ویرانشهر
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (مارس ۲۰۲۲) |
 |
| ادبیات گمانه‌زن |
|---|
 درگاه Portal |
ویرانشهر (به انگلیسی: Dystopia) یا پاد-آرمان‌شهر یک جامعه یا سکونت‌گاه خیالی در داستان‌های علمی–تخیلی است که در آن، ویژگی‌های منفی، برتری و چیرگی کامل دارند و زندگی در آن دلخواهِ هیچ انسانی نیست. این جوامع معمولاً زمانی از یک جامعه را نشان می‌دهند که به نابودی و هرج‌ومرج رسیده‌است. این جوامع در زمان‌هایی بد و شوم ترسیم می‌شوند. با این تعریف، یک «جامعهٔ پاد-آرمانی» نقطهٔ مقابل و وارونهٔ یک جامعهٔ آرمانی (آرمان‌شهر) است. آرمان‌شهرها جوامعی خیالی هستند که در آن‌ها همه‌چیز مثبت و ایدئال است. ترسیم یک جامعهٔ پادآرمان و بدزمانه توسط نویسندگان آینده‌گرا معمولاً به‌منظور هشدار به مردم در مورد ادامه یا افزایش چیرگی برخی معضلات اجتماعی صورت می‌گیرد.
واژه‌گزینی
[ویرایش]معادل‌های متفاوتی برای واژهٔ «dystopian» در فارسی پیشنهاد شده‌اند؛ ویرانشهر (مصوب فرهنگستان زبان)،[۱][۲] پادآرمانشهر[نیازمند منبع]، تباه شهری[نیازمند منبع]، مدینهٔ فاسده (در برابر مدینهٔ فاضله)، مدینهٔ ضاله[نیازمند منبع]، دُش‌شهر (گرته‌برداری از Dystopia در انگلیسی)[نیازمند منبع]، پسارستاخیز
مضمون‌ها
[ویرایش]برخی از موضوعات ویران‌شهری محبوب در داستان‌ها عبارت‌اند از:
- جامعه‌ای که در آن هیچ آزادی‌ای دیگر وجود ندارد (حتی آزادی‌های کوچک شخصی) و حکومتی تمامیت‌خواه بر همه‌چیز انسان‌ها حکم می‌راند.
- جامعه‌ای که توسط رایانه‌ها و ربات‌ها اداره و کنترل می‌شود.
- داستان‌هایی دربارهٔ سرنگونی امپراتوری‌های جهان در آینده.
- جامعه‌ای که در آن همه‌چیز و همه‌کس همانند و یکسان است و در آن ابراز احساسات و نمایاندن جنبه‌های فرهنگی ممنوع است.
- جامعه‌ای که در آن انسان‌ها تنها نقش خوراک برای موجودات دیگر را دارند یا اینکه انسان‌ها را برای برداشت اندام و احشاء آن‌ها پرورش می‌دهند.
- جهانی که در آن در پی جنگ هسته‌ای، بیماری یا فاجعه‌ای دیگر نسل بشر تقریباً برافتاده است.
