Soldatekeizers

De soldatekeizers is de beneaming dy't jûn wurdt oan de rige keizers dy't elkoar snel opfolgen yn it tiidrek fan de Romeinske krisis fan de 3e iuw en dy't foar it meastepart troch harren opstannige legioenen ta keizer útroppen waarden. De keizers wiene oars as de keizers út de foarige iuwen, sy kamen út de provinsjes en hiene dêrtroch in oare eftergrûn as harren foargongers.

Dy keizers hiene muoite om't de grinzen fan it Imperium Romanum te ferdigenjen. It ryk wie feroare, stabiliteit hie plak makke foar ûnwissens en ûnrêst. De druk op de grinzen wie tanommen en ynterne problemen soargen dêrfoar dat sy amper yn Rome ferbleaun ûnder harren - meastal koarte - bewâld. Faak stoaren dy keizers yn it harnas, hoewol't sy de macht ek faak wer kwyt rekken oan oare foaroanmannen dy't fan betinking wienen dat sy it ryk better ferdigenje koenen as de destiidske soldatekeizer.

Oan it tiidrek fan de soldatekeizers soe pas in ein komme troch keizer Aurelianus dy't de macht fan it ryk werstelle koe.

Iere soldatekeizers

Maksiminus Thraks |235–238, earste soldatekeizer, troch syn eigen troepen fermoarde
Magnus 235, tsjinkeizer, ombrocht
Kwartinus net bekend-235, tsjinkeizer fermoarde
Gordianus I, 238 regearet mar 20 dagen lang, pleecht selsmoard
Gordianus II, 238 regearet mar 20 dagen lang, komt te ferstjerren nei in ûngelok
Pupienus, 238 regearet mei Balbinus, troch de preatorjanen fermoarde
Balbinus, |238, regearet mei Pupienus, troch de preatorjanen fermoarde
Gordianus III 238–244, komt oan syn ein tidens in fjildtocht tsjin de Perzen, de omstannigens binne net dúdlik
Sabinianus 240 tsjinkeizer yn Afrika, nei alle gedachten ombrocht
Filippus Arabs 244–249 komt te ferstjerren nei in ûngelok
Filippus Caesar 247–249 soan en meikeizer fan Filippus Arabs, fermoarde
Iotapianus 248 tsjinkeizer yn it easten, troch syn eigen troepen deade
Pakatianus 249 tsjinkeizer oan de Donau, troch syn eigen troepen fermoarde
Silbannakus onduidelijk tegenkeizer in Germanië, door Decius belegerd
Sponsianus net echt bekende tsjinkeizer, inkel bekend troch muntfynsten
Desius 249–251 sneuvelt yn de striid tsjin de Goaten
Priskus 249–252 tsjinkeizer yn it easten, broer fan Filippus Arabs
Licinianus 250 troch de senaat stipe tsjinkeizer
Herennius Etruskus 251 soan en meikeizer fan Desius, komt om nei in ûngelok
Hostilianus 251 soan fan Desius, meikeizer fan Trebonianus Gallus; ferstjert oan de pokken
Trebonianus Gallus 251–253 troch syn eigen troepen fermoarde
Folusianus 251–253 soan en meikeizer fan Trebonianus Gallus, komt om nei in ûngelok
Aemilianus 253 troch syn eigen troepen fermoarde
Falerianus 253–260 wurdt troch Sassaniden finzennommen en fermoarde
Uranius Antoninus 253/254 tsjinkeizer yn Syrje
Mereades net echt bekende tsjinkeizer yn it easten, ombrocht
Gallienus soan fan Falerianus; troch offisieren fermoarde
Saloninus 260 soan fan Gallienus; fermoarde troch Postumus
Ingenuus net bekend-260 tsjinkeizer yn Pannoanje, deadsoarsaak is net bekend
Regalianus 260 tsjinkeizer oan de Donau, troch syn eigen troepen fermoarde
Makrianus Minor 260/261 tsjinkeizer yn it easten, komt om nei in ûngelok
Kwietus 260/261 tsjinkeizer yn it easten, troch de befolking deade
Ballista 261 stiper fan de Macriani, troch Odaenathus fermoarde
Piso 261 tsjinkeizer, troch de troepen fan Falens Tessalonikus deade
Falens Tessalonikus 261 tsjinkeizer yn Grikelân, troch syn eigen troepen deade
Memor ûnbekend 261/262 stiper fan de Macriani, ombrocht
Mussius Aemilianus 261/262 stiper fan de Macriani, ombrocht
Aureolus, net bekend 268 tsjinkeizer yn Milaan, troch de praetorjanen deade
Selsus net bekend, ûndúdlike tsjinkeizer yn Afrika, mooglik fiktyf
Trebellianus net bekende ûndúdlike tsjinkeizer yn Lyts-Aazje, mooglik fiktyf

Keizers fan it Imperium Galliarum

Postumus 260–269 troch syn eigen troepen fermoarde
Laelianus Ulpius Cornelius Laelianus 269 tsjinkeizer, troch syn eigen troepen fermoarde
Marius 269 troch syn eigen soldaten fermoarde
Fiktorinus 269–271 ferlear Spanje, troch in offisier fermoarde
Domitianus net bekend 271 is mar inkele dagen tsjinkeizer
Tetrikus I 271–274 troch Aurelianus belegere en ôfset
Tetrikus II 273–274 meikeizer fan syn heit Tetrikus I

Lette soldatekeizers

Klaudius Gotikus 268–270 ferslaag de Goaten, stjert oan de pest
Sensorinus net bekend 269/270 tsjinkeizer, mooglik fiktyf
Kwintillus 270 pleegt nei 77 dagen selsmoard
Aurelianus 270–275 herstelt de ienheid fan it ryk (Restitutor Orbis), fermoarde
Fabalathus 270–272 tsjinkeizer yn it easten, soan fan Zenobia
Felisissimus net bekend 271 tsjinkeizer yn Rome, sneuvelt yn de striid
Septimius net bekend 271 tsjinkeizer yn Dalmaasje, troch syn eigen troepen fermoarde
Urbanus net bekend 271/272 tsjinkeizer, troch de troepen fan Aurelianus deade
Firmus net bekend 272 stiper fan Zenobia, ombrocht
Florianus 276 broer fan Tacitus, troch syn eigen troepen fermoarde
Probus 276–282 troch syn eigen soldaten fermoarde
Saturninus 280 tsjinkeizer yn Egypte, troch syn eigen troepen fermoarde
Bonosus net bekend 281 tsjinkeizer oan de Rijn, pleegt selfmoard
Prokulus net bekend 281 tsjinkeizer yn Galje, ombrocht
Karus 282/283 op fjildtocht yn Perzje troch de bliksem troffen
Karinus 283–285 troch in offisier fermoarde
Numerianus 283/284 meikeizer, troch de praefecti praetorio fermoarde