پرش به محتوا

کاربر:قندون/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
ابرابزار
برچسب‌ها: خالی کردن برگردانده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: واگردانی دستی برگردانده‌شده
خط ۱: خط ۱:
{{Infobox video game
| title = اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس
| image = GTA SA.jpg
| developer = [[راک‌استار نورث]]{{Efn|پورت به [[اندروید]]، [[ویندوز فون]]، [[فایر اواس]]، [[آی‌اواس]]، [[ایکس‌باکس ۳۶۰]] و [[پلی‌استیشن ۳]] توسط [[گروو استریت گیمز|وار درام استودیوز]]<ref name="Eurogamer War Drum"/>}}
| publisher = [[راک‌استار گیمز]]
| producer = [[لسلی بنزیه]]
| programmer = {{فهرست ناگلوله‌ای|اوبه ورمایج|آدام فاولر}}
| artist = آرون گارانتی
| writer = {{فهرست ناگلوله‌ای|[[دن هوسر]]|جیمز ورال|[[دی‌جی پو]]}}
| composer = [[مایکل هانتر (آهنگساز)|مایکل هانتر]]
| series = ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ]]''
| engine = [[رَندِروِر]]
| platforms = {{Collapsible list|title={{Nobold|[[پلی‌استیشن ۲]]}}
|[[مایکروسافت ویندوز|ویندوز]]
|[[ایکس‌باکس (کنسول)|ایکس‌باکس]]
|[[مک‌اواس]]
|[[آی‌اواس]]
|[[اندروید]]
|[[ویندوز فون]]
|[[فایر اواس]]
|[[ایکس‌باکس ۳۶۰]]
|[[پلی‌استیشن ۳]]}}
| released = {{Collapsible list|title={{Nobold|۲۶ اکتبر ۲۰۰۴}}
|'''پلی‌استیشن ۲''' | {{انتشار بازی ویدئویی|NA|۲۶ اکتبر ۲۰۰۴|PAL|۲۹ اکتبر ۲۰۰۴}}
|'''ویندوز'''، '''ایکس‌باکس''' | {{انتشار بازی ویدئویی|NA|۷ ژوئن ۲۰۰۵|EU|۱۰ ژوئن ۲۰۰۵}}
|'''مک اواس ایکس''' | ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰
|'''آی‌اواس''' | ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳
|'''اندروید''' | 19 دسامبر 2013
|'''ویندوز فون''' | 27 ژانویه 2014
|'''فایر اواس''' | 15 مه 2014
|'''ایکس‌باکس 360''' | 26 اکتبر 2014
|'''پلی‌استیشن 3''' | 1 دسامبر 2015}}
| genre = [[بازی اکشن-ماجراجویی|اکشن-ماجراجویی]]
| modes = [[بازی ویدئویی تک‌نفره|تک‌نفره]]، [[بازی ویدئویی چندنفره|چندنفره]]
}}

'''''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس''''' {{به انگلیسی|Grand Theft Auto: San Andreas}} یک [[بازی اکشن-ماجراجویی|بازی اکشن ماجراجویی]] است که در سال ۲۰۰۴ توسط [[راک‌استار نورث]] توسعه یافته و توسط [[راک‌استار گیمز]] منتشر شده است. این بازی هفتمین عنوان از سری اتومبیل‌دزدی بزرگ است که پس از [[اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی|''اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی'']] در سال 2002 می باشد. داستان بازی در ایالت خیالی سن آندریاس اتفاق می‌افتد و [[کارل جانسون|کارل «سی‌جی» جانسون]] را دنبال می‌کند که پس از قتل مادرش به خانه بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که گروه قدیمی‌اش بسیاری از قلمرو خود را از دست داده‌اند. در طول بازی، او تلاش می کند تا باند را دوباره تأسیس کند، با مقامات فاسد و جنایتکاران قدرتمند درگیر می شود و به تدریج حقیقت قتل مادرش را کشف می کند.

بازی از [[سامانه دوربین مجازی|دید سوم شخص]] انجام می شود و دنیای آن پیاده یا با وسیله نقلیه پیمایش می‌شود. طراحی جهان باز به بازیکن اجازه می دهد آزادانه در سان آندریاس، متشکل از سه کلان شهر لوس سانتوس،{{یادچپ|Los Santos}} سن فیرو{{یادچپ|San Fierro}} و لاس ونتوراس{{یادچپ|Las Venturas}}، به ترتیب بر اساس [[لس آنجلس]]، [[سان فرانسیسکو]] و [[لاس وگاس]] پرسه بزند. داستان بازی بر اساس چندین رویداد واقعی در لس آنجلس، از جمله رقابت باندهای خیابانی [[بلادز]] و [[کریپس]]، [[همه‌گیری کراک در ایالات متحده آمریکا|همه‌گیری کراک در دهه 1990]]، [[شورش‌های ۱۹۹۲ لس‌آنجلس|شورش‌های ۱۹۹۲ لس آنجلس]] و [[رسوایی رمپارت]] می‌باشد. این بازی در اکتبر 2004 برای [[پلی‌استیشن ۲]] و در سال 2005 برای [[مایکروسافت ویندوز|ویندوز]] و [[ایکس‌باکس (کنسول)|ایکس‌باکس اورجینال]] منتشر شد. نسخه‌های پیشرفته در سال 2010 منتشر شدند و به دنبال آن [[اتومبیل‌دزدی بزرگ: سه‌گانه – نسخه نهایی|نسخهٔ بازسازی‌شده]] در سال 2021 منتشر شد.

این بازی به دلیل شخصیت‌ها، روایت، طراحی جهان باز و وفاداری بصری مورد تحسین منتقدان قرار گرفت، اما واکنش‌های متفاوتی نسبت به طراحی ماموریت، مسائل فنی و به تصویر کشیدن نژادها داشت. زمانی که کشف مینی‌گیم «[[قهوه داغ (اتومبیل‌دزدی بزرگ)|قهوه داغ]]» صحنه جنسی پنهانی را باز کرد، جنجال بزرگی ایجاد کرد. چندین نشریه بازی جوایز پایان سال را به این بازی اعطا کردند و همچنین یکی از مهم‌ترین عناوین [[نسل ششم کنسول‌های بازی ویدئویی]] و یکی از [[فهرست بازی‌های ویدئویی که بهترین انگاشته شده‌اند|بهترین بازی‌های ویدیویی]] ساخته شده تا کنون به حساب می‌آید. ''سن آندریاس'' با فروش بیش از 27.5 میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی ویدئویی سال 2004 و [[فهرست پرفروش‌ترین بازی‌های ویدئویی پلی‌استیشن ۲|پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن ۲]] شد. جانشین آن، [[اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴|''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴'']]، در آوریل 2008 عرضه شد.

== روند بازی ==
[[پرونده:Gta-sa-screen1.jpg|thumb|راست|upright=1.1|بازی از [[سامانه دوربین مجازی|دید سوم شخص]] انجام می شود و با استفاده از ماشین ها و وسایل نقلیه دیگر می توان در [[جهان باز]] آن پیمایش کرد.<ref name="Eurogamer Preview"/><ref name="GameSpot Review"/>]]

''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس'' یک [[بازی اکشن-ماجراجویی]] است که از [[سامانه دوربین مجازی|دید سوم شخص]] انجام می شود.<ref name="Eurogamer Preview"/> در بازی، بازیکنان [[کارل جانسون|کارل «سی‌جی» جانسون]] جنایتکار را کنترل می‌کنند و مأموریت‌ها - سناریوهای خطی با اهداف تعیین‌شده - را برای پیشرفت در داستان کامل می‌کنند. در خارج از ماموریت ها، بازیکنان می توانند [[گیم‌پلی غیرخطی|آزادانه]] در [[جهان باز|دنیای باز]] بازی پرسه بزنند و ماموریت های جانبی اختیاری را تکمیل کنند.<ref name="GamesRadar Stealth"/><ref name="PSM2 Review 1"/> حالت [[بازی ویدئویی چندنفره|چند نفره]] به دو بازیکن اجازه می دهد تا در جهان پرسه بزنند.<ref name="Eurogamer Preview 2"/> ایالت خیالی سان آندریاس، که جهان باز را تشکیل می دهد، شامل سه کلان شهر است: لوس سانتوس، سن فیرو، و لاس ونتوراس.<ref name="Eurogamer Las Venturas"/> قفل شهرها با پیشرفت داستان باز می شوند.<ref name="Eurogamer Map"/> فرودگاه ها با استفاده از [[سفر سریع]] بین هر شهر امکان انتقال از راه دور را فراهم می کنند.<ref name="BradyGames"/>{{rp|p=۱}} به صورت پراکنده در سراسر نقشه، می توان خانه های امن را برای [[بازی ذخیره‌شده|ذخیره بازی]] و ذخیره وسایل نقلیه خریداری کرد.<ref name="BradyGames"/>{{rp|p=۲۰}}

بازیکنان می‌توانند بدوند، شنا کنند، از وسایل نقلیه برای حرکت در جهان استفاده کنند،<ref name="GameSpot Review"/> و از حملات غوغا ، سلاح گرم و مواد منفجره برای مبارزه با دشمنان استفاده کنند، از جمله توانایی استفاده از سلاح گرم دوگانه و انجام تیراندازی در حین رانندگی.<ref name="IGN Review"/><ref name="GameSpot Review PC"/> اسلحه ها از دلالان اسلحه گرم محلی خریداری می شوند، از دشمنان مرده بازیابی می شوند و در سراسر جهان پراکنده می شوند.<ref name="VG247 Weapons"/> در نبرد از هدف‌گیری خودکار برای قفل کردن اهداف استفاده می شود.<ref name="BradyGames"/>{{rp|p=۴۲}} اگر بازیکنان آسیب ببینند، می‌توان سلامت‌سنج آن‌ها را از طریق پیک‌آپ‌های سلامتی به طور کامل بازسازی کرد و از [[زره]] بدن برای جذب شلیک گلوله و آسیب‌های انفجاری استفاده کرد.<ref name="IGN Review"/><ref name="CNET Review"/> بازیکنان زمانی که سلامتی آنها رو به اتمام است دوباره در بیمارستان ها [[ظاهر شدن (بازی‌های ویدئویی)|ظاهر می‌شوند]]<ref name="Annandale"/>{{rp|۱۰۰}} اگر بازیکنان مرتکب جنایت شوند، مجریان قانون ممکن است همان‌طور که توسط [[هاد (بازی ویدئویی)|هاد]] «تحت تعقیب» در گوشهٔ صفحه نشان داده می‌شود، پاسخ دهند. ستاره های نمایش داده شده روی هاد نشان دهنده سطح فعلی است. در سطح حداکثر شش ستاره، هلیکوپترهای پلیس و ارتش به دنبال بازیکنان فرستاده می شوند.<ref name="BradyGames"/>{{rp|p=۱}} افسران به دنبال بازیکنانی می گردند که به مشخصات ظاهری معلومی در جلوی چشم آنها باشند. هنگامی که بازیکنان از دید افسران پنهان می شوند، درجهٔ هاد به‌مرور کم شده و در نهایت از بین می‌رود.<ref name="BradyGames"/>{{rp|p=۲۹}} این بازی دارای بیش از ۱۸۰ وسیله نقلیه از جمله اتومبیل، موتور سیکلت، هواپیما، قایق و [[خهپاد]] است<ref name="BradyGames"/>{{صا|pp=۶–۱۱}} و اکثر آنها را می توان با تغییراتی مانند نصب هیدرولیک، موتورهای اکسید نیتروژن ، و [[دستگاه پخش خودرو|سیستم صوتی]] مورد استفاده قرار داد.<ref name="BradyGames"/>{{صا|pp=۲۰۱–۲۰۴}}
[[File:Gta-sa-screen2.jpg|thumb|چپ|upright=1.1|بازیکنان می‌توانند با اعضای گروه های دشمن مبارزه کنند تا قلمرو خود را به دست آورند.<ref name="BradyGames"/>{{صا|p=۱۹۶}}]]
در جهان، بازیکنان می‌توانند با حمله به اعضای باند رقیب برای قلمرو بجنگند. قلمرو زمانی برنده می شود که بازیکنان از سه موج پاسخ به حملات دشمن جان سالم به در ببرند. سرزمین های به دست آمده در آماج حملات دوره ای باندهای دشمن قرار می گیرند - باید با موفقیت از آنها دفاع کرد و در غیر این صورت، از دست خواهند رفت.<ref name="BradyGames"/>{{صا|p=۱۹۶}} در حین پرسه زدن آزاد در جهان، بازیکنان ممکن است در فعالیت هایی مانند سرقت، [[آتش‌نشانی]]، [[قواد|دلال‌بازی]]، [[تاکسی|تاکسی‌رانی]] و ماموریت‌های [[پلیس]]ی{{efn|در بازی با عنوان ویجیلانته (vigilante)}} شرکت کنند.<ref name="BradyGames"/>{{صا|pp=۱۷۶–۱۸۰}} تکمیل این مراحل به بازیکنان پاداش نقدی می‌دهد؛ که می تواند برای لوازم جانبی، لباس، مدل مو و خالکوبی سی‌جی خرج شود - عناصر [[بازی ویدئویی نقش‌آفرینی|نقش‌آفرینی]] جدید برای مجموعه.<ref name="IGN Review"/><ref name="IGN Style"/> متعادل کردن غذا و فعالیت بدنی بر ظاهر و ویژگی های فیزیکی سی‌جی تأثیر می گذارد. خوردن و ورزش سلامتی را حفظ می کند، در حالی که از دست دادن عضلات، اثربخشی مبارزه را کاهش می دهد<ref name="IGN Diets"/> سه سبک [[مبارزه تن به تن]]—[[بوکس]]، [[کیک‌بوکسینگ]] و [[هنرهای رزمی ترکیبی]] در باشگاه های بدنسازی هر شهر آموزش داده می شود.{{صا|pp=۱۴۴–۱۴۵}}<ref name="PSM2 Preview"/>{{صا|p=۳۱}} بازی احترام دوستان سی جی را دنبال می کند که با توجه به اعمال و ظاهر او متفاوت است.<ref name="BradyGames"/>{{صا|p=۱}} همچنین مهارت های به دست آمده مانند رانندگی، حمل سلاح گرم، ظرفیت ریه، ماهیچه ها و استقامت، که قفل مکانیک های اضافی بازی را باز می کند، ردیابی می شوند.<ref name="GameSpot Review"/><ref name="BradyGames"/>{{صا|p=۴}} بازیکنان می توانند با شش دختر مختلف قرار بگذارند و آنها را به شام، نوشیدنی یا رقص ببرند.<ref name="BradyGames"/>{{صا|pp=۲۰۰–۲۰۱}}

== داستان ==
در سال ۱۹۹۲ [[کارل جانسون]] ([[یانگ مای لای]]) به‌خاطر تماسی از برادرش سوییت مبنی بر این که مادرش مرده‌است بعد از پنج سال به شهر خود، لوس سانتوس بازمی‌گردد. وقتی کارل به خانه می‌رسد توسط تیم C.R.A.S.H به رهبری افسر فرانک تنپنی ([[ساموئل ال. جکسون]]) و همکارانش دستگیر می‌شود. سپس آنها کارل را متهم به قتل افسر پندلبری (در داستان بازی حضور ندارد) می‌کنند و او را مجبور می‌کنند تا برایشان کار کند. کارل به خانه برمی‌گردد و وقتی وارد خانه می‌شود با دیدن عکس مادرش یاد گذشته تلخ خود می‌افتد. در این هنگام بیگ اسموک ([[کلیفتون پاول]]) یکی از دوستان او که در خانه او زندگی می‌کند به طرفش حمله می‌کند و وقتی متوجه می‌شود که او کارل است خوشحال می‌شود و با هم تصمیم می‌گیرند که قاتل مادر کارل را پیدا کنند. سپس کارل به همراه اسموک به مراسم خاکسپاری مادرش می‌رود. در این حین، کارل متوجه می‌شود که باندشان «خانواده گروو استریت» که قبلاً توسط کارل و دوستانش تأسیس شده بود، بعد از رفتن کارل از لوس سانتوس، دچار فروپاشی شده و اعضای آن از هم جدا شده‌اند و دیگر مانند قبل در شهر قدرتی ندارد و قدرت به‌دست باندهای رقیبشان یعنی بالاس و واگوس افتاده‌است. سپس کارل با کمک سوییت ([[فایزون لاو]])، رایدر ([[ام‌سی ایت]]) و اسموک دوباره باندشان را سرپا می‌کند. بعد از مدتی اوجی لوک (یکی از اعضای قدیمی باند از زندان آزاد می‌شود و از کارل می‌خواهد که او را یک شب تبدیل به یک خواننده رپ بکند و در همین حین کارل مجبور می‌شود کتاب شعرهای مد داگ که یک رپر معروف در لوس سانتوس است را بدزدد و مدیربرنامه‌های او را بکشد. سپس افسر تنپنی با کارل تماس می‌گیرد و او را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. در ادامه کارل از طریق دوست پسر خواهرش، سیزار ویلپاندو ([[کلیفتن کالینز جونیور]])، متوجه می‌شود که اسموک و رایدر به او و سوییت خیانت کرده‌اند و آنها برای افسر تنپنی کار می‌کنند، همچنین مادر کارل به دستور تنپنی و اسموک توسط بالاس‌ها با ماشین سبز رنگی (Green Sabre) به قتل رسیده‌است. در همین حین سوییت، در درگیری با بالاس‌ها تیر می‌خورد و کارل به کمک او می‌رود اما کمی بعد پلیس سر می‌رسد.

افسر تنپنی، سوییت را به بیمارستان زندان می‌فرستد ولی کارل را بعد از دستگیری به یک روستای دورافتاده به نام آنجل پین{{یادچپ|Angel Pine}} می‌فرستد تا شاهدی که قرار است علیه فسادگری تیم C.R.A.S.H در دادگاه شهادت بدهد را بکشد. سپس افسر تنپنی از یک هیپی به نام تروث ([[پیتر فوندا]]) موادمخدر می‌خرد و کارل را مجبور می‌کند تا پول آن را بدهد. کارل از طریق سیزار با دخترعموی او یعنی کاتالینا آشنا می‌شود و با کمک او از چند جا دزدی می‌کنند تا پول تروث را آماده کند. مدتی بعد به همراه تروث به شهر سن فیرو می‌رود و با کمک سیزار یک گاراژ در این شهر سرپا می‌کند. در ادامه کارل از طریق سیزار متوجه می‌شود که اسموک و رایدر با یک باند قاچاقچی موادمخدر در سن فیرو در تجارت مواد شریک شده‌اند. کارل با کمک سیزار و دوستش وو زی مو ([[جیمز یاگاشی]]) رهبر [[تثلیث چینی]] رد یکی از اعضای باند به نام جیزی‌بی را می‌زد که صاحب بزرگ‌ترین کلوپ شبانه در سن فیرو است و سعی می‌کند برایش کار کند تا اعتمادش را جلب کند. سپس کارل با سردسته باند یعنی تی‌بون مندز آشنا می‌شود و متوجه می‌شود که شریکش مایک تورینو ([[جیمز وودز]]) در خطر افتاده‌است و به او کمک می‌کند تا مایک را نجات دهد. در ادامه کارل متوجه می‌شود که رایدر برای معامله می‌خواهد به سن فیرو بیاید. سپس کارل جیزی را می‌کشد و با استفاده از تلفن او مکان معامله را پیدا می‌کند و با کمک وو زی به آنجا حمله می‌کند و رایدر و تی‌بون را می‌کشد اما موفق به کشتن مایک نمی‌شود. در ادامه کارل با کمک وو زی کارخانه تولید موادمخدر اسموک را نابود می‌کند. همه چیز به خوبی پیش می‌رود تا اینکه یک روز کارل تماسی از یک فرد ناشناس دریافت می‌کند. آن فرد ناشناس به کارل می‌گوید که اطلاعاتی دربارهٔ برادرش در زندان دارد که اگر قبول کند تا برایش کار کند، برادرش را به زودی از زندان آزاد خواهد کرد، در غیر این صورت برادرش را می‌کشد. کارل وقتی پیش آن فرد ناشناس می‌رود متوجه می‌شود مایک تورینو صاحب آن صدای ناشناس است. مایک تورینو در واقع یک مأمور دولتی بوده که برای جاسوسی با تی‌بون شریک شده بود. مایک تورینو در ازای آزادی برادر کارل، از او می‌خواهد تا در انجام چند کار به او کمک کند. بعد از انجام مأموریت‌های مایک تورینو کارل از طرف وو زی پیشنهادی دریافت می‌کند.

وو زی به کارل می‌گوید که در شهر لاس ونتوراس یک کازینو به نام کازینو چهار اژدها تأسیس کرده که مافیا چوب لای چرخش گذاشته و نمی‌گذارد به تجارتش ادامه دهد و از کارل می‌خواهد به او کمک کند تا از کازینو مافیا سرقت کند، درعوض به او بخشی از کازینو را می‌دهد. کارل هم به شهر لاس ونتوراس می‌رود و به وو زی کمک می‌کند. کارل از طریق تروث با پاول، مکر و کن رزنبرگ آشنا می‌شود که کازینو مافیا را اداره می‌کنند. سپس برای آنها کار می‌کند تا اعتمادشان را جلب کند. اما کارل متوجه می‌شود که آنها به اجبار مافیا کازینو را اداره می‌کنند. در همین حین کارل با کمک وو زی مقدمات سرقت را آماده می‌کند. سپس سالواتوره لئونه رئیس کازینو مافیا از شهر لیبرتی سیتی به لاس ونتوراس میآید تا دشمنانش را نابود کند. کارل هم از فرصت استفاده می‌کند و با کار کردن برای سالواتوره اعتماد او را جلب می‌کند. در همین حین افسر تنپنی هم کارل را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. سپس افسر تنپنی کارل را به یک روستا متروکه می‌کشاند و در آنجا به افسر پولاسکی دستور می‌دهد کارل و افسر هرناندز را بکشد و خودش هم از آنجا می‌رود. اما افسر پولاسکی موفق نمی‌شود کارل را بکشد و سعی می‌کند فرار کند که کارل او را می‌کشد. در ادامه کارل با مدداگ روبرو می‌شود که می‌خواهد خودش را از بالای ساختمان پرت کند. اما موفق نمی‌شود و کارل او را نجات می‌دهد و به کمپ ترک اعتیاد می‌برد. سپس کارل متوجه می‌شود که سالواتوره از لاس ونتوراس خارج شده و بعد از خارج کردن کن رزنبرگ و دوستانش با کمک وو زی و دوستان دیگرش از کازینو مافیا سرقت می‌کنند. در ادامه مدداگ از کمپ اعتیاد در میآید و کارل متوجه می‌شود که کاخ مدداگ را یک قاچاقچی موادمخدر به نام بیگ پاپا تصرف کرده و کارل به همراه مدداگ بعد از مدت‌ها به لوس سانتوس برمی‌گرددند و کارل با کمک وو زی کاخ مدداگ را پس می‌گیرد و بیگ پاپا را می‌کشد. سپس مایک تورینو با کارل تماس می‌گیرد و بعد از اینکه کارل پیش مایک تورینو می‌رود متوجه می‌شود برادرش از زندان آزاد شده‌است. پس از آزادی سوییت، کارل و سوییت متوجه می‌شوند که در مدتی که سوییت در زندان بوده خانواده گروو استریت دوباره ضعیف شده و در حال فروپاشی است. پس با کمک همدیگر تصمیم می‌گیرند تا مبارزه کنند و قدرت را به خانواده گروو استریت برگردانند. بعد از تلاش‌های این دو برادر و قدرتمند شدن دوباره خانواده گروو استریت، سوییت مخفیگاه اسموک را پیدا می‌کند و به همراه کارل به سراغ او می‌روند. اما کارل سوییت را متقاعد می‌کند و به تنهایی به سراغ اسموک می‌رود و او را می‌کشد. سپس افسر تنپنی به سراغ کارل میآید و او را مجبور می‌کند پول‌های اسموک را در کیف بگذارد و به او بدهد. سپس افسر تنپنی با یک ماشین آتش‌نشانی تصمیم می‌گیرد از شهر فرار کند و سوییت هم از نرده ماشین آویزان می‌شود تا او نتواند فرار کند. کارل هم افسر تنپنی را تعقیب می‌کند و در نهایت سوییت را نجات می‌دهد و افسر تنپنی هم تعادلش را از دست می‌دهد و از پل گروو استریت سقوط می‌کند و می‌میرد.

== توسعه ==
{{تصویر چندگانه|align=left |direction=horizontal |total_width=400
|image1=Leslie Benzies @ Everywhere Game.jpg |caption1=[[لسلی بنزیه]] |alt1=یک مرد میان‌سال به دوربین نگاه می‌کند
|image2=Dan Houser at Rockstar Games.png |caption2=[[دن هوسر]] |alt2=یک مرد میان‌سال کچل که به دوربین لبخند می‌زند
|image3=Sam Houser at Rockstar Games.png |caption3=[[سم هوسر]] |alt3=یک مرد خندان با موی قهوه‌ای و ریش بلند
|footer=همچون آنچه که در ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳'' و ''وایس سیتی'' روی داد، بنزیه ''سن آندریاس'' را به همراه دن هوسر تهیه کرد که او همچنین نویسنده بازی نیز بود. سم هوسر، رئیس راک‌استار گیمز هم تهیه‌کننده اجرایی بازی بود.<ref name="Manual"/>{{صا|pp=۲۰–۲۱}}}}

[[راک‌استار نورث]] پس از انتشار ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی]]'' در اکتبر 2002، توسعه ''سن آندریاس'' را آغاز کرد. داشتن دو سال توسعه، در مقابل یک سال برای ''وایس سیتی''، به تیم فرصت بیشتری برای آزمایش و ارزیابی مجدد بازی های قبلی داد.<ref name="Eurogamer Garbut" /> [[لسلی بنزیه]] تهیه کننده امیدوار بود ''سن آندریاس'' سری ''اتومبیل‌دزدی بزرگ'' را دوباره تعریف کند و «انقلابی در ارزش‌های تولید بازی های ویدئویی و گیم پلی جهان باز ایجاد کند».<ref name="GameSpot Date" /> ''[[جنگجویان (بازی ویدئویی)|جنگجویان]]'' از [[راک‌استار گیمز]] که قرار بود در سال 2004 منتشر شود، تا سال 2005 به تعویق افتاد تا منابع اضافی را در اختیار ''سن آندریاس'' قرار دهد.<ref name="GamesRadar Reveal" /> بودجه ''سن آندریاس'' کمتر از ۱۰ میلیون [[دلار آمریکا]] بود.<ref name="WSJ Budget" />

حداقل گردش مالی راک‌استار نورث از زمان توسعه ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ (بازی ویدئویی)|اتومبیل‌دزدی بزرگ]]'' (1997) به آنها امکان آشنایی با این سری را داد.<ref name="PC PowerPlay Preview"/>{{صا|p=۵۷}} برخی از توسعه دهندگان نگران شرایط کار در راک‌استار در طول توسعه ''سن آندریاس'' بودند زیرا نتوانستند پس از ''وایس سیتی'' استراحت کافی داشته باشند. برنامه‌نویس گری فورمن می‌ترسید که شرکت وارد یک «مشکل دائمی» شده باشد، زیرا برخی از توسعه‌دهندگان ۱۷ ساعت در روز کار می‌کنند.<ref name="Kushner"/>{{صا|p=۱۳۸}} برخی پس از اختلاف نظر با رئیس راک‌استار سام هاوسر در مورد [[کرانچ (بازی ویدئویی)|شرایط کاری]]، کنار رفتند<ref name="Kushner"/>{{صا|pp=۱۳۹–۱۴۱، ۱۶۰}} و یک کارمند کهنه‌کار در اعتراض به تصویر آمریکایی های آفریقایی‌تبار و آنچه که او لحن غم‌انگیزتر و استثمارگرانه‌تر در خروجی راک‌استار، به ویژه بازی قبلی ''سن آندریاس'' و ''[[شکارچی انسان (بازی ویدئویی)|شکارچی انسان]]'' (2003) می دانست، استعفا داد.<ref name="Kushner"/>{{صا|p=۱۶۷}}

=== تحقیق و طراحی جهان آزاد ===
{{جعبه گفتاورد|quote=ما ‌لس آنجلس، کل فضای گروه‌بازی و فرهنگ خیابانی را دوست داریم. آن زمان [اوایل دهه ۹۰] در لس آنجلس بسیار مهم است و ما مدت‌ها پیش می‌دانستیم که فرنچایز باید به آنجا برسد. ما [[ساحل شرقی آمریکا|ساحل شرقی]] را در ''جی‌تی‌ای ۳'' انجام داده بودیم، و سپس [[میامی]] دهه ۸۰ را با ''وایس سیتی'' انجام دادیم؛ بنابراین رفتن به لس آنجلس در اوایل دهه ۹۰ برای ما مکانی واضح به نظر می‌رسید. |author=[[دن هوسر]] |source=در مصاحبه با ''[[الکترونیک گیمینگ مانثلی]]'' در ژانویه ۲۰۰۵<ref name="EGM Houser"/>|align=right|width=25em}}
شهرهای ''سن آندریاس'' از مکان‌های واقعی الهام گرفته شده اند: لوس سانتوس از [[لس آنجلس]]، سن فیرو از [[سان فرانسیسکو]] و لاس ونتوراس از [[لاس وگاس]].<ref name="Eurogamer Las Venturas"/><ref name="Game Informer Cover"/>{{صا|p=۴۴}} در اوایل توسعه، تیم برای تحقیق و عکاسی به هر شهر سفر کرد؛<ref name="PSM Preview"/>{{صا|p=۶۱}}<ref name="OXM"/>{{صا|p=۴۰}} از جمله قلمرو باندهای لس آنجلس، که مدیر هنری آرون گاربوت احساس می‌کرد که گرفتن آن بدون تجربه دست اول دشوار است.<ref name="Eurogamer Garbut"/> تیم تحقیقاتی راک‌استار مستقر در نیویورک هزاران عکس و ویدیو گرفت.<ref name="Eurogamer Garbut"/><ref name="PSM Preview"/>{{صا|p=۶۱}} مساحت جهان {{تبدیل|36|km2|mi2}}،<ref name="GameSpot Q&A"/> حدود چهار تا شش برابر بزرگتر از ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳'' و ''وایس سیتی'' بود.<ref name="Game Informer Cover"/>{{صا|p=۴۴}} هر شهر در ''سن آندریاس'' تقریباً به اندازه کل ''وایس سیتی'' است.<ref name="IGN First Look"/> گاربوت در آشنایی با نقشه سن آندریاس به نسبت پیشینیان خود با مشکل بیشتری مواجه بود.<ref name="PSM Preview"/>{{صا|p=۶۱}} تیم می‌خواست همه عناصر - از جمله بسته‌بندی و بازاریابی - یک موضوع ثابت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که بازیکنان احساس می‌کنند با هم مرتبط هستند.<ref name="Eurogamer Houser"/><ref name="OPS2 AU Preview"/>{{صا|p=۴۷}}

بنزیز احساس کرد که رابطه سازنده با بومیان لس‌آنجلس، [[استوان اوریول]]، [[مستر کارتون]] و [[دی‌جی پو]] به تقلید از فرهنگ خیابانی دهه ۱۹۹۰ شهر کمک کرده است.<ref name="OXM"/> این تیم می‌خواست اطمینان حاصل کند که جهان نه خیلی «شهر اسباب‌بازی» و نه خیلی دقیق به نظر نمی‌رسد<ref name="Eurogamer Houser"/> و برای شهر به دنبال «عمق» مقداری بیش از کم بودند. گاربوت می‌خواست بازیکنان «احساس کنند [آنها] می‌توانند در هر نقطه توقف کنند و چیزهای جدیدی کشف کنند».<ref name="Eurogamer Garbut"/> مکان‌های درون بازی از مناطق واقعی الهام گرفته شده‌اند، برای مثال حومهٔ لوس سانتوس از [[کامپتن، کالیفرنیا]] و پل‌های سن فیرو از [[پل گلدن گیت]] الهام گرفته اند.<ref name="GameSpot Preview"/> تیم مشتاق به گنجاندن کوه‌ها، جنگل‌ها و بیابان‌ها برای اولین بار در این مجموعه بودند.<ref name="Eurogamer Garbut"/><ref name="Kikizo Houser"/> تپه‌های سن فیرو، نمایندهٔ سان فرانسیسکو در نظر گرفته شده بود تا تمرکز را به سمت گیم‌پلی وسایل نقلیه جلب کند<ref name="Game Informer Cover"/>{{صا|p=۴۵}} و رانندگی در حومه شهر از دیدگاه فنی از ''[[اسمگلرز ران]]'' (2002) راک‌استار الهام گرفته شده است.<ref name="OPS2 UK Preview"/>{{صا|p=۴۲}} تهیه کننده و یکی از نویسندگان، [[دن هوسر]] احساس می کرد که بازگشت به لوس سانتوس در سومین و آخرین گام روایت به بازیکنان اجازه می‌دهد تا آن را متفاوت ببینند.<ref name="EGM Preview"/>{{صا|p=۱۲۲}}

