الغ‌تپه
Ulug depe (به ترکمنی) | |
  موقعیت در ترکمنستان | |
| مختصات | ۳۷°۹′۲۰٫۲۳″ شمالی ۶۰°۱′۴۶٫۰۲″ شرقی / ۳۷٫۱۵۵۶۱۹۴°شمالی ۶۰٫۰۲۹۴۵۰۰°شرقی |
|---|---|
| تاریخ | |
| دوره‌ها | عصر برنز |
| فرهنگ‌ها | تمدن آمودریا |
اُلُغ‌تپه (به ترکمنی به معنی تپهٔ بزرگ) یک مکان باستانی عصر برنز در دامنه کوه‌های کپه‌داغ واقع در صحرای قره‌قوم در منطقه قهقهه در استان آخال در جنوب شرقی ترکمنستان و در نزدیکی مرز ایران است. این محدوده حدود ۱۳ هکتار مساحت را شامل می‌شود و بر روی تپه‌ای به ارتفاع حدود ۳۰ متر قرار دارد و طولانی‌ترین توالی چینه‌نگاری آسیای میانه از اواخر دوران نوسنگی تا دوران پیش از هخامنشی را نمایان می‌کند.[۱][۲]
تاریخ
[ویرایش]طبق جدول زیر، Olivier Lecomte، تقویمی را برای سکونت‌گاه‌های جنوب آسیای مرکزی و و الغ‌تپه ارائه می‌کند:[۳]
| دوره زمانی | تاریخ |
|---|---|
| نوسنگی از نوع جیتون | ۶۲۰۰–۵۰۰۰ قبل از میلاد |
| پیش از مس‌سنگی (آب نو یک‌آ) | ۵۲۰۰–۴۸۰۰ قبل از میلاد |
| مس‌سنگی اولیه (نمازگاه یکم) | ۴۸۰۰–۴۰۰۰ قبل از میلاد |
| مس‌سنگی میانی (نمازگاه دوم) | ۴۰۰۰–۳۵۰۰ قبل از میلاد |
| مس‌سنگی پسین (نمازگاه سوم) | ۳۵۰۰–۳۰۰۰ قبل از میلاد |
| برنز اولیه (نمازگاه چهارم) | ۳۰۰۰–۲۵۰۰ قبل از میلاد |
| برنز میانی (نمازگاه پنجم) | ۲۵۰۰–۲۲۰۰ قبل از میلاد |
| برنز دیرهنگام (نمازگاه ششم) | ۲۲۰۰–۱۵۰۰ قبل از میلاد |
| برنز اواخر (تمدن آمودریا، مرحله گنور) | ۲۲۰۰–۱۸۰۰ قبل از میلاد |
| برنز دیررس (مرو، فاز توگولوک) | ۱۸۰۰–۱۵۰۰ قبل از میلاد |
| آهن اولیه (یازتپه اول) | ۱۵۰۰–۱۱۰۰ قبل از میلاد |
| دهستان باستانی (ترکمنستان غربی) | ۱۳۰۰–۵۰۰ قبل از میلاد |
| پیش از هخامنشیان و هخامنشیان (یازتپه دوم و سوم) | ۱۱۰۰–۳۲۹ قبل از میلاد |
اکتشافات
[ویرایش]همچنین در کاوش‌های لایه‌های برنز پسین «مجموعه افشره‌سازی» برای تهیه آشامیدنی هوم پیدا شد. این مجموعه، مشابه آنچه است که در گنورتپه نیز یافت شده.
- «... شامل یک ملات سنگی عظیم و یک گلدان، یک سنگ فشار با یک برآمدگی نیمه‌کروی در مرکز آن، و در کنار آن نیمه‌کره‌ای با تعمیق مشابه بود.»[۴]
به نظر می‌رسد گونورتپه از حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شهر مرکزی در تمدن باستان آمودریا است که به آن مجموعه باستان‌شناسی باختری-مروی نیز می‌گویند.[۵]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Lhuillier, J. , (2016)."Ulug-depe and the transition period from Bronze Age to Iron Age in Central Asia: A Tribute to V. I. Sarianidi" بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳ توسط Wayback Machine in Transactions of Margiana Archaeological Expedition Vol. 6, p. 509. (Academia.edu بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۳ توسط Wayback Machine)
- ↑ "French archaeologists present new findings to Ak Bugdai museum". turkmenistan.ru. October 31, 2007. Retrieved November 1, 2009.
- ↑ Lecomte, Olivier, (2011)."Ulug-depe: 4000 Years of Evolution between Plain and Desert" بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۲۳ توسط Wayback Machine, in Historical and Cultural Sites of Turkmenistan, p. 223.
- ↑ Victor Sarianidi, Margiana and Soma-Haoma. Electronic Journal of Vedic Studies (EJVS), Vol. 9 (2003) Issue 1c (May 5); archived 10 May 2020
- ↑ "La mission archéologique Franco-Turkmène" (به فرانسوی). Guimet National Museum of Asian Arts. Archived from the original on March 11, 2008. Retrieved November 1, 2009.