آناتولی
آناتولی (از یونانی: ανατολή، «برآمدن خورشید»، «شرق»)، شبه‌جزیرهٔ آناتولی یا فلات آناتولی، هم می‌نامند. منطقهٔ کنونی آناتولی از شمال به دریای سیاه از جنوب به دریای مدیترانه و از غرب به دریای اژه محدود می‌شود؛ این منطقه از طریق تنگهٔ بُسفُر و داردانل از سرزمین اصلی اروپا جدا می‌شود. پارهٔ باختری ترکیه از زمان رومیان «آسیای صغیر» یا آسیای کوچک گفته شده است. منطقهٔ شرقی آناتولی به سرزمین کوهستانی ارمنستان و فلات ایران متصل است.
نام‌شناسی
[ویرایش]
آناتولی واژه یونانی آناتول به معنی شرق یا طلوع آفتاب است.[۱][۲] مرجع این نام‌گذاری در طول تاریخ متغیر بوده است. شاید در اصل تنها برای نامیدن مستعمرات ایونیان در ساحل آسیای صغیر کاربرد داشته است. در امپراتوری بیزانس نیز آناتولیکا به بخش‌های میانی و غربی ترکیه امروزی گفته می‌شده است.[۳][۴]
شرق ترکیه
[ویرایش]
ارمنستان غربی به بخشی از سرزمین کوهستانی ارمنستان و منطقه‌ای از کرانهٔ رودخانهٔ کورا و ساحل دریای سیاه، به سمت ارمنستان کوچک و کوهستان‌های پونتیک، به طرف دشت‌های شمال میانرودان، گفته می‌شود و تغییر این نام به آناتولی شرقی از سوی حکومت‌ها و منابع تُرک در راستای نادیده انگاشتن جغرافیای تاریخی این منطقه از جهان است در صورتی که آناتولی، در واقع، به منطقه‌ای از آسیای صغیر گفته می‌شود که فلات ارمنستان به هیچ وجه در آن قرار نمی‌گیرد.[۶][۷] واژهٔ کوهستان‌ها یا فلات ارمنستان واژه‌ای کاملاً علمی است که از لحاظ زمین‌شناسی به مناطق خاص جغرافیایی، که دارای شرایط یکسان از لحاظ جغرافیایی و زمین‌شناسی هستند، گفته می‌شود. فلات ارمنستان از لحاظ علمی عبارت است از برجستگی‌هایی در سطح زمین که پیدایش آن‌ها معلول شرایطی خاص در آسیا بوده. این برجستگی‌ها را زمین‌شناس معروف آلمانی، اتو ویلهلم هرمان فن آبیش بلندی‌ها یا کوهستان‌های ارمنستان[۸] نامیده است.
تاریخ آسیای کوچک
[ویرایش]
در سال ۲۰ پیش از میلاد، دِرَفش رومیان بازگردانده می‌شود.∗ آناتولی و سوریه توسط دولت اشکانی به روم پس داده می‌شود.[۹] این منطقه از زمان غلبه کورش بزرگ بر پادشاه لیدی تا آمدن اسکندر، همواره بخشی از شاهنشاهی ایران هخامنشی بود.
در سال ۱۹۶ میلادی امپراتوری روم براین سرزمین تسلط یافت. در سال ۳۹۵ میلادی با تجزیهٔ دولت روم به دو امپراتوری روم شرقی و امپراتوری روم غربی، سرزمینی که شامل ترکیه کنونی است قسمتی از روم شرقی یا بیزانس گردید. پایتخت این دولت شهر بیزانس بود؛ که در زمان کنستانتین امپراتور روم و با رسمیت یافتن مذهب مسیح تغییر نام یافت و به «کُنستانتینوپولیس» نامور شد. اما ترکان مهاجر که آرام آرام وارد شبه جزیرهٔ آناتولی شده بودند توانستند پس از دو قرن با قدرت تمام این سرزمین را از آن خود کنند تا سرانجام سپاهیان محمد دوم در سال ۱۴۵۳ شهر مسیحی «کنستانتینوپولیس» را گشودند و به عمر روم شرقی در این منطقه پایان دادند.
پادشاهان امپراتوری عثمانی همواره سیاست پان‌ترکیسم گره خورده با پان اسلامیسم را دنبال می‌کردند و تشکیل یک حکومت ترک بزرگ از غرب آناتولی تا دشت ترکستان چین که همه اقوام ترک‌زبان را شامل شود و تحت حمایت و رهبری ترکیه عثمانی باشد را در سر می‌پروراندند.[۱۰][۱۱]
جستارهای وابسته
[ویرایش]یادداشت
[ویرایش]- ^ رومیان از دست دادن درفش خود را ننگی شوم و شکستی سنگین می‌دانستند.
پانویس
[ویرایش]- ↑ Online Etymology Dictionary
- ↑ "Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon".
- ↑ "On the First Thema, Called Anatolikon. This theme is called Anatolikon or Theme of the Anatolics «ανατολικόν θέμα» , not because it is above and in the direction of the east where the sun rises, but because it lies East of Byzantium and Europe." Constantine VII Porphyogenitus, De Thematibus, ed. A. Pertusi. Vatican: Vatican Library, 1952, pp. 59–61.[نیازمند شفاف‌سازی]
- ↑ John Haldon, "Byzantium, a History", 2002. PAge 32.
- ↑ کتاب اطلس تاریخی توسط ویلیام روبرت
- ↑ "Armenian Highland." Encyclopædia Britannica. 2007. Encyclopædia
- ↑ Barbara A. West (2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. p. 47. ISBN 978-0-8160-7109-8. Retrieved 20 September 2011.
- ↑ Das Armenische Hochland or Bergland
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ «Russia In Global Affairs:: Islam▓S Modernization: How Plausible Is It? «Пняяхъ Б Цкнаюкэмни Онкхрхйе» - Фспмюк Н Лхпнбни Онкхрхйе Х Лефдсмюпндмшу Нрмньемхъу - Дхокнлюрхъ, Лефд...». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ فوریه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۰۹.
- ↑ Nn: Онкрнпю Бейю Оюмрчпйхглю Б Рспжхх
| استان‌های امپراتوری روم (سده‌های چهارم تا هفتم) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| روم باختری (۴۷۶–۳۹۵) | |||||||||||
| فرمانده‌نشین ایتالیا |
| ||||||||||
| فرمانده‌نشین گل | |||||||||||
| روم خاوری (حدود ۶۴۰-۳۹۵) | |||||||||||
| فرمانده‌نشین ایلیریکوم | |||||||||||
| فرمانده‌نشین خاور |
| ||||||||||
| دیگر نواحی | تاورستان • لازستان (۵۳۲/۵۶۲) • اسپانیا (۵۵۲) | ||||||||||