''سن آندریاس'' با استفاده از [[موتور بازی]] رندِروِر{{یادچپ|[[:en:RanderWare|RanderWare]]}} ساخته شده است.<ref name="GamesTM Preview"/>{{صا|p=۷۴}} [[پایپ‌لاین گرافیک]] آن برای افزایش گرافیک و وسعت بازنویسی شد<ref name="Eurogamer Houser"/> که اجازه می دهد ۳۵ تا ۵۰٪ [[پولیگان]] بیشتر روی صفحه نمایش داده شود<ref name="GamesTM Preview"/>{{صا|p=۷۴}} و همچنین با انعکاس زمان واقعی و [[نورپردازی حجمی]] و [[مدل‌سازی سه‌بعدی|مدل‌های سه‌بعدی]] منحصر به فرد برای روز و شب کمک کند.<ref name="Game Informer Cover"/>{{صا|p=۴۵}} طبق گفته گاربوت، جهان با حدود ۱۶ هزار شئ و ساختمان منحصر به فرد ساخته شده است.<ref name="PSM Preview"/>{{صا|p=۶۱}} چندین مدل یک مدل با جزئیات کم را به اشتراک می‌گذارند، که به آنها اجازه می‌دهد تا زمانی که بازیکنان نقشه را طی می‌کنند، به جای قطع شدن توسط صفحه بارگیری به سبک ''وایس سیتی''، بارگذاری شوند.<ref name="EGM Preview"/>{{صا|p=۱۲۲}} بافت‌ها با وضوح بالا ایجاد شدند و برای پلت‌فرم‌هایی که قادر به مدیریت آن‌ها نبودند، کوچک شدند.<ref name="GameSpot Q&A"/> سیستم‌های بازسازی شده به مجموعه‌های مختلف نور برای روز و شب کمک می‌کنند.<ref name="Eurogamer Garbut"/> فیزیک رانندگی با در نظر گرفتن مناطق بازتر دوباره کار شد.<ref name="Eurogamer Houser"/> ''شکارچی آدم'' الهام بخش عناصر مخفیانه سن آندریاس،<ref name="OPS2 AU Preview"/>{{صا|p=۴۹}} و همینطور عناصر «فیزیکی» بازی که با فرمول جهان‌باز از آن بازی اقتباس شده بود، به حساب می‌آمد.<ref name="1Up Houser"/> پیشرفت‌های اسکریپت اجازه می‌داد ویژگی‌های گیم‌پلی غیرقابل دسترس در نسخه‌های قبلی، مانند بازی‌های کازینو، امکان‌پذیر باشند.<ref name="GameSpot Q&A"/>

=== داستان و شخصیت‌پردازی ===
چندین رویداد تاریخی بر روایت تأثیر گذاشتند، از جمله [[رسوایی رمپارت]] در [[اداره پلیس لس آنجلس]]،<ref name="Gamepressure True 4"/> [[همه‌گیری کراک در ایالات متحده آمریکا|همه‌گیری کراک در دهه ۱۹۹۰]]، [[شورش‌های ۱۹۹۲ لس‌آنجلس]]<ref name="Guardian Defining"/> و رقابت بین باندهای خیابانی [[بلادز]] و [[کریپس]].<ref name="Gamepressure True 3"/> سم هوسر گفت که مجذوب ظواهر باندهای خیابانی شده و از رفتار آنها وحشت کرده است.<ref name="GamesRadar Houser"/> نویسندگان به دنبال آن بودند که خشونت گروهی را بدون تمجید از آن به طور دقیق به تصویر بکشند.<ref name="PC PowerPlay Preview"/>{{صا|p=۵۴}} دی‌جی پو برای نوشتن بازی از دیدگاه آمریکایی استخدام شد.<ref name="Kushner"/>{{صا|p=۱۸۹}} روایت متأثر از فیلم‌های [[سینمای آمریکا]] بود. دن هاوسر گفت که تیم "صدها فیلم برای به دست آوردن حال و هوای کالیفرنیا" تماشا کردند.<ref name="Kikizo Houser"/> سازندگان به ''[[پسرا تو محله]]'' (1991), ''[[رنگ‌ها (فیلم ۱۹۸۸)|رنگ‌ها]]'' (1988) و ''[[تهدیدی برای جامعه]]'' (1993) به عنوان الهام‌بخش روایی اشاره کردند و مکان‌ها را با فیلم‌های مختلف مقایسه کردند: حومهٔ شهر به ''[[بازماندگان (فیلم ۱۹۷۲)|بازماندگان]]'' (1972)، سن فیرو به ''[[بولیت]]'' (1968)، و لاس ونتوراس به ''[[کازینو (فیلم)|کازینو]]'' (1995) اشاره داشت.<ref name="GamesTM Preview"/>{{صا|p=۷۷}} روزنامه‌نگاران به فیلم‌های دیگری مانند ''[[عزت (فیلم)|عزت]] (1992) و ''[[نیو جک سیتی]]'' (1991) اشاره کردند.<ref name="Hardcore Gamer Movies"/><ref name="PC Gamer Movies"/><ref name="IGN E3"/><ref name="Knight Movies"/>

در حالی که داستان ها تا حد زیادی بی ارتباط هستند، سن آندریاس یک سه گانه را به پایان رساند که با ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳]]'' شروع شد و به راک‌استار اجازه داد تا دهه های 1980 (''وایس سیتی'') ، 1990 (''سن آندریاس'') و اوایل دهه 2000 (''۳'') را بررسی کند.<ref name="1Up Houser"/> این تیم در دهه 1990 در رابطه با اخبار و موسیقی احساس کرد که «توجه جهان به کالیفرنیا بود» و این به خوبی در بازی ترجمه شد.<ref name="GamesTM Preview"/>{{صا|p=۷۷}} دن هاوسر گفت که هدف طنز بازی مصرف گرایی «عجیب گسترده‌تر» و فیلم‌های اکشن آمریکایی است. او خاطرنشان کرد که نویسندگان سعی کردند از طنز یکدیگر پیشی بگیرند. وی افزود «تیم می‌خواست به بازیکنان اجازه دهد تا در انتخاب خود آزاد باشند و در عین حال علاقه خود را به داستان حفظ کنند».<ref name="Eurogamer Houser"/> این بازی دارای بیش از ۴۰۰ بازیگر سخنگو<ref name="Eurogamer Houser"/> و بیش از ۶۰ هزار خط دیالوگ است، از جمله بیش از ۷٬۷۰۰ خط{{Efn|سی‌جی بیش از ۳٬۵۰۰ خط دیالوگ در کات‌سین‌ها و بیش از ۴٬۲۰۰ خط دیالوگ در رویای آزاد داشت.<ref name="GameSpot Talking"/>}} برای سی‌جی.<ref name="GameSpot Talking"/> این بازی [[رکوردهای جهانی گینس|رکورد جهانی گینس]] را برای بزرگترین بازیگران صوتی بازی ویدیویی با ۸۶۱ بازیگر معتبر شکست.<ref name="Guinness 2009"/> [[شخصیت غیرقابل‌بازی|شخصیت‌های غیربازیکن]]، برخلاف دیالوگ‌های حوالی ده دقیقه در ''وایس سیتی'' هر کدام حدود یک ساعت دیالوگ داشتند.<ref name="GamesTM Preview"/>{{صا|p=۷۱}}

سم هوسر به دنبال یک بازیگر ناشناس برای سی‌جی بود زیرا متوجه شد که بازی [[ری لیوتا]] در نقش [[تامی ورستی]] در ''وایس سیتی'' به دلیل آشنایی با کارهای قبلی لیوتا نوعی «تضاد» با آنها دارد. او تصمیم گرفت که افراد مشهور را در نقش های فرعی مانند جکسون در نقش تنپنی انتخاب کند و احساس کرد که ناشناختگی یانگ مای لای در این صنعت باعث شده است که سی‌جی احساس «بسیار بسیار انسانی» کند.<ref name="Edge Houser"/> راک‌استار پس از شنیدن صحبت های او با دی‌جی پو، از مای لای جوان خواست که تست بازیگری بدهد. او چند هفته پس از تست بازیگری برای این نقش انتخاب شد و این اولین بازی او در بازیگری بود.<ref name="OPM Maylay"/>{{صا|p=۴۱}} او احساس کرد که توسعه‌دهندگان به او آزادی داده اند تا شخصیت خود را در سی‌جی وارد کند.<ref name="GameSpy Maylay"/> هدف آن‌ها این بود که سی‌جی «انسانی‌ترین» شخصیت‌شان باشد و اطمینان حاصل کنند که او «شدیدترین داستان اطرافش» را دارد تا به بازیکنان امکان شناسایی را بدهد.<ref name="PC PowerPlay Preview"/>{{صا|p=۵۴}} دی‌جی پو، سی‌جی را به لحاظ تعصب شدیدش به خانواده و توانایی «خونسرد شدن» در مواقع لزوم با [[توپاک شکور]] مقایسه کرد.<ref name="OPM US Preview"/>{{صا|p=۴۹}} این تیم احساس کرد که توانایی تنظیم وزن سی‌جی به بازیکنان کمک می‌کند تا احساس کنند اقدامات آنها می تواند عواقبی داشته باشد.<ref name="1Up Houser"/> دن هوسر احساس می کرد که قابلیت شخصی‌سازی سی‌جی به بازیکنان اجازه می دهد تا بهتر با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کنند.<ref name="Game Informer Cover"/>{{صا|p=۵۰}} تمرکز بر چندین جامعه به دلیل تنوع اقلیمی [[ساحل غربی آمریکا|ساحل غربی]] در دهه 1990 انجام شد.<ref name="1Up Houser"/>

=== موسیقی ===
{{اصلی|موسیقی متن اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس|l1=موسیقی متن ''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس''}}
راک‌استار برای ساخت موسیقی متن با [[اینترسکوپ رکوردز]] همکاری کرد.<ref name="IGN Soundtrack 1" /> رادیو درون بازی دارای یازده ایستگاه رادیویی با بیست [[دی‌جی]] - از جمله [[اکسل رز]], [[چاک دی]], و [[جرج کلینتون (موسیقی‌دان)]]<ref name="MTV Soundtrack" /> - و بیش از سه برابر تعداد آهنگ‌های مجاز و تبلیغات اصلی در جهان نسبت به ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳'' است. ویژگی های رادیو بازنگری شد. به جای حلقه صداها، هر ایستگاه پویا شد و امکان ترتیب تصادفی آهنگ، پیش‌بینی دقیق آب و هوا و اعلان‌های خبری مرتبط با داستان را فراهم کرد.<ref name="IGN Soundtrack 2" /> [[مایکل هانتر (آهنگساز)|مایکل هانتر]] موسیقی تم اصلی بازی را نوشته است.<ref name="IGN Soundtrack 3" /> اینترسکوپ دو آلبوم برای بازی منتشر کرد: یک آلبوم دو دیسک در نوامبر ۲۰۰۴، و یک جعبه هشت دیسک در دسامبر همان سال.<ref name="IGN Soundtrack 4" /> نسخه‌های پس از پلی‌استیشن ۲ این بازی، یک ایستگاه رادیویی اضافی اضافه کردند که از یک موسیقی متن سفارشی و وارداتی توسط کاربر پشتیبانی می‌کند.<ref name="GameSpot Xbox" />

== انتشار و ارتقاء ==
در اکتبر ۲۰۰۳، شرکت مادر راک‌استار، [[تیک-تو اینتراکتیو]] اعلام کرد که بازی بعدی ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ]]'' در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۰۴ منتشر خواهد شد<ref name="IGN Date" /> و پس از [[اداره ثبت اختراع و نشان تجاری ایالات متحده آمریکا|ثبت اختراع]] ''جی‌تی‌ای: سن آندریاس'' در دسامبر، حدس و گمان هایی را برانگیخت.<ref name="GameSpot Patent" /> راک‌استار این بازی را در مارس ۲۰۰۴ اعلام کرد و قرار بود در 19 و 22 اکتبر به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شود.<ref name="GameSpot Date" /> اولین جزئیات و نماگرفت‌ها در [[نمایشگاه رسانه و تجارت ای۳]] در ماه مه<ref name="IGN E3" /> همراه با یک [[مجله|داستان جلد]] در ''[[گیم اینفورمر]]'' منتشر شد<ref name="IGN Cover" /> و پس از آن [[کاور آرت]] در ماه ژوئیه منتشر شد.<ref name="GamesRadar Cover" /> وبگاه رسمی راک‌استار اولین تریلر را در ماه اوت<ref name="IGN Trailer" /><ref name="IGN Website" /> و دومین تریلر را در سپتامبر عرضه کرد.<ref name="IGN Desktop" /><ref name="IGN Trailer 2" /> در سپتامبر، تیک-تو تاخیر بازی را تا 26 و 29 اکتبر در آمریکای شمالی و اروپا اعلام کرد و نشان داد که بازی در اوایل سال 2005 برای [[مایکروسافت ویندوز|ویندوز]] منتشر خواهد شد.<ref name="Eurogamer Delay" /> راک استار در اواخر سال 2004 تبلیغاتی را برای ''سن آندریاس'' در سراسر جهان سفارش داد که یکی از آنها در [[ملبورن]] در سال 2020 تا حدی قابل مشاهده بود.<ref name="Beat Mural" />

در اکتبر 2004، نسخهٔ اولیهٔ بازی توسط هکرها فاش شد.<ref name="IGN Leak"/> راک‌استار اظهار داشت که "به‌شدت این موضوع را پی‌گیری خواهد کرد" و درخواست اطلاعات کرد.<ref name="GamesIndustry Leak"/> این بازی در اکتبر 2004 برای پلی‌استیشن 2 منتشر شد.<ref name="Eurogamer Delay"/> [[نسخه محدود|نسخهٔ ویژه‌ای]] برای پلی‌استیشن 2 در 8 اکتبر 2005 منتشر شد که شامل اولین فیلم مستند «راننده یکشنبه» راکستار است که درباره یک باشگاه اتومبیل‌رانی [[لورایدر]] در کامپتون است.<ref name="Trilogy"/> این نسخه همچنین شامل فیلم کوتاه معرفی،<ref name="IGN Introduction"/> یک ویدیوی درون موتوری که قبلاً روی یک [[دی‌وی‌دی]] همراه با موسیقی متن بازی ارائه شده بود،<ref name="GameSpy Soundtrack"/> می‌باشد. این ویدیوی ۲۱ دقیقه‌ای وقایع منتهی به سن آندریاس را با حضور سی‌جی، سوئیت، بیگ اسموک، رایدر و تنپنی شرح می‌دهد.<ref name="GameSpy Introduction"/> ''[[گیم‌اسپات]]'' این فیلم را به طرفداران سری پیشنهاد داد.<ref name="GameSpot Introduction"/> کریس از ''[[آی‌جی‌ان]]'' از صداپیشگی لذت برد، اما روایت را غیرقابل قبول دانست و احساس کرد که فیلم به‌تنهایی ارزش خرید نسخهٔ ویژه را ندارد.<ref name="IGN Introduction"/> [[کپ‌کام]] بازی را در 25 ژانویه 2007 در ژاپن منتشر کرد.<ref name="Joystiq Japan"/><ref name="Capcom Japan"/>

نسخهٔ فارسی این بازی دو بار در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در ایران منتشر شده‌است. ناشر اول، دیالوگ‌ها را کاملاً دوبله کرده<ref name="GTAFarsi1" /> و ناشر دوم، با استفاده از همان صدای دوبلهٔ قبلی، مدل ماشین‌های ایرانی را جایگزین ماشین‌های اصلی کرده‌است.<ref name="GTAFarsi2" />

== بازتاب‌ها ==
=== منتقدان ===
{{نقدهای بازی ویدئویی
| title = نسخهٔ پلی‌استیشن ۲
| MC = ۹۵/۱۰۰<ref name="MC"/>
| EGM = ۱۰/۱۰<ref name="EGM Review"/>
| EuroG = ۹/۱۰<ref name="Eurogamer Review 2"/>
| GameRev = A<ref name="GameRevolution Review"/>
| GI = ۱۰/۱۰<ref name="Game Informer Review"/>
| GSpot = ۹٫۶/۱۰<ref name="GameSpot Review"/>
| GSpy = ۱۰۰/۱۰۰<ref name="GameSpy Review 1"/>
| IGN = ۹٫۹/۱۰<ref name="IGN Review"/>
| PALGN = ۹/۱۰<ref name="PALGN Review"/>
}}
بر اساس گزارش گردآورنده نقد [[متاکریتیک]]، ''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس'' "تحسین جهانی" را از سوی منتقدان دریافت کرد.<ref name="MC"/> این بازی پنجمین بازی پلی‌استیشن 2 با رتبه بالا است.<ref name="MC Best PS2"/> دانیل داوکینز از ''[[پی‌اس‌ام ۳|پی‌اس‌ام۲]]'' آن را پس از ''[[افسانه زلدا: اوکارینای زمان]]'' (۱۹۹۸) "کامل ترین، منحصر به فرد ترین جهان در تاریخ کنسول" و "بهترین بازی کنسول سرگرمی که می تواند ارائه دهد" خواند.<ref name="PSM2 Review 3"/> اندرو رینر از ''[[گیم اینفورمر]]'' آن را "سرگرمی در بهترین حالت خود" نامید<ref name="Game Informer Review"/> و میگل لوپز از ''[[گیم‌اسپای]]'' نوشت که به او یادآوری می کند که چرا بازی می کند: "رهایی از محدودیت های واقعیت و کشف دنیاهای زنده و تنفس".<ref name="GameSpy Review 4"/>

چندین منتقد به مقایسه دنیای ''سن آندریاس'' نسبت به پیشینیان<ref name="Game Informer Review"/><ref name="PALGN Review"/><ref name="1Up Review 2"/> و ستایش توجه به جزئیات در حوزه ها و شخصیت های آن پرداختند.<ref name="IGN Review"/><ref name="Eurogamer Review 1"/> جرمی دانهام از ''آی‌جی‌ان'' تفاوت های آب‌وهوای هر شهر را به عنوان نکته برجسته ذکر کرد.<ref name="IGN Review"/> جرمی پریش از ''[[1Up.com]]'' آن را «کامل‌ترین، پیچیده‌ترین و دقیق‌ترین محیطی که تا به حال برای یک بازی ساخته شده است» توصیف نموده و پیچیدگی‌های سیستم آزادراه و پویایی اجتماعی را ستایش کرد.<ref name="1Up Review 2"/> لوپز از ''گیم‌اسپای'' تقلید دقیق بازی از [[ساحل غربی آمریکا]] را ستود.<ref name="GameSpy Review 3"/> منتقدان گرافیک را نسبت به ''وایس سیتی''،<ref name="Eurogamer Review 1"/><ref name="OPM Review 1"/> به ویژه در مورد انیمیشن‌ها، شاخ و برگ، نور و جلوه‌های آب‌وهوا بهبودیافته توصیف کردند.<ref name="GameSpot Review"/><ref name="IGN Review"/><ref name="GameRevolution Review"/> کریس سل از ''PALGN'' آن را "یکی از جذاب‌ترین بازی های بصری تاکنون" نامید.<ref name="PALGN Review"/> انتقادات بیشتز به مسائل فنی بازی معطوف شد. چندین منتقد با [[پاپ آپ (بازی ویدیویی)|پاپ آپ]]<ref name="IGN Review"/><ref name="PALGN Review"/><ref name="PSM2 Review 3"/> و [[نرخ فریم]] ناپایدار مواجه شدند.<ref name="GameSpot Review"/><ref name="1Up Review 2"/><ref name="Eurogamer Review 1"/> برخی احساس کردند که بازی سخت افزار پلی‌استیشن 2 را به حد غایی خود رسانده است.<ref name="1Up Review 2"/><ref name="Eurogamer Review 1"/>

رینر از ''گیم اینفورمر'' گیم‌پلی را نسبت به عناوین سابق پیشرفت چشمگیری در نظر گرفت.<ref name="Game Informer Review"/> داوکینز از ''پی‌اس‌ام۲'' دریافت که این ماموریت‌ها به ندرت تکراری بوده و دشواری ها را با کمدی ترکیب می کند.<ref name="PSM2 Review 2"/> جو دادسون از ''[[گیم‌رولوشن]]'' آزادی ارائه شده به بازیکنان را ستود،<ref name="GameRevolution Review"/> در حالی که پریش از ''1Up.com'' احساس می کرد بداهه بازی های قبلی حذف شده است<ref name="1Up Review 4"/> و دان از ''[[الکترونیک گیمینگ مانثلی]]'' فکر می کرد که بازی می توانست از مسیرهای منشعب بهره مند شود.<ref name="EGM Review"/> چارلز هرولد از ''[[نیویورک تایمز]]'' دریافت که ساختار بازی لذت بردن از ماموریت‌های آن را کاهش داده است و بازیکنان را مجبور می‌کند مسافت‌های طولانی را رانندگی کنند و در صورت شکست، سکانس‌های گسترده را دوباره پخش کنند،<ref name="NYT Review"/> شکایتی که توسط دیگران تکرار شد.<ref name="GameRevolution Review"/><ref name="PALGN Review"/><ref name="Eurogamer Review 1"/> برخی از بازبینان هدف گیری رزمی را مورد انتقاد قرار دادند (اگرچه به سودمندی هدف گیری خودکار اذعان داشتند)<ref name="IGN Review"/><ref name="PALGN Review"/><ref name="Eurogamer Review 1"/> همچنین کنترل‌های پرواز، مسابقه، [[ماشین آرسی]] و مینی‌گیم‌ها نیز مورد انتقاد قرار گرفتند.<ref name="PALGN Review"/><ref name="Eurogamer Review 1"/><ref name="OPM Review 2"/><ref name="1Up Review 4"/> افزودن عناصر نقش‌آفرینی به‌دلیل سادگی، ظرافت و اثربخشی آن مورد ستایش قرار گرفت،<ref name="GameSpot Review"/><ref name="EGM Review"/><ref name="Eurogamer Review 1"/><ref name="GameSpy Review 2"/> اگرچه پریش از ''1Up.com'' پیش‌نیازهای آماری برخی از ماموریت ها را محکوم کرد.<ref name="1Up Review 4"/>
{{تصویر چندگانه|align=right |direction=horizontal |total_width=375
|image1=Samuel L. Jackson Cannes (cropped).jpg
|image2=DavidCross2007 (cropped).jpg
|image3=James Woods and his mom (2077794703) (cropped).jpg
|footer=بازی‌های بازیگران مورد تحسین قرار گرفت، به‌ویژه بازی (راست به چپ) [[ساموئل ال. جکسون]]، [[دیوید کراس]] و [[جیمز وودز]].<ref name="GameSpot Review"/><ref name="Game Informer Review"/><ref name="OPM Review 2"/> }}
بسیاری از منتقدان روایت سریال را بهترین روایت تا به حال دانستند.<ref name="IGN Review"/><ref name="PALGN Review"/> کریستن رید از ''[[یوروگیمر]]'' آن را به تمرکز آن بر دیالوگ و صحنه‌پردازی، چه در داخل و چه خارج از کات سین، نسبت داد.<ref name="Eurogamer Review 1"/> مت میلر از ''گیم اینفورمر''، از تمسخر روایت فرهنگ مدرن لذت برد.<ref name="Game Informer Review"/> برخی از منتقدان داستان را با فیلم‌های هالیوود و [[فرهنگ مردمی|فرهنگ‌های مردمی]] مشابه مقایسه کردند.<ref name="Game Informer Review"/><ref name="1Up Review 3"/> داوکینز از ''پی‌اس‌ام۲'' احساس کرد که داستان بازی «فراتر از آثار جمع‌آوری‌شده» فیلم‌سازان [[جری بروکهایمر]] و [[دن سیمپسون]] است.<ref name="PSM2 Review 2"/> منتقدان بازی‌های بازیگران، به‌ویژه بازی یانگ مای لای، ساموئل ال جکسون، جیمز وودز و [[دیوید کراس]] را تحسین کردند.<ref name="GameSpot Review"/><ref name="Game Informer Review"/><ref name="OPM Review 2"/> جان دیویسون از ''[[مجله رسمی پلی‌استیشن ایالات متحده]]''، سی‌جی را به دلیل شخصیت لایه‌ای و رفتار واقع‌گرایانه‌اش «احتمالاً یکی از توسعه‌یافته‌ترین و باورپذیرترین شخصیت‌های بازی ویدیویی» می‌داند.<ref name="OPM Review 1"/> پریش از ''1Up.com'' موافق آن بود، اما احساس کرد که ماهیت مهربان سی‌جی باعث شده است که اقدامات او در بازی کمتر قابل باور باشد؛ مشکلی که ممکن است از طریق یک روایت منشعب شده دور زده شود.<ref name="1Up Review 3"/>

برخی از منتقدان و محققان از این بازی به دلیل تداوم [[کلیشه قومی|کلیشه‌های نژادی]] انتقاد کردند.<ref name="Neal Race"/><ref name="Leonard Race"/><ref name="Leonard Race2"/><ref name="NYT Race"/> استر ایورم از '' سیینگ بلک''{{یادچپ|Seeing Black}} سریال را به دلیل "اعتبار بخشیدن به یک کاریکاتور پذیرفته شده" به جای آموزش احترام و مدارا محکوم کرد.<ref name="NYT Race"/> دین چان احساس کرد که شخصیت اصلی سریال از تامی (یک [[آمریکایی‌های ایتالیایی‌تبار|ایتالیایی-آمریکایی]]) به سی‌جی (یک آمریکایی آفریقایی‌تبار) تغییر می کند، بدون اینکه کهن‌الگوها را واژگون کند؛ از همین رو آن را "در آسیب شناسی و بت شناسی نژاد" شریک ساخت.<ref name="Chan Race"/>{{صا|p=۲۵}} پل بارت دریافت که بازی بی‌اعتنایی و بافت‌زدایی از ساختارهای [[نژادپرستی نهادی]] نشان می‌دهد که "مشکلاتی که آمریکایی های آفریقایی‌تبار تجربه می کنند ناشی از شکست فردی است"، که با این مفهوم تقویت شده است که بازیکنان سفیدپوست به‌سادگی می توانند "هویت سیاه" را تجربه کنند.<ref name="Barrett Race"/>{{صا|p=۱۱۴}} یک مطالعه از سوی ''[[بازی و فرهنگ]]'' نشان داد که گروه‌های جوان «تصاویر و محتوای بازی‌ها را منفعلانه دریافت نمی‌کنند»: بازیکنان سفیدپوست درباره کلیشه‌های نژادی آن ابراز نگرانی کردند، در حالی که بازیکنان آفریقایی آمریکایی از آن «به عنوان چارچوبی برای بحث در مورد نژادپرستی سازمانی» استفاده کردند.<ref name="Games Cult Race"/>{{صا|pp=۲۶۴، ۲۷۹}} راشل هاچینسون ''سن آندریاس'' را "بازتابی انتقادی در مورد درگیری نژادی در آمریکا" می‌دانست و دریافت که چندین انتقاد به جای کل داستان، بر اساس بازدیدهای محدود است.<ref name="Hutchinson Race"/>{{صا|pp=۱۷۴–۱۷۵}} ''[[کوتاکو]]'' معتقد بود برخی از تعاملات درون بازی را می توان به عنوان فقدان نژادپرستی به تصویر کشید، مانند شخصیت هایی که بدون تعدیل واژگان یا اظهارنظر در مورد دیگران صحبت می‌کنند.<ref name="Kotaku Race"/> پریش از ''1Up.com'' ارجاعات به حمله به [[رادنی کینگ]] و نگارش پیچیده پرداختن به نژاد در [[لس‌آنجلس جنوبی|جنوب مرکزی لس آنجلس]] را ستود.<ref name="1Up Review 3"/> دیوید جی لئونارد احساس می کرد که سیاستمداران و قانون‌گذاران بیشتر نگران محتوای خشونت‌آمیز و جنسی بازی هستند تا کلیشه‌های نژادی آن.<ref name="Leonard Race2"/>{{صا|p=۲۶۸}}

==== نسخه‌های ویندوز و ایکس‌باکس ====
{{نقدهای بازی ویدئویی
| title = نسخه‌های ویندوز و ایکس‌باکس
| PC = true
| XBOX = true
| MC_PC = ۹۳/۱۰۰<ref name="MC"/>
| MC_XBOX = ۹۳/۱۰۰<ref name="MC"/>
| GamePro_PC = ۴٫۵/۵<ref name="GamePro Review"/>
| GamePro_XBOX = ۴٫۵/۵<ref name="GamePro Review"/>
| GSpot_PC = ۹/۱۰<ref name="GameSpot Review PC"/>
| GSpot_XBOX = ۹٫۲/۱۰<ref name="GameSpot Review Xbox"/>
| GSpy_PC = ۵/۵<ref name="GameSpy Review PC 1"/>
| GSpy_XBOX = ۵/۵<ref name="GameSpy Review Xbox 1"/>
| GameZone_PC = ۹٫۲/۱۰<ref name="GameZone Review PC"/>
| GameZone_XBOX = ۹٫۶/۱۰<ref name="GameZone Review Xbox"/>
| IGN_PC = ۹٫۳/۱۰<ref name="IGN Review PC"/>
| IGN_XBOX = ۹٫۵/۱۰<ref name="IGN Review Xbox"/>
| PALGN_PC = ۹/۱۰<ref name="PALGN Review PC"/>
| PALGN_XBOX = ۸٫۵/۱۰<ref name="PALGN Review Xbox"/>
}}
طبق گفته متاکریتیک، نسخهٔ ژوئن 2005 ''سن آندریاس'' برای ویندوز و ایکس‌باکس "تحسین جهانی" دریافت کرد.<ref name="MC"/> این دومین بازی ویندوزی برتر ویندوزی در سال 2005 پس از ''[[تمدن ۴]]''،<ref name="MC Best PC"/> و سومین بازی ایکس‌باکس، پس از ''[[نینجا گایدن (بازی ویدئویی ۲۰۰۴)|نینجا گایدن]]'' و ''[[اسپلینتر سل تام کلنسی: نظریه آشوب]]'' بود.<ref name="MC Best Xbox"/>

مت کلر از ''PALGN'' نسخهٔ ویندوز را بهترین نسخهٔ بازی دانست.<ref name="PALGN Review PC"/> بازبینان گرافیک بهبود یافته را تحسین کردند،<ref name="PALGN Review PC"/><ref name="Eurogamer Review Xbox PC"/> به‌ویژه بافت ها و مدل های دقیق، [[رسم فاصله|فاصله ترسیم]] بالاتر، نرخ فریم بهبود یافته، زمان بارگذاری کمتر و [[ضد آلیاسینگ]]؛<ref name="GamePro Review"/><ref name="PALGN Review PC"/><ref name="CGW Review PC"/><ref name="GameRevolution Review PC"/> هرچند برخی گرافیک را برای پلت‌فرم، قدیمی در نظر گرفتند.<ref name="IGN Review PC"/><ref name="GameSpy Review PC 2"/> کلر از ''PALGN'' دریافت که افزایش تراکم جمعیت باعث بهبود جو کلی جهان شده است.<ref name="PALGN Review PC"/> کنترل‌های [[کنترل‌کننده بازی|ماوس و صفحه‌کلید]] معمولاً به‌عنوان پیشرفتی نسبت به نسخه‌های کنسول و پورت‌های ویندوز قبلی سری،<ref name="PALGN Review PC"/><ref name="GameRevolution Review PC"/><ref name="PC Gamer Review"/> به‌ویژه در طول گیم‌پلی مبارزه،<ref name="GameSpot Review PC"/><ref name="IGN Review PC"/><ref name="PALGN Review PC"/><ref name="GameSpy Review PC 3"/> تحسین می‌شدند. پاسخ به کنترل های رانندگی و [[پوسته صفحه کلید|نقشه برداری صفحه کلید]] مختلط بود.<ref name="GamePro Review"/><ref name="IGN Review PC"/><ref name="Eurogamer Review Xbox PC"/> رادیوی سفارشی<ref name="GamePro Review"/><ref name="PC Gamer Review"/>، [[بسته‌بندی بازی های ویدیویی|بسته‌بندی فیزیکی]] و کتابچه راهنمای کاربر نیز مورد ستایش قرار گرفتند.<ref name="GameSpot Review PC"/><ref name="GameSpy Review PC 3"/>برخی از منتقدان از عدم تغییر در ساختار مأموریت ابراز تاسف کردند<ref name="CGW Review PC"/><ref name="GameRevolution Review PC"/> و برخی با مشکلات فنی مانند جهش های ناگهانی و [[لگ (بازی‌های ویدئویی)|لگ]] عمده مواجه شدند.<ref name="GameZone Review PC"/><ref name="GameSpy Review PC 3"/>  

ادواردو زکاریاس از ''گیم‌زون''، نسخهٔ ایکس‌باکس را "نسخه قطعی بازی" نامید،<ref name="GameZone Review Xbox"/> و ویل تاتل از ''گیم‌اسپای'' آن را بهتر از نسخهٔ اصلی دانست.<ref name="GameSpy Review Xbox 2"/> چندین منتقد دارایی‌ها، بازتاب‌ها، سایه‌ها و زمان‌های بارگذاری بهبودیافته<ref name="GameZone Review Xbox"/><ref name="IGN Review Xbox"/><ref name="GameSpy Review Xbox 2"/> و همچنین اضافه‌شدن یک ایستگاه رادیویی سفارشی<ref name="IGN Review Xbox"/><ref name="GameSpy Review Xbox 2"/> و حالت پخش مجدد ویدئو را ستایش کردند؛<ref name="GameSpy Review Xbox 3"/><ref name="1Up Review Xbox"/> اگرچه تاتل از ''گیم‌اسپای'' احساس می‌کرد که دومی بدون توانایی ذخیره ویدیوها بی‌معنی است.<ref name="GameSpy Review Xbox 3"/> برخی از منتقدان فکر می‌کردند که کنترل‌ها نسبت به نسخه اصلی بهبود نیافته‌اند<ref name="PALGN Review Xbox"/><ref name="Eurogamer Review Xbox PC"/> و برخی دیگر آن را کاهش‌دهنده می‌دانستند؛<ref name="GameSpy Review Xbox 3"/><ref name="1Up Review Xbox"/> اگرچه [[جف گرستمن]] از ''گیم‌اسپات'' از [[دسته بازی|محرک‌های]] آنالوگ [[کنترلر ایکس باکس]] هنگام رانندگی قدردانی کرد.<ref name="GameSpot Review Xbox"/> برخی از مشکلات فنی گه‌گاه ادامه داشت، از جمله پاپ آپ، نرخ فریم ناسازگار، و [[الایزینگ]] ضعیف.<ref name="GameSpot Review Xbox"/><ref name="Eurogamer Review Xbox PC"/><ref name="1Up Review Xbox"/> همچنین برخی از منتقدان از عدم بهبود گرافیکی قابل توجه ابراز تاسف کردند.<ref name="IGN Review Xbox"/><ref name="PALGN Review Xbox"/>

