هاینریش بروگش

سفیر پروس در ایران

هاینریش کارل بروگش (به انگلیسی: Heinrich Karl Brugsch) سفیر پروس در ایران همزمان با قحطی و شورش نان در تهران بود.

خاطره دربارهٔ قحطی نان در تهران

«از روز ۲۵ فوریه (سال ۱۸۶۱م) سرمای تهران شدت یافت و برف شدیدی شب و روز باریدن گرفت به طوریکه خیابان‌ها وکوچه‌ها غیرقابل عبور شد. قیمت نان مرتب درحال افزایش بود و وضع سرسام‌آور و غیرقابل تحملی پیدا کرده بود. یک من نان که سابقاً پنج شاهی قیمت داشت، اکنون قیمتش به یک قران(۲۰شاهی) بالا رفته و بدتر از همه نان خیلی کم است. نانواها آرد کمی را پخت می‌کنندو نان خود را فقط به مشتریان قدیمی و آشنایان می‌فروشند و طبقات عادی با همین قیمت هم نان به دستشان نمی‌رسد. جلو دکانهای نانوایی ازدحام و شلوغی عجیبی است. مردم سخت عصبانی و ناراحت هستند و به نانواهایی که نان را فقط به دوستان و آشنایان خود می‌دهند، حمله می‌کنند. در بازار چند دکان نانوایی به همین علت مورد هجوم مردم واقع شد و زنان آن‌ها را غارت کردند به گونه‌ای که فراشان حکومتی ناچار شدند حفاظت از دکان‌های نانوایی را به عهده بگیرند. بچه‌ها در کوچه و بازار آهنگ‌ها و ترانه‌هایی در اعتراض به کمبود نان و انتقاد از مأموران دولتی می‌خوانند کمبود و مضیقه نان با وجود اقداماتی که برای رفع آن می‌شود افزایش می‌یابد و در آخر فوریه این کمبود به اوج خود رسید… قیمت گندم و جو چنان بالا رفته است که در مقابل هر من گندم و یاجو دو قران مطالبه می‌کنند برنج هم به همین نحو بالا رفته و یک من برنج به قیمت سه قران به فروش می‌رسد. مردم گرسنه با رنگهای پریده ضعیف و ناتوان در کوچه و خیابان به دنبال نان می‌دوند. از عابران تقاضای کمک و یک لقمه نان می‌کنند. غالباً این مردم گرسنه از فرط ضعف و ناتوانی بر زمین غلطیده و بیهوش می‌شوندو عده‌ای در کنار همین کوچه‌ها جان می‌دهند. مناظر دل‌خراشی از این قبیل را که در تهران دیده‌ام هرگز نمی‌توانم فراموش کنم.»