Antependium

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Palio.

O antependium (traducíbel en galego como antipendio), do latín ante, "diante", e pendere, "colgar"), tamén chamado fronte ou frontal de altar, é unha estrutura decorativa das igrexas cristiás.

Antependium da Catedral de Anveres.

É un paramento que serve para cubrir e decorar a parte inferior dos altares pola súa fronte e os seus lados, entre a mesa do altar e o solo, tendo en conta que nesa parte adoitaban custodiarse as reliquias.

Historia

Frontal de altar español do século XIII, con escenas da vida de San Martiño e un Pantocrátor.

Con antecedentes nos sarcófagos esculpidos, utilizáronse nas igrexas paleocristiás desde o século IV, e a súa evolución posterior orixinou os retablos da Baixa Idade Media.

Ao principio eran cortinaxes de ricos tecidos (tapices ou estofas), pero de contado (no mesmo século IV) comezaron a empregarse algúns de metais preciosos, facéndose cada vez máis frecuentes na arte bizantina e en Italia.

Desde o século X a século XIII prevaleceron os de prata e cobre esmaltado, segundo consta en documentos de doazóns e polos restos que chegaron até nós e a imitación súa, os de madeira pintada ou en relevo, que especialmente se produciron no Románico catalán.

Nos séculos da arte Gótico usáronse con preferencia os de pezas de seda, bordadas con figuras ou escenas bíblicas.

E xa na arte da Idade Moderna, desde o século XVII, adáptanse á fronte do altar uns bastidores con teas de seda, o con lenzos pintados, que se cambian segundo a cor litúrxica da festa, sen que falten ás veces os de prata repuxada.

Outros usos

O antipendio tamén se pode usar para describir a parte frontal do propio altar, especialmente se está elaborado ou dourado. A famosa Pala d'Oro da basílica de San Marcos en Venecia orixinouse como antipendio, aínda que agora se usa como retablo.

Véxase tamén

Bibliografía

• Cross, F. L., ed. (1957): The Oxford Dictionary of the Christian Church. Londres: Oxford University Press; p. 530.

Ligazóns externas

• Frontal de altar de La Seu d'Urgell o de los Apóstoles Arquivado 29 de xullo de 2022 en Wayback Machine. (en castelán).
• Altar Frontal na Catholic Encyclopedia (en inglés).