==== نسخهٔ موبایل ====
{{نقدهای بازی ویدئویی
| title = نسخهٔ موبایل
| MC = ۸۴/۱۰۰<ref name="MC"/>
| IGN = ۸٫۳/۱۰<ref name="IGN Review Mobile"/>
| PG = ۴٫۵/۵<ref name="Pocket Gamer Review"/>
| TA = ۵/۵<ref name="TouchArcade Review"/>
| rev1 = ''[[دیجیتال اسپای]]''
| rev1Score = ۳/۵<ref name="Digital Spy Review"/>
}}
نسخهٔ موبایل ''سن آندریاس'' به‌گفته متاکریتیک، نقدهای "به‌طور کلی مطلوب" دریافت کرد.<ref name="MC"/> الی هوداپ از ''[[تاچ‌آرکید]]'' آن را "بهترین بازی تا به حال" می‌دانست،<ref name="TouchArcade Review"/> در حالی که اسکات نیکولز از ''[[دیجیتال اسپای]]'' معتقد بود که این "به راحتی بدترین راه برای تجربه" بازی است و فقط به بازیکنانی که سخت‌افزار موبایل جدیدتری دارند توصیه می‌کند این بازی را برای خرید در نظر بگیرند.<ref name="Digital Spy Review"/> قیمت ۶٫۹۹ [[دلار آمریکا]] مورد ستایش قرار گرفت.<ref name="IGN Review Mobile"/><ref name="TouchArcade Review"/><ref name="Multiplayer.it Review"/><ref name="Eurogamer Review Mobile"/>

بازبینان پیشرفت‌های گرافیکی پورت را ستایش کردند، از جمله افزایش فاصله ترسیم، بهبود نرخ فریم و زمان بارگذاری، و مدل‌ها، انعکاس‌ها، سایه‌ها و نور بهبود یافته؛<ref name="Pocket Gamer Review"/><ref name="TouchArcade Review"/><ref name="Multiplayer.it Review"/><ref name="Eurogamer Review Mobile"/> اگرچه لیف جانسون از ''آی‌جی‌ان'' دریافت که بافت‌ها قدیمی مانندند<ref name="IGN Review Mobile"/> و برخی از منتقدان با مسائل فنی مانند پاپ آپ مواجه شدند.<ref name="Eurogamer Review Mobile"/><ref name="Vandal Review"/> نیکولز از ''دیجیتال اسپای'' افزودن [[بازی ذخیره‌شده|چک‌پوینت]] میانی را ستود<ref name="Digital Spy Review"/> و هوداپ از ''تاچ‌آرکید'' دریافت که [[ذخیره‌سازی ابری]] بهترین ویژگی پورت است.<ref name="TouchArcade Review"/> پاسخ‌ها به عملگرها عموماً مثبت بود<ref name="Pocket Gamer Review"/><ref name="TouchArcade Review"/><ref name="Multiplayer.it Review"/> و نسبت به پورت‌های موبایل قبلی این سری بهبود یافته بود،<ref name="Eurogamer Review Mobile"/> اگرچه منتقدان موافق بودند که بازی با یک [[کنترل‌کننده بازی|کنترل‌کننده]] تجربه را بهبود می‌بخشد و نسخه‌های اصلی را بهتر تقلید می‌کند.<ref name="IGN Review Mobile"/><ref name="Pocket Gamer Review"/><ref name="TouchArcade Review"/>

=== جوایز ===
''سن آندریاس'' چهار نامزدی از پنج نامزدی خود را در [[جایزه بازی‌های ویدئویی اسپایک|جوایز بازی ویدیویی اسپایک]] برد، از جمله بازی سال، بهترین بازی اکشن و بهترین اجرای مرد برای جکسون در نقش تنپنی.<ref name="Spike"/> این بازی همچنین چهار نامزدی در [[دومین جایزه بازی های آکادمی بریتانیا|جوایز بازی‌های آکادمی بریتانیا]]<ref name="BAFTA"/> و پنج نامزدی در [[جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی|جوایز انتخاب برنامه‌نویسان بازی]] دریافت کرد.<ref name="GDCA"/> ''[[گاردین]]'' ادعا کرد توسعه‌دهندگان در طول مراسم دومی پس از برنده‌نشدن هیچ جایزه‌ای، مراسم را ترک کردند.<ref name="GDCA Guardian"/> این بازی برنده پنج جایزه در [[جوایز گلدن جوی‌استیک|جوایز جوی استیک طلایی]] ، از جمله [[بازی نهایی سال]] و قهرمان و شرور به‌ترتیب برای سی‌جی و تنپنی شد<ref name="Golden Joystick 2005"/> و شش نامزدی در [[هشتمین جوایز دستاوردهای تعاملی سالانه|جوایز دستاوردهای تعاملی]] دریافت کرد، که از این میان موفق به دریافت جایزه برجسته در موسیقی متن و بازی اکشن/ماجراجویی سال کنسول شد.<ref name="AIAS"/>

''سن آندریاس'' توسط ''[[گیمزمستر (مجله)|گیمزمستر]]'' به‌عنوان بهترین بازی سال ۲۰۰۴<ref name="GamesMaster GOTY"/> و توسط ''پی‌اس‌ام'' به‌عنوان دومین بازی برتر سال انتخاب شد.<ref name="PSM GOTY"/> این بازی برنده عناوین بهترین بازی سال پلی‌استیشن 2 و بهترین بازی درون یک بازی (برای [[استخر (کلید ورزش)|استخر]] ) از ''الکترونیک گیمنیگ مانثلی''،<ref name="EGM GOTY"/> بهترین بازی پلی‌استیشن 2، بهترین بازی اکشن ماجراجویی، بهترین بازیگری صدا، و خنده دارترین بازی از ''گیم‌اسپات''،<ref name="GameSpot Best PS2"/><ref name="GameSpot Best Action"/><ref name="GameSpot Best Voice"/><ref name="GameSpot Best Funniest"/> بهترین بازی اکشن و بهترین داستان پلی‌استیشن 2 از ''آی‌جی‌ان''<ref name="IGN Best Action"/><ref name="IGN Best Story"/> و بهترین ارزش تکرار و بهترین صداپیشگی از ''پی‌اس‌ام'' شد.<ref name="PSM GOTY"/>

{| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 95%; width: 100%;"
|-
! scope="col" | مراسم
! scope="col" | تاریخ
! scope="col" | دسته
! scope="col" | نامزد
! scope="col" | نتیجه
! scope="col" class="unsortable" | {{Reference column heading}}
|-
! scope="row" rowspan="5" | [[جوایز بازی بفتا]]
| rowspan="5" | [[2nd British Academy Games Awards|1 March 2005]]
| [[British Academy Games Award for Best Game|Best Game]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
| style="text-align:center;" rowspan="5" | <ref name="BAFTA"/>
|-
| Action Game
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| Animation
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| PS2
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| ''[[ساندی تایمز]]'' Reader Award for Games
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
! scope="row" rowspan="2" | [[جوایز انجمن شبکه صوتی بازی]]
| rowspan="2" | 10 March 2005
| Best Use of Licensed Music
| {{Sort|Conner|Craig Conner, Tim Sweeney}}
| {{برد}}
| style="text-align:center;" rowspan="2" | <ref name="GANG"/>
|-
| Best Dialogue
| {{Sort|Houser, Dan|[[دن هوسر]]}}
| {{برد}}
|-
! scope="row" rowspan="4" | [[جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی]]
| rowspan="4" | 9 March 2005
| [[Game Developers Choice Award for Game of the Year|Best Game]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
| style="text-align:center;" rowspan="4" | <ref name="GDCA"/>
|-
| Excellence in Audio
| {{Sort|Conner|Craig Conner, Allan Walker}}
| {{نامزد}}
|-
| Game Design
| {{Sort|Benzies|[[لسلی بنزیه]], Adam Fowler, Aaron Garbut, [[سم هوسر]], Alexander Roger, Obbe Vermeij}}
| {{نامزد}}
|-
| Writing
| {{Sort|Houser, Dan|[[دن هوسر]], James Worrall}}
| {{نامزد}}
|-
! scope="row" rowspan="6" | [[جوایز گلدن جوی‌استیک]]
| 5 November 2004
| Most Wanted Game for Xmas
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
| style="text-align:center;" | <ref name="Golden Joystick 2004"/>
|-
| rowspan="5" | 4 November 2005
| ''[[ناتس]]''{{'}}s [[Ultimate Game of the Year]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
| style="text-align:center;" rowspan="5" | <ref name="Golden Joystick 2005"/>
|-
| PlayStation 2 Game of the Year
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
|-
| Best Game Soundtrack of 2005
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
|-
| Hero of 2005
| [[کارل جانسون]]
| {{برد}}
|-
| Villain of 2005
| {{Sort|Tenpenny|Officer Tenpenny}}
| {{برد}}
|-
! scope="row" rowspan="6" | [[G-Phoria]]
| rowspan="6" | 29 July 2005
| Best Licensed Soundtrack
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
| style="text-align:center;" | <ref name="G-Phoria"/>
|-
| Game of the Year
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
| style="text-align:center;" rowspan="5" | <ref name="G-Phoria Nom"/>
|-
| Best Action Game
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| rowspan="2" | Best Voice Performance – Male
| {{Sort|Jackson|[[ساموئل ال. جکسون]]}}
| {{نامزد}}
|-
| [[یانگ مای لای]]
| {{نامزد}}
|-
| Favorite Character
| [[کارل جانسون]]
| {{نامزد}}
|-
! scope="row" rowspan="6" | [[جوایز دی.آی.سی.ای.]]
| rowspan="6" | [[8th Annual Interactive Achievement Awards|1 February 2005]]
| Console [[D.I.C.E. Award for Action Game of the Year|Action]]/[[D.I.C.E. Award for Adventure Game of the Year|Adventure]] Game of the Year
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
| style="text-align:center;" rowspan="6" | <ref name="AIAS"/>
|-
| [[D.I.C.E. Award for Outstanding Achievement in Original Music Composition|Outstanding Achievement in Soundtrack]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
|-
| [[D.I.C.E. Award for Game of the Year|Game of the Year]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| Console Game of the Year
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| [[جایزه دی.آی.سی.ای. برای دستاوردهای برجسته در طراحی بازی]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
| [[D.I.C.E. Award for Outstanding Achievement in Story|Outstanding Achievement in Character or Story Development]]
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{نامزد}}
|-
! scope="row" rowspan="5" | [[جایزه بازی‌های ویدئویی اسپایک]]
| rowspan="5" | 14 December 2004
| Game of the Year
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
| style="text-align:center;" rowspan="4" | <ref name="Spike"/>
|-
| Best Performance by a Human Male
| {{Sort|Jackson|[[ساموئل ال. جکسون]] as Frank Tenpenny}}
| {{برد}}
|-
| Best Action Game
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
|-
| Best Soundtrack
| ''Grand Theft Auto: San Andreas''
| {{برد}}
|-
| Designer of the Year
| {{Sort|Houser, Sam|[[سم هوسر]] and [[راک‌استار نورث]]}}
| {{نامزد}}
| style="text-align:center;" | <ref name="Spike Nom"/>
|}

== فروش ==
در هفته اول انتشار، ۴٫۵ میلیون نسخه از ''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس'' به‌فروش رسید<ref name="Sales Week" /> که ۴۵٪ بیشتر از ''وایس سیتی'' بود.<ref name="Sales Oct" /> در ایالات متحده، در عرض شش روز ۲٫۰۶ میلیون نسخه از بازی فروخته شد<ref name="US Sales 1" /> و درآمد ۲۳۵ میلیون دلاری در هفته اول به دست آورد.<ref name="US Sales 2" /> بازی در ماه نوامبر 1.5 میلیون نسخه و در در مجموع 3.6 میلیون نسخه فروخت. تحلیلگران خاطرنشان کردند که این بازی در کنار ''[[هیلو ۲]]''، صنعت را به‌جای کاهش ۲۱ درصدی، به رشد سالانه 11 درصدی سوق داد.<ref name="Sales Nov" /> در بریتانیا، در عرض دو روز حدود ۶۷۷٬۰۰۰ نسخه فروخت، درآمدی در حدود ۲۴ میلیون [[پوند استرلینگ]] به دست آورد و رکورد بیشترین فروش در آخر هفته را به نام خود ثبت کرد.<ref name="UK Sales 1" /> همچنین بازی در نُه روز اول در بریتانیا بیش از 1 میلیون نسخه فروخت، ۳۵ میلیون پوند کسب کرد و تبدیل به بازی پرفروش کشور شد.<ref name="UK Sales 2" /> در استرالیا، بازی بیش از ۵۸٬۰۰۰ نسخه در آخر هفته افتتاحیه خود فروخت و یازدهمین بازی پرفروش این کشور شد.<ref name="Australia Sales 1" />

''سن آندریاس'' با 5.1 میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی سال 2004 در ایالات متحده بود<ref name="US Sales 2004"/> و بیش از 1.75 میلیون نسخه از آن در بریتانیا به فروش رسید.<ref name="UK Sales 2004"/> این بازی پس از انتشار در ژاپن در صدر جدول قرار گرفت و در هفته اول بیش از ۲۲۷٬۰۰۰ نسخه فروخت.<ref name="Japan Sales 1"/> این بازی تا آوریل 2008 با بیش از 8.6 میلیون نسخهٔ به‌فروش رفته، پرفروش‌ترین بازی در ایالات متحده بود؛<ref name="Sales 2008"/> و با فروش ۱۷٫۳۳ میلیون نسخه تا سال ۲۰۰۹، [[فهرست پرفروش‌ترین بازی‌های ویدئویی پلی‌استیشن ۲|پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن 2]] شناخته شد.<ref name="Guinness 2009"/> فروش جهانی تا مارس ۲۰۰۵ به 12 میلیون نسخه، <ref name="Sales 2005"/> تا آوریل ۲۰۰۸ به 21.5 میلیون نسخه<ref name="Sales 2008"/> و تا سال ۲۰۱۱ به 27.5 میلیون نسخه رسید.<ref name="Sales 2011"/>



== مناقشهٔ "قهوهٔ داغ" ==
{{اصلی|قهوه داغ (اتومبیل‌دزدی بزرگ)}}

تیم توسعه به‌طور برنامه‌ریزی‌شده، برهنگی و محتوای جنسی را برای برآورده کردن شرایط لازم برای رتبه‌بندی «بالغ» از [[ای‌اس‌آربی|هیئت رتبه‌بندی نرم‌افزار سرگرمی (ئی‌اس‌آربی)]] کاهش داد. آنها به جای حذف محتوا، آن را برای بازیکنان غیر قابل دسترس کردند. [[مود (بازی ویدئویی)|مودسازان]] کد را در نسخه پلی‌استیشن ۲ کشف کردند، و پاتریک ویلدنبرگ، مودساز، نحوه فعال کردن کد را پس از انتشار ویندوز پیدا کرد. او این کد اصلاح‌شده را به‌صورت آنلاین تحت نام «قهوه داغ» پس از تعبیری که در بازی به کار می‌رفت، منتشر کرد و در عرض چهار هفته بیش از یک میلیون بار دانلود شد.<ref name="Eurogamer Hot Coffee" /> کشف «قهوه داغ» منجر به واکنش حقوقی برای راک‌استار و تیک-تو شد. هر دو عمدتاً در این مورد سکوت کردند.<ref name="Kushner" />{{صا|pp=۲۰۳–۲۰۸}} ئی‌اس‌آربی پس از یک تحقیق بازی را مجدداً رتبه‌بندی کرد و به آن رتبهٔ «فقط بزرگسالان» را داد،<ref name="IGN AO" /> در حالی که بازی در استرالیا تا حذف محتوای صریح ممنوع بود.<ref name="Eurogamer Australia" /> راک‌استار و تیک-تو به‌دلیل عدم افشای میزان محتوای گرافیکی موجود، هشداری از [[کمیسیون فدرال تجارت]] دریافت کردند،<ref name="Ars FTC" /> در حالی که یک [[دادخواهی سنخی]] ادعا می‌کرد که این شرکت مشتریانی را که معتقد بودند محتوای بازی در امتداد یک قانون قرار دارد را با رتبه‌بندی "بالغ" گمراه کرده است.<ref name="PG Suit" /><ref name="IGN Suit" /> در نتیجهٔ «قهوه داغ»، ئی‌اس‌آربی جریمه‌ای تا ۱ میلیون [[دلار آمریکا]] برای توسعه‌دهندگان بازی‌هایی که نتوانستند میزان محتوای گرافیکی خود را فاش کنند، اعلام کرد.<ref name="GamesIndustry ESRB" />

== میراث ==
منتقدان موافق بودند که ''سن آندریاس'' یکی از مهم‌ترین عناوین [[نسل ششم کنسول‌های بازی ویدئویی|بازی‌های ویدئویی نسل ششم کنسول‌ها]]<ref name="Best Generation" /> و از [[فهرست بازی‌های ویدئویی که بهترین انگاشته شده‌اند|بهترین بازی‌هایی که تاکنون ساخته شده اند]] می‌باشد.<ref name="Best" /> راک‌استار با ظهور [[نسل هفتم کنسول‌های بازی ویدئویی|کنسول های نسل هفتم]]، [[دنیای خیالی]] جدیدی را برای این سری ایجاد کرد و بیشتر بر روی واقع گرایی و جزئیات تمرکز کرد. با ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴]]'' (2008)، تیم بر افزایش میزان و جزئیات ساختمان‌ها،<ref name="Kikizo IV" /> حذف نقاط مرده و فضاهای نامربوط برای اجازه دادن به "تجربه متمرکزتر" از ''سن آندریاس'' تمرکز کرد.<ref name="OPM UK 2007" /><ref name="IGN IV" /> تمرکز بر روی واقع گرایی و عمق با ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵]]'' (۲۰۱۳) ادامه یافت و تیم توسعه، لوس سانتوس را دوباره طراحی کرد.<ref name="Edge Garbut" /> دن هوسر احساس کرد که سه شهر ''سن آندریاس'' از لس آنجلس را محدود کرده است، و انتخاب کرد که در ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵'' فقط بر لوس سانتوس تمرکز کند.<ref name="Guardian Houser" /> گاربوت احساس کرد که اجرای ''سن آندریاس'' از لوس سانتوس به دلیل محدودیت‌های فنی نمی‌تواند به درستی لس آنجلس را به تصویر بکشد، و آن را مانند یک پس‌زمینه یا سطح بازی با عابران پیاده به‌طور تصادفی در حال چرخش به نظر می‌رساند و عملاً آن را یک پرش از نقاط ضعف در [[توسعه اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵|توسعهٔ ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵'']] تلقی می‌کند.<ref name="Game Informer Garbut" />

چند لحظه از بازی تبدیل به [[میم اینترنتی|میم‌های اینترنتی]] رایج شدند؛ مانند سفارش [[فست فود]] بیگ اسموک در سال ۲۰۱۶<ref name="Kotaku Food"/><ref name="Digital Spy Food"/><ref name="PCGamesN Food"/> و یکی از اولین دیالوگ‌های سی‌جی در بازی - «لعنتی، همون داستان همیشگی»{{یادچپ|Ah shit, here we go again}} - در آوریل ۲۰۱۹.<ref name="Vice Meme"/><ref name="Time Meme"/><ref name="IGN Meme"/> یک ماموریت در اوایل بازی به نام «سمت اشتباه مسیرها»{{یادچپ|Wrong Side of the Tracks}} (ماموریت تعقیب قطار و تیراندازی به افراد بالای آن) به‌دلیل دشواری آن قابل توجه بود. دیالوگ بیگ اسموک در هنگام شکست در ماموریت - «تنها کاری که باید می‌کردی این بود که اون قطار لعنتی رو تعقیب کنی»{{یادچپ|{{چر}}All we had to do was follow the damn train, CJ!{{چر}}}} - به‌عنوان یک عبارت نمادین در نظر گرفته شد<ref name="Destructoid Train"/><ref name="TheGamer Train"/><ref name="GamesRadar Train"/> و بعداً در ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵'' به آن اشاره شد.<ref name="Game Rant Train"/> مودسازان اغلب سی‌جی را در بازی‌های دیگری مانند ''[[دارک سولز (بازی ویدئویی)|دارک سولز]]'' (2011)، ''[[افسانه زلدا: نفس وحش]]'' (2017) و ''[[مبارز خیابانی ۶]]'' (2023) وارد می‌کنند.<ref name="PC Gamer Dark Souls"/><ref name="PC Gamer CJ"/><ref name="Game Informer Zelda"/>

=== پورت‌ها ===
''اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس'' برای ویندوز و [[ایکس‌باکس (کنسول)|ایکس‌باکس]] در ۷ و 10 ژوئن 2005 به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شد<ref name="IGN Xbox Date"/> که از وضوح نمایشگر بالاتر، فاصلهٔ ترسیمی و بافت های دقیق‌تر پشتیبانی می کند.<ref name="GamesRadar Xbox"/> نسخهٔ ایکس‌باکس در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ به عنوان بخشی از [[ایکس‌باکس اورجینال]] برای [[ایکس‌باکس ۳۶۰]]<ref name="Xbox Originals"/> و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در 11 دسامبر 2012 به عنوان بخشی از [[پی‌اس۲ کلاسیکز]] برای [[پلی‌استیشن ۳]] منتشر شد.<ref name="PS2 Classics"/> نسخهٔ ایکس‌باکس اورجینال به عنوان بخشی از دهمین سالگرد بازی در 26 اکتبر 2014 با نسخهٔ بهبودیافته جایگزین شد که دارای وضوح بالاتر، فاصله ترسیمی پیشرفته، رابط کاربری جدید و [[دستاورد (بازی ویدیویی)|دستاوردها]] بود.<ref name="Xbox 360"/> نسخهٔ پی‌اس۲ کلاسیکز در 1 دسامبر 2015 با این نسخه جایگزین شد<ref name="PS3"/> و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در 5 دسامبر برای [[پلی‌استیشن ۴]] منتشر شد.<ref name="PS4"/>

یک پورت موبایل ''سن آندریاس'' که توسط [[گروو استریت گیمز|وار درام استودیوز]] توسعه یافته بود<ref name="Eurogamer War Drum"/> برای دستگاه‌های [[آی‌اواس]] در 12 دسامبر ۲۰۱۳،<ref name="iOS"/> [[اندروید]] در 19 دسامبر،<ref name="Android"/> [[ویندوز فون]] در 27 ژانویه ۲۰۱۴<ref name="Windows Phone"/> و [[فایر اواس]] در 15 مه 2014 منتشر شد.<ref name="Fire OS"/> این پورت دارای گرافیک، سایه‌ها و شخصیت‌ها و مدل‌های خودرو به‌روزشده بود.<ref name="IGN Review Mobile" />

''سن آندریاس'' همراه با بازی‌های قدیمی‌تر ''اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳'' و ''وایس سیتی'' در مجموعه‌ای با عنوان ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ: سه‌گانه]]'' در آمریکای شمالی برای ایکس‌باکس در 8 اکتبر ۲۰۰۵،<ref name="Trilogy"/> برای پلی‌استیشن 2 در 4 دسامبر ۲۰۰۶<ref name="Trilogy PS2"/> و برای [[مک‌اواس]] در 12 نوامبر ۲۰۱۰ منتشر شد.<ref name="Mac"/> نسخهٔ [[بازسازی (رسانه)|بازسازی‌شدهٔ]] ''سه‌گانه'' با عنوان ''[[اتومبیل‌دزدی بزرگ: سه‌گانه – نسخه نهایی|نسخهٔ نهایی]]'' برای [[نینتندو سوئیچ]] ، پلی‌استیشن 4، [[پلی‌استیشن ۵]] ، ویندوز، [[ایکس‌باکس وان]] و [[ایکس‌باکس سری اکس و سری اس|ایکس‌باکس سری ایکس/اس]] در 11 نوامبر 2021<ref name="Definitive Edition"/> و برای اندروید و آی‌اواس در 14 دسامبر ۲۰۲۳ منتشر شد.<ref name="Definitive Edition 3"/> نسخه‌های موجود این بازی در آماده‌سازی ''نسخهٔ نهایی'' از خرده‌فروشی‌های دیجیتال حذف شدند؛<ref name="Definitive Edition"/> اما بعداً به‌عنوان یک بستهٔ نرم‌افزاری در فروشگاه راک‌اسار بازسازی شدند.<ref name="Definitive Edition 2"/>

در اکتبر 2021، [[متا پلتفرمز]] اعلام کرد که نسخهٔ [[واقعیت مجازی]] (وی‌آر) بازی برای [[کوئست ۲]]<ref name="Oculus PC Gamer"/> توسط ویدئو گیمز دیلاکس در دست توسعه است.<ref name="Oculus VG"/> پس از انتشار [[متا کوئست ۳]] در اکتبر 2023، بازیکنان وضعیت نسخهٔ وی‌آر را زیر سوال بردند و برخی مشکوک بودند که ممکن است بی‌سروصدا لغو شده باشد. متا گفت که پروژه از آن زمان هیچ به‌روزرسانی‌ای نداشته است.<ref name="Oculus Kotaku"/><ref name="Oculus Eurogamer"/>

== Notes ==
{{یادداشت‌ها}}

== References ==
{{پانویس|چپ‌چین=بله|refs=

<!-- Gameplay -->

<ref name="Annandale">{{cite book |chapter=The Subversive Carnival of ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Annandale |first=David |pages=88–103 |title=The Meaning and Culture of Grand Theft Auto: Critical Essays |editor-last=Garrelts |editor-first=Nate |publisher=[[McFarland & Company]] |year=2006 |isbn=978-0-786-42822-9 }}</ref>

<ref name="BradyGames">{{cite book |title=Grand Theft Auto: San Andreas – Official Strategy Guide |last1=Bogenn |first1=Tim |last2=Barba |first2=Rick |year=2004 |publisher=[[دورلینگ کیندرزلی]] |isbn=978-0-744-00429-8 }}</ref>

<ref name="CNET Review">{{cite web |url=https://www.cnet.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' review |last=Rhodie |first=Scott |work=[[سی‌نت]] |publisher=[[رد ونچرز]] |date=9 December 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210226171315/https://www.cnet.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/ |archivedate=26 February 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Las Venturas">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/news151004sanandyshots |title=''GTA San Andreas'': First Las Venturas shots |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=15 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109095845/https://www.eurogamer.net/news151004sanandyshots |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Map">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/gta-san-andreas-leave-los-santos-las-venturas-open-up-explore-map-8043 |title=How to leave Los Santos and fully explore the map in ''GTA San Andreas'' |last=Leguiza |first=Santiago |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=11 November 2021 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220429140729/https://www.eurogamer.net/gta-san-andreas-leave-los-santos-las-venturas-open-up-explore-map-8043 |archivedate=29 April 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Preview">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/news140904sanandreas |title=Guns, planes, lorries – more ''San Andreas'' details |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=14 September 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220705013959/https://www.eurogamer.net/news140904sanandreas |archivedate=5 July 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Preview 2">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/p-gtasanandreas-ps2-oct2004 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=23 June 2005 |accessdate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230601115517/https://www.eurogamer.net/p-gtasanandreas-ps2-oct2004 |archivedate=1 June 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesRadar Stealth">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/exclusive-gta-san-andreas-stealth-mode-revealed/ |title=Exclusive! ''GTA San Andreas'' stealth mode revealed |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=17 August 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170315003850/https://www.gamesradar.com/exclusive-gta-san-andreas-stealth-mode-revealed/ |archivedate=15 March 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Diets">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/07/27/good-eats-the-diets-of-san-andreas |title=Good Eats: The Diets of ''San Andreas'' |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=28 July 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150909184711/https://www.ign.com/articles/2004/07/27/good-eats-the-diets-of-san-andreas |archivedate=9 September 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Style">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/08/13/compulsive-shopping-the-style-of-san-andreas |title=Compulsive Shopping: The Style of ''San Andreas'' |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=14 August 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151025004952/https://www.ign.com/articles/2004/08/13/compulsive-shopping-the-style-of-san-andreas |archivedate=25 October 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PSM2 Preview">{{cite magazine |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |issue=53 |pages=28–35 |magazine=[[پی‌اس‌ام ۳]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=October 2004 }}</ref>

<ref name="VG247 Weapons">{{cite web |url=https://www.vg247.com/gta-san-andreas-best-weapons |title=The best weapons in ''GTA San Andreas'' – Handguns, rocket launchers, and more |last=Broadwell |first=Josh |work=[[وی‌جی۲۴۷]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=11 November 2021 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211111135301/https://www.vg247.com/gta-san-andreas-best-weapons |archivedate=11 November 2021 |url-status=live }}</ref>

<!-- Development -->

<ref name="1Up Houser">{{cite web |url=https://www.1up.com/features/sam-houser-interview |title=Sam Houser Interview |last=Mielke |first=James |work=[[GMR (magazine)|GMR]] |publisher=[[زیف دیویس]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121017222203/https://www.1up.com/features/sam-houser-interview |archivedate=17 October 2012 }}</ref>

<ref name="Edge Houser">{{cite magazine |url=http://www.edge-online.com/features/the-making-of-grand-theft-auto-vice-city/3 |title=The Making Of ''Grand Theft Auto: Vice City'' |magazine=[[اج (مجله)]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=7 December 2012 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121210064847/http://www.edge-online.com/features/the-making-of-grand-theft-auto-vice-city/3 |archivedate=10 December 2012 }}</ref>

<ref name="EGM Houser">{{cite web |url=http://egm.1up.com/do/feature?cId=3136910 |title=''GTA: San Andreas'' ''EGM'' Afterthoughts |work=[[1Up.com]] |publisher=[[زیف دیویس]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050207004653/http://egm.1up.com/do/feature?cId=3136910 |archivedate=7 February 2005 }}</ref>

<ref name="EGM Preview">{{cite magazine |title=Upping the Ante |last=Zuniga |first=Todd |magazine=[[الکترونیک گیمینگ مانثلی]] |issue=184 |pages=112–122 |publisher=[[زیف دیویس]] |date=November 2004 |editor-last=Hsu |editor-first=Dan }}</ref>

<ref name="Eurogamer Garbut">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/interview-13072004-gtaaarongarbut |title=Rockstar Speaks: The Art of ''GTA San Andreas'' |last=Garratt |first=Patrick |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=14 July 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221009075924/https://www.eurogamer.net/interview-13072004-gtaaarongarbut |archivedate=9 October 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Houser">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/interview-120704-gtadanhouser |title=Dan Houser: the ''GTA San Andreas'' interview |last=Garratt |first=Patrick |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=14 July 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817073955/https://www.eurogamer.net/interview-120704-gtadanhouser |archivedate=17 August 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Game Informer Cover">{{cite magazine |title=Rising in the West |pages=42–51 |volume=14 |issue=134 |editor-last=McNamara |editor-first=Andy |magazine=[[گیم اینفورمر]] |date=June 2004 }}</ref>

<ref name="Gamepressure True 3">{{cite web |url=https://www.gamepressure.com/editorials/rap-riots-and-gangs-of-la-true-story-behind-gta-san-andreas/z723b-3 |title=Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind ''GTA: San Andreas'' |page=3 |last=Matusiak |first=Darius |work=[[Gamepressure]] |publisher=[[Webedia]] |date=6 February 2020 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200803235319/https://www.gamepressure.com/editorials/rap-riots-and-gangs-of-la-true-story-behind-gta-san-andreas/z723b-3 |archivedate=3 August 2020 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Gamepressure True 4">{{cite web |url=https://www.gamepressure.com/editorials/rap-riots-and-gangs-of-la-true-story-behind-gta-san-andreas/z723b-4 |title=Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind ''GTA: San Andreas'' |page=4 |last=Matusiak |first=Darius |work=[[Gamepressure]] |publisher=[[Webedia]] |date=6 February 2020 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200804001246/https://www.gamepressure.com/editorials/rap-riots-and-gangs-of-la-true-story-behind-gta-san-andreas/z723b-4 |archivedate=4 August 2020 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Q&A">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-qanda-under-the-hood/1100-6126774/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Q&A - Under the Hood |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=17 May 2006 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131029150920/https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-qanda-under-the-hood/1100-6126774/ |archivedate=29 October 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Talking">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-weekend-update-street-talking/1100-6111263/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Weekend Update: Street Talking |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=26 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151106072456/https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-weekend-update-street-talking/1100-6111263/ |archivedate=6 November 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Maylay">{{cite web |url=http://planetgrandtheftauto.gamespy.com/View.php?view=Articles.Detail&id=18 |title=Young MayLay Speaks |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=6 July 2005 |accessdate=15 January 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140416192103/http://planetgrandtheftauto.gamespy.com/View.php?view=Articles.Detail&id=18 |archivedate=16 April 2014 }}</ref>

<ref name="GamesRadar Houser">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/sam-houser-gta-iv-crazier-than-ever/3/ |title=Sam Houser: ''GTA IV'' crazier than ever |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=12 March 2008 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181107123636/https://www.gamesradar.com/sam-houser-gta-iv-crazier-than-ever/3/ |archivedate=7 November 2018 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesRadar Reveal">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/gta-san-andreas-to-be-unveiled-in-june/ |title=''GTA: San Andreas'' to be unveiled in June |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=16 April 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151012191017/https://www.gamesradar.com/gta-san-andreas-to-be-unveiled-in-june/ |archivedate=12 October 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesTM Preview">{{cite journal |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |journal=[[GamesTM]] |issue=15 |pages=66–77 |publisher=[[Paragon Publishing]] |date=July 2004 }}</ref>

<ref name="Guardian Defining">{{cite web |url=https://www.theguardian.com/technology/gallery/2013/sep/13/grand-theft-auto-defining-moments |title=''Grand Theft Auto''{{'}}s 10 defining moments – in pictures |last=McDonald |first=Kelly |work=[[گاردین]] |date=14 September 2013 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130914153207/https://www.theguardian.com/technology/gallery/2013/sep/13/grand-theft-auto-defining-moments |archivedate=14 September 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Guinness 2009">{{cite book |title=Guinness World Records 2009 Gamer's Edition |page=108 |editor-last=Glenday |editor-first=Craig |publisher=[[رکوردهای جهانی گینس]] |date=February 2009 |isbn=978-1-904-99445-9 }}</ref>

