An Cromán

sráidbhaile i gContae Chiarraí

Is sráidbhaile é An Cromán[1] atá suite i gContae Chiarraí, Éire.[2] Tá sé 9 km siar ó bhaile Chill Orglan agus 9 km ó shráidbhaile an Ghleanna Beithe agus tú ag taisteal siar ó dheas.

Bosca Geografaíocht PholaitiúilAn Cromán

Cuir in eagar ar Wikidata

Suíomh
Map
 52° 06′ 23″ N, 9° 53′ 50″ O / 52.10635°N,9.89714°W / 52.10635; -9.89714
Stát ceannasachÉire
Cúige ÉireannachCúige Mumhan Cuir in eagar ar Wikidata
Logainm.ie1165917

Tá an Cromán suite i lár Chiarraí le radharcanna ar leithinis an Daingin ó thuaidh agus leithinis Uíbh Ráthaigh san iarthar. Tá an Cromán ar cheann den bheagán áiteanna i gCiarraí ina bhfuil radharc 360 céim ar Chnoc Bhreandáin, ar Shléibhte Shliabh Mis agus ar na Cruacha Dubha, ina bhfuil an sliabh is airde in Éirinn, Corrán Tuathail.

Is sráidbhaile iascaireachta bradán traidisiúnta é An Cromán. Mar sin féin, ó lár an 20ú haois, tá an sráidbhaile faoi bhláth mar lárionad an dobharshaothraithe. Tá na leapacha diúilicín nádúrtha is mó in Éirinn lonnaithe i gCuan Chaisleán na Mainge.[3] Tá na leapacha seo gar go maith do chabhlach dreidirí diúilicín an Chromáin. Le fiche bliain anuas, tá an Cromán ag fás mar bhunáit le haghaidh oisrí a shaothrú. 

Tá an bhialann Jack's Coastguard Restaurant, a bhfuil gradaim bainte amach aici, lonnaithe in iarstáisiún garda cósta an Chromáin a bhreathnaíonn amach ar Chuan Chaisleán na Mainge. Tógadh an foirgneamh ina bhfuil an beár agus an bhialann reatha i 1866 agus rinneadh teach tábhairne de i 1961.

Peil Ghaelach

cuir in eagar

Tá club CLG ag an gCromán ar a dtugtar Réalt na Mara (ainm atá roinnte ag Eaglais agus bunscoil an tsráidbhaile). Idir 2006 agus 2014 bhuaigh beirt imreoirí ChLG an Chromáin, Donnchadh Walsh agus Seán O'Sullivan, boinn Uile-Éireann sinsearach le foireann chontae Chiarraí. Tá foireann peile na mban ag an gCromán freisin.

Rámhaíocht

cuir in eagar

Tá club rámhaíochta ag an gCromán, atá ag feidhmiú ó 1956, atá mar chuid de Chumann Rámhaíochta Cósta Chiarraí agus de Chónaidhm Rámhaíochta Cósta na hÉireann. Ceann de na rásaí is coitianta a bhfuil tóir orthu sa chlub is ea rás na mbád traidisiúnta saighne[4] ina bhfuil criúnna de 12 maidí rámha (beirt fhear ar maidí rámha) agus liagóir á dtreorú. Iascaireacht a bhí i stair an bháid saighne, go sonrach le haghaidh ronnach, agus d’úsáid iascairí líontáin saighneoireachta.[5]

Baineann rásaíocht na mbád saighne le Ciarraí Theas go traidisiúnta agus bíonn criú an Chromáin san iomaíocht go traidisiúnta i gcoinne iad siúd ó Chathair Saidhbhín, na Cealla, Dairbhre, An Caladh, Baile an Sceilg, Cathair Dónall, An Teampall Nua, agus an tSnaidhm, i measc eile.

Gach bliain, i rith an tsamhraidh, óstálann An Cromán a gheallta bád bliantúil a chuimsíonn rásaí do gach aois ó dhaoine faoi-12 suas go dtí an comórtas do dhaoine fásta.

  • John McCarthy: ríomheolaí Meiriceánach agus eolaí cognaíoch. Ba as an gCromán a athair.[6] Bhí John McCarthy ar dhuine de bhunaitheoirí disciplín na hintleachta saorga .
  • Donnchadh Walsh: bhuaigh trí bhonn Uile-Éireann le foireann sinsear peile Chiarraí. D’imir sé peil idirchontae ó 2003 go dtí 2018.
  • Sean O’Sullivan: ceithre bhonn Uile-Éireann buaite le foireann sinsear peile Chiarraí. D’imir sé peil idirchontae ó 2002 go dtí 2012.
  1. An Cromán/Cromane | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.
  2. An Cromán - Cromane”. Irish Placenames Database. Dáta rochtana: 16 Márta 2019.
  3. Welcome to Cromane”. Go Kerry. Dáta rochtana: 3 Nollaig 2019.
  4. Rowing back the years”.
  5. [Martin Galvin making a seine boat, Dún Géagáin, Ballinskelligs, Co. Kerry.]” (1947).
  6. Leading academic who coined the term 'artificial intelligence'”.