پرش به محتوا

درگاه:اروپا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

درآمد

اروپا یکی از چند قاره در جهان است. از دید گیتاشناختی، این قاره بخشی از دو ابرقاره به نام‌ها اوراسیا و آفرو-اوراسیا است. این قاره را گاه «قارۀ کهن» نامیده‌اند (به‌طبعیت از «بر جدید».

اروپا، به‌ویژه تمدن یونانی‌رومی، مهد تمدن دنیای باختر به‌شمار می‌رود. وانگهی اروپا خاستگاه بسیاری از دگرگونی‌های سترگ تاریخ است، ازجمله رنسانس، کاوش‌های بزرگ، عصر روشنگری، انقلاب صنعتی و جنگ‌های جهانی یکم و دوم.

قارۀ اروپا سرشار از کشورهایی است که هرکدام فرهنگ ویژۀ خویش را دارد. این قاره:

  • ۱۰٬۳۹۲٬۸۵۵ کیلومتر مربع مساحت دارد؛
  • پیرامون ۸۰۰ میلیون نفر را سکونت داده‌است (نزدیک‌به ۱۱٪ از مردم جهان)؛
  • ۵۱ دولت را در بر می‌گیرد (که همه یا بخشی از سرزمینشان در خاک اروپا است).

نگاهی بر…

جستار برگزیده


ماکتی از خانهٔ کشیدهٔ نوسنگی فرهنگ لینربندکرامیک در موزهٔ دولتی کمنیتس
ساختمان
ماکت نهایی

خانهٔ کشیدهٔ دوران نوسنگی گونه‌ای خانه باریک و بلند از جنس چوب بود که نخستین فرهنگ‌های یکجانشین اروپا از اوایل هزارهٔ ششم پیش از میلاد تا حدود ۴٬۸۰۰ پیش از میلاد به ساختن آن پرداختند. این الگوی ساختمانی نخستین بار در فرهنگ لینربندکرامیک یا «فرهنگ سفالگری خطی» در اروپای مرکزی پدید آمد و در مدت صدها سال از فرهنگ کیوکوتنی در شرق اروپا تا قلمرو اطلس در شمال غربی اروپا گسترش یافت. خانهٔ کشیدهٔ نوسنگی معمولاً ۴۵ تا ۵۰ متر طول داشت و نقشه‌اش گاه مستطیلی و گاه ذوزنقه‌ای بود. ساختمان این الگوی خانه معمولاً مشتمل بر سه بخش بود: بخش مرکزی که خود به دو فضای داخلی تقسیم می‌شد و در یکی از این دو فضا اجاقی قرار می‌داده‌اند، بخش جنوبی که شالوده‌اش با شالودهٔ بخش مرکزی مشترک بود و ممکن است انبار غله بوده باشد، و بخش شمالی با شالودهٔ مستقل که ممکن است آغل حیوانات اهلی بوده باشد. در ورودی بخش مرکزی در انتهای جنوبی آن قرار می‌گرفت و ورودی بال‌ها معمولاً در دیوارهای طرفین خانه قرار داشت. فضای داخلی بخش مرکزی نیز به دو نیم تقسیم می‌شد. در بیرون خانه و پهلوی دیوارها نیز گودال‌های متقارن کنده می‌شد که کاربرد آن‌ها معلوم نیست.

باستان‌شناسان کشیدگی این خانه‌ها را در تقابل با تجربه‌های پیشین معماری در خاور نزدیک می‌بینند؛ چنان که در خاور نزدیک با ساخت سازهٔ جدید بر روی ویرانهٔ سازهٔ متقدم تل تشکیل می‌شد، در اروپا سازهٔ جدید در امتداد سازهٔ متقدم قرار می‌گرفت. همچنین بحث جهت‌گیری کشیدگی خانه‌ها، که سابقاً به سبب جهت وزش باد دانسته می‌شد، امروزه مورد مناقشهٔ محققان است. خانه‌های کشیدهٔ نوسنگی در گروه‌های ۱ تا ۲۸ تایی کنار هم قرار می‌گرفتند. ساختارهای اجتماعی خانوادگی در گسترهٔ اروپا نیز همزمان با پدید آمدن خانه‌های کشیدهٔ نوسنگی ایجاد شدند و به باور برخی محققان پیامد این الگوی معماری بودند.