<ref name="Hardcore Gamer Movies">{{cite web |url=https://hardcoregamer.com/features/member/member-grand-theft-auto-san-andreas/246459/ |title=Member ''Grand Theft Auto: San Andreas''{{-?}} |last=Shive |first=Chris |work=Hardcore Gamer |date=23 February 2017 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211026232040/https://hardcoregamer.com/features/member/member-grand-theft-auto-san-andreas/246459/ |archivedate=26 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN First Look">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/05/20/san-andreas-first-look |title=''San Andreas'' – First-Look |last=Sulic |first=Ivan |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=20 May 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150925045628/https://www.ign.com/articles/2004/05/20/san-andreas-first-look |archivedate=25 September 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Kikizo Houser">{{cite web |url=http://archive.videogamesdaily.com/previews/ps2/grandtheftauto_sanandreas.asp |title=PS2 Preview: ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Doree |first=Adam |work=Kikizo |date=8 June 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100120073547/http://archive.videogamesdaily.com/previews/ps2/grandtheftauto_sanandreas.asp |archivedate=20 January 2010 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Knight Movies">{{cite encyclopedia |title=Los Angeles, California |last=Knight |first=Gladys L. |encyclopedia=Pop Culture Places: An Encyclopedia of Places in American Popular Culture |year=2014 |volume=1 |page=538 |isbn=978-0-313-39883-4 }}</ref>

<ref name="Kushner">{{cite book |title=[[جک: داستان یاغی اتومبیل‌دزدی بزرگ]] |last=Kushner |first=David |authorlink=David Kushner (writer) |publisher=[[جان وایلی و پسران]] |year=2012 |isbn=978-0-470-93637-5 }}</ref>

<ref name="Manual">{{cite book |title=San Andreas: Local Business Advertiser's Guide |type=game manual |publisher=[[راک‌استار نورث]] |year=2004 |url=https://media-rockstargames-com.akamaized.net/rockstargames-newsite/img/manuals/en_us/GTATrilogy_GTASA_PS2_Manual_M01.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191212013350/https://media-rockstargames-com.akamaized.net/rockstargames-newsite/img/manuals/en_us/GTATrilogy_GTASA_PS2_Manual_M01.pdf |archivedate=12 December 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="MTV Soundtrack">{{cite web |url=https://www.mtv.com/news/uualiz/axl-rose-game-charlie-murphy-lend-voices-to-san-andreas |title=Axl Rose, Game, Charlie Murphy Lend Voices to ''San Andreas'' |website=[[ام‌تی‌وی]] |publisher=[[پارامونت مدیا نت‌ورک]] |date=26 October 2004 |accessdate=23 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221126163232/https://www.mtv.com/news/uualiz/axl-rose-game-charlie-murphy-lend-voices-to-san-andreas |archivedate=26 November 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="OPM Maylay">{{cite magazine |title=''GTA: San Andreas'' |last=Zuniga |first=Todd |magazine=[[Official U.S. PlayStation Magazine]] |issue=86 |pages=40–41 |publisher=[[زیف دیویس]] |date=November 2004 |editor-last=Davison |editor-first=John }}</ref>

<ref name="OPM US Preview">{{cite magazine |title=Gangster Construction Set |magazine=[[Official U.S. PlayStation Magazine]] |issue=85 |pages=48–49 |publisher=[[زیف دیویس]] |date=October 2004 |editor-last=Davison |editor-first=John }}</ref>

<ref name="OPS2 AU Preview">{{cite journal |title=And Then There Were Three |last=Young |first=Richie |journal=[[PlayStation 2 Official Magazine – Australia]] |issue=29 |pages=35–50 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=July 2004 }}</ref>

<ref name="OPS2 UK Preview">{{cite journal |title=''GTA: San Andreas'' |last=Pierce |first=Stephen |journal=[[مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا]] |issue=48 |pages=35–49 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=July 2004 }}</ref>

<ref name="OXM">{{cite magazine |title=The Prodigal Gangster Returns |last=Price |first=Tom |editor-last=Smith |editor-first=Rob |pages=36–45 |magazine=[[مجله رسمی ایکس‌باکس]] |issue=45 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=June 2005 |issn=1534-7850 <!-- barcode: 071658015036 --> }}</ref>

<ref name="PC Gamer Movies">{{cite web |url=https://www.pcgamer.com/forget-red-dead-redemption-2-grand-theft-auto-san-andreas-is-rockstars-most-ambitious-project/ |title=Forget ''Red Dead Redemption 2'', ''Grand Theft Auto: San Andreas'' is Rockstar's most ambitious project |last=Kelly |first=Andy |work=[[پی‌سی گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=11 November 2019 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191111172520/https://www.pcgamer.com/forget-red-dead-redemption-2-grand-theft-auto-san-andreas-is-rockstars-most-ambitious-project/ |archivedate=11 November 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PC PowerPlay Preview">{{cite journal |title=Welcome to the Jungle |last=Best |first=Timothy C. |journal=[[PC PowerPlay]] |issue=113 |pages=52–59 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=June 2005 }}</ref>

<ref name="PSM Preview">{{cite journal |title=Seeing Is Believing! |journal=PSM |issue=87 |pages=54–61 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=August 2004 |editor-last=Slate |editor-first=Chris }}</ref>

<ref name="WSJ Budget">{{cite web |url=https://www.wsj.com/articles/SB110243451698593254 |title=Videogame Publishers Place Big Bets on Big-Budget Games |last1=Prince |first1=Marcelo |last2=Roth |first2=Peter |work=[[وال‌استریت ژورنال]] |date=21 December 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://archive.today/20200210052050/https://www.wsj.com/articles/SB110243451698593254 |archivedate=10 February 2020 |url-status=live |url-access=subscription }}</ref>

<!-- Release and promotion -->

<ref name="Beat Mural">{{cite web |url=https://beat.com.au/top-ten-places-in-melbourne-according-to-private-function/ |title=The best things to do in Melbourne, according to Private Function |last=Penney |first=Chris |work=[[Beat Magazine|Beat]] |publisher=Furst Media |date=26 August 2020 |accessdate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200902191508/https://beat.com.au/top-ten-places-in-melbourne-according-to-private-function/ |archivedate=2 September 2020 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Capcom Japan">{{cite web |url=http://www.gtasa.jp/index2.html |title=''Grand Theft Auto San Andreas'' Japan Official Site |publisher=[[راک‌استار گیمز]] |date=25 January 2007 |accessdate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070128062019/http://www.gtasa.jp/index2.html |archivedate=28 January 2007 }}</ref>

<ref name="Eurogamer Delay">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/news100904sanandreas |title=''GTA: San Andreas'' delayed, PC version confirmed |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=10 September 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220412154203/https://www.eurogamer.net/news100904sanandreas |archivedate=12 April 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesIndustry Leak">{{cite web |url=https://www.gamesindustry.biz/grand-theft-auto-san-andreas-leaked-by-pirates |title=''Grand Theft Auto San Andreas'' leaked by pirates |last=Fahey |first=Rob |work=[[گیمر نتورک]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=21 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220918180814/https://www.gamesindustry.biz/grand-theft-auto-san-andreas-leaked-by-pirates |archivedate=18 September 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Date">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/gta-san-andreas-confirmed-and-dated/1100-6090315/ |title=''GTA: San Andreas'' confirmed and dated |last=Calvert |first=Justin |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=2 March 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018143148/https://www.gamespot.com/articles/gta-san-andreas-confirmed-and-dated/1100-6090315/ |archivedate=18 October 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Introduction">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-prologue-impressions/1100-6113898/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Prologue Impressions |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=23 November 2004 |accessdate=23 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210221125642/https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-prologue-impressions/1100-6113898/ |archivedate=21 February 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Patent">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/take-two-registers-more-grand-theft-autos/1100-6086492/ |title=Take-Two registers more ''Grand Theft Auto''s |last=Thorsen |first=Tor |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=14 January 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180513213201/https://www.gamespot.com/articles/take-two-registers-more-grand-theft-autos/1100-6086492/ |archivedate=13 May 2018 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Preview">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-feature-preview/1100-6103822/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Feature Preview |last1=Torres |first1=Ricardo |last2=Kasavin |first2=Greg |authorlink2=Greg Kasavin |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=30 July 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170427162552/https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-feature-preview/1100-6103822/ |archivedate=27 April 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Xbox">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-xbox-hands-on/1100-6125068/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Xbox Hands-On |last=Shoemaker |first=Brad |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=17 May 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161117085310/https://www.gamespot.com/articles/grand-theft-auto-san-andreas-xbox-hands-on/1100-6125068/ |archivedate=17 November 2016 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Introduction">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/568157p1.html |title=''GTA: SA – The Introduction'' |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=22 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041125011125/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/568157p1.html |archivedate=25 November 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Soundtrack">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/568514p1.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' – The Soundtrack and Bonus DVD |last=Lopez |first=Miguel |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=23 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041130182239/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/568514p1.html |archivedate=30 November 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesRadar Cover">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/new-gta-san-andreas-artwork-exposed/ |title=New ''GTA: San Andreas'' artwork exposed |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=10 July 2004 |accessdate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028194836/https://www.gamesradar.com/new-gta-san-andreas-artwork-exposed/ |archivedate=28 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Date">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2003/10/30/gta-4-date-confirmed |title=''GTA 4'' Date Confirmed |last=Perry |first=Douglass C. |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=31 October 2003 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141025134514/https://www.ign.com/articles/2003/10/30/gta-4-date-confirmed |archivedate=25 October 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Desktop">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/09/13/official-san-andreas-desktop-media |title=Official ''San Andreas'' Desktop Media |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=13 September 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109055206/https://www.ign.com/articles/2004/09/13/official-san-andreas-desktop-media |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN E3">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/05/12/e3-2004-grand-theft-auto-san-andreas-details |title=E3 2004: ''Grand Theft Auto: San Andreas'' Details |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=13 May 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160331201911/https://www.ign.com/articles/2004/05/12/e3-2004-grand-theft-auto-san-andreas-details |archivedate=31 March 2016 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Cover">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/05/20/san-andreas-first-look |title=''San Andreas'' – First-Look |last=Sulic |first=Ivan |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=20 May 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150925045628/https://www.ign.com/articles/2004/05/20/san-andreas-first-look |archivedate=25 September 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Introduction">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2005/11/02/grand-theft-auto-san-andreas-special-edition-dvd-sunday-driver-the-introduction |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Special Edition DVD (''Sunday Driver'', ''The Introduction''{{--)}} |last=Carle |first=Chris |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=3 November 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121115124138/https://www.ign.com/articles/2005/11/02/grand-theft-auto-san-andreas-special-edition-dvd-sunday-driver-the-introduction |archivedate=15 November 2012 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Leak">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/10/21/rockstar-speaks-on-san-andreas-piracy |title=Rockstar Speaks on ''San Andreas'' Piracy |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=21 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111183817/https://www.ign.com/articles/2004/10/21/rockstar-speaks-on-san-andreas-piracy |archivedate=11 January 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Soundtrack 1">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/09/02/san-andreas-soundtrack |title=''San Andreas'' Soundtrack |last=Lewis |first=Ed |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=3 September 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109020541/https://www.ign.com/articles/2004/09/02/san-andreas-soundtrack |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Soundtrack 2">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/10/16/grand-theft-radio-the-soundtracks-of-san-andreas |title=''Grand Theft'' Radio: The Soundtracks of ''San Andreas'' |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=16 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151008214846/https://www.ign.com/articles/2004/10/16/grand-theft-radio-the-soundtracks-of-san-andreas |archivedate=8 October 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Soundtrack 3">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/11/23/grand-theft-auto-san-andreas-official-soundtrack-double-cd |title=''Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack'' Double CD |last=D. |first=Spence |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=24 November 2004 |accessdate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240117230826/https://www.ign.com/articles/2004/11/23/grand-theft-auto-san-andreas-official-soundtrack-double-cd |archivedate=17 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Soundtrack 4">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/12/06/grand-theft-auto-san-andreas-official-soundtrack-box-set-first-impressions |title=''Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack'' Box Set – First Impressions |last=D. |first=Spence |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=7 December 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140805184708/https://www.ign.com/articles/2004/12/06/grand-theft-auto-san-andreas-official-soundtrack-box-set-first-impressions |archivedate=5 August 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Trailer">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/08/21/official-san-andreas-trailer-uncut |title=Official ''San Andreas'' Trailer: Uncut |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=21 August 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180415101102/https://www.ign.com/articles/2004/08/21/official-san-andreas-trailer-uncut |archivedate=15 April 2018 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Trailer 2">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/09/25/new-gta-san-andreas-trailer |title=New ''GTA: San Andreas'' Trailer |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=26 September 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028175252/https://www.ign.com/articles/2004/09/25/new-gta-san-andreas-trailer |archivedate=28 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Website">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/08/23/gta-san-andreas-site-opens |title=''GTA: San Andreas'' Site Opens |last=Adams |first=David |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=24 August 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028175251/https://www.ign.com/articles/2004/08/23/gta-san-andreas-site-opens |archivedate=28 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Joystiq Japan">{{cite web |url=http://www.joystiq.com/2006/11/14/capcom-bringing-gta-san-andreas-to-japan/ |title=Capcom bringing ''GTA San Andreas'' to Japan |last=Ransom-Wiley |first=James |work=[[جویستیک]] |publisher=[[ای‌اوال]] |date=14 November 2006 |accessdate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061130024415/http://www.joystiq.com/2006/11/14/capcom-bringing-gta-san-andreas-to-japan/ |archivedate=30 November 2006 }}</ref>

<ref name="GTAFarsi1">{{یادکرد وب|عنوان=دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas {{!}} سرقت بزرگ اتومبیل: سن اندریاس - سایبر (به همراه کتابچه راهنما)|نشانی=https://oldpersiangames.org/games/grand-theft-auto-san-andreas-cyber/|وبگاه=دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی|بازبینی=2022-08-26|کد زبان=fa}}</ref>

<ref name="GTAFarsi2">{{یادکرد وب|عنوان=دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas {{!}} سرقت بزرگ سن آندریاس - ویرایشگران نصر وصال|نشانی=https://oldpersiangames.org/games/grand-theft-auto-san-andreas-vnv/|وبگاه=دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی|بازبینی=2022-08-26|کد زبان=fa}}</ref>

<!-- Critical response -->

<ref name="1Up Review 2">{{cite web |url=http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=1&cId=3136054 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |page=2 |last=Parish |first=Jeremy |work=[[1Up.com]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=31 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041224054818/http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=1&cId=3136054 |archivedate=24 December 2004 }}</ref>

<ref name="1Up Review 3">{{cite web |url=http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=2&cId=3136054 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |page=3 |last=Parish |first=Jeremy |work=[[1Up.com]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=31 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041116015913/http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=2&cId=3136054 |archivedate=16 November 2004 }}</ref>

<ref name="1Up Review 4">{{cite web |url=http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=3&cId=3136054 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |page=4 |last=Parish |first=Jeremy |work=[[1Up.com]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=31 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041129035004/http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=3&cId=3136054 |archivedate=29 November 2004 }}</ref>

<ref name="EGM Review">{{cite magazine |url=https://www.1up.com/do/reviewPage?cId=2018918&did=2 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |last1=Boyer |first1=Crispin |last2=Hsu |first2=Dan |last3=Davison |first3=John |magazine=[[الکترونیک گیمینگ مانثلی]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=16 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041215194822/https://www.1up.com/do/reviewPage?cId=2018918&did=2 |archivedate=15 December 2004 }}</ref>

<ref name="Eurogamer Review 1">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-ps2 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=1 |last=Reed |first=Kristan |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=8 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817072501/https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-ps2 |archivedate=17 August 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Review 2">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-ps2?page=2 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=2 |last=Reed |first=Kristan |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=8 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109111158/https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-ps2?page=2 |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Game Informer Review">{{cite magazine |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=170 |last1=Reiner |first1=Andrew |last2=Miller |first2=Matt |volume=14 |issue=140 |magazine=[[گیم اینفورمر]] |date=December 2004 }}</ref>

<ref name="GameRevolution Review">{{cite web |url=https://www.gamerevolution.com/review/ps2/grand_theft_auto_san_andreas |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' – PS2 |last=Dodson |first=Joe |work=[[گیم‌رولوشن]] |publisher=[[مانداتوری (شرکت)]] |date=1 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060212204810/https://www.gamerevolution.com/review/ps2/grand_theft_auto_san_andreas |archivedate=12 February 2006 }}</ref>

<ref name="GameSpot Review">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6111345/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Gerstmann |first=Jeff |authorlink=Jeff Gerstmann |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=25 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131020164031/https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6111345/ |archivedate=20 October 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review 1">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p1.html?fromint=1 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=1 |last=Lopez |first=Miguel |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=29 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041102084155/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p1.html?fromint=1 |archivedate=2 November 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review 2">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p2.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=2 |last=Lopez |first=Miguel |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=29 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030225046/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p2.html |archivedate=30 October 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review 3">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p3.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=3 |last=Lopez |first=Miguel |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=29 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030225116/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p3.html |archivedate=30 October 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review 4">{{cite web |url=http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p4.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=4 |last=Lopez |first=Miguel |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=29 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030225037/http://ps2.gamespy.com/playstation-2/grand-theft-auto-san-andreas/561830p4.html |archivedate=30 October 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Review">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/10/25/grand-theft-auto-san-andreas-6 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Dunham |first=Jeremy |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=26 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140427124712/https://www.ign.com/articles/2004/10/25/grand-theft-auto-san-andreas-6 |archivedate=27 April 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="MC">{{cite web |url=https://www.metacritic.com/game/grand-theft-auto-san-andreas/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |work=[[متاکریتیک]] |publisher=[[فن‌دام]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231123031442/https://www.metacritic.com/game/grand-theft-auto-san-andreas/ |archivedate=23 November 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="MC Best PC">{{cite web |url=https://www.metacritic.com/browse/game/pc/all/2005/metascore/?platform=pc |title=What Games to Play on PC |work=[[متاکریتیک]] |publisher=[[فن‌دام]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109062820/https://www.metacritic.com/browse/game/pc/all/2005/metascore/?platform=pc |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="MC Best PS2">{{cite web |url=https://www.metacritic.com/browse/game/ps2/all/all-time/metascore/?platform=ps2 |title=What Games to Play on PS2 |work=[[متاکریتیک]] |publisher=[[فن‌دام]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109062944/https://www.metacritic.com/browse/game/ps2/all/all-time/metascore/?platform=ps2 |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="MC Best Xbox">{{cite web |url=https://www.metacritic.com/browse/game/all/all/2005/metascore/?platform=xbox |title=What Games to Play on Xbox |work=[[متاکریتیک]] |publisher=[[فن‌دام]] |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109063150/https://www.metacritic.com/browse/game/all/all/2005/metascore/?platform=xbox |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="NYT Review">{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2004/11/11/technology/circuits/pick-a-number-its-sequel-season.html |title=Pick a Number, It's Sequel Season |last=Herold |first=Charles |work=[[نیویورک تایمز]] |date=11 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170701212504/https://www.nytimes.com/2004/11/11/technology/circuits/pick-a-number-its-sequel-season.html |archivedate=1 July 2017 |url-status=live |url-access=subscription }}</ref>

<ref name="OPM Review 1">{{cite magazine |url=https://www.1up.com/do/reviewPage?cId=3135875&did=3 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |page=1 |last=Davison |first=John |magazine=[[Official U.S. PlayStation Magazine]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=25 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041106224523/https://www.1up.com/do/reviewPage?cId=3135875&did=3 |archivedate=6 November 2004 }}</ref>

<ref name="OPM Review 2">{{cite magazine |url=http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=1&cId=3135875 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' PS2 Review |page=2 |last=Davison |first=John |magazine=[[Official U.S. PlayStation Magazine]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=25 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041111132023/http://www.1up.com/do/reviewPage?pager.offset=1&cId=3135875 |archivedate=11 November 2004 }}</ref>

<ref name="PALGN Review">{{cite web |url=http://palgn.com.au/article.php?id=1724 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Sell |first=Chris |work=PALGN |date=6 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041109013938/http://palgn.com.au/article.php?id=1724 |archivedate=9 November 2004 }}</ref>

<ref name="PSM2 Review 1">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' review |page=1 |work=[[پی‌اس‌ام ۳]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=7 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230104130526/https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/ |archivedate=4 January 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PSM2 Review 2">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/2/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' review |page=2 |work=[[پی‌اس‌ام ۳]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=7 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109130642/https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/2/ |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PSM2 Review 3">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/3/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' review |page=3 |work=[[پی‌اس‌ام ۳]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=7 October 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109130721/https://www.gamesradar.com/grand-theft-auto-san-andreas-15/3/ |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<!-- Reception: racial stereotypes -->

<ref name="Barrett Race">{{cite journal |title=White Thumbs, Black Bodies: Race, Violence and Neoliberal Fantasies in ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |pages=95–119 |last=Barrett |first=Paul |journal=The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies |date=2006 |volume=28 |publisher=[[گروه تیلور و فرانسیس]] |issn=1071-4413 |doi=10.1080/10714410600552902 |s2cid=145544558 }}</ref>

<ref name="Chan Race">{{cite journal |title=Playing with Race: The Ethics of Racialized Representations in E-Games |pages=24–30 |last=Chan |first=Dean |journal=International Review of Information Ethics |volume=4 |date=December 2005 |issn=1614-1687 |url=https://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=2904&context=artspapers |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170706125205/https://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=2904&context=artspapers |archivedate=6 July 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Games Cult Race">{{cite journal |title=The Meaning of Race and Violence in Grand Theft Auto: San Andreas |last1=DeVane |first1=Ben |last2=Squire |first2=Kurt D. |journal=[[Games and Culture]] |date=1 July 2008 |volume=3 |issue=3–4 |pages=264–285 |doi=10.1177/1555412008317308 |citeseerx=10.1.1.465.7496 |s2cid=143671889}}</ref>

<ref name="Hutchinson Race">{{cite book |chapter=Representing Race and Disability: ''Grand Theft Auto: San Andreas'' as a Whole Text |pages=164–178 |last=Hutchinson |first=Rachael |title=Race, Gender, and Sexuality in Video Games |editor-last1=Malkowski |editor-first1=Jennifer |editor-last2=Russworm |editor-first2=Treaandrea M. |date=2017 |publisher=[[انتشارات دانشگاه ایندیانا]] |doi=10.2307/j.ctt2005rgq.14 |jstor=j.ctt2005rgq |isbn=978-0-253-02573-9 }}</ref>

<ref name="Kotaku Race">{{cite web |url=http://kotaku.com/5860471/envisioning-a-world-without-racism-with-grand-theft-auto-san-andreas |title=Envisioning a World Without Racism With ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Fahey |first=Mike |work=[[کوتاکو]] |publisher=[[گاکر میدیا]] |date=17 November 2011 |access-date=14 December 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131106060626/http://kotaku.com/5860471/envisioning-a-world-without-racism-with-grand-theft-auto-san-andreas |archive-date=6 November 2013 }}</ref>

<ref name="Leonard Race">{{cite journal |title=Not a Hater, Just Keepin' It Real |last=Leonard |first=David |pages=83–88 |journal=[[Games and Culture]] |volume=1 |number=1 |date=January 2006 |publisher=[[انتشارات سیج]] |doi=10.1177/1555412005281910 |s2cid=146205026 }}</ref>

<ref name="Leonard Race2">{{cite journal |title=Young, Black (& Brown) and Don't Give a Fuck: Virtual Gangstas in the Era of State Violence |last=Leonard |first=David |pages=248–272 |journal=[[Cultural Studies ↔ Critical Methodologies]] |publisher=[[انتشارات سیج]] |date=April 2009 |issn=1532-7086 |doi=10.1177/1532708608325938 |s2cid=145294625 }}</ref>

<ref name="Neal Race">{{cite book |chapter=Cybercrime, transgression and virtual environments |last=Neal |first=Sarah |page=97 |title=Crime: Local and Global |editor-last1=Muncie |editor-first1=John |editor-last2=Talbot |editor-first2=Deborah |editor-last3=Walters |editor-first3=Reece |year=2014 |publisher=[[روتلج]] |isbn=978-1-315-88071-6 |doi=10.4324/9781315880716 }}</ref>

<ref name="NYT Race">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2004/08/12/technology/the-color-of-mayhem.html |title=The Color of Mayhem |last=Marriott |first=Michel |newspaper=[[نیویورک تایمز]] |date=12 August 2004 |access-date=14 December 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102204458/http://www.nytimes.com/2004/08/12/technology/the-color-of-mayhem.html |archive-date=2 November 2013 }}</ref>

<!-- Reception: Xbox -->

<ref name="1Up Review Xbox">{{cite web |url=http://www.1up.com/do/reviewPage?cId=3141253&did=1 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Parish |first=Jeremy |work=[[1Up.com]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=6 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323021124/http://www.1up.com/do/reviewPage?cId=3141253&did=1 |archivedate=23 March 2006 }}</ref>

<ref name="Eurogamer Review Xbox PC">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-x |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=22 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230606071640/https://www.eurogamer.net/r-gtasanandreas-x |archivedate=6 June 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Review Xbox">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6127083/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Gerstmann |first=Jeff |authorlink=Jeff Gerstmann |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=7 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131014074528/https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6127083/ |archivedate=14 October 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review Xbox 1">{{cite web |url=http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p1.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=1 |last=Tuttle |first=Will |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=8 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050611013434/http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p1.html |archivedate=11 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review Xbox 2">{{cite web |url=http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p2.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=2 |last=Tuttle |first=Will |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=8 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050611013434/http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p1.html |archivedate=11 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review Xbox 3">{{cite web |url=http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p3.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=3 |last=Tuttle |first=Will |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=8 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050611020208/http://xbox.gamespy.com/xbox/grand-theft-auto-san-andreas/623686p3.html |archivedate=11 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameZone Review Xbox">{{cite web |url=http://xbox.gamezone.com/gzreviews/r23643.htm |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Zacarias |first=Eduardo |work=GameZone |date=13 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616031431/http://xbox.gamezone.com/gzreviews/r23643.htm |archivedate=16 June 2005 }}</ref>

<ref name="IGN Review Xbox">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2005/06/07/grand-theft-auto-san-andreas-2 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Perry |first=Douglass C. |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=7 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130109165932/https://www.ign.com/articles/2005/06/07/grand-theft-auto-san-andreas-2 |archivedate=9 January 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PALGN Review Xbox">{{cite web |url=http://palgn.com.au/article.php?id=2450 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Jastrzab |first=Jeremy |work=PALGN |date=3 July 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050809083314/http://palgn.com.au/article.php?id=2450 |archivedate=9 August 2005 }}</ref>

<!-- Reception: Windows -->

<ref name="CGW Review PC">{{cite magazine |url=http://cgw.1up.com/do/reviewPage?cId=3142478&did=4 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Parish |first=Jeremy |magazine=[[کامپیوتر گیمینگ ورلد]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=1 August 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060205091735/http://cgw.1up.com/do/reviewPage?cId=3142478&did=4 |archivedate=5 February 2006 }}</ref>

<ref name="GamePro Review">{{cite magazine |title=''Grand Theft'' Lotto |pages=52–53 |last=Sid |first=Vicious |magazine=[[گیم‌پرو]] |publisher=[[آی‌دی‌جی]] |editor-last=Nihei |editor-first=Wes |issue=204 |date=September 2005 }}</ref>

<ref name="GameRevolution Review PC">{{cite web |url=https://www.gamerevolution.com/review/32726-grand-theft-auto-san-andreas-review |title=Born to ill. Review |last=Dodson |first=Joe |work=[[گیم‌رولوشن]] |publisher=[[مانداتوری (شرکت)]] |date=27 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210226023846/https://www.gamerevolution.com/review/32726-grand-theft-auto-san-andreas-review |archivedate=26 February 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpot Review PC">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6127078/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Gerstmann |first=Jeff |authorlink=Jeff Gerstmann |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=7 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019025813/https://www.gamespot.com/reviews/grand-theft-auto-san-andreas-review/1900-6127078/ |archivedate=19 October 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review PC 1">{{cite web |url=http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p1.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=1 |last=Accardo |first=Sal |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=13 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616011101/http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p1.html |archivedate=16 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review PC 2">{{cite web |url=http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p2.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=2 |last=Accardo |first=Sal |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=13 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616013016/http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p2.html |archivedate=16 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameSpy Review PC 3">{{cite web |url=http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p3.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |page=3 |last=Accardo |first=Sal |work=[[گیم‌اسپای]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=13 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616013830/http://pc.gamespy.com/pc/grand-theft-auto-san-andreas/624621p3.html |archivedate=16 June 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GameZone Review PC">{{cite web |url=http://pc.gamezone.com/gzreviews/r23643.htm |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |author=Aceinet |work=GameZone |date=17 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050703080909/http://pc.gamezone.com/gzreviews/r23643.htm |archivedate=3 July 2005 }}</ref>

<ref name="IGN Review PC">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2005/06/08/grand-theft-auto-san-andreas |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Adams |first=Dan |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=8 June 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120910233449/https://www.ign.com/articles/2005/06/08/grand-theft-auto-san-andreas |archivedate=10 September 2012 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PALGN Review PC">{{cite web |url=http://palgn.com.au/article.php?id=2650&sid=2ea7470890570e729ed784787c920d53 |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Keller |first=Matt |work=PALGN |date=25 July 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051210154116/http://palgn.com.au/article.php?id=2650&sid=2ea7470890570e729ed784787c920d53 |archivedate=10 December 2005 }}</ref>

<ref name="PC Gamer Review">{{cite web |url=https://www.pcgamer.com/gta-san-andreas-review/ |title=''GTA: San Andreas'' Review |last1=Atherton |first1=Ross |last2=Griffin |first2=Ben |work=[[پی‌سی گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=30 June 2014 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141004055843/https://www.pcgamer.com/gta-san-andreas-review/ |archivedate=4 October 2014 |url-status=live }}</ref>

<!-- Reception: mobile -->

<ref name="Digital Spy Review">{{cite web |url=https://www.digitalspy.com/videogames/a538762/mobile-reviews-gta-san-andreas-angry-birds-go-skulls-of-the-shogun/ |title=Mobile reviews: ''GTA San Andreas'', ''Angry Birds Go'', ''Skulls of the Shogun'' |last=Nichols |first=Scott |work=[[دیجیتال اسپای]] |publisher=[[ارتباطات هرست]] |date=17 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190507075451/https://www.digitalspy.com/videogames/a538762/mobile-reviews-gta-san-andreas-angry-birds-go-skulls-of-the-shogun/ |archivedate=7 May 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Review Mobile">{{cite web |url=https://www.eurogamer.it/grand-theft-auto-san-andreas-review-recensione |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' – review |last=Serino |first=Francesco |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=18 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240111013725/https://www.eurogamer.it/grand-theft-auto-san-andreas-review-recensione |archivedate=11 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Review Mobile">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2013/12/18/grand-theft-auto-san-andreas-ios-review |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' iOS Review |last=Johnson |first=Leif |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=19 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219144334/https://www.ign.com/articles/2013/12/18/grand-theft-auto-san-andreas-ios-review |archivedate=19 December 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Multiplayer.it Review">{{cite web |url=https://multiplayer.it/recensioni/126674-grand-theft-auto-san-andreas-santo-protettore-del-free-roaming.html |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Recensione |language=it |trans-title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review |last=Palmisano |first=Fabio |work=Multiplayer.it |date=18 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131221000814/https://multiplayer.it/recensioni/126674-grand-theft-auto-san-andreas-santo-protettore-del-free-roaming.html |archivedate=21 December 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Pocket Gamer Review">{{cite web |url=https://www.pocketgamer.com/grand-theft-auto-san-andreas/grand-theft-auto-san-andreas/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Brown |first=Mark |authorlink=Game Maker's Toolkit |work=[[پاکت گیمر]] |publisher=[[پاکت گیمر]] |date=12 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121230029/https://www.pocketgamer.com/grand-theft-auto-san-andreas/grand-theft-auto-san-andreas/ |archivedate=21 January 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="TouchArcade Review">{{cite web |url=https://toucharcade.com/2013/12/12/grand-theft-auto-san-andreas-review/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' Review – Throw Some Chedda' at This Incredible Port |last=Hodapp |first=Eli |work=[[تاچ‌آرکید]] |date=12 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131215030913/https://toucharcade.com/2013/12/12/grand-theft-auto-san-andreas-review/ |archivedate=15 December 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Vandal Review">{{cite web |url=https://vandal.elespanol.com/analisis/android/grand-theft-auto-san-andreas/22876#p-71 |title=Análisis de ''Grand Theft Auto: San Andreas'' (Android, iPhone) |language=es |trans-title=Review of ''Grand Theft Auto: San Andreas'' (Android, iPhone) |last=González |first=Alberto |work=[[Vandal (website)|Vandal]] |date=16 December 2013 |accessdate=11 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200102004702/https://vandal.elespanol.com/analisis/android/grand-theft-auto-san-andreas/22876#p-71 |archivedate=2 January 2020 |url-status=live }}</ref>

<!-- Accolades -->

<ref name="AIAS">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/half-life-2-named-game-of-the-year-at-dice-awards/1100-6117727/ |title=''Half-Life 2'' named Game of the Year at D.I.C.E. awards |last=Feldman |first=Curt |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=5 February 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150129015134/https://www.gamespot.com/articles/half-life-2-named-game-of-the-year-at-dice-awards/1100-6117727/ |archivedate=29 January 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="BAFTA">{{cite web |url=https://awards.bafta.org/award/2005/games |title=Games in 2005 |publisher=[[آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون بریتانیا]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140818012754/https://awards.bafta.org/award/2005/games |archivedate=18 August 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="EGM GOTY">{{cite magazine |title=The ''EGM'' 2004 Year of the Game Awards |magazine=[[الکترونیک گیمینگ مانثلی]] |issue=189 |pages=84–96 |publisher=[[زیف دیویس]] |date=March 2005 |editor-last=Hsu |editor-first=Dan }}</ref>

<ref name="GamesMaster GOTY">{{cite journal |title=''GM''{{'}}s Top 50 Fifty Games of 2004 |last= |first= |journal=[[گیمزمستر (مجله)]] |issue=155 |pages=96–99 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=January 2005 }}</ref>

<ref name="GameSpot Best Action">{{cite web |url=http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day4w_2.html |title=Best Action Adventure Game |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌نت]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041229010704/http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day4w_2.html |archivedate=29 December 2004 }}</ref>

