Geraldine Fitzgerald
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 24 de novembro de 1913 Greystones, Irlanda (en) |
Morte | 17 de xullo de 2005 (91 anos) Upper East Side, Estados Unidos de América (pt) |
Causa da morte | Alzhéimer |
Lugar de sepultura | Cemiterio de Woodlawn |
Actividade | |
Ocupación | cantante, actriz de televisión, actriz de cinema, actriz de teatro, director teatral |
Período de actividade | 1934 - |
Empregador | Warner Bros. |
Instrumento | Voz |
Obra | |
Arquivos en | |
Familia | |
Cónxuxe | Sir Edward William Lindsay-Hogg, 4th Bt. (1936–) |
Fillos | Michael Lindsay-Hogg |
Pai | Edward Martin Fitzgerald |
Premios | |
Descrito pola fonte | Obálky knih, |
|
Geraldine Mary Fitzgerald, nada en Greystones o 24 de novembro de 1913 e finada en Nova York o 17 de xullo de 2005,[1] foi unha actriz irlandesa, membro do American Theater Hall of Fame.[2] En 2020, apareceu no posto 30 da listaxe de The Irish Times dos mellores actores irlandeses.[3]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Primeiros anos
[editar | editar a fonte]Fitzgerald naceu en Greystones, condado de Wicklow,[4] ao sur de Dublín, filla de Edith Catherine (nada Richards) e Edward Martin FitzGerald, avogado.[5][6] O seu pai era católico e a súa nai protestante, mais converteuse ao catolicismo.
Estudou pintura na Dublin Art School. Inspirada pola súa tía, a actriz Shelah Richards, Fitzgerald comezou a súa carreira como actriz en 1932 no Gate Theatre de Dublín. Despois de dúas tempadas na cidade, mudouse a Londres,[7]:12 onde atopou éxito en filmes británicos, incluíndo The Mill on the Floss, Turn of the Tide e Cafe Mascot.[5]
Carreira
[editar | editar a fonte]O éxito de Fitzgerald levouna a Nova York e aos escenarios de Broadway en 1938. Debutou nos Estados Unidos xunto a Orson Welles na produción do Mercury Theatre de Heartbreak House. O produtor de Hollywood Hal B. Wallis viuna nesa produción e posteriormente asinou un contrato con Warner Bros.[8] Tivo dous éxitos significativos en 1939: un papel no filme de Bette Davis Dark Victory,[9] e unha candidatura ao Óscar pola súa interpretación secundaria como Isabella Linton en Wuthering Heights de William Wyler.[5]
Despois apareceu en Shining Victory (1941), The Gay Sisters (1942) e Watch on the Rhine (1943) para Warner Bros. e Wilson (1944) para 20th Century Fox, mais a súa carreira viuse dificultada polos seus frecuentes enfrontamentos coa xestión dos estudos. Perdeu o papel de Brigid O'Shaughnessy, malvada en The Maltese Falcon (1941), logo de enfrontamentos co executivo Jack L. Warner. Aínda que continuou a traballar durante a década de 1940, coprotagonizando con John Garfield o drama criminal Warner Bros. Nobody Lives Forever (1946), a calidade dos seus papeis comezou a diminuír e a súa carreira perdeu impulso.
En 1946, pouco despois de completar o traballo en Three Strangers, deixou Hollywood para regresar a Nova York, onde casou co seu segundo marido, Stuart Scheftel, neto de Isidor Straus. Regresou a Gran Bretaña para filmar So Evil My Love (1948), recibindo fortes críticas pola súa actuación como adúltera alcohólica e The Late Edwina Black (1951), antes de regresar aos Estados Unidos. Converteuse en cidadá estadounidense o 18 de abril de 1955.[10]
A década de 1950 proporcionoulle poucas oportunidades no cinema, mais durante a década de 1960 afirmouse como actriz de carácter e a súa carreira gozou dun renacemento. Entre os seus filmes de éxito deste período estiveron Ten North Frederick (1958), The Pawnbroker (1964) e Rachel, Rachel (1968). Entre os seus últimos filmes incluíuse The Mango Tree (1977), pola que recibiu unha candidatura á mellor actriz por parte do Instituto de Cinema Australiano e Harry and Tonto (1974), xunto a Art Carney. Na comedia Arthur (1981), retratou a rica e excéntrica avoa de Dudley Moore, aínda que só tiña 22 anos máis que Moore. En 1983, interpretou a Rose Kennedy na miniserie Kennedy con Martin Sheen e interpretou a nai de [[Joanne Woodward[[ no drama de 1985 Do You Remember Love. Fitzgerald apareceu na comedia Easy Money de Rodney Dangerfield de 1983, no filme de terror Poltergeist II: The Other Side (1986) e na comedia Arthur 2: On the Rocks (1988). [11] En 1986, actuou xunto a Tuesday Weld e River Phoenix en Circle of Violence, telefilme sobre o maltrato aos maiores.