خانه‌های کشیدهٔ نوسنگی غالباً برای مدت طولانی استمرار داشته‌اند و نسل‌های متوالی یک واحد اجتماعی در یک محل زندگی می‌کرده‌اند. از حدود ۴٬۸۰۰ پیش از میلاد شواهدی از رها شدن این خانه‌ها و آتش‌سوزی در آن‌ها هست که به نظر می‌رسد این آتش‌سوزی‌ها عمدی و پایانی نمادین بر چرخهٔ زیست خانه بوده باشد. در بسیاری از موارد مدتی بعد از آتش گرفتن و رها شدن این خانه‌ها، بر روی آن‌ها گورپشته‌های کشیده‌ای در ابعاد و نقشهٔ مشابه ساخته می‌شد که به باور باستان‌شناسان ناظر بر گذار معماری خانگی به سنت تدفینی-ترحیمی است.

ادامه…

جغرافی اروپا

  • گستره‌ها

بالکان · بنلوکس · قفقاز · اروپای مرکزی · اروپای شرقی · مرکز شرقی اروپا · شمال اروپا · غرب اروپا · جنوب اروپا · جزایر بریتانیا · شبه‌جزیره ایبریا · شبه‌جزیره ایتالیا · اسکاندیناوی

  • کوهساران

آلپ · آلپ دیناری · رشته‌کوه اسکاندیناوی · آپنینی · کوهستان آردنی · کارپات · آلپ ترانسیلوانیا · قفقاز · کوه‌های کنتبرین · جنگل سیاه · رشته‌کوه بالکان · ارتفاعات اسکاتلند · کوهستان ژورا · ماسیف سانترال · اورال · پناینز · پیندوس · پیرنه · ردوپه · سیرا مورنا · سیرا نوادا · سودتس · ووژ

  • رودها

بوگ جنوبی · بوگ غربی · داللون · دانوب · دراوا · دنیپر · دنیستر · دن · دوردونی · دورو · ایبرو · البه · اسخلده · گارون · گلوما · یوتا · گوادالکیبیر · گوادیانا · این · کامه · لوآر · لُت · ماین · ماریتسا · مارن · موز · موزل · مورش · ناروا · نکار · نایسه · نوا · نمان · اودر · اوآز · اوکا · پیچورا · پو · راین · رون · رور · سون · سامبر · ساوا · سورون · سن · شانون · تاگوس · تیمز · تارن · تیبر · تیسا · ترنت · اورال · واردار · ویستولا · ولتاوا · ولگا · وزر

  • دریاچه‌ها

دریاچه بالاتون · دریاچه بولسنا · دریاچه بورژه · دریاچه کومو · دریاچه کنستانس · دریاچه گاردا · آیسل · دریاچه ایلمن · دریاچه ایناری · دریاچه لادوگا · دریاچه ژنو · دریاچه لوموند · دریاچه لوگنو · دریاچه ماجیوره · دریاچه ملارن · میوسا · دریاچه موقیتز · لخ نی · لخ‌نس · دریاچه نوشاتل · دریاچه نویسیدل · دریاچه اهرید · دریاچه اونگا · پیینه · دریاچه پیپوس · دریاچه‌های پلیتویک · دریاچه پرسپا · دریاچه لوسرن · سایما · دریاچه سر پونسون · دریاچه اشکودر · شنیاردوی · دریاچه تراسیمنو · دریاچه وان · ونرن · وترن · دریاچه زوریخ

  • دریاها

دریای آدریاتیک · دریای بالتیک · دریای بارنتز · دریای سفید · دریای سلتی · دریای کرت · دریای اژه · دریای گرینلند · دریای یونان · دریای ایرلند · مانش · دریای سیاه · دریای لیگوریا · دریای مرمره · دریای مدیترانه · دریای شمال · خلیج سرت · دریای تیرنی · اقیانوس اطلس