<ref name="GameSpot Best Funniest">{{cite web |url=http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day2w_26.html |title=Funniest Game |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌نت]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041228231616/http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day2w_26.html |archivedate=28 December 2004 }}</ref>

<ref name="GameSpot Best PS2">{{cite web |url=http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day5w_8.html |title=Best PlayStation 2 Game |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌نت]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041229035937/http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day5w_8.html |archivedate=29 December 2004 }}</ref>

<ref name="GameSpot Best Voice">{{cite web |url=http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day2w_14.html |title=Best Voice Acting |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌نت]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041229052352/http://www.gamespot.com/gamespot/features/all/bestof2004/day2w_14.html |archivedate=29 December 2004 }}</ref>

<ref name="GANG">{{cite web |url=https://www.audiogang.org/awards-archive/2005-awards/ |title=2005 Awards |publisher=Game Audio Network Guild |accessdate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200813145739/https://www.audiogang.org/awards-archive/2005-awards/ |archivedate=13 August 2020 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GDCA">{{cite web |url=https://gamechoiceawards.com/archive/gdca_5th |title=5th Annual Game Developers Choice Awards |publisher=[[جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210621070156/https://gamechoiceawards.com/archive/gdca_5th |archivedate=21 June 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GDCA Guardian">{{cite web |url=https://www.theguardian.com/technology/gamesblog/2005/mar/14/gamedevelopers |title=Game Developers Choice Awards snubs ''GTA: San Andreas''. Rockstar North walks out |last=Krotoski |first=Aleks |work=[[گاردین]] |date=14 March 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140918023822/https://www.theguardian.com/technology/gamesblog/2005/mar/14/gamedevelopers |archivedate=18 September 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Golden Joystick 2004">{{cite web |url=https://www.gamasutra.com/view/news/95479/Golden_Joystick_Awards_Announces_2004_Winners.php |title=Golden Joystick Awards Announces 2004 Winners |last=Wilson |first=Andrew |work=[[گیم دولوپر]] |publisher=[[یوبی‌ام]] |date=5 November 2004 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200205195351/https://www.gamasutra.com/view/news/95479/Golden_Joystick_Awards_Announces_2004_Winners.php |archivedate=5 February 2020 }}</ref>

<ref name="Golden Joystick 2005">{{cite web |url=https://www.theguardian.com/technology/2005/nov/10/games.guardianweeklytechnologysection1 |title=Golden Joystick awards: Winners and losers |last=Anderiesz |first=Mike |work=[[گاردین]] |date=10 November 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140920051223/https://www.theguardian.com/technology/2005/nov/10/games.guardianweeklytechnologysection1 |archivedate=20 September 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="G-Phoria">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/halo-2-takes-top-honors-at-g-phoria/1100-6129907/ |title=''Halo 2'' takes top honors at G-Phoria |last=Kasavin |first=Greg |authorlink=Greg Kasavin |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=28 July 2005 |accessdate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141013031949/https://www.gamespot.com/articles/halo-2-takes-top-honors-at-g-phoria/1100-6129907/ |archivedate=13 October 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="G-Phoria Nom">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/g-phoria-nominees-announced/1100-6128013/ |title=G-Phoria nominees announced |last=Surette |first=Tim |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=22 June 2005 |accessdate=15 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191019002424/https://www.gamespot.com/articles/g-phoria-nominees-announced/1100-6128013/ |archivedate=19 October 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Best Action">{{cite web |url=http://www.ign.com/wikis/best-of-2004/PlayStation_2 |title=Best of 2004 – Best Action Game |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |accessdate=10 January 2004 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171021021016/http://www.ign.com/wikis/best-of-2004/PlayStation_2 |archivedate=21 October 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Best Story">{{cite web |url=http://www.ign.com/wikis/best-of-2004/PlayStation_2_Story |title=Best of 2004 – Best Story |work=[[آی‌جی‌ان]] |date=22 March 2013 |publisher=[[زیف دیویس]] |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171010172559/http://www.ign.com/wikis/best-of-2004/PlayStation_2_Story |archivedate=10 October 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PSM GOTY">{{cite journal |title=The ''PSM'' 10 |last=Slate |first=Chris |journal=PSM |issue=94 |pages=46–58 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=February 2005 }}</ref>

<ref name="Spike">{{cite web |url=https://www.gamedeveloper.com/game-platforms/spike-tv-announces-2004-video-game-award-winners |title=Spike TV Announces 2004 Video Game Award Winners |last=Jenkins |first=David |work=[[گیم دولوپر]] |publisher=[[اینفورما]] |date=15 December 2004 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240110030042/https://www.gamedeveloper.com/game-platforms/spike-tv-announces-2004-video-game-award-winners |archivedate=10 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Spike Nom">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/spike-tv-takes-game-awards-live-snoop-dogg-to-mc/1100-6113356/ |title=Spike TV takes game awards live: Snoop Dogg to MC |last=Surette |first=Tim |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=16 November 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150110100316/https://www.gamespot.com/articles/spike-tv-takes-game-awards-live-snoop-dogg-to-mc/1100-6113356/ |archivedate=10 January 2015 |url-status=live }}</ref>

<!-- Sales -->

<ref name="Australia Sales 1">{{cite journal |title=''GTA'' sales go ballistic! |journal=[[PlayStation World]] |issue=27 |pages=9 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=October 2004 }}</ref>

<ref name="Japan Sales 1">{{cite web |url=https://www.gamesindustry.biz/san-andreas-debuts-at-no1-in-japanese-charts |title=''San Andreas'' debuts at No.1 in Japanese charts |last=Martin |first=Matt |work=[[گیمر نتورک]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=2 February 2007 |accessdate=18 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230401180529/https://www.gamesindustry.biz/san-andreas-debuts-at-no1-in-japanese-charts |archivedate=1 April 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Sales Week">{{cite magazine |title=Big Sales for ''Halo 2'' And ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |magazine=[[گیم‌پرو]] |issue=197 |page=24 |publisher=[[آی‌دی‌جی]] |date=February 2005 |editor-last=Nihei |editor-first=Wes }}</ref>

<ref name="Sales Oct">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/npd-calls-october-sales-solid/1100-6113108/ |title=NPD calls October sales solid |last=Feldman |first=Curt |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=15 November 2004 |accessdate=23 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220808082942/https://www.gamespot.com/articles/npd-calls-october-sales-solid/1100-6113108/ |archivedate=8 August 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Sales Nov">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/halo-2-san-andreas-key-drivers-of-nov-revenue-say-npd-stats/1100-6114801/ |title=''Halo 2'', ''San Andreas'' key drivers of Nov. revenue, say NPD stats |last=Feldman |first=Curt |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=10 December 2004 |accessdate=23 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219010829/https://www.gamespot.com/articles/halo-2-san-andreas-key-drivers-of-nov-revenue-say-npd-stats/1100-6114801/ |archivedate=19 December 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Sales 2005">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2005/03/04/gta-sa-sells-12-million-copies-xbox-pc-ports-june-7th |title=''GTA: SA'' Sells 12 Million Copies; Xbox & PC Ports June 7th |last=Burnes |first=Andrew |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=4 March 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109030109/https://www.ign.com/articles/2005/03/04/gta-sa-sells-12-million-copies-xbox-pc-ports-june-7th |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Sales 2008">{{cite magazine |url=https://www.wired.com/2008/04/confessions-o-2/ |title=Confessions of a ''GTA'' Virgin: ''San Andreas'' |last=Kohler |first=Chris |magazine=[[وایرد]] |publisher=[[کوندی نست]] |date=22 April 2008 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140331053124/https://www.wired.com/2008/04/confessions-o-2/ |archivedate=31 March 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Sales 2011">{{cite web |url=https://kotaku.com/gta-iv-overtakes-san-andreas-in-lifetime-sales-correct-5840484 |title=''GTA IV'' Overtakes ''San Andreas'' in Lifetime Sales [Correction] |last=Good |first=Owen |work=[[کوتاکو]] |publisher=[[گاکر میدیا]] |date=15 September 2011 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190203100919/https://kotaku.com/gta-iv-overtakes-san-andreas-in-lifetime-sales-correct-5840484 |archivedate=3 February 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="UK Sales 1">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/news-021104-ukcharts |title=UK Charts: ''GTA San Andreas'' smashes UK sales record |last=Reed |first=Kristan |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=2 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220731061800/https://www.eurogamer.net/news-021104-ukcharts |archivedate=31 July 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="UK Sales 2">{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/3992949.stm |title=Hit game taking over the streets |last=Heald |first=Claire |work=[[بی‌بی‌سی نیوز]] |publisher=[[بی‌بی‌سی]] |date=12 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051117184545/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/3992949.stm |archivedate=17 November 2005 |url-status=live }}</ref>

<ref name="UK Sales 2004">{{cite web |url=https://www.gamesindustry.biz/san-andreas-dominates-2004-as-uk-market-grows-66-per-cent |title=''San Andreas'' dominates 2004 as UK market grows 6.6 per cent |last=Fahey |first=Rob |work=[[گیمر نتورک]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=10 January 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230410012402/https://www.gamesindustry.biz/san-andreas-dominates-2004-as-uk-market-grows-66-per-cent |archivedate=10 April 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="US Sales 1">{{cite web |url=https://money.cnn.com/2004/11/11/technology/halosales/ |title=''Halo 2'' sales top ''Grand Theft Auto'' |last=Morris |first=Chris |work=[[سی‌ان‌ان مانی.کام]] |publisher=[[سی‌ان‌ان]] |date=11 November 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041117091032/https://money.cnn.com/2004/11/11/technology/halosales/ |archivedate=17 November 2004 |url-status=live }}</ref>

<ref name="US Sales 2">{{cite news |url=https://www.newspapers.com/article/the-boston-globe/96988901/ |title=What Are Video Games Turning Us Into? |last=Mayor |first=Tracy |work=[[بوستون گلوب]] |pages=19–21, 32 |date=20 February 2005 |accessdate=9 January 2024 |via=[[انسستری]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109025752/https://www.newspapers.com/article/the-boston-globe/96988901/ |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="US Sales 2004">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/npd-99-billion-worth-of-console-games-sold-in-2004/1100-6116499/ |title=NPD: $9.9 billion worth of console games sold in 2004 |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=18 January 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141015151312/https://www.gamespot.com/articles/npd-99-billion-worth-of-console-games-sold-in-2004/1100-6116499/ |archivedate=15 October 2014 |url-status=live }}</ref>

<!-- Controversy -->

<ref name="Ars FTC">{{cite web |url=https://arstechnica.com/uncategorized/2006/06/7015-2/ |title=FTC settles with Rockstar over Hot Coffee: potential for sex all it takes |last=Fisher |first=Ken |work=[[ارز تکنیکا]] |publisher=[[کوندی نست]] |date=9 June 2006 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121129061944/https://arstechnica.com/uncategorized/2006/06/7015-2/ |archivedate=29 November 2012 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Australia">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/news010805ausgta |title=Australia bans ''GTA: San Andreas'' |last=Bramwell |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=1 August 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220531171915/https://www.eurogamer.net/news010805ausgta |archivedate=31 May 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer Hot Coffee">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/who-spilled-hot-coffee |title=Who spilled Hot Coffee? |last=Parkin |first=Simon |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=2 December 2012 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220506055203/https://www.eurogamer.net/who-spilled-hot-coffee |archivedate=6 May 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesIndustry ESRB">{{cite web |url=https://www.gamesindustry.biz/esrb-promises-heavy-fines-for-publisher-nondisclosure |title=ESRB promises heavy fines for publisher nondisclosure |last=Loughrey |first=Paul |work=[[گیمر نتورک]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=15 June 2006 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221106140324/https://www.gamesindustry.biz/esrb-promises-heavy-fines-for-publisher-nondisclosure |archivedate=6 November 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN AO">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2005/07/20/gta-san-andreas-gets-adults-only-rating |title=''GTA: San Andreas'' Gets Adults Only Rating |last=Adams |first=David |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=21 July 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140117221443/https://www.ign.com/articles/2005/07/20/gta-san-andreas-gets-adults-only-rating |archivedate=17 January 2014 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Suit">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2006/10/30/hot-coffee-still-has-take-two-in-hot-water |title=Hot Coffee Still Has Take Two in Hot Water |last=Sanders |first=Kathleen |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=31 October 2006 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121115121014/https://www.ign.com/articles/2006/10/30/hot-coffee-still-has-take-two-in-hot-water |archivedate=15 November 2012 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PG Suit">{{cite web |url=https://www.post-gazette.com/business/tech-news/2005/07/28/Grandmother-sues-game-maker-over-hidden-sex-in-Grand-Theft-Auto-San-Andreas/stories/200507280399 |title=Grandmother sues game maker over hidden sex in ''Grand Theft Auto: San Andreas'' |last=Neumeister |first=Larry |work=[[پیتسبورگ پست گزت]] |publisher=[[Block Communications]] |agency=[[آسوشیتد پرس]] |date=28 July 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220531183241/https://www.post-gazette.com/business/tech-news/2005/07/28/Grandmother-sues-game-maker-over-hidden-sex-in-Grand-Theft-Auto-San-Andreas/stories/200507280399 |archivedate=31 May 2022 |url-status=live |url-access=subscription }}</ref>

<!-- Legacy -->

<ref name="Best">{{Multiref2
|1={{cite web |url=https://www.thetimes.co.uk/article/20-best-video-games-of-all-time-ranked-by-an-expert-jury-l5zgrxmw8 |title=20 best video games of all time — ranked by an expert jury |last=Helm |first=Jake |work=[[تایمز]] |date=26 February 2023 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230226103451/https://www.thetimes.co.uk/article/20-best-video-games-of-all-time-ranked-by-an-expert-jury-l5zgrxmw8 |archivedate=26 February 2023 |url-status=live |url-access=subscription }}
|2={{cite web |url=https://www.polygon.com/features/2017/12/1/16707720/the-500-best-games-of-all-time-100-1 |title=The 500 best games of all time: 100–1 |last=Hester |first=Blake |work=[[پولیگان]] |publisher=[[واکس مدیا]] |date=1 December 2017 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201191206/https://www.polygon.com/features/2017/12/1/16707720/the-500-best-games-of-all-time-100-1 |archivedate=1 December 2017 |url-status=live }}
|3={{cite magazine |title=The Top 200 Games of All Time |editor-last=McNamara |editor-first=Andy |issue=200 |magazine=[[گیم اینفورمر]] |date=January 2010 }}
|4={{cite web |url=https://gamingbolt.com/top-98-greatest-video-games-ever-made/29 |title=Top 98 greatest video games ever made |page=29 |last=Philip |first=Rohan |work=GamingBolt |date=19 April 2013 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211026204846/https://gamingbolt.com/top-98-greatest-video-games-ever-made/29 |archivedate=26 October 2021 |url-status=live }}
|5={{cite magazine |title=''GamesTM'' Top 100 |editor-last=Porter |editor-first=Rick |issue=100 |journal=[[GamesTM]] |date=October 2010 }}
|6={{cite web |url=https://www.ign.com/lists/top-100-games/58 |title=Top 100 Video Games of All Time |last=Reilly |first=Luke |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=July 2009 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230128005941/https://www.ign.com/lists/top-100-games/58 |archivedate=28 January 2023 |url-status=live }}
|7={{cite web |url=https://www.slantmagazine.com/games/the-100-best-video-games-of-all-time/ |title=The 100 Best Video Games of All Time |last=Winslow |first=Jeremy |work=[[اسلنت مگزین]] |date=13 April 2020 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200414133247/https://www.slantmagazine.com/games/the-100-best-video-games-of-all-time/ |archivedate=14 April 2020 |url-status=live }}
|8={{cite web |url=https://www.jeuxvideo.com/dossier/694881/top-100-des-meilleurs-jeux-de-tous-les-temps/695010.htm |title=38ème : Grand Theft Auto : San Andreas / 2004 |language=fr |trans-title=38th: Grand Theft Auto: San Andreas / 2004 |work=[[Jeuxvideo.com]] |publisher=[[Webedia]] |date=7 September 2017 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170911111534/https://www.jeuxvideo.com/dossier/694881/top-100-des-meilleurs-jeux-de-tous-les-temps/695010.htm |archivedate=11 September 2017 }}
|9={{cite web |url=http://www.gamesradar.com/best-games-ever/ |title=The 100 best games of all time |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=20 April 2012 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120509195913/http://www.gamesradar.com/best-games-ever/ |archivedate=9 May 2012 |url-status=live }}
|10={{cite web |url=https://www.theage.com.au/technology/the-50-best-games-20051006-gdm6uh.html |title=The 50 best games |work=[[دی ایج]] |publisher=[[ناین انترتینمنت]] |date=6 October 2005 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181223073458/https://www.theage.com.au/technology/the-50-best-games-20051006-gdm6uh.html |archivedate=23 December 2018 |url-status=live }}
}}</ref>

<ref name="Best Generation">{{Multiref2
|1={{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/best-ps2-games-of-all-time-top-25-experiences-for-playstation-2/1100-6499732/|title=Best PS2 Games Of All Time: Top 25 Experiences For PlayStation 2 |last=Bonthuys |first=Darryn |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[فن‌دام]] |date=22 April 2022 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220423032639/https://www.gamespot.com/articles/best-ps2-games-of-all-time-top-25-experiences-for-playstation-2/1100-6499732/ |archivedate=23 April 2022 |url-status=live }}
|2={{cite web |url=https://www.denofgeek.com/games/best-playstation-2-games/ |title=The Best PlayStation 2 Games Ever |last=Freiberg |first=Chris |work=[[Den of Geek]] |date=25 November 2022 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221125080005/https://www.denofgeek.com/games/best-playstation-2-games/ |archivedate=25 November 2022 |url-status=live }}
|3={{cite web |url=https://www.gamesradar.com/best-xbox-games-all-time/ |title=25 best original Xbox games of all-time |last1=Jones |first1=Darran |last2=Gould-Wilson |first2=Jasmine |last3=West |first3=Josh |work=[[رترو گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=27 October 2023 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231211224717/https://www.gamesradar.com/best-xbox-games-all-time/ |archivedate=11 December 2023 |url-status=live }}
|4={{cite web |url=https://www.gamesradar.com/best-ps2-games-all-time/ |title=The 25 best PS2 games of all-time |last1=Thorpe |first1=Nick |last2=West |first2=Josh |work=[[رترو گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=19 October 2023 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240103190526/https://www.gamesradar.com/best-ps2-games-all-time/ |archivedate=3 January 2024 |url-status=live }}
|5={{cite web |url=https://www.thegamer.com/ps2-best-all-time-games/ |title=10 Best PS2 Games Of All Time |last=Wiggs |first=Zackary |work=TheGamer |publisher=Valnet |date=9 November 2023 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231127000629/https://www.thegamer.com/ps2-best-all-time-games/ |archivedate=27 November 2023 }}
|6={{cite web |url=https://www.digitaltrends.com/gaming/the-best-original-xbox-games/ |title=The best original Xbox games |last=Yaden |first=Joseph |work=[[دیجیتال ترندز]] |date=15 April 2021 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210416005407/https://www.digitaltrends.com/gaming/the-best-original-xbox-games/ |archivedate=16 April 2021 |url-status=live }}
|7={{cite web |url=https://www.ign.com/articles/the-25-best-original-xbox-games-of-all-time |title=The 25 Best Original Xbox Games of All Time |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=18 November 2021 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231121131316/https://www.ign.com/articles/the-25-best-original-xbox-games-of-all-time |archivedate=21 November 2023 |url-status=live }}
|8={{cite web |url=https://www.complex.com/pop-culture/a/complex/the-50-best-ps2-games-ever |title=The 50 Best PlayStation 2 Games of All Time |work=[[کمپلکس نتورکز]] |publisher=[[کمپلکس نتورکز]] |date=4 October 2022 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231217232919/https://www.complex.com/pop-culture/a/complex/the-50-best-ps2-games-ever |archivedate=17 December 2023 |url-status=live }}
|9={{cite web |url=https://www.ign.com/articles/best-ps2-games |title=The Best PS2 Games Of All Time |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=14 October 2023 |accessdate=10 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240108222556/https://www.ign.com/articles/best-ps2-games |archivedate=8 January 2024 |url-status=live }}
}}</ref>

<ref name="Edge Garbut">{{cite magazine |url=http://www.edge-online.com/features/rockstar-norths-aaron-garbut-on-the-making-of-grand-theft-auto-v-our-game-of-2013/ |title=Rockstar North's Aaron Garbut on the making of ''Grand Theft Auto V'' – our game of 2013 |magazine=[[اج (مجله)]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=2 January 2014 |accessdate=2 January 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140102221855/http://www.edge-online.com/features/rockstar-norths-aaron-garbut-on-the-making-of-grand-theft-auto-v-our-game-of-2013/ |archivedate=2 January 2014 }}</ref>

<ref name="Game Informer Garbut">{{cite magazine |last=Bertz |first=Matt |title=Go Big Or Go Home |magazine=[[گیم اینفورمر]] |issue=236 |pages=72–95 |publisher=[[گیم‌استاپ]] |location=United States |date=December 2012 }}</ref>

<ref name="Guardian Houser">{{cite web |url=https://www.theguardian.com/technology/gamesblog/2013/sep/13/grand-theft-auto-5-dan-houser |title=''Grand Theft Auto 5'' – inside the creative process with Dan Houser |last=Stuart |first=Keith |work=[[گاردین]] |date=13 September 2013 |accessdate=4 October 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130914040633/http://www.theguardian.com/technology/gamesblog/2013/sep/13/grand-theft-auto-5-dan-houser |archivedate=14 September 2013 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN IV">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2008/03/31/gta-iv-pushing-the-limits |title=''GTA IV'': Pushing the Limits |last=Goldstein |first=Hilary |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=1 April 2008 |access-date=29 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141011143232/https://www.ign.com/articles/2008/03/31/gta-iv-pushing-the-limits |archive-date=11 October 2014 |url-status=live}}</ref>

<ref name="Kikizo IV">{{cite web |url=http://archive.videogamesdaily.com/news/200705/101_p1.asp |title=Welcome to ''Grand Theft Auto IV'' |last=Doree |first=Adam |work=Kikizo |date=25 May 2007 |accessdate=27 September 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131009043528/http://archive.videogamesdaily.com/news/200705/101_p1.asp |archivedate=9 October 2013 }}</ref>

<ref name="OPM UK 2007">{{cite journal |title=''GTA'' Gets Real |journal=[[مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا]] |issue=6 |pages=54–67 |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |location=United Kingdom |date=June 2007 }}</ref>

<!-- Legacy: Internet culture -->

<ref name="Destructoid Train">{{cite web |url=https://www.destructoid.com/10-most-iconic-video-game-catchphrases-ranked/ |title=10 most iconic video game catchphrases, ranked |last=Manuel |first=Tiago |work=[[دستراکتید]] |publisher=[[Gamurs]] |date=20 July 2023 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230720211404/https://www.destructoid.com/10-most-iconic-video-game-catchphrases-ranked/ |archivedate=20 July 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Digital Spy Food">{{cite web |url=https://www.digitalspy.com/videogames/grand-theft-auto/a828195/san-andreas-food-challenge-big-smoke/ |title=YouTuber devours enormous 9050-calorie meal taken from a ''Grand Theft Auto'' mission |last=Mahboubian-Jones |first=Justin |work=[[دیجیتال اسپای]] |publisher=[[ارتباطات هرست]] |date=12 May 2017 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515190740/http://www.digitalspy.com/gaming/grand-theft-auto/news/a828195/san-andreas-food-challenge-big-smoke/ |archivedate=15 May 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Game Informer Zelda">{{cite magazine |url=https://www.gameinformer.com/b/news/archive/2017/09/19/san-andreas-cj-ventures-to-hyrule-in-this-breath-of-the-wild-mod.aspx |title=''San Andreas''{{'}} CJ Ventures To Hyrule In This ''Breath Of The Wild'' Mod |last=Kham |first=Imran |magazine=[[گیم اینفورمر]] |publisher=[[گیم‌استاپ]] |date=19 September 2017 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170920150138/https://www.gameinformer.com/b/news/archive/2017/09/19/san-andreas-cj-ventures-to-hyrule-in-this-breath-of-the-wild-mod.aspx |archivedate=20 September 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Game Rant Train">{{cite web |url=https://gamerant.com/grand-theft-auto-san-andreas-is-timeless-not/ |title=5 Ways ''Grand Theft Auto: San Andreas'' Is Timeless (& 5 Ways It Hasn't Aged Well) |last=Winters |first=Brian |work=[[اسکرین رنت]] |publisher=Valnet |date=8 October 2020 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201107200141/https://gamerant.com/grand-theft-auto-san-andreas-is-timeless-not/ |archivedate=7 November 2020 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesRadar Train">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/the-infamous-gta-san-andreas-train-mission-has-a-simple-solution/ |title=The infamous ''GTA: San Andreas'' train mission has a simple solution |last=Jones |first=Ali |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=2 November 2021 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211101180836/https://www.gamesradar.com/the-infamous-gta-san-andreas-train-mission-has-a-simple-solution/ |archivedate=1 November 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Meme">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/gta-san-andreas-meme-remastered-hd |title=One Of ''GTA: San Andreas''{{'}}s Most Famous Clips Released in HD |last=Plant |first=Logan |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=9 November 2021 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211109232024/https://www.ign.com/articles/gta-san-andreas-meme-remastered-hd |archivedate=9 November 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Kotaku Food">{{cite web |url=https://kotaku.com/someone-actually-ate-that-famous-and-giant-gta-san-an-1795140941 |title=Someone Actually Ate That Famous (And Giant) ''GTA San Andreas'' Fast Food Order |last=Zwiezen |first=Zack |work=[[کوتاکو]] |publisher=[[G/O Media]] |date=11 May 2017 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170512015056/https://kotaku.com/someone-actually-ate-that-famous-and-giant-gta-san-an-1795140941 |archivedate=12 May 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PCGamesN Food">{{cite web |url=https://www.pcgamesn.com/grand-theft-auto-san-andreas/david-hayter-big-smoke-order |title=Here's David Hayter making Big Smoke's fast food order from ''San Andreas'' as Solid Snake |last=Boudreau |first=Ian |work=[[پی‌سی‌گیمزان]] |publisher=Network N |date=12 May 2019 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190512135933/https://www.pcgamesn.com/grand-theft-auto-san-andreas/david-hayter-big-smoke-order |archivedate=12 May 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PC Gamer CJ">{{cite web |url=https://www.pcgamer.com/it-took-modders-less-than-a-day-to-add-cj-from-gta-san-andreas-to-armored-core-6/ |title=It took modders less than a day to add CJ from ''GTA: San Andreas'' to ''Armored Core 6'' |last=Stanton |first=Rich |work=[[پی‌سی گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=26 August 2023 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825203620/https://www.pcgamer.com/it-took-modders-less-than-a-day-to-add-cj-from-gta-san-andreas-to-armored-core-6/ |archivedate=25 August 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PC Gamer Dark Souls">{{cite web |url=https://www.pcgamer.com/dark-souls-daughters-of-ash-mod-adds-new-bosses-new-npcs-and-much-more/ |title=''Dark Souls'' 'Daughters of Ash' mod adds new bosses, new NPCs and much more |last=Prescott |first=Shaun |work=[[پی‌سی گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=3 January 2019 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190103122106/https://www.pcgamer.com/dark-souls-daughters-of-ash-mod-adds-new-bosses-new-npcs-and-much-more/ |archivedate=3 January 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="TheGamer Train">{{cite web |url=https://www.thegamer.com/follow-damn-train-game-origin/ |title=The Origin Of The Follow The Damn Train CJ Meme |last=Jessey |first=Ben |work=TheGamer |publisher=Valnet |date=11 April 2023 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230414154121/https://www.thegamer.com/follow-damn-train-game-origin/ |archivedate=14 April 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Time Meme">{{cite magazine |url=https://time.com/5720246/best-memes/ |title=The 10 Best Memes of 2019 |last=Bruner |first=Raisa |magazine=[[تایم]] |date=22 November 2019 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191122173556/https://time.com/5720246/best-memes/ |archivedate=22 November 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Vice Meme">{{cite web |url=https://www.vice.com/en/article/z3bedw/the-most-iconic-memes-of-2019 |title=14 most iconic memes of 2019 |last=Lanigan |first=Roisin |work=[[وایس (مجله)]] |date=29 December 2019 |accessdate=16 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210623003438/https://www.vice.com/en/article/z3bedw/the-most-iconic-memes-of-2019 |archivedate=23 June 2021 |url-status=live }}</ref>

<!-- Ports -->

<ref name="Android">{{cite web |url=https://www.pocketgamer.com/articles/056204/grand-theft-auto-san-andreas-steals-a-bike-makes-its-way-to-google-play/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' steals a bike, makes its way to Google Play |first=Matthew |last=Diener |date=19 December 2013 |website=[[پاکت گیمر]] |access-date=17 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191007145223/https://www.pocketgamer.com/articles/056204/grand-theft-auto-san-andreas-steals-a-bike-makes-its-way-to-google-play/ |archive-date=7 October 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Definitive Edition">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/grand-theft-auto-gta-trilogy-trailer-gameplay-price-release-date-the-definitive-edition |title=''Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition'' Gets Gameplay Trailer, November Release Date |last=Skrebels |first=Joe |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=22 October 2021 |access-date=22 October 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211022124629/https://www.ign.com/articles/grand-theft-auto-gta-trilogy-trailer-gameplay-price-release-date-the-definitive-edition |archive-date=22 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Definitive Edition 2">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/original-versions-gta-trilogy-relisted-pc |title=Original Versions of the ''GTA Trilogy'' to Be Relisted for Sale on PC |last=Valentine |first=Rebekah |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=19 November 2021 |accessdate=19 November 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211119181321/https://www.ign.com/articles/original-versions-gta-trilogy-relisted-pc |archivedate=19 November 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Definitive Edition 3">{{cite web |url=https://www.polygon.com/23980880/netflix-play-grand-theft-auto-3-vice-city-trilogy-app-release |title=Netflix has landed The ''Grand Theft Auto Trilogy'' |last=Patches |first=Matt |work=[[پولیگان]] |publisher=[[واکس مدیا]] |date=29 November 2023 |accessdate=30 November 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231129190000/https://www.polygon.com/23980880/netflix-play-grand-theft-auto-3-vice-city-trilogy-app-release |archivedate=29 November 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Eurogamer War Drum">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/articles/digitalfoundry-2014-gta-san-andreas-on-xbox-360-is-a-mobile-port |title=''GTA: San Andreas HD'' on Xbox 360 is a mobile port |last=Leadbetter |first=Richard |date=31 October 2014 |website=[[یوروگیمر]] |accessdate=9 January 2024 |archivedate=28 October 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028105654/https://www.eurogamer.net/articles/digitalfoundry-2014-gta-san-andreas-on-xbox-360-is-a-mobile-port |url-status=live }}</ref>

<ref name="Fire OS">{{cite web |url=https://www.polygon.com/2014/5/15/5721390/grand-theft-auto-trilogy-amazon-fire-tv-kindle-fire |title=''Grand Theft Auto'' trilogy launches for Amazon Fire TV, Kindle Fire |first=Megan |last=Farokhmanesh |date=15 May 2014 |website=[[پولیگان]] |access-date=17 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190828082916/https://www.polygon.com/2014/5/15/5721390/grand-theft-auto-trilogy-amazon-fire-tv-kindle-fire |archive-date=28 August 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="GamesRadar Xbox">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/gta-san-andreas-xbox-shots/ |title=''GTA San Andreas'' Xbox shots |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=7 June 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211028173014/https://www.gamesradar.com/gta-san-andreas-xbox-shots/ |archivedate=28 October 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="IGN Xbox Date">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2004/12/16/gta-san-andreas-hits-xbox |title=''GTA: San Andreas'' Hits Xbox |last=Perry |first=Douglass C. |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=17 December 2004 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240109072830/https://www.ign.com/articles/2004/12/16/gta-san-andreas-hits-xbox |archivedate=9 January 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="iOS">{{cite web |url=https://www.techradar.com/news/gaming/grand-theft-auto-san-andreas-available-for-ios-now-coming-to-android-soon-1207457 |title=''GTA: San Andreas'' available for iOS now, coming to Android 'soon' |first=Matt |last=Swider |date=12 December 2013 |website=[[تک‌ریدار]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |access-date=17 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171206065219/http://www.techradar.com/news/gaming/grand-theft-auto-san-andreas-available-for-ios-now-coming-to-android-soon-1207457 |archive-date=6 December 2017 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Mac">{{cite web |url=https://www.vg247.com/grand-theft-auto-trilogy-now-available-for-mac |title=''Grand Theft Auto Trilogy'' now available for Mac |last=Nunneley-Jackson |first=Stephany |work=[[وی‌جی۲۴۷]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=12 November 2010 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210922023300/https://www.vg247.com/grand-theft-auto-trilogy-now-available-for-mac |archivedate=22 September 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Oculus Eurogamer">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/meta-staying-quiet-on-status-of-grand-theft-auto-san-andreas-vr |title=Meta staying quiet on status of ''Grand Theft Auto: San Andreas VR'' |last=Kennedy |first=Victoria |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=10 October 2023 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231012191435/https://www.eurogamer.net/meta-staying-quiet-on-status-of-grand-theft-auto-san-andreas-vr |archivedate=12 October 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Oculus Kotaku">{{cite web |url=https://kotaku.com/gta-san-andreas-vr-port-meta-quest-2-canceled-trailer-1850497164 |title=Remember ''GTA: San Andreas'' VR? Fans Aren't Letting Meta Forget |last=Zwiezen |first=Zack |work=[[کوتاکو]] |publisher=[[G/O Media]] |date=1 June 2023 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231111144853/https://kotaku.com/gta-san-andreas-vr-port-meta-quest-2-canceled-trailer-1850497164 |archivedate=11 November 2023 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Oculus PC Gamer">{{cite web |url=https://www.pcgamer.com/grand-theft-auto-san-andreas-is-coming-to-vr/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' is coming to VR |last=Fenlon |first=Wes |work=[[پی‌سی گیمر]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=28 October 2021 |accessdate=29 October 2021 |archive-date=29 October 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211029004950/https://www.pcgamer.com/grand-theft-auto-san-andreas-is-coming-to-vr/ |url-status=live }}</ref>

