba de 800 °C. A arxila endurecida mediante a acción do lume foi a primeira cerámica elaborada polo ser humano, e aínda é un dos materiais máis baratos e de uso máis amplo. Ladrillos, trebellos de cociña, obxectos de arte e incluso instrumentos musicais como a ocarina son elaborados con arxila. Tamén se utiliza en moitos procesos industriais, tales como na elaboración de papel, produción de cemento e procesos químicos.

Clasificación

As arxilas poden clasificarse de acordo ó proceso xeolóxico que as orixinou e á localización do xacemento no que se achan. Pódese recoñecer:

Arxila primaria: utilízase esta denominación cando o xacemento onde se encontra é o mesmo lugar en onde se orixinou. O caolín é a única arxila primaria coñecida.
Arxilas caoliníticas
Arxilas montmorilloníticas
Arxilas ilícitas

Granulometría

Dentro da clasificación granulométrica das partículas do chan, as arxilas ocupan o seguinte lugar:

Granulometría
Partícula	Tamaño
Arxilas	< 0,002 mm
Limos	0,002-0,06 mm
Areas	0,06–2 mm
Gravas	2 mm-6 cm
Cantos rodados	6–25 cm
Bloques	>25 cm

A clasificación USCS, utilizada habitualmente en enxeñería, usa os límites de tamaños máximos de 4,75 mm para as areas e de 0,075 mm para as arxilas e limos.

Historia do uso da arxila

A arxila ten propiedades plásticas, o que significa que ó humedecela pode ser modelada facilmente. Ó se secar tórnase firme e cando se somete a altas temperaturas ocorren reaccións químicas que, entre outros cambios, causan que a arxila se transforme nun material permanentemente ríxido, denominado cerámica.

Por estas propiedades a arxila é utilizada para facer obxectos de olería, de uso cotián ou decorativo. Os diferentes tipos de arxila, cando se mesturan con diferentes minerais e en diversas condicións, son utilizadas para producir louza, gres e porcelana. Dependendo do contido mineral da terra, a arxila pode aparecer en varias cores, dende pálido gris a escuro vermello alaranxado. Un forno deseñado especificamente para cocer arxila é chamado forno de alfareme.

A humanidade descubriu as útiles propiedades da arxila en tempos prehistóricos, e os recipientes máis antigos descubertos son as vasillas elaboradas con arxila. Tamén se utilizou, dende a prehistoria, para construír edificacións de adobe e posteriormente ladrillo; elemento de construción cuxo uso aínda perdura. A arxila foi utilizada na antigüidade tamén como soporte de escritura. Miles de anos antes de Cristo a escritura cuneiforme foi inscrita en taboíñas de arxila.

As arxila cocida ó lume, a cerámica, é un dos medios máis baratos de producir obxectos de uso cotián, e unha das materias primas utilizada profusamente, aínda hoxe en día.

Os arqueólogos utilizan as características magnéticas da arxila cocida atopada en bases de lumeiradas, fornos etc., para datar os elementos arxilosos que permaneceron coa mesma orientación, e comparalos con outros períodos históricos.