Fitzgerald volveu á escena e obtivo o recoñecemento pola súa actuación na reestrea de Long Day's Journey Into Night en 1971. En 1976, actuou como cantante de cabaret co programa Streetsongs, que tocou tres éxitos en Broadway e foi obxecto dun especial de televisión da PBS. Gravou un álbum do programa para o selo Painted Smiles de Ben Bagley.[11] Tamén obtivo éxito como directora de teatro; en 1982 converteuse nunha das primeiras mulleres en recibir unha candidatura ao premio Tony á mellor dirección dunha obra de teatro por unha produción de Mass Appeal.[12] Mentres estaba en Nova York, Fitzgerald colaborou co dramaturgo franciscano Jonathan Ringkamp para fundar o Everyman Theatre de Brooklyn, unha compañía de teatro de rúa. A compañía actuou por toda a cidade, incluídos o Ethical Culture e La MaMa Experimental Theatre Club, ambos en Manhattan. A compañía actuou por primeira vez en La MaMa en setembro de 1972, cunha produción chamada Everyman at La MaMa.[13] Despois interpretaron The Francis-Day, un musical sobre Francisco de Asís, en La MaMa en xullo de 1973.[14]
Apareceu na televisión, en series como Alfred Hitchcock Presents, Robert Montgomery Presents, Naked City, St. Elsewhere, The Golden Girls e Cagney and Lacey. Tivo un papel recorrente na serie da CBS de 1965 Our Private World. En 1987, desempeñou un papel principal no piloto de televisión Mabel and Max, producido por Barbra Streisand. Recibiu unha candidatura ao Premio Emmy como actriz convidada por interpretar a Anna no episodio do día da nai de The Golden Girls en 1988 e interpretou unha personaxe diferente no episodio "Not Another Monday". Gañou un premio Emmy Daytime como mellor actriz pola aparición no episodio "Rodeo Red and the Runaways" de NBC Special Treat.
O 8 de febreiro de 1960, Fitzgerald foi recoñecida cunha estrela no Paseo da Fama de Hollywood, no 6353 Hollywood Boulevard, pola súa contribución ao cinema.[15]
Pasamento
[editar | editar a fonte]Fitzgerald morreu aos 91 anos na cidade de Nova York, tras unha longa batalla contra o alzhéimer.[9] Está enterrada no cemiterio Woodlawn do Bronx.[16]
Vida persoal
[editar | editar a fonte]Fitzgerald casou con Sir Edward Lindsay-Hogg, 4th Bt. en Londres o 18 de novembro de 1936. Concedéronlle o divorcio en Reno o 30 de agosto de 1946, despois de tres anos separados.[17] Tivo un fillo, o director Michael Lindsay-Hogg, do seu primeiro matrimonio e unha filla, Susan Scheftel, polo seu segundo matrimonio[5] co empresario estadounidense Stuart Straus Scheftel,[5] neto de Ida e Isidor Straus.[18]
A semellanza do seu fillo con Orson Welles, con quen traballara e estivo relacionada sentimentalmente a finais dos anos 30, levou a rumores de que Welles era o seu pai biolóxico. Fitzgerald nunca confirmou isto ao seu fillo, mais na súa autobiografía de 2011 Lindsay-Hogg escribiu que esta pregunta foi resolta pola amiga íntima da súa nai, Gloria Vanderbilt, quen escribira que Fitzgerald lle dixo que Welles era o pai.[19][20]
Unha biografía de Welles realizada en 2015 por Patrick McGilligan argumenta que a paternidade de Welles é improbable; Fitzgerald marchou dos Estados Unidos cara a Irlanda a finais de maio de 1939 e o seu fillo, nacido a principios de maio de 1940, foi concibido antes do seu regreso a finais de outubro. Welles non viaxou ao estranxeiro durante ese período.[21]
A actriz inglesa Tara Fitzgerald é bisneta de Fitzgerald.[8][22]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Geraldine Fitzgerald profile, nndb.com; consultado o 9 de novembro de 2015.