<ref name="Oculus VG">{{cite web |url=https://www.videogamer.com/news/grand-theft-auto-san-andreas-vr-looks-to-be-made-by-former-la-noire-developers/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas VR'' looks to be made by former ''LA Noire'' developers |last=Borthwick |first=Ben |work=VideoGamer.com |publisher=Resero |date=1 November 2021 |access-date=3 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211101175625/https://www.videogamer.com/news/grand-theft-auto-san-andreas-vr-looks-to-be-made-by-former-la-noire-developers/ |archive-date=1 November 2021 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PS2 Classics">{{cite web |url=https://www.ign.com/articles/2012/12/10/release-date-for-grand-theft-auto-san-andreas-on-psn |title=Release Date for ''Grand Theft Auto: San Andreas'' on PSN |last=Moriarty |first=Colin |work=[[آی‌جی‌ان]] |publisher=[[زیف دیویس]] |date=10 December 2012 |accessdate=9 January 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121213011113/https://www.ign.com/articles/2012/12/10/release-date-for-grand-theft-auto-san-andreas-on-psn |archivedate=13 December 2012 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PS3">{{cite web |url=https://www.vg247.com/gta-san-andreas-gets-stealth-release-on-ps3-over-a-year-after-xbox-360 |title=''GTA: San Andreas'' gets stealth release on PS3 over a year after Xbox 360 |last=Saed |first=Sherif |work=[[وی‌جی۲۴۷]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=2 December 2015 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220815180459/https://www.vg247.com/gta-san-andreas-gets-stealth-release-on-ps3-over-a-year-after-xbox-360 |archivedate=15 August 2022 |url-status=live }}</ref>

<ref name="PS4">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/these-eight-ps2-games-are-coming-to-ps4-tomorrow-w/1100-6432836/ |title=These Eight PS2 Games Are Coming to PS4 Tomorrow With 1080p Graphics |last=Makuch |first=Eddie |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=4 December 2015 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151206015544/https://www.gamespot.com/articles/these-eight-ps2-games-are-coming-to-ps4-tomorrow-w/1100-6432836/ |archivedate=6 December 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Trilogy">{{cite web |url=https://www.gamespot.com/articles/gta-gets-trilogized-san-andreas-special-edition/1100-6134252/ |title=''GTA'' gets trilogized, ''San Andreas'' special edition |last=Surette |first=Tim |work=[[گیم‌اسپات]] |publisher=[[سی‌بی‌اس اینتراکتیو]] |date=23 September 2005 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018143146/https://www.gamespot.com/articles/gta-gets-trilogized-san-andreas-special-edition/1100-6134252/ |archivedate=18 October 2015 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Trilogy PS2">{{cite web |url=https://www.gamesradar.com/no-gta-the-trilogy-for-uk-yet/ |title=No ''GTA: The Trilogy'' for UK... yet |last=Cooke |first=Alex |work=[[گیمزریدار+]] |publisher=[[فیوچر پی‌ال‌سی]] |date=9 November 2006 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191117164250/https://www.gamesradar.com/no-gta-the-trilogy-for-uk-yet/ |archivedate=17 November 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Windows Phone">{{cite web |url=https://www.engadget.com/2014/01/27/gta-san-andreas-windows-phone/ |title=''GTA: San Andreas'' now available for (some) Windows Phones weeks late |first=Ben |last=Gilbert |date=27 January 2014 |website=[[انگجت]] |access-date=17 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190210143817/https://www.engadget.com/2014/01/27/gta-san-andreas-windows-phone/ |archive-date=10 February 2019 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Xbox Originals">{{cite magazine |url=https://www.gamereactor.se/grand-theft-auto-san-andreas-15647/ |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' |language=Swedish |last=Mäki |first=Jonas |magazine=[[Gamereactor]] |date=20 October 2008 |accessdate=11 March 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240311021328/https://www.gamereactor.se/grand-theft-auto-san-andreas-15647/ |archivedate=11 March 2024 |url-status=live }}</ref>

<ref name="Xbox 360">{{cite web |url=https://www.eurogamer.net/grand-theft-auto-san-andreas-headed-to-xbox-360-leaked-achievements-suggest |title=''Grand Theft Auto: San Andreas'' getting Xbox 360 re-release, leaked Achievements suggest |last=Phillips |first=Tom |work=[[یوروگیمر]] |publisher=[[گیمر نتورک]] |date=23 October 2014 |accessdate=9 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220706214218/https://www.eurogamer.net/grand-theft-auto-san-andreas-headed-to-xbox-360-leaked-achievements-suggest |archivedate=6 July 2022 |url-status=live }}</ref>
}}

<!-- == External links ==
{{رده انبار}}
{{ویکی‌گفتاورد}}
* {{وبگاه رسمی}}

{{بازی‌های مجموعه اتومبیل‌دزدی بزرگ}}
{{Rockstar North}}
{{جایزه بازی سال اهرمک طلایی}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
[[رده:اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی ۲۰۰۴ (میلادی)]]
[[رده:بازی‌های اکشن-ماجرایی]]
[[رده:بازی‌های اندروید]]
[[Category:Cultural depictions of the Mafia]]
[[Category:Golden Joystick Award for Game of the Year winners]]
[[Category:Grove Street Games games]]
[[رده:بازی‌های آی‌اواس]]
[[رده:بازی‌های اواس ده]]
[[Category:Meta Quest games]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی تک‌نفره و چندنفره]]
[[Category:Obscenity controversies in video games]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی جهان باز]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی جرائم سازمان‌یافته]]
[[رده:بازی‌های پلی‌استیشن ۲]]
[[رده:بازی‌های شبکه پلی‌استیشن]]
[[Category:RenderWare games]]
[[رده:بازی‌های راک‌استار گیمز]]
[[Category:Spike Video Game Awards Game of the Year winners]]
[[رده:بازی‌های تیک-تو اینتراکتیو]]
[[Category:Video games about the illegal drug trade]]
[[رده:بازی‌های تولیدشده در بریتانیا]]
[[Category:Video games featuring black protagonists]]
[[Category:Video games produced by Dan Houser]]
[[Category:Video games produced by Leslie Benzies]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی واقع‌شده در ۱۹۹۲ (میلادی)]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی واقع‌شده در ۱۹۹۳ (میلادی)]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی واقع‌شده در ایالات متحده آمریکا]]
[[Category:Video games set on fictional islands]]
[[Category:Video games with custom soundtrack support]]
[[رده:بازی‌های ویدئویی نوشته‌شده توسط دن هوسر]]
[[رده:بازی‌های ویندوز]]
[[رده:بازی‌های ویندوز فون]]
[[رده:بازی‌های ایکس‌باکس ۳۶۰]]
[[رده:بازی‌های ایکس‌باکس]]
[[رده:بازی‌های اکس‌باکس اورجینال]]
-->

نسخهٔ ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۴

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس
توسعه‌دهنده(ها)راک‌استار نورث[الف]
ناشر(ها)راک‌استار گیمز
تهیه‌کننده(ها)لسلی بنزیه
برنامه‌نویس(ـان)
  • اوبه ورمایج
  • آدام فاولر
هنرمند(ان)آرون گارانتی
نویسنده(ها)
آهنگساز(ان)مایکل هانتر
سریاتومبیل‌دزدی بزرگ
موتوررَندِروِر
سکو(ها)
پلی‌استیشن ۲
تاریخ(های) انتشار
۲۶ اکتبر ۲۰۰۴
  • پلی‌استیشن ۲
  • ویندوز، ایکس‌باکس
  • مک اواس ایکس
  • ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰
  • آی‌اواس
  • ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳
  • اندروید
  • 19 دسامبر 2013
  • ویندوز فون
  • 27 ژانویه 2014
  • فایر اواس
  • 15 مه 2014
  • ایکس‌باکس 360
  • 26 اکتبر 2014
  • پلی‌استیشن 3
  • 1 دسامبر 2015
ژانر(ها)اکشن-ماجراجویی
حالت(ها)تک‌نفره، چندنفره

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس (به انگلیسی: Grand Theft Auto: San Andreas) یک بازی اکشن ماجراجویی است که در سال ۲۰۰۴ توسط راک‌استار نورث توسعه یافته و توسط راک‌استار گیمز منتشر شده است. این بازی هفتمین عنوان از سری اتومبیل‌دزدی بزرگ است که پس از اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی در سال 2002 می باشد. داستان بازی در ایالت خیالی سن آندریاس اتفاق می‌افتد و کارل «سی‌جی» جانسون را دنبال می‌کند که پس از قتل مادرش به خانه بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که گروه قدیمی‌اش بسیاری از قلمرو خود را از دست داده‌اند. در طول بازی، او تلاش می کند تا باند را دوباره تأسیس کند، با مقامات فاسد و جنایتکاران قدرتمند درگیر می شود و به تدریج حقیقت قتل مادرش را کشف می کند.

بازی از دید سوم شخص انجام می شود و دنیای آن پیاده یا با وسیله نقلیه پیمایش می‌شود. طراحی جهان باز به بازیکن اجازه می دهد آزادانه در سان آندریاس، متشکل از سه کلان شهر لوس سانتوس،[ب] سن فیرو[پ] و لاس ونتوراس[ت]، به ترتیب بر اساس لس آنجلس، سان فرانسیسکو و لاس وگاس پرسه بزند. داستان بازی بر اساس چندین رویداد واقعی در لس آنجلس، از جمله رقابت باندهای خیابانی بلادز و کریپس، همه‌گیری کراک در دهه 1990، شورش‌های ۱۹۹۲ لس آنجلس و رسوایی رمپارت می‌باشد. این بازی در اکتبر 2004 برای پلی‌استیشن ۲ و در سال 2005 برای ویندوز و ایکس‌باکس اورجینال منتشر شد. نسخه‌های پیشرفته در سال 2010 منتشر شدند و به دنبال آن نسخهٔ بازسازی‌شده در سال 2021 منتشر شد.

این بازی به دلیل شخصیت‌ها، روایت، طراحی جهان باز و وفاداری بصری مورد تحسین منتقدان قرار گرفت، اما واکنش‌های متفاوتی نسبت به طراحی ماموریت، مسائل فنی و به تصویر کشیدن نژادها داشت. زمانی که کشف مینی‌گیم «قهوه داغ» صحنه جنسی پنهانی را باز کرد، جنجال بزرگی ایجاد کرد. چندین نشریه بازی جوایز پایان سال را به این بازی اعطا کردند و همچنین یکی از مهم‌ترین عناوین نسل ششم کنسول‌های بازی ویدئویی و یکی از بهترین بازی‌های ویدیویی ساخته شده تا کنون به حساب می‌آید. سن آندریاس با فروش بیش از 27.5 میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی ویدئویی سال 2004 و پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن ۲ شد. جانشین آن، اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴، در آوریل 2008 عرضه شد.

روند بازی

بازی از دید سوم شخص انجام می شود و با استفاده از ماشین ها و وسایل نقلیه دیگر می توان در جهان باز آن پیمایش کرد.[۲][۳]

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس یک بازی اکشن-ماجراجویی است که از دید سوم شخص انجام می شود.[۲] در بازی، بازیکنان کارل «سی‌جی» جانسون جنایتکار را کنترل می‌کنند و مأموریت‌ها - سناریوهای خطی با اهداف تعیین‌شده - را برای پیشرفت در داستان کامل می‌کنند. در خارج از ماموریت ها، بازیکنان می توانند آزادانه در دنیای باز بازی پرسه بزنند و ماموریت های جانبی اختیاری را تکمیل کنند.[۴][۵] حالت چند نفره به دو بازیکن اجازه می دهد تا در جهان پرسه بزنند.[۶] ایالت خیالی سان آندریاس، که جهان باز را تشکیل می دهد، شامل سه کلان شهر است: لوس سانتوس، سن فیرو، و لاس ونتوراس.[۷] قفل شهرها با پیشرفت داستان باز می شوند.[۸] فرودگاه ها با استفاده از سفر سریع بین هر شهر امکان انتقال از راه دور را فراهم می کنند.[۹]: ۱  به صورت پراکنده در سراسر نقشه، می توان خانه های امن را برای ذخیره بازی و ذخیره وسایل نقلیه خریداری کرد.[۹]: ۲۰ 

بازیکنان می‌توانند بدوند، شنا کنند، از وسایل نقلیه برای حرکت در جهان استفاده کنند،[۳] و از حملات غوغا ، سلاح گرم و مواد منفجره برای مبارزه با دشمنان استفاده کنند، از جمله توانایی استفاده از سلاح گرم دوگانه و انجام تیراندازی در حین رانندگی.[۱۰][۱۱] اسلحه ها از دلالان اسلحه گرم محلی خریداری می شوند، از دشمنان مرده بازیابی می شوند و در سراسر جهان پراکنده می شوند.[۱۲] در نبرد از هدف‌گیری خودکار برای قفل کردن اهداف استفاده می شود.[۹]: ۴۲  اگر بازیکنان آسیب ببینند، می‌توان سلامت‌سنج آن‌ها را از طریق پیک‌آپ‌های سلامتی به طور کامل بازسازی کرد و از زره بدن برای جذب شلیک گلوله و آسیب‌های انفجاری استفاده کرد.[۱۰][۱۳] بازیکنان زمانی که سلامتی آنها رو به اتمام است دوباره در بیمارستان ها ظاهر می‌شوند[۱۴]: ۱۰۰  اگر بازیکنان مرتکب جنایت شوند، مجریان قانون ممکن است همان‌طور که توسط هاد «تحت تعقیب» در گوشهٔ صفحه نشان داده می‌شود، پاسخ دهند. ستاره های نمایش داده شده روی هاد نشان دهنده سطح فعلی است. در سطح حداکثر شش ستاره، هلیکوپترهای پلیس و ارتش به دنبال بازیکنان فرستاده می شوند.[۹]: ۱  افسران به دنبال بازیکنانی می گردند که به مشخصات ظاهری معلومی در جلوی چشم آنها باشند. هنگامی که بازیکنان از دید افسران پنهان می شوند، درجهٔ هاد به‌مرور کم شده و در نهایت از بین می‌رود.[۹]: ۲۹  این بازی دارای بیش از ۱۸۰ وسیله نقلیه از جمله اتومبیل، موتور سیکلت، هواپیما، قایق و خهپاد است[۹]: ۶–۱۱  و اکثر آنها را می توان با تغییراتی مانند نصب هیدرولیک، موتورهای اکسید نیتروژن ، و سیستم صوتی مورد استفاده قرار داد.[۹]: ۲۰۱–۲۰۴ 

بازیکنان می‌توانند با اعضای گروه های دشمن مبارزه کنند تا قلمرو خود را به دست آورند.[۹]: ۱۹۶ 

در جهان، بازیکنان می‌توانند با حمله به اعضای باند رقیب برای قلمرو بجنگند. قلمرو زمانی برنده می شود که بازیکنان از سه موج پاسخ به حملات دشمن جان سالم به در ببرند. سرزمین های به دست آمده در آماج حملات دوره ای باندهای دشمن قرار می گیرند - باید با موفقیت از آنها دفاع کرد و در غیر این صورت، از دست خواهند رفت.[۹]: ۱۹۶  در حین پرسه زدن آزاد در جهان، بازیکنان ممکن است در فعالیت هایی مانند سرقت، آتش‌نشانی، دلال‌بازی، تاکسی‌رانی و ماموریت‌های پلیسی[ث] شرکت کنند.[۹]: ۱۷۶–۱۸۰  تکمیل این مراحل به بازیکنان پاداش نقدی می‌دهد؛ که می تواند برای لوازم جانبی، لباس، مدل مو و خالکوبی سی‌جی خرج شود - عناصر نقش‌آفرینی جدید برای مجموعه.[۱۰][۱۵] متعادل کردن غذا و فعالیت بدنی بر ظاهر و ویژگی های فیزیکی سی‌جی تأثیر می گذارد. خوردن و ورزش سلامتی را حفظ می کند، در حالی که از دست دادن عضلات، اثربخشی مبارزه را کاهش می دهد[۱۶] سه سبک مبارزه تن به تن—بوکس، کیک‌بوکسینگ و هنرهای رزمی ترکیبی در باشگاه های بدنسازی هر شهر آموزش داده می شود.: ۱۴۴–۱۴۵ [۱۷]: ۳۱  بازی احترام دوستان سی جی را دنبال می کند که با توجه به اعمال و ظاهر او متفاوت است.[۹]: ۱  همچنین مهارت های به دست آمده مانند رانندگی، حمل سلاح گرم، ظرفیت ریه، ماهیچه ها و استقامت، که قفل مکانیک های اضافی بازی را باز می کند، ردیابی می شوند.[۳][۹]: ۴  بازیکنان می توانند با شش دختر مختلف قرار بگذارند و آنها را به شام، نوشیدنی یا رقص ببرند.[۹]: ۲۰۰–۲۰۱ 

داستان

در سال ۱۹۹۲ کارل جانسون (یانگ مای لای) به‌خاطر تماسی از برادرش سوییت مبنی بر این که مادرش مرده‌است بعد از پنج سال به شهر خود، لوس سانتوس بازمی‌گردد. وقتی کارل به خانه می‌رسد توسط تیم C.R.A.S.H به رهبری افسر فرانک تنپنی (ساموئل ال. جکسون) و همکارانش دستگیر می‌شود. سپس آنها کارل را متهم به قتل افسر پندلبری (در داستان بازی حضور ندارد) می‌کنند و او را مجبور می‌کنند تا برایشان کار کند. کارل به خانه برمی‌گردد و وقتی وارد خانه می‌شود با دیدن عکس مادرش یاد گذشته تلخ خود می‌افتد. در این هنگام بیگ اسموک (کلیفتون پاول) یکی از دوستان او که در خانه او زندگی می‌کند به طرفش حمله می‌کند و وقتی متوجه می‌شود که او کارل است خوشحال می‌شود و با هم تصمیم می‌گیرند که قاتل مادر کارل را پیدا کنند. سپس کارل به همراه اسموک به مراسم خاکسپاری مادرش می‌رود. در این حین، کارل متوجه می‌شود که باندشان «خانواده گروو استریت» که قبلاً توسط کارل و دوستانش تأسیس شده بود، بعد از رفتن کارل از لوس سانتوس، دچار فروپاشی شده و اعضای آن از هم جدا شده‌اند و دیگر مانند قبل در شهر قدرتی ندارد و قدرت به‌دست باندهای رقیبشان یعنی بالاس و واگوس افتاده‌است. سپس کارل با کمک سوییت (فایزون لاو)، رایدر (ام‌سی ایت) و اسموک دوباره باندشان را سرپا می‌کند. بعد از مدتی اوجی لوک (یکی از اعضای قدیمی باند از زندان آزاد می‌شود و از کارل می‌خواهد که او را یک شب تبدیل به یک خواننده رپ بکند و در همین حین کارل مجبور می‌شود کتاب شعرهای مد داگ که یک رپر معروف در لوس سانتوس است را بدزدد و مدیربرنامه‌های او را بکشد. سپس افسر تنپنی با کارل تماس می‌گیرد و او را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. در ادامه کارل از طریق دوست پسر خواهرش، سیزار ویلپاندو (کلیفتن کالینز جونیور)، متوجه می‌شود که اسموک و رایدر به او و سوییت خیانت کرده‌اند و آنها برای افسر تنپنی کار می‌کنند، همچنین مادر کارل به دستور تنپنی و اسموک توسط بالاس‌ها با ماشین سبز رنگی (Green Sabre) به قتل رسیده‌است. در همین حین سوییت، در درگیری با بالاس‌ها تیر می‌خورد و کارل به کمک او می‌رود اما کمی بعد پلیس سر می‌رسد.

افسر تنپنی، سوییت را به بیمارستان زندان می‌فرستد ولی کارل را بعد از دستگیری به یک روستای دورافتاده به نام آنجل پین[ج] می‌فرستد تا شاهدی که قرار است علیه فسادگری تیم C.R.A.S.H در دادگاه شهادت بدهد را بکشد. سپس افسر تنپنی از یک هیپی به نام تروث (پیتر فوندا) موادمخدر می‌خرد و کارل را مجبور می‌کند تا پول آن را بدهد. کارل از طریق سیزار با دخترعموی او یعنی کاتالینا آشنا می‌شود و با کمک او از چند جا دزدی می‌کنند تا پول تروث را آماده کند. مدتی بعد به همراه تروث به شهر سن فیرو می‌رود و با کمک سیزار یک گاراژ در این شهر سرپا می‌کند. در ادامه کارل از طریق سیزار متوجه می‌شود که اسموک و رایدر با یک باند قاچاقچی موادمخدر در سن فیرو در تجارت مواد شریک شده‌اند. کارل با کمک سیزار و دوستش وو زی مو (جیمز یاگاشی) رهبر تثلیث چینی رد یکی از اعضای باند به نام جیزی‌بی را می‌زد که صاحب بزرگ‌ترین کلوپ شبانه در سن فیرو است و سعی می‌کند برایش کار کند تا اعتمادش را جلب کند. سپس کارل با سردسته باند یعنی تی‌بون مندز آشنا می‌شود و متوجه می‌شود که شریکش مایک تورینو (جیمز وودز) در خطر افتاده‌است و به او کمک می‌کند تا مایک را نجات دهد. در ادامه کارل متوجه می‌شود که رایدر برای معامله می‌خواهد به سن فیرو بیاید. سپس کارل جیزی را می‌کشد و با استفاده از تلفن او مکان معامله را پیدا می‌کند و با کمک وو زی به آنجا حمله می‌کند و رایدر و تی‌بون را می‌کشد اما موفق به کشتن مایک نمی‌شود. در ادامه کارل با کمک وو زی کارخانه تولید موادمخدر اسموک را نابود می‌کند. همه چیز به خوبی پیش می‌رود تا اینکه یک روز کارل تماسی از یک فرد ناشناس دریافت می‌کند. آن فرد ناشناس به کارل می‌گوید که اطلاعاتی دربارهٔ برادرش در زندان دارد که اگر قبول کند تا برایش کار کند، برادرش را به زودی از زندان آزاد خواهد کرد، در غیر این صورت برادرش را می‌کشد. کارل وقتی پیش آن فرد ناشناس می‌رود متوجه می‌شود مایک تورینو صاحب آن صدای ناشناس است. مایک تورینو در واقع یک مأمور دولتی بوده که برای جاسوسی با تی‌بون شریک شده بود. مایک تورینو در ازای آزادی برادر کارل، از او می‌خواهد تا در انجام چند کار به او کمک کند. بعد از انجام مأموریت‌های مایک تورینو کارل از طرف وو زی پیشنهادی دریافت می‌کند.

وو زی به کارل می‌گوید که در شهر لاس ونتوراس یک کازینو به نام کازینو چهار اژدها تأسیس کرده که مافیا چوب لای چرخش گذاشته و نمی‌گذارد به تجارتش ادامه دهد و از کارل می‌خواهد به او کمک کند تا از کازینو مافیا سرقت کند، درعوض به او بخشی از کازینو را می‌دهد. کارل هم به شهر لاس ونتوراس می‌رود و به وو زی کمک می‌کند. کارل از طریق تروث با پاول، مکر و کن رزنبرگ آشنا می‌شود که کازینو مافیا را اداره می‌کنند. سپس برای آنها کار می‌کند تا اعتمادشان را جلب کند. اما کارل متوجه می‌شود که آنها به اجبار مافیا کازینو را اداره می‌کنند. در همین حین کارل با کمک وو زی مقدمات سرقت را آماده می‌کند. سپس سالواتوره لئونه رئیس کازینو مافیا از شهر لیبرتی سیتی به لاس ونتوراس میآید تا دشمنانش را نابود کند. کارل هم از فرصت استفاده می‌کند و با کار کردن برای سالواتوره اعتماد او را جلب می‌کند. در همین حین افسر تنپنی هم کارل را مجبور می‌کند تا برایش چند مأموریت انجام دهد. سپس افسر تنپنی کارل را به یک روستا متروکه می‌کشاند و در آنجا به افسر پولاسکی دستور می‌دهد کارل و افسر هرناندز را بکشد و خودش هم از آنجا می‌رود. اما افسر پولاسکی موفق نمی‌شود کارل را بکشد و سعی می‌کند فرار کند که کارل او را می‌کشد. در ادامه کارل با مدداگ روبرو می‌شود که می‌خواهد خودش را از بالای ساختمان پرت کند. اما موفق نمی‌شود و کارل او را نجات می‌دهد و به کمپ ترک اعتیاد می‌برد. سپس کارل متوجه می‌شود که سالواتوره از لاس ونتوراس خارج شده و بعد از خارج کردن کن رزنبرگ و دوستانش با کمک وو زی و دوستان دیگرش از کازینو مافیا سرقت می‌کنند. در ادامه مدداگ از کمپ اعتیاد در میآید و کارل متوجه می‌شود که کاخ مدداگ را یک قاچاقچی موادمخدر به نام بیگ پاپا تصرف کرده و کارل به همراه مدداگ بعد از مدت‌ها به لوس سانتوس برمی‌گرددند و کارل با کمک وو زی کاخ مدداگ را پس می‌گیرد و بیگ پاپا را می‌کشد. سپس مایک تورینو با کارل تماس می‌گیرد و بعد از اینکه کارل پیش مایک تورینو می‌رود متوجه می‌شود برادرش از زندان آزاد شده‌است. پس از آزادی سوییت، کارل و سوییت متوجه می‌شوند که در مدتی که سوییت در زندان بوده خانواده گروو استریت دوباره ضعیف شده و در حال فروپاشی است. پس با کمک همدیگر تصمیم می‌گیرند تا مبارزه کنند و قدرت را به خانواده گروو استریت برگردانند. بعد از تلاش‌های این دو برادر و قدرتمند شدن دوباره خانواده گروو استریت، سوییت مخفیگاه اسموک را پیدا می‌کند و به همراه کارل به سراغ او می‌روند. اما کارل سوییت را متقاعد می‌کند و به تنهایی به سراغ اسموک می‌رود و او را می‌کشد. سپس افسر تنپنی به سراغ کارل میآید و او را مجبور می‌کند پول‌های اسموک را در کیف بگذارد و به او بدهد. سپس افسر تنپنی با یک ماشین آتش‌نشانی تصمیم می‌گیرد از شهر فرار کند و سوییت هم از نرده ماشین آویزان می‌شود تا او نتواند فرار کند. کارل هم افسر تنپنی را تعقیب می‌کند و در نهایت سوییت را نجات می‌دهد و افسر تنپنی هم تعادلش را از دست می‌دهد و از پل گروو استریت سقوط می‌کند و می‌میرد.

توسعه

یک مرد میان‌سال به دوربین نگاه می‌کند
لسلی بنزیه
یک مرد میان‌سال کچل که به دوربین لبخند می‌زند
دن هوسر
یک مرد خندان با موی قهوه‌ای و ریش بلند
سم هوسر
همچون آنچه که در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی روی داد، بنزیه سن آندریاس را به همراه دن هوسر تهیه کرد که او همچنین نویسنده بازی نیز بود. سم هوسر، رئیس راک‌استار گیمز هم تهیه‌کننده اجرایی بازی بود.[۱۸]: ۲۰–۲۱ 

راک‌استار نورث پس از انتشار اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی در اکتبر 2002، توسعه سن آندریاس را آغاز کرد. داشتن دو سال توسعه، در مقابل یک سال برای وایس سیتی، به تیم فرصت بیشتری برای آزمایش و ارزیابی مجدد بازی های قبلی داد.[۱۹] لسلی بنزیه تهیه کننده امیدوار بود سن آندریاس سری اتومبیل‌دزدی بزرگ را دوباره تعریف کند و «انقلابی در ارزش‌های تولید بازی های ویدئویی و گیم پلی جهان باز ایجاد کند».[۲۰] جنگجویان از راک‌استار گیمز که قرار بود در سال 2004 منتشر شود، تا سال 2005 به تعویق افتاد تا منابع اضافی را در اختیار سن آندریاس قرار دهد.[۲۱] بودجه سن آندریاس کمتر از ۱۰ میلیون دلار آمریکا بود.[۲۲]

حداقل گردش مالی راک‌استار نورث از زمان توسعه اتومبیل‌دزدی بزرگ (1997) به آنها امکان آشنایی با این سری را داد.[۲۳]: ۵۷  برخی از توسعه دهندگان نگران شرایط کار در راک‌استار در طول توسعه سن آندریاس بودند زیرا نتوانستند پس از وایس سیتی استراحت کافی داشته باشند. برنامه‌نویس گری فورمن می‌ترسید که شرکت وارد یک «مشکل دائمی» شده باشد، زیرا برخی از توسعه‌دهندگان ۱۷ ساعت در روز کار می‌کنند.[۲۴]: ۱۳۸  برخی پس از اختلاف نظر با رئیس راک‌استار سام هاوسر در مورد شرایط کاری، کنار رفتند[۲۴]: ۱۳۹–۱۴۱، ۱۶۰  و یک کارمند کهنه‌کار در اعتراض به تصویر آمریکایی های آفریقایی‌تبار و آنچه که او لحن غم‌انگیزتر و استثمارگرانه‌تر در خروجی راک‌استار، به ویژه بازی قبلی سن آندریاس و شکارچی انسان (2003) می دانست، استعفا داد.[۲۴]: ۱۶۷ 

تحقیق و طراحی جهان آزاد

ما ‌لس آنجلس، کل فضای گروه‌بازی و فرهنگ خیابانی را دوست داریم. آن زمان [اوایل دهه ۹۰] در لس آنجلس بسیار مهم است و ما مدت‌ها پیش می‌دانستیم که فرنچایز باید به آنجا برسد. ما ساحل شرقی را در جی‌تی‌ای ۳ انجام داده بودیم، و سپس میامی دهه ۸۰ را با وایس سیتی انجام دادیم؛ بنابراین رفتن به لس آنجلس در اوایل دهه ۹۰ برای ما مکانی واضح به نظر می‌رسید.