  • شهرها
آمستردام · آنتورپ · آرخانگلسک · آستراخان · آتن · بازل · بارسلونا · بلگراد · برلین · برن · بیرمنگام · بیلبائو · بوخوم · بولونیا · بوردو · بورگاس · براشوو · براتیسلاوا · برمن · بریستول · برنو · بروخه · بروکسل · بوخارست · بوداپست · شارلروآ · کیشیناو · کلوژ-نپوکا · کلن · کپنهاگن · کوردوبا · کورتریک · کراکوف · دیژون · دنیپرو · دونتسک · دورتموند · درسدن · دوبلین · دوبروونیک · دویسبورگ · دوسلدورف · ادینبرو · آیندهوون · ایروان · اسن · فلورانس · فرانکفورت · خنت · گدانسک · جنوآ · ژنو · گلاسگو · یوتبری · گراتس · گرانادا · گرونوبل · خرونینگن · لاهه · هامبورگ · هانوفر · اسلت · هلسینکی · یکاترینبورگ · اینسبروک · استانبول · کاتوویتسه · کازان · کی‌یف · خارکوف · کریفیی ریه · لاس پالماس · لوزان · لیدز · لستر · لایپزیک · لیژ · لیل · لیموژ · لینتس · لیسبون · لیورپول · لیوبلیانا · ووچ · لندن · لوهانسک · لوون · لوکزامبورگ · لویو · لیون · مادرید · مالاگا · مشلان · مالمو · منچستر · مانهایم · ماریوپول · مارسی · میلان · مینسک · مون · مون‌پلیه · مسکو · مونیخ · مورسیا · نامور · نانسی · نانت · ناپلی · نیوکاسل · نیس · نیکوزیا · نیژنی نووگورود · ناتینگهام · نورنبرگ · اودسا · اسلو · اوستنده · پالرمو · پالما د مایورکا · پاریس · پرم · پیزا · پلوودیف · پودگوریتسا · پورتو · پوزنان · پراگ · پریشتینا · رنس · رن · ریکیاویک · ریگا · رم · روستوف-نا-دونو · روتردام · روآن · روسه · زاربروکن · سن‌پترزبورگ · زالتسبورگ · سامارا · ساراگوسا · سارایوو · ساراتوف · سویا · شفیلد · اسکوپیه · صوفیه · اسپلیت · استکهلم · استراسبورگ · اشتوتگارت · شچچین · تالین · تفلیس · چلیابینسک · سالونیک · تیلبورخ · تیرانا · تولوز · تورین · تورکو · اوترخت · والنسیا · وارنا · ورونا · ونیز · وین · ویلنیوس · ورشو · ولگوگراد · وروتسواف · زاگرب · زوریخ

نگارخانه

اِتنا (Etna) کوهی آتشفشانی در شمال شرقی جزیره سیسیل است. این کوه با ۳۳۵۰ متر بلندی از سطح دریا، از بلندترین کوه‌ها و فعال‌ترین آتشفشان‌های اروپا است. سابقه فوران گدازه‌های مذاب از این آتفشان به ۳۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

فرهنگ اروپا

آلبانی · آلمان · آندورا · اتریش · بلژیک · بلاروس · بوسنی و هرزگوین · بلغارستان · قبرس · کرواسی · دانمارک · اسپانیا · استونی · فنلاند · فرانسه · یونان · مجارستان · ایرلند · ایسلند · ایتالیا · کوزوو · لتونی · لیختن اشتاین · لیتوانی · لوکزامبورگ · جمهوری مقدونیه · مالتا · مولداوی · موناکو · مونته نگرو · نروژ · هلند · لهستان · پرتغال · رومانی · انگلستان · روسیه · سان مارینو · صربستان · اسلواکی · اسلوونی · سوئد · سوئیس · جمهوری چک · ترکیه · اوکراین · واتیکان

چهره‌های سرشناس فرهنگی

زبان‌ها

درگاه‌های کشورها و سرزمین‌های اروپا

کشورهای مستقل اروپا
دیگر کشورها

سرزمین‌های به‌رسمیت‌شناخته‌نشده

Territoires contestés

اروپا در پروژه‌های خواهر

پیوند به ویکی‌واژه

ویکی‌واژه
(واژه‌نامه جهانی)
اروپا

پیوند به ویکی‌دانشگاه

ویکی‌دانشگاه
(منابع آموزشی)
اروپا

پیوند به ویکی‌کتاب

ویکی‌کتاب
(نوشتار و راهنما)
اروپا

پیوند به ویکی‌نبشته

ویکی‌نبشته
(کتابخانه جهانی)
اروپا

پیوند به ویکی‌گفتاورد

ویکی‌گفتاورد
(انبوه گفتاوردها)
اروپا

پیوند به ویکی‌خبر

ویکی‌خبر
(اخبار)
اروپا

ویکی‌سفر
(راهنمای رایگان سفر)
اروپا