- ↑ "Members". Theater Hall of Fame. Consultado o 15 de agosto de 2015.
- ↑ Clarke, Donald; Brady, Tara (13 de xuño de 2020). "The 50 greatest Irish film actors of all time –in order". The Irish Times (Dublín). Consultado o 3 de xaneiro de 2021.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald". Biography. Arquivado dende o orixinal o 29 de marzo de 2019. Consultado o 10 de marzo de 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Adams, Bernard (19 de xullo de 2005). "Geraldine Fitzgerald: Independent-minded actress". The Independent (Londres). Consultado o 15 de agosto de 2015.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald". The Irish Law Times and Solicitors' Journal. J. Falconer. 29 de maio de 1966. p. 89 – vía Google Books.
- ↑ "Heartbreak House". Playbill. 2 de maio de 1938. Consultado o 2 de setembro de 2015.
- ↑ 8,0 8,1 Lyman, Rick (19 de xullo de 2005). "Geraldine Fitzgerald, 91, Star of Stage and Film, Dies". The New York Times. Consultado o 26 de agosto de 2015.
- ↑ 9,0 9,1 "Geraldine Fitzgerald". The Daily Telegraph (Londres). Consultado o 15 de agosto de 2015.
- ↑ "Grealdine Fitzgerald Scheftel naturalization papers". Ancestry.com. Consultado o 9 de novembro de 2015.
- ↑ "Streetsongs: Geraldine Fitzgerald". CastAlbums. Consultado o 3 de xaneiro de 2021.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald". Tony Awards. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2016. Consultado o 15 de agosto de 2015.
- ↑ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Everyman at La MaMa (1972)". Consultado o 14 de maio de 2018.
- ↑ La MaMa Archives Digital Collections. "Production: Francis-Day, The (1973)". Consultado o 14 de maio de 2018.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald". Hollywood Walk of Fame. Consultado o 15 de agosto de 2015.
- ↑ Wilson, Scott (19 de agosto de 2016). Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons (3rd ed.). McFarland. ISBN 978-1-4766-2599-7 – vía Google Books.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald Divorced". The New York Times. 31 de agosto de 1946. Consultado o 2 de setembro de 2015.
- ↑ Lyons, Richard D. (21 de xaneiro de 1994). "Stuart Scheftel, 83; Executive Took Part In Many Civic Posts". The New York Times.
- ↑ Witchel, Alex (30 de setembro de 2011). "Are You My Father, Orson Welles?". The New York Times.
- ↑ Lindsay-Hogg, Michael (2011). Luck and Circumstance: A Coming of Age in Hollywood, New York and Points Beyond. Nova York: Alfred A. Knopf. pp. 265–267. ISBN 978-0-307-59468-6.
- ↑ McGilligan, Patrick (2015). Young Orson: The Years of Luck and Genius on the Path to Citizen Kane. Nova York: Harper. p. 602. ISBN 978-0-06-211248-4.
- ↑ "Geraldine Fitzgerald, Irish Actress and Director Who Acted in O'Neill and Directed Mass Appeal, Dead at 91". Playbill. 19 de xullo de 2005. Consultado o 15 de agosto de 2015.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Portrait of Geraldine Fitzgerald c. 1936 by George Hurrell
- Portrait of Geraldine Fitzgerald c. 1939 by Hurrell
- Fitzgerald's page on La MaMa Archives Digital Collections
- Geraldine Fitzgerald papers Billy Rose Theatre Division, The New York Public Library for the Performing Arts.