David de Trebisonda

David de Trebisonda ou David Comneno (en grego: Δαβίδ Μέγας Κομνηνός, trans. Dabíd Mégas Komnēnós), nado en Trebisonda aprox. en 1408 e finado en Constantinopla o 1 de novembro de 1463, foi o último emperador de Trebisonda desde 1458 até 1461.

David de Trebisonda

Biografía
Nacemento	1408 (Gregoriano) Trebisonda, Turquía
Morte	1 de novembro de 1463 (54/55 anos) Istambul, Turquía
Emperador de Trebisonda
1460 – 15 de agosto de 1461 ← Alexios V Megas Komnenos (en) – Supresión do cargo →
Actividade
Ocupación	monarca
Carreira militar
Conflito	Siege of Trebizond in 1461 (en)
Enaltecemento
santo
Familia
Familia	Dinastía Ducas-Comneno
Cónxuxe	Maria da Gótia (1429 (Gregoriano)–) Helena Cantacuzena, emperatriz de Trebisonda
Fillos	Anna Megale Komnenes  () Maria da Gótia George Megas Komnenos  () Maria da Gótia Manuel Comnenos  () Maria da Gótia Basileios Comnenos  () Maria da Gótia N. Megale Komnene, Princess consort of Guria  () Helena Cantacuzena, emperatriz de Trebisonda
Pais	Aleixo IV de Trebisonda   e Teodora Cantacuzena
Irmáns	Maria de Trebizonda Alexandre de Trebizonda Xoán IV de Trebisonda Despina Khatun Eudokia Komnene, Princess of Trebizond
Descrito pola fonte	Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Traxectoria

Foi o terceiro fillo do emperador Aleixo IV de Trebisonda e Teodora Cantacucena. En 1458 co apoio dos Kabazites apartou ao lexítimo herdeiro Aleixo V e converteuse en emperador nun momento crítico para o Imperio, cando a súa propia existencia estaba ameazada pola dominación otomá en Asia Menor. O 15 de agosto de 1461 viuse obrigado a entregar Trebisonda ao sultán Mehmed II e o 1 de novembro de 1463, foi executado en Constantinopla.

Déspota de Trebisonda

David desempeñara un papel importante durante todo o reinado do seu irmán máis vello e predecesor Xoán IV. El recibira o título cortesán de despotes, que en Trebisonda designaba ao herdeiro ao trono. David participara co seu irmán nos estragos contra os xenoveses, e tamén cumpriu diversas tarefas diplomáticas. En 1458 ratificou os tratados do seu irmán co sultán otomán Mehmed II en Adrianópole, e despois o mesmo ano levou á súa sobriña Teodora co seu marido, Uzun Hassan dos Ak Koyunlu.

Emperador de Trebisonda

David ascendeu ao trono á morte do seu irmán, nalgún momento antes do 22 de abril de 1459. Aínda que Xoán IV deixara un fillo pequeno chamado Aleixo, a precaria situación do imperio de Trebisonda ditou que a coroa debía pasar a un home con experiencia e David, xa recoñecido como despotes, era a elección natural. A ascensión de David procedeu sen oposición.

David casou con María de Gotia, a filla do gobernante semi-independente de Teodoro (Mangup) en Crimea, unha zona que estivera baixo o control de Trebisonda. Despois da morte de María (nalgún momento antes de 1447),  casou con Helena Cantacucena, unha bisneta do emperador Xoán VI Cantacuceno. Coa conquista de Constantinopla polos turcos otománs en 1453 e a debilidade de Gotia (eclipsado polas colonias de xenoveses e os restos da Horda de Ouro), estas alianzas matrimoniais foron de pouco apoio para Trebisonda despois da ascensión de David en 1459.

As conexións establecidas cos príncipes de Xeorxia e Uzun Hassan dos Ak Koyunlu foron un pouco máis viábeis, e David parece contar co seu apoio. Con isto en mente, tratou de atraer a atención do duque de Borgoña, Filipe o Bo coa esperanza de promover unha cruzada anti-otomá. Os esforzos de David foron apoiados por unha apelación polo Papa Pío II, quen tamén enviou emisarios aos borgoñóns, así como aos príncipes cristiáns no Oriente nun intento de crear unha liga cristiá. Os gobernantes musulmáns de Sinope e Karaman parecen ser recrutados como aliados de David ou Uzun Hassan.

Co apoio de occidente contra os otománs aínda moi afastada, David prematuramente pediu ao sultán por unha remisión dos tributos pagos polo seu predecesor, e aínda peor, solicitou a intercesión de Uzun Hassan. Os enviados deste último insultaron a sensibilidade de Mehmed II coas súas propias demandas, e precipitaron o seu ataque no verán de 1461. O sultán enviou unha gran frota desde o estreito, e persoalmente dirixiu as súas forzas de terra a través de Anatolia, causando alarma a todos os seus veciños do leste, que non estaban seguros sobre o obxectivo inmediato desta expedición, a cal se mantivo en segredo.