آثار معروف ویران‌شهری
[ویرایش]کتاب
[ویرایش]- ماشین از کار می‌ایستد (۱۹۰۹) نوشتهٔ ای ام فورستر
- ما (۱۹۲۴) نوشتهٔ یوگنی زامیاتین
- دنیای قشنگ نو (۱۹۳۲) نوشتهٔ آلدوس هاکسلی
- مزرعهٔ حیوانات (۱۹۴۵) نوشتهٔ جورج اورول
- ۱۹۸۴ (۱۹۴۹) نوشتهٔ جورج اورول
- ۴۵۱ درجه فارنهایت (۱۹۵۳) نوشتهٔ ری بردبری
- میرا (۱۹۶۷) نوشتهٔ کریستوفر فرانک
- سه‌پایه‌ها (۱۹۶۷) نوشتهٔ جان کریستوفر؛ در ابتدا سه‌گانه‌ای مشهور با عنوان‌های کوه‌های سفید، شهر طلا و سرب و برکهٔ آتش و ۲۰ سال بعد از آن کتاب چهارم یا آغاز ماجرا با عنوان وقتی سه‌پایه‌ها به زمین آمدند
- این هنگامه بی‌عیب (۱۹۷۰) نوشتهٔ آیرا لوین (در سال ۱۳۶۳ در ایران با ترجمه جمشید نرسی بنام یونی‌کامپ چاپ شده‌است[۳])
- تصادف (۱۹۷۳) نوشتهٔ جیمز گراهام بالارد
- وی مثل وندتا (۱۹۸۲ – ۱۹۸۹) نوشتهٔ آلن مور و [[دیوید لوید (کمیک)|دیوید لوید]]
- سرگذشت ندیمه (۱۹۸۵) نوشتهٔ مارگارت اتوود
- اطلس ابر (۲۰۰۴) نوشتهٔ دیوید میچل (بخش شهادتنامه سانمی-۴۵۱)
- سه‌گانه بازی‌های گرسنگی شامل جلد اول: بازی‌های گرسنگی (۲۰۰۸)، جلد دوم: اشتعال (۲۰۰۹)، جلد سوم: زاغ مقلد یا ماکینگ‌جِی (۲۰۱۰) نوشتهٔ سوزان کالینز
- میان ستاره‌ای نوشته کریستوفر نولان ۲۰۱۴
- شهر گاتهام در مجموعه کتاب‌های کمیک دی‌سی
- سندروم ژولیت نوشته ضحی کاظمی[نیازمند منبع]
فیلم
[ویرایش]- آلفاویل (۱۹۶۵) به کارگردانی ژان لوک گدار
- فارنهایت ۴۵۱ (۱۹۶۶) به کارگردانی فرانسوا تروفو
- پرتقال کوکی (۱۹۷۱) به کارگردانی استنلی کوبریک
- بلید رانر (۱۹۸۲) به کارگردانی ریدلی اسکات
- وی مثل وندتا (۲۰۰۵) به کارگردانی جیمز مک‌تیگو
- جاده (۲۰۰۹) به کارگردانی جان هیلکات
- سر وقت (۲۰۱۱) به کارگردانی اندرو نیکول
- سریال آینهٔ سیاه (۲۰۱۱–اکنون) به کارگردانی چارلی بروکر
- اطلس ابر (۲۰۱۲) به کارگردانی تام تیکور و واچوفسکی‌ها
- میان‌ستاره‌ای (۲۰۱۴) به کارگردانی کریستوفر نولان
- مد مکس: جادهٔ خشم (۲۰۱۵) به کارگردانی جرج میلر
- خرچنگ (۲۰۱۵) به کارگردانی یورگوس لانتیموس
- سریال سرگذشت ندیمه (۲۰۱۷–اکنون) به کارگردانی بروس میلر
- فارنهایت ۴۵۱ (۲۰۱۸) به کارگردانی رامین بحرانی
- بازی‌های عطش به کارگردانی فرانسیس لارنس
- دایورجنت
- دونده مارپیچ
موسیقی
[ویرایش]بازی رایانه‌ای
[ویرایش]- bioshock series[۴]
- The Last of us
- مدارک لطفاً از لوکاس پوپ[۵]
- horizon zero down
- سایبرپانک ۲۰۷۷
- Disco Elysium
پانویس
[ویرایش]- ↑ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- ↑ حیدریان شهری، احمدرضا؛ صدیقی، کلثوم (پاییز و زمستان ۱۳۹۰). «نشانه‌هایی از ویرانشهر در شعر خلیل حاوی». پژوهشنامهٔ نقد ادب عربی. علمی-پژوهشی. دانشگاه شهید بهشتی (۲): صص ۸۸–۱۱۴.
- ↑ https://esam.ir/item/19186995/یونی-کامپ-ایرا-لوین-چاپ-1363
- ↑
{{cite journal}}: Empty citation (help) - ↑ en.wikipedia.org/wiki/Papers,_Please
منابع
[ویرایش]- ویکی‌پدیای هلندی.