دن هوسر، در مصاحبه با الکترونیک گیمینگ مانثلی در ژانویه ۲۰۰۵[۲۵]

شهرهای سن آندریاس از مکان‌های واقعی الهام گرفته شده اند: لوس سانتوس از لس آنجلس، سن فیرو از سان فرانسیسکو و لاس ونتوراس از لاس وگاس.[۷][۲۶]: ۴۴  در اوایل توسعه، تیم برای تحقیق و عکاسی به هر شهر سفر کرد؛[۲۷]: ۶۱ [۲۸]: ۴۰  از جمله قلمرو باندهای لس آنجلس، که مدیر هنری آرون گاربوت احساس می‌کرد که گرفتن آن بدون تجربه دست اول دشوار است.[۱۹] تیم تحقیقاتی راک‌استار مستقر در نیویورک هزاران عکس و ویدیو گرفت.[۱۹][۲۷]: ۶۱  مساحت جهان ۳۶ کیلومتر مربع (۱۴ مایل مربع)،[۲۹] حدود چهار تا شش برابر بزرگتر از اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی بود.[۲۶]: ۴۴  هر شهر در سن آندریاس تقریباً به اندازه کل وایس سیتی است.[۳۰] گاربوت در آشنایی با نقشه سن آندریاس به نسبت پیشینیان خود با مشکل بیشتری مواجه بود.[۲۷]: ۶۱  تیم می‌خواست همه عناصر - از جمله بسته‌بندی و بازاریابی - یک موضوع ثابت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که بازیکنان احساس می‌کنند با هم مرتبط هستند.[۳۱][۳۲]: ۴۷ 

بنزیز احساس کرد که رابطه سازنده با بومیان لس‌آنجلس، استوان اوریول، مستر کارتون و دی‌جی پو به تقلید از فرهنگ خیابانی دهه ۱۹۹۰ شهر کمک کرده است.[۲۸] این تیم می‌خواست اطمینان حاصل کند که جهان نه خیلی «شهر اسباب‌بازی» و نه خیلی دقیق به نظر نمی‌رسد[۳۱] و برای شهر به دنبال «عمق» مقداری بیش از کم بودند. گاربوت می‌خواست بازیکنان «احساس کنند [آنها] می‌توانند در هر نقطه توقف کنند و چیزهای جدیدی کشف کنند».[۱۹] مکان‌های درون بازی از مناطق واقعی الهام گرفته شده‌اند، برای مثال حومهٔ لوس سانتوس از کامپتن، کالیفرنیا و پل‌های سن فیرو از پل گلدن گیت الهام گرفته اند.[۳۳] تیم مشتاق به گنجاندن کوه‌ها، جنگل‌ها و بیابان‌ها برای اولین بار در این مجموعه بودند.[۱۹][۳۴] تپه‌های سن فیرو، نمایندهٔ سان فرانسیسکو در نظر گرفته شده بود تا تمرکز را به سمت گیم‌پلی وسایل نقلیه جلب کند[۲۶]: ۴۵  و رانندگی در حومه شهر از دیدگاه فنی از اسمگلرز ران (2002) راک‌استار الهام گرفته شده است.[۳۵]: ۴۲  تهیه کننده و یکی از نویسندگان، دن هوسر احساس می کرد که بازگشت به لوس سانتوس در سومین و آخرین گام روایت به بازیکنان اجازه می‌دهد تا آن را متفاوت ببینند.[۳۶]: ۱۲۲ 

سن آندریاس با استفاده از موتور بازی رندِروِر[چ] ساخته شده است.[۳۷]: ۷۴  پایپ‌لاین گرافیک آن برای افزایش گرافیک و وسعت بازنویسی شد[۳۱] که اجازه می دهد ۳۵ تا ۵۰٪ پولیگان بیشتر روی صفحه نمایش داده شود[۳۷]: ۷۴  و همچنین با انعکاس زمان واقعی و نورپردازی حجمی و مدل‌های سه‌بعدی منحصر به فرد برای روز و شب کمک کند.[۲۶]: ۴۵  طبق گفته گاربوت، جهان با حدود ۱۶ هزار شئ و ساختمان منحصر به فرد ساخته شده است.[۲۷]: ۶۱  چندین مدل یک مدل با جزئیات کم را به اشتراک می‌گذارند، که به آنها اجازه می‌دهد تا زمانی که بازیکنان نقشه را طی می‌کنند، به جای قطع شدن توسط صفحه بارگیری به سبک وایس سیتی، بارگذاری شوند.[۳۶]: ۱۲۲  بافت‌ها با وضوح بالا ایجاد شدند و برای پلت‌فرم‌هایی که قادر به مدیریت آن‌ها نبودند، کوچک شدند.[۲۹] سیستم‌های بازسازی شده به مجموعه‌های مختلف نور برای روز و شب کمک می‌کنند.[۱۹] فیزیک رانندگی با در نظر گرفتن مناطق بازتر دوباره کار شد.[۳۱] شکارچی آدم الهام بخش عناصر مخفیانه سن آندریاس،[۳۲]: ۴۹  و همینطور عناصر «فیزیکی» بازی که با فرمول جهان‌باز از آن بازی اقتباس شده بود، به حساب می‌آمد.[۳۸] پیشرفت‌های اسکریپت اجازه می‌داد ویژگی‌های گیم‌پلی غیرقابل دسترس در نسخه‌های قبلی، مانند بازی‌های کازینو، امکان‌پذیر باشند.[۲۹]

داستان و شخصیت‌پردازی

چندین رویداد تاریخی بر روایت تأثیر گذاشتند، از جمله رسوایی رمپارت در اداره پلیس لس آنجلس،[۳۹] همه‌گیری کراک در دهه ۱۹۹۰، شورش‌های ۱۹۹۲ لس‌آنجلس[۴۰] و رقابت بین باندهای خیابانی بلادز و کریپس.[۴۱] سم هوسر گفت که مجذوب ظواهر باندهای خیابانی شده و از رفتار آنها وحشت کرده است.[۴۲] نویسندگان به دنبال آن بودند که خشونت گروهی را بدون تمجید از آن به طور دقیق به تصویر بکشند.[۲۳]: ۵۴  دی‌جی پو برای نوشتن بازی از دیدگاه آمریکایی استخدام شد.[۲۴]: ۱۸۹  روایت متأثر از فیلم‌های سینمای آمریکا بود. دن هاوسر گفت که تیم "صدها فیلم برای به دست آوردن حال و هوای کالیفرنیا" تماشا کردند.[۳۴] سازندگان به پسرا تو محله (1991), رنگ‌ها (1988) و تهدیدی برای جامعه (1993) به عنوان الهام‌بخش روایی اشاره کردند و مکان‌ها را با فیلم‌های مختلف مقایسه کردند: حومهٔ شهر به بازماندگان (1972)، سن فیرو به بولیت (1968)، و لاس ونتوراس به کازینو (1995) اشاره داشت.[۳۷]: ۷۷  روزنامه‌نگاران به فیلم‌های دیگری مانند عزت (1992) و نیو جک سیتی (1991) اشاره کردند.[۴۳][۴۴][۴۵][۴۶]

در حالی که داستان ها تا حد زیادی بی ارتباط هستند، سن آندریاس یک سه گانه را به پایان رساند که با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ شروع شد و به راک‌استار اجازه داد تا دهه های 1980 (وایس سیتی) ، 1990 (سن آندریاس) و اوایل دهه 2000 (۳) را بررسی کند.[۳۸] این تیم در دهه 1990 در رابطه با اخبار و موسیقی احساس کرد که «توجه جهان به کالیفرنیا بود» و این به خوبی در بازی ترجمه شد.[۳۷]: ۷۷  دن هاوسر گفت که هدف طنز بازی مصرف گرایی «عجیب گسترده‌تر» و فیلم‌های اکشن آمریکایی است. او خاطرنشان کرد که نویسندگان سعی کردند از طنز یکدیگر پیشی بگیرند. وی افزود «تیم می‌خواست به بازیکنان اجازه دهد تا در انتخاب خود آزاد باشند و در عین حال علاقه خود را به داستان حفظ کنند».[۳۱] این بازی دارای بیش از ۴۰۰ بازیگر سخنگو[۳۱] و بیش از ۶۰ هزار خط دیالوگ است، از جمله بیش از ۷٬۷۰۰ خط[ح] برای سی‌جی.[۴۷] این بازی رکورد جهانی گینس را برای بزرگترین بازیگران صوتی بازی ویدیویی با ۸۶۱ بازیگر معتبر شکست.[۴۸] شخصیت‌های غیربازیکن، برخلاف دیالوگ‌های حوالی ده دقیقه در وایس سیتی هر کدام حدود یک ساعت دیالوگ داشتند.[۳۷]: ۷۱ 

سم هوسر به دنبال یک بازیگر ناشناس برای سی‌جی بود زیرا متوجه شد که بازی ری لیوتا در نقش تامی ورستی در وایس سیتی به دلیل آشنایی با کارهای قبلی لیوتا نوعی «تضاد» با آنها دارد. او تصمیم گرفت که افراد مشهور را در نقش های فرعی مانند جکسون در نقش تنپنی انتخاب کند و احساس کرد که ناشناختگی یانگ مای لای در این صنعت باعث شده است که سی‌جی احساس «بسیار بسیار انسانی» کند.[۴۹] راک‌استار پس از شنیدن صحبت های او با دی‌جی پو، از مای لای جوان خواست که تست بازیگری بدهد. او چند هفته پس از تست بازیگری برای این نقش انتخاب شد و این اولین بازی او در بازیگری بود.[۵۰]: ۴۱  او احساس کرد که توسعه‌دهندگان به او آزادی داده اند تا شخصیت خود را در سی‌جی وارد کند.[۵۱] هدف آن‌ها این بود که سی‌جی «انسانی‌ترین» شخصیت‌شان باشد و اطمینان حاصل کنند که او «شدیدترین داستان اطرافش» را دارد تا به بازیکنان امکان شناسایی را بدهد.[۲۳]: ۵۴  دی‌جی پو، سی‌جی را به لحاظ تعصب شدیدش به خانواده و توانایی «خونسرد شدن» در مواقع لزوم با توپاک شکور مقایسه کرد.[۵۲]: ۴۹  این تیم احساس کرد که توانایی تنظیم وزن سی‌جی به بازیکنان کمک می‌کند تا احساس کنند اقدامات آنها می تواند عواقبی داشته باشد.[۳۸] دن هوسر احساس می کرد که قابلیت شخصی‌سازی سی‌جی به بازیکنان اجازه می دهد تا بهتر با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کنند.[۲۶]: ۵۰  تمرکز بر چندین جامعه به دلیل تنوع اقلیمی ساحل غربی در دهه 1990 انجام شد.[۳۸]

موسیقی

مقالهٔ اصلی: موسیقی متن اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس

راک‌استار برای ساخت موسیقی متن با اینترسکوپ رکوردز همکاری کرد.[۵۳] رادیو درون بازی دارای یازده ایستگاه رادیویی با بیست دی‌جی - از جمله اکسل رز, چاک دی, و جرج کلینتون (موسیقی‌دان)[۵۴] - و بیش از سه برابر تعداد آهنگ‌های مجاز و تبلیغات اصلی در جهان نسبت به اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ است. ویژگی های رادیو بازنگری شد. به جای حلقه صداها، هر ایستگاه پویا شد و امکان ترتیب تصادفی آهنگ، پیش‌بینی دقیق آب و هوا و اعلان‌های خبری مرتبط با داستان را فراهم کرد.[۵۵] مایکل هانتر موسیقی تم اصلی بازی را نوشته است.[۵۶] اینترسکوپ دو آلبوم برای بازی منتشر کرد: یک آلبوم دو دیسک در نوامبر ۲۰۰۴، و یک جعبه هشت دیسک در دسامبر همان سال.[۵۷] نسخه‌های پس از پلی‌استیشن ۲ این بازی، یک ایستگاه رادیویی اضافی اضافه کردند که از یک موسیقی متن سفارشی و وارداتی توسط کاربر پشتیبانی می‌کند.[۵۸]

انتشار و ارتقاء

در اکتبر ۲۰۰۳، شرکت مادر راک‌استار، تیک-تو اینتراکتیو اعلام کرد که بازی بعدی اتومبیل‌دزدی بزرگ در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۰۴ منتشر خواهد شد[۵۹] و پس از ثبت اختراع جی‌تی‌ای: سن آندریاس در دسامبر، حدس و گمان هایی را برانگیخت.[۶۰] راک‌استار این بازی را در مارس ۲۰۰۴ اعلام کرد و قرار بود در 19 و 22 اکتبر به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شود.[۲۰] اولین جزئیات و نماگرفت‌ها در نمایشگاه رسانه و تجارت ای۳ در ماه مه[۴۵] همراه با یک داستان جلد در گیم اینفورمر منتشر شد[۶۱] و پس از آن کاور آرت در ماه ژوئیه منتشر شد.[۶۲] وبگاه رسمی راک‌استار اولین تریلر را در ماه اوت[۶۳][۶۴] و دومین تریلر را در سپتامبر عرضه کرد.[۶۵][۶۶] در سپتامبر، تیک-تو تاخیر بازی را تا 26 و 29 اکتبر در آمریکای شمالی و اروپا اعلام کرد و نشان داد که بازی در اوایل سال 2005 برای ویندوز منتشر خواهد شد.[۶۷] راک استار در اواخر سال 2004 تبلیغاتی را برای سن آندریاس در سراسر جهان سفارش داد که یکی از آنها در ملبورن در سال 2020 تا حدی قابل مشاهده بود.[۶۸]

در اکتبر 2004، نسخهٔ اولیهٔ بازی توسط هکرها فاش شد.[۶۹] راک‌استار اظهار داشت که "به‌شدت این موضوع را پی‌گیری خواهد کرد" و درخواست اطلاعات کرد.[۷۰] این بازی در اکتبر 2004 برای پلی‌استیشن 2 منتشر شد.[۶۷] نسخهٔ ویژه‌ای برای پلی‌استیشن 2 در 8 اکتبر 2005 منتشر شد که شامل اولین فیلم مستند «راننده یکشنبه» راکستار است که درباره یک باشگاه اتومبیل‌رانی لورایدر در کامپتون است.[۷۱] این نسخه همچنین شامل فیلم کوتاه معرفی،[۷۲] یک ویدیوی درون موتوری که قبلاً روی یک دی‌وی‌دی همراه با موسیقی متن بازی ارائه شده بود،[۷۳] می‌باشد. این ویدیوی ۲۱ دقیقه‌ای وقایع منتهی به سن آندریاس را با حضور سی‌جی، سوئیت، بیگ اسموک، رایدر و تنپنی شرح می‌دهد.[۷۴] گیم‌اسپات این فیلم را به طرفداران سری پیشنهاد داد.[۷۵] کریس از آی‌جی‌ان از صداپیشگی لذت برد، اما روایت را غیرقابل قبول دانست و احساس کرد که فیلم به‌تنهایی ارزش خرید نسخهٔ ویژه را ندارد.[۷۲] کپ‌کام بازی را در 25 ژانویه 2007 در ژاپن منتشر کرد.[۷۶][۷۷]

نسخهٔ فارسی این بازی دو بار در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در ایران منتشر شده‌است. ناشر اول، دیالوگ‌ها را کاملاً دوبله کرده[۷۸] و ناشر دوم، با استفاده از همان صدای دوبلهٔ قبلی، مدل ماشین‌های ایرانی را جایگزین ماشین‌های اصلی کرده‌است.[۷۹]

بازتاب‌ها

منتقدان

بر اساس گزارش گردآورنده نقد متاکریتیک، اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس "تحسین جهانی" را از سوی منتقدان دریافت کرد.[۸۰] این بازی پنجمین بازی پلی‌استیشن 2 با رتبه بالا است.[۸۷] دانیل داوکینز از پی‌اس‌ام۲ آن را پس از افسانه زلدا: اوکارینای زمان (۱۹۹۸) "کامل ترین، منحصر به فرد ترین جهان در تاریخ کنسول" و "بهترین بازی کنسول سرگرمی که می تواند ارائه دهد" خواند.[۸۸] اندرو رینر از گیم اینفورمر آن را "سرگرمی در بهترین حالت خود" نامید[۸۴] و میگل لوپز از گیم‌اسپای نوشت که به او یادآوری می کند که چرا بازی می کند: "رهایی از محدودیت های واقعیت و کشف دنیاهای زنده و تنفس".[۸۹]

چندین منتقد به مقایسه دنیای سن آندریاس نسبت به پیشینیان[۸۴][۸۶][۹۰] و ستایش توجه به جزئیات در حوزه ها و شخصیت های آن پرداختند.[۱۰][۹۱] جرمی دانهام از آی‌جی‌ان تفاوت های آب‌وهوای هر شهر را به عنوان نکته برجسته ذکر کرد.[۱۰] جرمی پریش از 1Up.com آن را «کامل‌ترین، پیچیده‌ترین و دقیق‌ترین محیطی که تا به حال برای یک بازی ساخته شده است» توصیف نموده و پیچیدگی‌های سیستم آزادراه و پویایی اجتماعی را ستایش کرد.[۹۰] لوپز از گیم‌اسپای تقلید دقیق بازی از ساحل غربی آمریکا را ستود.[۹۲] منتقدان گرافیک را نسبت به وایس سیتی،[۹۱][۹۳] به ویژه در مورد انیمیشن‌ها، شاخ و برگ، نور و جلوه‌های آب‌وهوا بهبودیافته توصیف کردند.[۳][۱۰][۸۳] کریس سل از PALGN آن را "یکی از جذاب‌ترین بازی های بصری تاکنون" نامید.[۸۶] انتقادات بیشتز به مسائل فنی بازی معطوف شد. چندین منتقد با پاپ آپ[۱۰][۸۶][۸۸] و نرخ فریم ناپایدار مواجه شدند.[۳][۹۰][۹۱] برخی احساس کردند که بازی سخت افزار پلی‌استیشن 2 را به حد غایی خود رسانده است.[۹۰][۹۱]

رینر از گیم اینفورمر گیم‌پلی را نسبت به عناوین سابق پیشرفت چشمگیری در نظر گرفت.[۸۴] داوکینز از پی‌اس‌ام۲ دریافت که این ماموریت‌ها به ندرت تکراری بوده و دشواری ها را با کمدی ترکیب می کند.[۹۴] جو دادسون از گیم‌رولوشن آزادی ارائه شده به بازیکنان را ستود،[۸۳] در حالی که پریش از 1Up.com احساس می کرد بداهه بازی های قبلی حذف شده است[۹۵] و دان از الکترونیک گیمینگ مانثلی فکر می کرد که بازی می توانست از مسیرهای منشعب بهره مند شود.[۸۱] چارلز هرولد از نیویورک تایمز دریافت که ساختار بازی لذت بردن از ماموریت‌های آن را کاهش داده است و بازیکنان را مجبور می‌کند مسافت‌های طولانی را رانندگی کنند و در صورت شکست، سکانس‌های گسترده را دوباره پخش کنند،[۹۶] شکایتی که توسط دیگران تکرار شد.[۸۳][۸۶][۹۱] برخی از بازبینان هدف گیری رزمی را مورد انتقاد قرار دادند (اگرچه به سودمندی هدف گیری خودکار اذعان داشتند)[۱۰][۸۶][۹۱] همچنین کنترل‌های پرواز، مسابقه، ماشین آرسی و مینی‌گیم‌ها نیز مورد انتقاد قرار گرفتند.[۸۶][۹۱][۹۷][۹۵] افزودن عناصر نقش‌آفرینی به‌دلیل سادگی، ظرافت و اثربخشی آن مورد ستایش قرار گرفت،[۳][۸۱][۹۱][۹۸] اگرچه پریش از 1Up.com پیش‌نیازهای آماری برخی از ماموریت ها را محکوم کرد.[۹۵]

بازی‌های بازیگران مورد تحسین قرار گرفت، به‌ویژه بازی (راست به چپ) ساموئل ال. جکسون، دیوید کراس و جیمز وودز.[۳][۸۴][۹۷]

بسیاری از منتقدان روایت سریال را بهترین روایت تا به حال دانستند.[۱۰][۸۶] کریستن رید از یوروگیمر آن را به تمرکز آن بر دیالوگ و صحنه‌پردازی، چه در داخل و چه خارج از کات سین، نسبت داد.[۹۱] مت میلر از گیم اینفورمر، از تمسخر روایت فرهنگ مدرن لذت برد.[۸۴] برخی از منتقدان داستان را با فیلم‌های هالیوود و فرهنگ‌های مردمی مشابه مقایسه کردند.[۸۴][۹۹] داوکینز از پی‌اس‌ام۲ احساس کرد که داستان بازی «فراتر از آثار جمع‌آوری‌شده» فیلم‌سازان جری بروکهایمر و دن سیمپسون است.[۹۴] منتقدان بازی‌های بازیگران، به‌ویژه بازی یانگ مای لای، ساموئل ال جکسون، جیمز وودز و دیوید کراس را تحسین کردند.[۳][۸۴][۹۷] جان دیویسون از مجله رسمی پلی‌استیشن ایالات متحده، سی‌جی را به دلیل شخصیت لایه‌ای و رفتار واقع‌گرایانه‌اش «احتمالاً یکی از توسعه‌یافته‌ترین و باورپذیرترین شخصیت‌های بازی ویدیویی» می‌داند.[۹۳] پریش از 1Up.com موافق آن بود، اما احساس کرد که ماهیت مهربان سی‌جی باعث شده است که اقدامات او در بازی کمتر قابل باور باشد؛ مشکلی که ممکن است از طریق یک روایت منشعب شده دور زده شود.[۹۹]

برخی از منتقدان و محققان از این بازی به دلیل تداوم کلیشه‌های نژادی انتقاد کردند.[۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] استر ایورم از سیینگ بلک[خ] سریال را به دلیل "اعتبار بخشیدن به یک کاریکاتور پذیرفته شده" به جای آموزش احترام و مدارا محکوم کرد.[۱۰۳] دین چان احساس کرد که شخصیت اصلی سریال از تامی (یک ایتالیایی-آمریکایی) به سی‌جی (یک آمریکایی آفریقایی‌تبار) تغییر می کند، بدون اینکه کهن‌الگوها را واژگون کند؛ از همین رو آن را "در آسیب شناسی و بت شناسی نژاد" شریک ساخت.[۱۰۴]: ۲۵  پل بارت دریافت که بازی بی‌اعتنایی و بافت‌زدایی از ساختارهای نژادپرستی نهادی نشان می‌دهد که "مشکلاتی که آمریکایی های آفریقایی‌تبار تجربه می کنند ناشی از شکست فردی است"، که با این مفهوم تقویت شده است که بازیکنان سفیدپوست به‌سادگی می توانند "هویت سیاه" را تجربه کنند.[۱۰۵]: ۱۱۴  یک مطالعه از سوی بازی و فرهنگ نشان داد که گروه‌های جوان «تصاویر و محتوای بازی‌ها را منفعلانه دریافت نمی‌کنند»: بازیکنان سفیدپوست درباره کلیشه‌های نژادی آن ابراز نگرانی کردند، در حالی که بازیکنان آفریقایی آمریکایی از آن «به عنوان چارچوبی برای بحث در مورد نژادپرستی سازمانی» استفاده کردند.[۱۰۶]: ۲۶۴، ۲۷۹  راشل هاچینسون سن آندریاس را "بازتابی انتقادی در مورد درگیری نژادی در آمریکا" می‌دانست و دریافت که چندین انتقاد به جای کل داستان، بر اساس بازدیدهای محدود است.[۱۰۷]: ۱۷۴–۱۷۵  کوتاکو معتقد بود برخی از تعاملات درون بازی را می توان به عنوان فقدان نژادپرستی به تصویر کشید، مانند شخصیت هایی که بدون تعدیل واژگان یا اظهارنظر در مورد دیگران صحبت می‌کنند.[۱۰۸] پریش از 1Up.com ارجاعات به حمله به رادنی کینگ و نگارش پیچیده پرداختن به نژاد در جنوب مرکزی لس آنجلس را ستود.[۹۹] دیوید جی لئونارد احساس می کرد که سیاستمداران و قانون‌گذاران بیشتر نگران محتوای خشونت‌آمیز و جنسی بازی هستند تا کلیشه‌های نژادی آن.[۱۰۲]: ۲۶۸ 

نسخه‌های ویندوز و ایکس‌باکس

طبق گفته متاکریتیک، نسخهٔ ژوئن 2005 سن آندریاس برای ویندوز و ایکس‌باکس "تحسین جهانی" دریافت کرد.[۸۰] این دومین بازی ویندوزی برتر ویندوزی در سال 2005 پس از تمدن ۴،[۱۱۹] و سومین بازی ایکس‌باکس، پس از نینجا گایدن و اسپلینتر سل تام کلنسی: نظریه آشوب بود.[۱۲۰]

مت کلر از PALGN نسخهٔ ویندوز را بهترین نسخهٔ بازی دانست.[۱۱۷] بازبینان گرافیک بهبود یافته را تحسین کردند،[۱۱۷][۱۲۱] به‌ویژه بافت ها و مدل های دقیق، فاصله ترسیم بالاتر، نرخ فریم بهبود یافته، زمان بارگذاری کمتر و ضد آلیاسینگ؛[۱۰۹][۱۱۷][۱۲۲][۱۲۳] هرچند برخی گرافیک را برای پلت‌فرم، قدیمی در نظر گرفتند.[۱۱۵][۱۲۴] کلر از PALGN دریافت که افزایش تراکم جمعیت باعث بهبود جو کلی جهان شده است.[۱۱۷] کنترل‌های ماوس و صفحه‌کلید معمولاً به‌عنوان پیشرفتی نسبت به نسخه‌های کنسول و پورت‌های ویندوز قبلی سری،[۱۱۷][۱۲۳][۱۲۵] به‌ویژه در طول گیم‌پلی مبارزه،[۱۱][۱۱۵][۱۱۷][۱۲۶] تحسین می‌شدند. پاسخ به کنترل های رانندگی و نقشه برداری صفحه کلید مختلط بود.[۱۰۹][۱۱۵][۱۲۱] رادیوی سفارشی[۱۰۹][۱۲۵]، بسته‌بندی فیزیکی و کتابچه راهنمای کاربر نیز مورد ستایش قرار گرفتند.[۱۱][۱۲۶]برخی از منتقدان از عدم تغییر در ساختار مأموریت ابراز تاسف کردند[۱۲۲][۱۲۳] و برخی با مشکلات فنی مانند جهش های ناگهانی و لگ عمده مواجه شدند.[۱۱۳][۱۲۶]  

ادواردو زکاریاس از گیم‌زون، نسخهٔ ایکس‌باکس را "نسخه قطعی بازی" نامید،[۱۱۴] و ویل تاتل از گیم‌اسپای آن را بهتر از نسخهٔ اصلی دانست.[۱۲۷] چندین منتقد دارایی‌ها، بازتاب‌ها، سایه‌ها و زمان‌های بارگذاری بهبودیافته[۱۱۴][۱۱۶][۱۲۷] و همچنین اضافه‌شدن یک ایستگاه رادیویی سفارشی[۱۱۶][۱۲۷] و حالت پخش مجدد ویدئو را ستایش کردند؛[۱۲۸][۱۲۹] اگرچه تاتل از گیم‌اسپای احساس می‌کرد که دومی بدون توانایی ذخیره ویدیوها بی‌معنی است.[۱۲۸] برخی از منتقدان فکر می‌کردند که کنترل‌ها نسبت به نسخه اصلی بهبود نیافته‌اند[۱۱۸][۱۲۱] و برخی دیگر آن را کاهش‌دهنده می‌دانستند؛[۱۲۸][۱۲۹] اگرچه جف گرستمن از گیم‌اسپات از محرک‌های آنالوگ کنترلر ایکس باکس هنگام رانندگی قدردانی کرد.[۱۱۰] برخی از مشکلات فنی گه‌گاه ادامه داشت، از جمله پاپ آپ، نرخ فریم ناسازگار، و الایزینگ ضعیف.[۱۱۰][۱۲۱][۱۲۹] همچنین برخی از منتقدان از عدم بهبود گرافیکی قابل توجه ابراز تاسف کردند.[۱۱۶][۱۱۸]

نسخهٔ موبایل

نسخهٔ موبایل سن آندریاس به‌گفته متاکریتیک، نقدهای "به‌طور کلی مطلوب" دریافت کرد.[۸۰] الی هوداپ از تاچ‌آرکید آن را "بهترین بازی تا به حال" می‌دانست،[۱۳۲] در حالی که اسکات نیکولز از دیجیتال اسپای معتقد بود که این "به راحتی بدترین راه برای تجربه" بازی است و فقط به بازیکنانی که سخت‌افزار موبایل جدیدتری دارند توصیه می‌کند این بازی را برای خرید در نظر بگیرند.[۱۳۳] قیمت ۶٫۹۹ دلار آمریکا مورد ستایش قرار گرفت.[۱۳۰][۱۳۲][۱۳۴][۱۳۵]

بازبینان پیشرفت‌های گرافیکی پورت را ستایش کردند، از جمله افزایش فاصله ترسیم، بهبود نرخ فریم و زمان بارگذاری، و مدل‌ها، انعکاس‌ها، سایه‌ها و نور بهبود یافته؛[۱۳۱][۱۳۲][۱۳۴][۱۳۵] اگرچه لیف جانسون از آی‌جی‌ان دریافت که بافت‌ها قدیمی مانندند[۱۳۰] و برخی از منتقدان با مسائل فنی مانند پاپ آپ مواجه شدند.[۱۳۵][۱۳۶] نیکولز از دیجیتال اسپای افزودن چک‌پوینت میانی را ستود[۱۳۳] و هوداپ از تاچ‌آرکید دریافت که ذخیره‌سازی ابری بهترین ویژگی پورت است.[۱۳۲] پاسخ‌ها به عملگرها عموماً مثبت بود[۱۳۱][۱۳۲][۱۳۴] و نسبت به پورت‌های موبایل قبلی این سری بهبود یافته بود،[۱۳۵] اگرچه منتقدان موافق بودند که بازی با یک کنترل‌کننده تجربه را بهبود می‌بخشد و نسخه‌های اصلی را بهتر تقلید می‌کند.[۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲]

جوایز

سن آندریاس چهار نامزدی از پنج نامزدی خود را در جوایز بازی ویدیویی اسپایک برد، از جمله بازی سال، بهترین بازی اکشن و بهترین اجرای مرد برای جکسون در نقش تنپنی.[۱۳۷] این بازی همچنین چهار نامزدی در جوایز بازی‌های آکادمی بریتانیا[۱۳۸] و پنج نامزدی در جوایز انتخاب برنامه‌نویسان بازی دریافت کرد.[۱۳۹] گاردین ادعا کرد توسعه‌دهندگان در طول مراسم دومی پس از برنده‌نشدن هیچ جایزه‌ای، مراسم را ترک کردند.[۱۴۰] این بازی برنده پنج جایزه در جوایز جوی استیک طلایی ، از جمله بازی نهایی سال و قهرمان و شرور به‌ترتیب برای سی‌جی و تنپنی شد[۱۴۱] و شش نامزدی در جوایز دستاوردهای تعاملی دریافت کرد، که از این میان موفق به دریافت جایزه برجسته در موسیقی متن و بازی اکشن/ماجراجویی سال کنسول شد.[۱۴۲]

سن آندریاس توسط گیمزمستر به‌عنوان بهترین بازی سال ۲۰۰۴[۱۴۳] و توسط پی‌اس‌ام به‌عنوان دومین بازی برتر سال انتخاب شد.[۱۴۴] این بازی برنده عناوین بهترین بازی سال پلی‌استیشن 2 و بهترین بازی درون یک بازی (برای استخر ) از الکترونیک گیمنیگ مانثلی،[۱۴۵] بهترین بازی پلی‌استیشن 2، بهترین بازی اکشن ماجراجویی، بهترین بازیگری صدا، و خنده دارترین بازی از گیم‌اسپات،[۱۴۶][۱۴۷][۱۴۸][۱۴۹] بهترین بازی اکشن و بهترین داستان پلی‌استیشن 2 از آی‌جی‌ان[۱۵۰][۱۵۱] و بهترین ارزش تکرار و بهترین صداپیشگی از پی‌اس‌ام شد.[۱۴۴]

مراسم تاریخ دسته نامزد نتیجه منبع
جوایز بازی بفتا 1 March 2005 Best Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۳۸]
Action Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Animation Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
PS2 Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
ساندی تایمز Reader Award for Games Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جوایز انجمن شبکه صوتی بازی 10 March 2005 Best Use of Licensed Music Craig Conner, Tim Sweeney برنده [۱۵۲]
Best Dialogue دن هوسر برنده
جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی 9 March 2005 Best Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۳۹]
Excellence in Audio Craig Conner, Allan Walker نامزدشده
Game Design لسلی بنزیه, Adam Fowler, Aaron Garbut, سم هوسر, Alexander Roger, Obbe Vermeij نامزدشده
Writing دن هوسر, James Worrall نامزدشده
جوایز گلدن جوی‌استیک 5 November 2004 Most Wanted Game for Xmas Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۵۳]
4 November 2005 ناتس's Ultimate Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۴۱]
PlayStation 2 Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Best Game Soundtrack of 2005 Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Hero of 2005 کارل جانسون برنده
Villain of 2005 Officer Tenpenny برنده
G-Phoria 29 July 2005 Best Licensed Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۵۴]
Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده [۱۵۵]
Best Action Game Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Best Voice Performance – Male ساموئل ال. جکسون نامزدشده
یانگ مای لای نامزدشده
Favorite Character کارل جانسون نامزدشده
جوایز دی.آی.سی.ای. 1 February 2005 Console Action/Adventure Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۴۲]
Outstanding Achievement in Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Console Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جایزه دی.آی.سی.ای. برای دستاوردهای برجسته در طراحی بازی Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
Outstanding Achievement in Character or Story Development Grand Theft Auto: San Andreas نامزدشده
جایزه بازی‌های ویدئویی اسپایک 14 December 2004 Game of the Year Grand Theft Auto: San Andreas برنده [۱۳۷]
Best Performance by a Human Male ساموئل ال. جکسون as Frank Tenpenny برنده
Best Action Game Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Best Soundtrack Grand Theft Auto: San Andreas برنده
Designer of the Year سم هوسر and راک‌استار نورث نامزدشده [۱۵۶]

فروش

در هفته اول انتشار، ۴٫۵ میلیون نسخه از اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس به‌فروش رسید[۱۵۷] که ۴۵٪ بیشتر از وایس سیتی بود.[۱۵۸] در ایالات متحده، در عرض شش روز ۲٫۰۶ میلیون نسخه از بازی فروخته شد[۱۵۹] و درآمد ۲۳۵ میلیون دلاری در هفته اول به دست آورد.[۱۶۰] بازی در ماه نوامبر 1.5 میلیون نسخه و در در مجموع 3.6 میلیون نسخه فروخت. تحلیلگران خاطرنشان کردند که این بازی در کنار هیلو ۲، صنعت را به‌جای کاهش ۲۱ درصدی، به رشد سالانه 11 درصدی سوق داد.[۱۶۱] در بریتانیا، در عرض دو روز حدود ۶۷۷٬۰۰۰ نسخه فروخت، درآمدی در حدود ۲۴ میلیون پوند استرلینگ به دست آورد و رکورد بیشترین فروش در آخر هفته را به نام خود ثبت کرد.[۱۶۲] همچنین بازی در نُه روز اول در بریتانیا بیش از 1 میلیون نسخه فروخت، ۳۵ میلیون پوند کسب کرد و تبدیل به بازی پرفروش کشور شد.[۱۶۳] در استرالیا، بازی بیش از ۵۸٬۰۰۰ نسخه در آخر هفته افتتاحیه خود فروخت و یازدهمین بازی پرفروش این کشور شد.[۱۶۴]

سن آندریاس با 5.1 میلیون نسخه، پرفروش‌ترین بازی سال 2004 در ایالات متحده بود[۱۶۵] و بیش از 1.75 میلیون نسخه از آن در بریتانیا به فروش رسید.[۱۶۶] این بازی پس از انتشار در ژاپن در صدر جدول قرار گرفت و در هفته اول بیش از ۲۲۷٬۰۰۰ نسخه فروخت.[۱۶۷] این بازی تا آوریل 2008 با بیش از 8.6 میلیون نسخهٔ به‌فروش رفته، پرفروش‌ترین بازی در ایالات متحده بود؛[۱۶۸] و با فروش ۱۷٫۳۳ میلیون نسخه تا سال ۲۰۰۹، پرفروش‌ترین بازی پلی‌استیشن 2 شناخته شد.[۴۸] فروش جهانی تا مارس ۲۰۰۵ به 12 میلیون نسخه، [۱۶۹] تا آوریل ۲۰۰۸ به 21.5 میلیون نسخه[۱۶۸] و تا سال ۲۰۱۱ به 27.5 میلیون نسخه رسید.[۱۷۰]


مناقشهٔ "قهوهٔ داغ"

مقالهٔ اصلی: قهوه داغ (اتومبیل‌دزدی بزرگ)

تیم توسعه به‌طور برنامه‌ریزی‌شده، برهنگی و محتوای جنسی را برای برآورده کردن شرایط لازم برای رتبه‌بندی «بالغ» از هیئت رتبه‌بندی نرم‌افزار سرگرمی (ئی‌اس‌آربی) کاهش داد. آنها به جای حذف محتوا، آن را برای بازیکنان غیر قابل دسترس کردند. مودسازان کد را در نسخه پلی‌استیشن ۲ کشف کردند، و پاتریک ویلدنبرگ، مودساز، نحوه فعال کردن کد را پس از انتشار ویندوز پیدا کرد. او این کد اصلاح‌شده را به‌صورت آنلاین تحت نام «قهوه داغ» پس از تعبیری که در بازی به کار می‌رفت، منتشر کرد و در عرض چهار هفته بیش از یک میلیون بار دانلود شد.[۱۷۱] کشف «قهوه داغ» منجر به واکنش حقوقی برای راک‌استار و تیک-تو شد. هر دو عمدتاً در این مورد سکوت کردند.[۲۴]: ۲۰۳–۲۰۸  ئی‌اس‌آربی پس از یک تحقیق بازی را مجدداً رتبه‌بندی کرد و به آن رتبهٔ «فقط بزرگسالان» را داد،[۱۷۲] در حالی که بازی در استرالیا تا حذف محتوای صریح ممنوع بود.[۱۷۳] راک‌استار و تیک-تو به‌دلیل عدم افشای میزان محتوای گرافیکی موجود، هشداری از کمیسیون فدرال تجارت دریافت کردند،[۱۷۴] در حالی که یک دادخواهی سنخی ادعا می‌کرد که این شرکت مشتریانی را که معتقد بودند محتوای بازی در امتداد یک قانون قرار دارد را با رتبه‌بندی "بالغ" گمراه کرده است.[۱۷۵][۱۷۶] در نتیجهٔ «قهوه داغ»، ئی‌اس‌آربی جریمه‌ای تا ۱ میلیون دلار آمریکا برای توسعه‌دهندگان بازی‌هایی که نتوانستند میزان محتوای گرافیکی خود را فاش کنند، اعلام کرد.[۱۷۷]