Despois de finxir estar listo para negociar con algúns dos seus veciños, Mehmed II cercou Sinope e obtivo a súa rendición, enviando a súa frota a Trebisonda. Mentres tanto dirixiu o exército de terra contra Uzun Hassan, quen intimidado fixo unha alianza con el. Isto privou a David do seu aliado máis eficaz, e Mehmed II dirixiuse contra Trebisonda. A súa frota xa chegara alí, derrotaron ao exército de David, e saquearon os suburbios, cercando a cidade por máis dun mes. O comandante otomán Mahmud Pasha abrira negociacións con David mesmo antes da chegada do seu señor, e o tesoureiro de David, Xurxo Amirutzes, aconsellou ao emperador renderse con condicións. A pesar que Mehmed II estaba descontento coas negociacións, permitiu continualas. Persuadiron a David a renderse inmediatamente, mantendo a súa familia, a súa liñaxe, e riquezas, e prometéuselle un retiro beneficioso en Tracia.

Exilio

A rendición de David a fins de agosto ou principios de setembro marcaron o final do Imperio de Trebisonda e da tradición imperial bizantina. O deposto emperador, a súa familia, e os cortesáns foron enviados a Constantinopla. A poboación foi dividida en grupos, algúns deles asignados ao servizo do sultán e os seus oficiais, outros foron engadidos á poboación de Constantinopla, e ao resto permitíuselles habitar nos arredores da mesma Trebisonda. Algúns mozos da localidade foron alistados no corpo de xanízaros, mentres que un almirante otomán quedou para gornecer a cidade.

David estableceuse en Adrianópole, xunto coa súa familia, e recibiu os beneficios das propiedades no val do río Struma, que incluía un ingreso anual de ao redor de 300.000 pezas de prata. As estreitas relacións familiares e os continuos intercambios entre David e Uzun Hassan foron delatados ao sultán por Xurxo Amirutzes (que incluía un ambicioso plan para enviar a un dos fillos de David ou Aleixo a crecer na corte de Uzun Hassan en aparente oposición a Mehmed), proporcionando unha escusa para encarcerar a David e os seus fillos en marzo de 1463.

Morte

O 1 de novembro de 1463 foi executado en Constantinopla, xunto co seu sobriño (fillo de Xoán IV) e tres dos seus fillos. Só un fillo, Xurxo, foi salvado debido á súa curta idade, e converteuse en musulmán, antes de escapar a Xeorxia.

Outros membros da familia tiveron mellor sorte. María Gattilusio, a viúva de Alexandre o irmán máis vello de David, uniuse ao harén do sultán, do mesmo xeito que Ana a filla de David (a pesar de que despois foi cedida ao xeneral Zagan Pasha). Aleixo o fillo de María tamén se salvou, converténdose nun dos paxes do sultán. Con todo, a viúva emperatriz Helena Cantacuzena foi multada pesadamente polo sultán por enterrar ao seu marido e os seus fillos e pasou o resto da súa vida na pobreza.

Unha das fillas de David sobreviviu como a esposa dun Gurieli gobernante da familia Dadiani. Días despois o Gurieli clamaba ser descendente de David e de ducias de emperadores que foron os seus antepasados.

Matrimonios

David aparentemente non tivo fillos coa súa primeira esposa María de Gotia.

Coa súa segunda esposa, Helena Cantacuzena,  tivo a:

• Basilio, decapitado en 1463.
• Manuel, decapitado en 1463.
• un ou cinco outros fillos, decapitado/s en 1463.
• Xurxo , (1460-despois de 1463).
• Ana (1447-despois de 1463), quen casou con Zagan Pasha e despois con Sinan.
• Unha filla descoñecida, quen casou con Mamia Gurieli.

Devanceiros

Devanceiros de David de Trebisonda

16. Basilio de Trebisonda

8. Aleixo III de Trebisonda

17. Irene de Trebisonda

4. Manuel III de Trebisonda

18. Nicéforo Cantacuceno

9. Teodora Cantacucena

2. Aleixo IV de Trebisonda

20. Xurxo V de Xeorxia

10. David IX de Xeorxia

5. Gulkhan-Eudoxia de Xeorxia

22. Q’varq’vare II Jaq’eli, Príncipe de Samtskhe-Saatabago

11. Sindukhtar de Samtskhe-Saatabago

1. David de Trebisonda

6. Teodoro Paleólogo Cantacuceno

3. Teodora Cantacucena

Véxase tamén

Bibliografía

• The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.
• W. Miller, Trebizond: The Last Greek Empire of the Byzantine Era, Chicago, 1926.
• Giorgio Sfranze, Paleologo Grandezza e caduta dei Bisanzio, Palermo, Sallerio, 2008, ISBN 88-389-2226-8
• Ducas, Historia turco-bizantina 1341-1462, a cura dei Michele Puglia, 2008, il Cerchio, Rimini, ISBN 88-8474-164-5