دم‌چلچله‌ای جهان قدیم

External identifiers for Papilio (Papilio) machaon
دانشنامه زندگی	130891
ITIS	۷۷۷۶۹۶
مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری	76193
	Also found in: Wikispecies

دم‌چلچله‌ای جهان قدیم
وضعیت حفاظت
	; کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	بندپایان
رده:	حشرهها
راسته:	پروانه‌سانان
تیره:	پروانه‌های دم‌چلچله‌ای
سرده:	فرانه‌ها
گونه:	P. machaon
نام دوبخشی
	Papilio machaon; لینه، ۱۷۵۸
مترادف
فهرست
	Papilio machaon var. marginalis Robbe, ۱۸۹۱; Papilio machaon ab. nigrofasciata Rothke, ۱۸۹۵; Papilio machaon ab. niger Heyne, [۱۸۹۵]; Papilio machaon var. aurantiaca Speyer, ۱۸۵۸; Papilio machaon var. asiatica Ménétriés, ۱۸۵۵; Papilio hippocrates C. & R. Felder, ۱۸۶۴; Papilio machaon var. micado Pagenstecher, ۱۸۷۵; Papilio bairdii Edwards, ۱۸۶۶; Papilio asterius var. utahensis Strecker, ۱۸۷۸; Papilio hollandii Edwards, ۱۸۹۲; Papilio aliaska Scudder, ۱۸۶۹; Papilio machaon joannisi Verity, [۱۹۰۷]; Papilio machaon petersii Clark, ۱۹۳۲; Papilio hippocrates var. oregonia Edwards, ۱۸۷۶; Papilio ladakensis Moore, ۱۸۸۴; Papilio sikkimensis Moore, ۱۸۸۴; Papilio machaon var. centralis Staudinger, ۱۸۸۶; Papilio brucei Edwards, ۱۸۹۳; Papilio brucei Edwards, ۱۸۹۵; Papilio machaon dodi McDunnough, ۱۹۳۹; Papilio machaon var. montanus Alphéraky, ۱۸۹۷; Papilio machaon alpherakyi Bang-Haas, ۱۹۳۳; Papilio machaon minschani Bang-Haas; Papilio machaon chinensomandschuriensis Eller, ۱۹۳۹; Papilio machaon hieromax Hemming, ۱۹۳۴; Papilio machaon mauretanica Verity, ۱۹۰۵; Papilio machaon var. mauretanica Blachier, ۱۹۰۸; Papilio machaon var. mauretanica Holl, ۱۹۱۰; Papilio machaon var. asiatica ab. caerulescens Holl, ۱۹۱۰; Papilio machaon var. asiatica ab. djezïrensis Holl, ۱۹۱۰; Papilio sphyrus Hübner, [۱۸۲۳]; Papilio machaon machaon maxima Verity, ۱۹۱۱; Papilio machaon maxima gen.aest. angulata Verity, ۱۹۱۱; Papilio machaon f. chrysostoma Chnéour, ۱۹۳۴; Papilio machaon f. archias Fruhstorfer, ۱۹۰۷; Papilio machaon chishimana Matsumura, ۱۹۲۸; Papilio machaon sylvia Esaki, ۱۹۳۰; Papilio machaon venchuanus Moonen; Papilio machaon schantungensis Eller, ۱۹۳۶;

دم‌چلچله‌ای جهان قدیم یا پاپیلیو ماکائون (نام علمی: Papilio machaon) یک پروانه از تیرهٔ پروانه‌های دم‌چلچله‌ای است. این پروانه که در سردهٔ فَرانه‌ها قرار دارد از گونه پروانه‌هایی است که در سال ۱۷۵۸ میلادی توصیف علمی شدند. قلمرو دیرین‌شمالگانی همانند اروپا و آسیا زیستگاه این گونه است. البته این گونه در آمریکای شمالی نیز دیده شده‌است. این گونه بر خلاف نامش در بر جدید (قاره آمریکا) نیز دیده شده و زیستگاه آن به بر قدیم محدود نمی‌شود.

زیستگاه و پراکندگی

زیستگاه این پروانه در حال حاضر در سراسر قلمرو دیرین‌شمالگانی، اعم از روسیه تا چین و ژاپن، (شامل هیمالیا و تایوان) و در سراسر به آلاسکا، کانادا و ایالات متحده است.

در آسیا، عربستان سعودی، عمان، در ارتفاعات کوهستانی یمن، لبنان، ایران و اسرائیل. در آسیای جنوبی، پاکستان و کشمیر، شمال هند (سیکیم، تا آسام، و آروناچال پرادش)، نپال، بوتان و شمال میانمار.^[۱]

اروپا نیز شامل زیستگاه‌های این پروانه می‌شود.^[۲] دم‌چلچله‌ای بر قدیم بزرگترین پروانه بریتانیا است. تنها پروانهٔ نادر شهریار (Danaus plexippus) کمی از آن بزرگتر است.

این گونه در سراسر اوراسیا گسترده است.^[۱] در کره جنوبی، اتریش و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق این پروانه در سیاهه قرمز گونه‌های در معرض خطر تحت عنوان «آسیب‌پذیر» فهرست شده‌است.^[۱]

در برخی از کشورها، این پروانه و زیرگونه‌هایش تحت حفاظت قرار گرفته‌است. ازجمله گونهٔ Papilio machaon machaon در شش استان اتریش، جمهوری چک، اسلواکی، مجارستان، رومانی، و مولداوی در معرض محافظت قانونی قرار دارد. این گونه در بریتانیا و زیرگونه‌ای دیگر هم در هند محافظت می‌شود.^[۱]