میراث

منتقدان موافق بودند که سن آندریاس یکی از مهم‌ترین عناوین بازی‌های ویدئویی نسل ششم کنسول‌ها[۱۷۸] و از بهترین بازی‌هایی که تاکنون ساخته شده اند می‌باشد.[۱۷۹] راک‌استار با ظهور کنسول های نسل هفتم، دنیای خیالی جدیدی را برای این سری ایجاد کرد و بیشتر بر روی واقع گرایی و جزئیات تمرکز کرد. با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۴ (2008)، تیم بر افزایش میزان و جزئیات ساختمان‌ها،[۱۸۰] حذف نقاط مرده و فضاهای نامربوط برای اجازه دادن به "تجربه متمرکزتر" از سن آندریاس تمرکز کرد.[۱۸۱][۱۸۲] تمرکز بر روی واقع گرایی و عمق با اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ (۲۰۱۳) ادامه یافت و تیم توسعه، لوس سانتوس را دوباره طراحی کرد.[۱۸۳] دن هوسر احساس کرد که سه شهر سن آندریاس از لس آنجلس را محدود کرده است، و انتخاب کرد که در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ فقط بر لوس سانتوس تمرکز کند.[۱۸۴] گاربوت احساس کرد که اجرای سن آندریاس از لوس سانتوس به دلیل محدودیت‌های فنی نمی‌تواند به درستی لس آنجلس را به تصویر بکشد، و آن را مانند یک پس‌زمینه یا سطح بازی با عابران پیاده به‌طور تصادفی در حال چرخش به نظر می‌رساند و عملاً آن را یک پرش از نقاط ضعف در توسعهٔ اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ تلقی می‌کند.[۱۸۵]

چند لحظه از بازی تبدیل به میم‌های اینترنتی رایج شدند؛ مانند سفارش فست فود بیگ اسموک در سال ۲۰۱۶[۱۸۶][۱۸۷][۱۸۸] و یکی از اولین دیالوگ‌های سی‌جی در بازی - «لعنتی، همون داستان همیشگی»[د] - در آوریل ۲۰۱۹.[۱۸۹][۱۹۰][۱۹۱] یک ماموریت در اوایل بازی به نام «سمت اشتباه مسیرها»[ذ] (ماموریت تعقیب قطار و تیراندازی به افراد بالای آن) به‌دلیل دشواری آن قابل توجه بود. دیالوگ بیگ اسموک در هنگام شکست در ماموریت - «تنها کاری که باید می‌کردی این بود که اون قطار لعنتی رو تعقیب کنی»[ر] - به‌عنوان یک عبارت نمادین در نظر گرفته شد[۱۹۲][۱۹۳][۱۹۴] و بعداً در اتومبیل‌دزدی بزرگ ۵ به آن اشاره شد.[۱۹۵] مودسازان اغلب سی‌جی را در بازی‌های دیگری مانند دارک سولز (2011)، افسانه زلدا: نفس وحش (2017) و مبارز خیابانی ۶ (2023) وارد می‌کنند.[۱۹۶][۱۹۷][۱۹۸]

پورت‌ها

اتومبیل‌دزدی بزرگ: سن آندریاس برای ویندوز و ایکس‌باکس در ۷ و 10 ژوئن 2005 به ترتیب در آمریکای شمالی و اروپا منتشر شد[۱۹۹] که از وضوح نمایشگر بالاتر، فاصلهٔ ترسیمی و بافت های دقیق‌تر پشتیبانی می کند.[۲۰۰] نسخهٔ ایکس‌باکس در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ به عنوان بخشی از ایکس‌باکس اورجینال برای ایکس‌باکس ۳۶۰[۲۰۱] و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در 11 دسامبر 2012 به عنوان بخشی از پی‌اس۲ کلاسیکز برای پلی‌استیشن ۳ منتشر شد.[۲۰۲] نسخهٔ ایکس‌باکس اورجینال به عنوان بخشی از دهمین سالگرد بازی در 26 اکتبر 2014 با نسخهٔ بهبودیافته جایگزین شد که دارای وضوح بالاتر، فاصله ترسیمی پیشرفته، رابط کاربری جدید و دستاوردها بود.[۲۰۳] نسخهٔ پی‌اس۲ کلاسیکز در 1 دسامبر 2015 با این نسخه جایگزین شد[۲۰۴] و نسخهٔ پلی‌استیشن ۲ در 5 دسامبر برای پلی‌استیشن ۴ منتشر شد.[۲۰۵]

یک پورت موبایل سن آندریاس که توسط وار درام استودیوز توسعه یافته بود[۱] برای دستگاه‌های آی‌اواس در 12 دسامبر ۲۰۱۳،[۲۰۶] اندروید در 19 دسامبر،[۲۰۷] ویندوز فون در 27 ژانویه ۲۰۱۴[۲۰۸] و فایر اواس در 15 مه 2014 منتشر شد.[۲۰۹] این پورت دارای گرافیک، سایه‌ها و شخصیت‌ها و مدل‌های خودرو به‌روزشده بود.[۱۳۰]

سن آندریاس همراه با بازی‌های قدیمی‌تر اتومبیل‌دزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی در مجموعه‌ای با عنوان اتومبیل‌دزدی بزرگ: سه‌گانه در آمریکای شمالی برای ایکس‌باکس در 8 اکتبر ۲۰۰۵،[۷۱] برای پلی‌استیشن 2 در 4 دسامبر ۲۰۰۶[۲۱۰] و برای مک‌اواس در 12 نوامبر ۲۰۱۰ منتشر شد.[۲۱۱] نسخهٔ بازسازی‌شدهٔ سه‌گانه با عنوان نسخهٔ نهایی برای نینتندو سوئیچ ، پلی‌استیشن 4، پلی‌استیشن ۵ ، ویندوز، ایکس‌باکس وان و ایکس‌باکس سری ایکس/اس در 11 نوامبر 2021[۲۱۲] و برای اندروید و آی‌اواس در 14 دسامبر ۲۰۲۳ منتشر شد.[۲۱۳] نسخه‌های موجود این بازی در آماده‌سازی نسخهٔ نهایی از خرده‌فروشی‌های دیجیتال حذف شدند؛[۲۱۲] اما بعداً به‌عنوان یک بستهٔ نرم‌افزاری در فروشگاه راک‌اسار بازسازی شدند.[۲۱۴]

در اکتبر 2021، متا پلتفرمز اعلام کرد که نسخهٔ واقعیت مجازی (وی‌آر) بازی برای کوئست ۲[۲۱۵] توسط ویدئو گیمز دیلاکس در دست توسعه است.[۲۱۶] پس از انتشار متا کوئست ۳ در اکتبر 2023، بازیکنان وضعیت نسخهٔ وی‌آر را زیر سوال بردند و برخی مشکوک بودند که ممکن است بی‌سروصدا لغو شده باشد. متا گفت که پروژه از آن زمان هیچ به‌روزرسانی‌ای نداشته است.[۲۱۷][۲۱۸]

Notes

  1. ↑ پورت به اندروید، ویندوز فون، فایر اواس، آی‌اواس، ایکس‌باکس ۳۶۰ و پلی‌استیشن ۳ توسط وار درام استودیوز[۱]
  2. ↑ Los Santos
  3. ↑ San Fierro
  4. ↑ Las Venturas
  5. ↑ در بازی با عنوان ویجیلانته (vigilante)
  6. ↑ Angel Pine
  7. ↑ RanderWare
  8. ↑ سی‌جی بیش از ۳٬۵۰۰ خط دیالوگ در کات‌سین‌ها و بیش از ۴٬۲۰۰ خط دیالوگ در رویای آزاد داشت.[۴۷]
  9. ↑ Seeing Black
  10. ↑ Ah shit, here we go again
  11. ↑ Wrong Side of the Tracks
  12. ↑ ‎All we had to do was follow the damn train, CJ!‎

References

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Leadbetter, Richard (31 October 2014). "GTA: San Andreas HD on Xbox 360 is a mobile port". یوروگیمر. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Bramwell, Tom (14 September 2004). "Guns, planes, lorries – more San Andreas details". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 5 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ Gerstmann, Jeff (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 20 October 2013. Retrieved 9 January 2024.
  4. ↑ "Exclusive! GTA San Andreas stealth mode revealed". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 17 August 2004. Archived from the original on 15 March 2017. Retrieved 9 January 2024.
  5. ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 1. Archived from the original on 4 January 2023. Retrieved 9 January 2024.
  6. ↑ Bramwell, Tom (23 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 1 June 2023. Retrieved 11 March 2024.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Bramwell, Tom (15 October 2004). "GTA San Andreas: First Las Venturas shots". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  8. ↑ Leguiza, Santiago (11 November 2021). "How to leave Los Santos and fully explore the map in GTA San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 29 April 2022. Retrieved 9 January 2024.
  9. ↑ ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ Bogenn, Tim; Barba, Rick (2004). Grand Theft Auto: San Andreas – Official Strategy Guide. دورلینگ کیندرزلی. ISBN 978-0-744-00429-8.
  10. ↑ ۱۰٫۰۰ ۱۰٫۰۱ ۱۰٫۰۲ ۱۰٫۰۳ ۱۰٫۰۴ ۱۰٫۰۵ ۱۰٫۰۶ ۱۰٫۰۷ ۱۰٫۰۸ ۱۰٫۰۹ Dunham, Jeremy (26 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 9 January 2024.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 October 2013. Retrieved 10 January 2024.
  12. ↑ Broadwell, Josh (11 November 2021). "The best weapons in GTA San Andreas – Handguns, rocket launchers, and more". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 11 November 2021. Retrieved 9 January 2024.
  13. ↑ Rhodie, Scott (9 December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas review". سی‌نت. رد ونچرز. Archived from the original on 26 February 2021. Retrieved 9 January 2024.
  14. ↑ Annandale, David (2006). "The Subversive Carnival of Grand Theft Auto: San Andreas". In Garrelts, Nate (ed.). The Meaning and Culture of Grand Theft Auto: Critical Essays. McFarland & Company. pp. 88–103. ISBN 978-0-786-42822-9.
  15. ↑ Dunham, Jeremy (14 August 2004). "Compulsive Shopping: The Style of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  16. ↑ Dunham, Jeremy (28 July 2004). "Good Eats: The Diets of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  17. ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas". پی‌اس‌ام ۳. No. 53. فیوچر پی‌ال‌سی. October 2004. pp. 28–35.
  18. ↑ San Andreas: Local Business Advertiser's Guide (PDF) (game manual). راک‌استار نورث. 2004. Archived (PDF) from the original on 12 December 2019.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ۱۹٫۵ Garratt, Patrick (14 July 2004). "Rockstar Speaks: The Art of GTA San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 9 October 2022. Retrieved 9 January 2024.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Calvert, Justin (2 March 2004). "GTA: San Andreas confirmed and dated". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  21. ↑ "GTA: San Andreas to be unveiled in June". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 16 April 2004. Archived from the original on 12 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  22. ↑ Prince, Marcelo; Roth, Peter (21 December 2004). "Videogame Publishers Place Big Bets on Big-Budget Games". وال‌استریت ژورنال. Archived from the original on 10 February 2020. Retrieved 9 January 2024.
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ Best, Timothy C. (June 2005). "Welcome to the Jungle". PC PowerPlay. فیوچر پی‌ال‌سی (113): 52–59.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ ۲۴٫۴ Kushner, David (2012). جک: داستان یاغی اتومبیل‌دزدی بزرگ. جان وایلی و پسران. ISBN 978-0-470-93637-5.
  25. ↑ "GTA: San Andreas EGM Afterthoughts". 1Up.com. زیف دیویس. Archived from the original on 7 February 2005. Retrieved 9 January 2024.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ ۲۶٫۴ McNamara, Andy, ed. (June 2004). "Rising in the West". گیم اینفورمر. Vol. 14, no. 134. pp. 42–51.
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ ۲۷٫۳ Slate, Chris, ed. (August 2004). "Seeing Is Believing!". PSM. فیوچر پی‌ال‌سی (87): 54–61.
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Price, Tom (June 2005). Smith, Rob (ed.). "The Prodigal Gangster Returns". مجله رسمی ایکس‌باکس. No. 45. فیوچر پی‌ال‌سی. pp. 36–45. ISSN 1534-7850.
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ "Grand Theft Auto: San Andreas Q&A - Under the Hood". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 17 May 2006. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 9 January 2024.
  30. ↑ Sulic, Ivan (20 May 2004). "San Andreas – First-Look". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ ۳۱٫۴ ۳۱٫۵ Garratt, Patrick (14 July 2004). "Dan Houser: the GTA San Andreas interview". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 17 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Young, Richie (July 2004). "And Then There Were Three". PlayStation 2 Official Magazine – Australia. فیوچر پی‌ال‌سی (29): 35–50.
  33. ↑ Torres, Ricardo; Kasavin, Greg (30 July 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Feature Preview". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 27 April 2017. Retrieved 9 January 2024.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Doree, Adam (8 June 2004). "PS2 Preview: Grand Theft Auto: San Andreas". Kikizo. Archived from the original on 20 January 2010. Retrieved 9 January 2024.
  35. ↑ Pierce, Stephen (July 2004). "GTA: San Andreas". مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا. فیوچر پی‌ال‌سی (48): 35–49.
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ Zuniga, Todd (November 2004). Hsu, Dan (ed.). "Upping the Ante". الکترونیک گیمینگ مانثلی. No. 184. زیف دیویس. pp. 112–122.
  37. ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ ۳۷٫۲ ۳۷٫۳ ۳۷٫۴ "Grand Theft Auto: San Andreas". GamesTM. Paragon Publishing (15): 66–77. July 2004.
  38. ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ ۳۸٫۲ ۳۸٫۳ Mielke, James. "Sam Houser Interview". GMR. زیف دیویس. Archived from the original on 17 October 2012. Retrieved 9 January 2024.
  39. ↑ Matusiak, Darius (6 February 2020). "Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind GTA: San Andreas". Gamepressure. Webedia. p. 4. Archived from the original on 4 August 2020. Retrieved 9 January 2024.
  40. ↑ McDonald, Kelly (14 September 2013). "Grand Theft Auto's 10 defining moments – in pictures". گاردین. Archived from the original on 14 September 2013. Retrieved 9 January 2024.
  41. ↑ Matusiak, Darius (6 February 2020). "Rap, Riots, and Gangs of LA – True Story Behind GTA: San Andreas". Gamepressure. Webedia. p. 3. Archived from the original on 3 August 2020. Retrieved 9 January 2024.
  42. ↑ "Sam Houser: GTA IV crazier than ever". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 12 March 2008. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 9 January 2024.
  43. ↑ Shive, Chris (23 February 2017). "Member Grand Theft Auto: San Andreas[[:الگو:-?]]". Hardcore Gamer. Archived from the original on 26 October 2021. Retrieved 9 January 2024. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)
  44. ↑ Kelly, Andy (11 November 2019). "Forget Red Dead Redemption 2, Grand Theft Auto: San Andreas is Rockstar's most ambitious project". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 11 November 2019. Retrieved 9 January 2024.
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Dunham, Jeremy (13 May 2004). "E3 2004: Grand Theft Auto: San Andreas Details". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 31 March 2016. Retrieved 9 January 2024.
  46. ↑ Knight, Gladys L. (2014). "Los Angeles, California". Pop Culture Places: An Encyclopedia of Places in American Popular Culture. Vol. 1. p. 538. ISBN 978-0-313-39883-4.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas Weekend Update: Street Talking". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 26 October 2004. Archived from the original on 6 November 2015. Retrieved 9 January 2024.
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ Glenday, Craig, ed. (February 2009). Guinness World Records 2009 Gamer's Edition. رکوردهای جهانی گینس. p. 108. ISBN 978-1-904-99445-9.
  49. ↑ "The Making Of Grand Theft Auto: Vice City". اج (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی. 7 December 2012. Archived from the original on 10 December 2012. Retrieved 9 January 2024.
  50. ↑ Zuniga, Todd (November 2004). Davison, John (ed.). "GTA: San Andreas". Official U.S. PlayStation Magazine. No. 86. زیف دیویس. pp. 40–41.
  51. ↑ "Young MayLay Speaks". گیم‌اسپای. زیف دیویس. 6 July 2005. Archived from the original on 16 April 2014. Retrieved 15 January 2014.
  52. ↑ Davison, John, ed. (October 2004). "Gangster Construction Set". Official U.S. PlayStation Magazine. No. 85. زیف دیویس. pp. 48–49.
  53. ↑ Lewis, Ed (3 September 2004). "San Andreas Soundtrack". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  54. ↑ "Axl Rose, Game, Charlie Murphy Lend Voices to San Andreas". ام‌تی‌وی. پارامونت مدیا نت‌ورک. 26 October 2004. Archived from the original on 26 November 2022. Retrieved 23 March 2024.
  55. ↑ Dunham, Jeremy (16 October 2004). "Grand Theft Radio: The Soundtracks of San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 8 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  56. ↑ D., Spence (24 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack Double CD". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 17 January 2024. Retrieved 18 January 2024.
  57. ↑ D., Spence (7 December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Official Soundtrack Box Set – First Impressions". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 5 August 2014. Retrieved 9 January 2024.
  58. ↑ Shoemaker, Brad (17 May 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Xbox Hands-On". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 17 November 2016. Retrieved 9 January 2024.
  59. ↑ Perry, Douglass C. (31 October 2003). "GTA 4 Date Confirmed". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 October 2014. Retrieved 9 January 2024.
  60. ↑ Thorsen, Tor (14 January 2004). "Take-Two registers more Grand Theft Autos". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 13 May 2018. Retrieved 9 January 2024.
  61. ↑ Sulic, Ivan (20 May 2004). "San Andreas – First-Look". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 25 September 2015. Retrieved 9 January 2024.
  62. ↑ "New GTA: San Andreas artwork exposed". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 10 July 2004. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 18 January 2024.
  63. ↑ Dunham, Jeremy (21 August 2004). "Official San Andreas Trailer: Uncut". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 April 2018. Retrieved 9 January 2024.
  64. ↑ Adams, David (24 August 2004). "GTA: San Andreas Site Opens". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  65. ↑ Dunham, Jeremy (13 September 2004). "Official San Andreas Desktop Media". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  66. ↑ Dunham, Jeremy (26 September 2004). "New GTA: San Andreas Trailer". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ Bramwell, Tom (10 September 2004). "GTA: San Andreas delayed, PC version confirmed". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 12 April 2022. Retrieved 9 January 2024.
  68. ↑ Penney, Chris (26 August 2020). "The best things to do in Melbourne, according to Private Function". Beat. Furst Media. Archived from the original on 2 September 2020. Retrieved 15 January 2024.
  69. ↑ Dunham, Jeremy (21 October 2004). "Rockstar Speaks on San Andreas Piracy". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 11 January 2015. Retrieved 9 January 2024.
  70. ↑ Fahey, Rob (21 October 2004). "Grand Theft Auto San Andreas leaked by pirates". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 18 September 2022. Retrieved 9 January 2024.
  71. ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ Surette, Tim (23 September 2005). "GTA gets trilogized, San Andreas special edition". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 9 January 2024.
  72. ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ Carle, Chris (3 November 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Special Edition DVD (Sunday Driver, The Introduction[[:الگو:--)]]". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 November 2012. Retrieved 9 January 2024. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)
  73. ↑ Lopez, Miguel (23 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas – The Soundtrack and Bonus DVD". گیم‌اسپای. زیف دیویس. Archived from the original on 30 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  74. ↑ "GTA: SA – The Introduction". گیم‌اسپای. زیف دیویس. 22 November 2004. Archived from the original on 25 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  75. ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas Prologue Impressions". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 23 November 2004. Archived from the original on 21 February 2021. Retrieved 23 January 2024.
  76. ↑ Ransom-Wiley, James (14 November 2006). "Capcom bringing GTA San Andreas to Japan". جویستیک. ای‌اوال. Archived from the original on 30 November 2006. Retrieved 18 January 2024.
  77. ↑ "Grand Theft Auto San Andreas Japan Official Site". راک‌استار گیمز. 25 January 2007. Archived from the original on 28 January 2007. Retrieved 18 January 2024.
  78. ↑ «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ اتومبیل: سن اندریاس - سایبر (به همراه کتابچه راهنما)». دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  79. ↑ «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ سن آندریاس - ویرایشگران نصر وصال». دانلود بازی‌های دوبله فارسی و بازی‌های ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
  80. ↑ ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ ۸۰٫۳ ۸۰٫۴ ۸۰٫۵ ۸۰٫۶ "Grand Theft Auto: San Andreas". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 23 November 2023. Retrieved 9 January 2024.
  81. ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ ۸۱٫۲ Boyer, Crispin; Hsu, Dan; Davison, John (16 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". الکترونیک گیمینگ مانثلی. زیف دیویس. Archived from the original on 15 December 2004. Retrieved 9 January 2024.
  82. ↑ Reed, Kristan (8 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. p. 2. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  83. ↑ ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ ۸۳٫۲ ۸۳٫۳ Dodson, Joe (1 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas – PS2". گیم‌رولوشن. مانداتوری (شرکت). Archived from the original on 12 February 2006. Retrieved 9 January 2024.
  84. ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ ۸۴٫۲ ۸۴٫۳ ۸۴٫۴ ۸۴٫۵ ۸۴٫۶ ۸۴٫۷ Reiner, Andrew; Miller, Matt (December 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم اینفورمر. Vol. 14, no. 140. p. 170.
  85. ↑ Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 2 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  86. ↑ ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ ۸۶٫۲ ۸۶٫۳ ۸۶٫۴ ۸۶٫۵ ۸۶٫۶ ۸۶٫۷ Sell, Chris (6 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 9 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  87. ↑ "What Games to Play on PS2". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  88. ↑ ۸۸٫۰ ۸۸٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 3. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  89. ↑ Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 4. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  90. ↑ ۹۰٫۰ ۹۰٫۱ ۹۰٫۲ ۹۰٫۳ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 24 December 2004. Retrieved 9 January 2024.
  91. ↑ ۹۱٫۰ ۹۱٫۱ ۹۱٫۲ ۹۱٫۳ ۹۱٫۴ ۹۱٫۵ ۹۱٫۶ ۹۱٫۷ ۹۱٫۸ Reed, Kristan (8 November 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. p. 1. Archived from the original on 17 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  92. ↑ Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  93. ↑ ۹۳٫۰ ۹۳٫۱ Davison, John (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". Official U.S. PlayStation Magazine. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 6 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  94. ↑ ۹۴٫۰ ۹۴٫۱ "Grand Theft Auto: San Andreas review". پی‌اس‌ام ۳. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 October 2004. p. 2. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  95. ↑ ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ ۹۵٫۲ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 4. Archived from the original on 29 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  96. ↑ Herold, Charles (11 November 2004). "Pick a Number, It's Sequel Season". نیویورک تایمز. Archived from the original on 1 July 2017. Retrieved 9 January 2024.
  97. ↑ ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ ۹۷٫۲ Davison, John (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". Official U.S. PlayStation Magazine. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 11 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  98. ↑ Lopez, Miguel (29 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 30 October 2004. Retrieved 9 January 2024.
  99. ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ ۹۹٫۲ Parish, Jeremy (31 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas PS2 Review". 1Up.com. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 16 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  100. ↑ Neal, Sarah (2014). "Cybercrime, transgression and virtual environments". In Muncie, John; Talbot, Deborah; Walters, Reece (eds.). Crime: Local and Global. روتلج. p. 97. doi:10.4324/9781315880716. ISBN 978-1-315-88071-6.
  101. ↑ Leonard, David (January 2006). "Not a Hater, Just Keepin' It Real". Games and Culture. انتشارات سیج. 1 (1): 83–88. doi:10.1177/1555412005281910. S2CID 146205026.
  102. ↑ ۱۰۲٫۰ ۱۰۲٫۱ Leonard, David (April 2009). "Young, Black (& Brown) and Don't Give a Fuck: Virtual Gangstas in the Era of State Violence". Cultural Studies ↔ Critical Methodologies. انتشارات سیج: 248–272. doi:10.1177/1532708608325938. ISSN 1532-7086. S2CID 145294625.
  103. ↑ ۱۰۳٫۰ ۱۰۳٫۱ Marriott, Michel (12 August 2004). "The Color of Mayhem". نیویورک تایمز. Archived from the original on 2 November 2013. Retrieved 14 December 2013.
  104. ↑ Chan, Dean (December 2005). "Playing with Race: The Ethics of Racialized Representations in E-Games". International Review of Information Ethics. 4: 24–30. ISSN 1614-1687. Archived from the original on 6 July 2017.
  105. ↑ Barrett, Paul (2006). "White Thumbs, Black Bodies: Race, Violence and Neoliberal Fantasies in Grand Theft Auto: San Andreas". The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies. گروه تیلور و فرانسیس. 28: 95–119. doi:10.1080/10714410600552902. ISSN 1071-4413. S2CID 145544558.
  106. ↑ DeVane, Ben; Squire, Kurt D. (1 July 2008). "The Meaning of Race and Violence in Grand Theft Auto: San Andreas". Games and Culture. 3 (3–4): 264–285. CiteSeerX 10.1.1.465.7496. doi:10.1177/1555412008317308. S2CID 143671889.
  107. ↑ Hutchinson, Rachael (2017). "Representing Race and Disability: Grand Theft Auto: San Andreas as a Whole Text". In Malkowski, Jennifer; Russworm, Treaandrea M. (eds.). Race, Gender, and Sexuality in Video Games. انتشارات دانشگاه ایندیانا. pp. 164–178. doi:10.2307/j.ctt2005rgq.14. ISBN 978-0-253-02573-9. JSTOR j.ctt2005rgq.
  108. ↑ Fahey, Mike (17 November 2011). "Envisioning a World Without Racism With Grand Theft Auto: San Andreas". کوتاکو. گاکر میدیا. Archived from the original on 6 November 2013. Retrieved 14 December 2013.
  109. ↑ ۱۰۹٫۰ ۱۰۹٫۱ ۱۰۹٫۲ ۱۰۹٫۳ ۱۰۹٫۴ Sid, Vicious (September 2005). Nihei, Wes (ed.). "Grand Theft Lotto". گیم‌پرو. No. 204. آی‌دی‌جی. pp. 52–53.
  110. ↑ ۱۱۰٫۰ ۱۱۰٫۱ ۱۱۰٫۲ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 14 October 2013. Retrieved 10 January 2024.
  111. ↑ Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  112. ↑ Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 1. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  113. ↑ ۱۱۳٫۰ ۱۱۳٫۱ Aceinet (17 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". GameZone. Archived from the original on 3 July 2005. Retrieved 10 January 2024.
  114. ↑ ۱۱۴٫۰ ۱۱۴٫۱ ۱۱۴٫۲ Zacarias, Eduardo (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". GameZone. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  115. ↑ ۱۱۵٫۰ ۱۱۵٫۱ ۱۱۵٫۲ ۱۱۵٫۳ Adams, Dan (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 10 September 2012. Retrieved 10 January 2024.
  116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ ۱۱۶٫۲ ۱۱۶٫۳ Perry, Douglass C. (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2013. Retrieved 10 January 2024.
  117. ↑ ۱۱۷٫۰ ۱۱۷٫۱ ۱۱۷٫۲ ۱۱۷٫۳ ۱۱۷٫۴ ۱۱۷٫۵ ۱۱۷٫۶ Keller, Matt (25 July 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 10 December 2005. Retrieved 10 January 2024.
  118. ↑ ۱۱۸٫۰ ۱۱۸٫۱ ۱۱۸٫۲ Jastrzab, Jeremy (3 July 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". PALGN. Archived from the original on 9 August 2005. Retrieved 10 January 2024.
  119. ↑ "What Games to Play on PC". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  120. ↑ "What Games to Play on Xbox". متاکریتیک. فن‌دام. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  121. ↑ ۱۲۱٫۰ ۱۲۱٫۱ ۱۲۱٫۲ ۱۲۱٫۳ Bramwell, Tom (22 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 10 January 2024.
  122. ↑ ۱۲۲٫۰ ۱۲۲٫۱ Parish, Jeremy (1 August 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". کامپیوتر گیمینگ ورلد. زیف دیویس. Archived from the original on 5 February 2006. Retrieved 10 January 2024.
  123. ↑ ۱۲۳٫۰ ۱۲۳٫۱ ۱۲۳٫۲ Dodson, Joe (27 June 2005). "Born to ill. Review". گیم‌رولوشن. مانداتوری (شرکت). Archived from the original on 26 February 2021. Retrieved 10 January 2024.
  124. ↑ Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  125. ↑ ۱۲۵٫۰ ۱۲۵٫۱ Atherton, Ross; Griffin, Ben (30 June 2014). "GTA: San Andreas Review". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 4 October 2014. Retrieved 10 January 2024.
  126. ↑ ۱۲۶٫۰ ۱۲۶٫۱ ۱۲۶٫۲ Accardo, Sal (13 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 16 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  127. ↑ ۱۲۷٫۰ ۱۲۷٫۱ ۱۲۷٫۲ Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 2. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  128. ↑ ۱۲۸٫۰ ۱۲۸٫۱ ۱۲۸٫۲ Tuttle, Will (8 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌اسپای. زیف دیویس. p. 3. Archived from the original on 11 June 2005. Retrieved 10 January 2024.
  129. ↑ ۱۲۹٫۰ ۱۲۹٫۱ ۱۲۹٫۲ Parish, Jeremy (6 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". 1Up.com. زیف دیویس. Archived from the original on 23 March 2006. Retrieved 10 January 2024.
  130. ↑ ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ ۱۳۰٫۲ ۱۳۰٫۳ ۱۳۰٫۴ Johnson, Leif (19 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas iOS Review". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 19 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  131. ↑ ۱۳۱٫۰ ۱۳۱٫۱ ۱۳۱٫۲ ۱۳۱٫۳ Brown, Mark (12 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas". پاکت گیمر. پاکت گیمر. Archived from the original on 21 January 2022. Retrieved 11 January 2024.
  132. ↑ ۱۳۲٫۰ ۱۳۲٫۱ ۱۳۲٫۲ ۱۳۲٫۳ ۱۳۲٫۴ ۱۳۲٫۵ ۱۳۲٫۶ Hodapp, Eli (12 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas Review – Throw Some Chedda' at This Incredible Port". تاچ‌آرکید. Archived from the original on 15 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  133. ↑ ۱۳۳٫۰ ۱۳۳٫۱ ۱۳۳٫۲ Nichols, Scott (17 December 2013). "Mobile reviews: GTA San Andreas, Angry Birds Go, Skulls of the Shogun". دیجیتال اسپای. ارتباطات هرست. Archived from the original on 7 May 2019. Retrieved 11 January 2024.
  134. ↑ ۱۳۴٫۰ ۱۳۴٫۱ ۱۳۴٫۲ Palmisano, Fabio (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas Recensione" [Grand Theft Auto: San Andreas Review]. Multiplayer.it (به ایتالیایی). Archived from the original on 21 December 2013. Retrieved 11 January 2024.
  135. ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ ۱۳۵٫۲ ۱۳۵٫۳ Serino, Francesco (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas – review". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 11 January 2024. Retrieved 11 January 2024.
  136. ↑ González, Alberto (16 December 2013). "Análisis de Grand Theft Auto: San Andreas (Android, iPhone)" [Review of Grand Theft Auto: San Andreas (Android, iPhone)]. Vandal (به اسپانیایی). Archived from the original on 2 January 2020. Retrieved 11 January 2024.
  137. ↑ ۱۳۷٫۰ ۱۳۷٫۱ Jenkins, David (15 December 2004). "Spike TV Announces 2004 Video Game Award Winners". گیم دولوپر. اینفورما. Archived from the original on 10 January 2024. Retrieved 10 January 2024.
  138. ↑ ۱۳۸٫۰ ۱۳۸٫۱ "Games in 2005". آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون بریتانیا. Archived from the original on 18 August 2014. Retrieved 10 January 2024.
  139. ↑ ۱۳۹٫۰ ۱۳۹٫۱ "5th Annual Game Developers Choice Awards". جوایز انتخاب توسعه‌دهندگان بازی. Archived from the original on 21 June 2021. Retrieved 10 January 2024.
  140. ↑ Krotoski, Aleks (14 March 2005). "Game Developers Choice Awards snubs GTA: San Andreas. Rockstar North walks out". گاردین. Archived from the original on 18 September 2014. Retrieved 10 January 2024.
  141. ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ Anderiesz, Mike (10 November 2005). "Golden Joystick awards: Winners and losers". گاردین. Archived from the original on 20 September 2014. Retrieved 10 January 2024.
  142. ↑ ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ Feldman, Curt (5 February 2005). "Half-Life 2 named Game of the Year at D.I.C.E. awards". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 29 January 2015. Retrieved 10 January 2024.
  143. ↑ "GM's Top 50 Fifty Games of 2004". گیمزمستر (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی (155): 96–99. January 2005.
  144. ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ Slate, Chris (February 2005). "The PSM 10". PSM. فیوچر پی‌ال‌سی (94): 46–58.
  145. ↑ Hsu, Dan, ed. (March 2005). "The EGM 2004 Year of the Game Awards". الکترونیک گیمینگ مانثلی. No. 189. زیف دیویس. pp. 84–96.
  146. ↑ "Best PlayStation 2 Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  147. ↑ "Best Action Adventure Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  148. ↑ "Best Voice Acting". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  149. ↑ "Funniest Game". گیم‌اسپات. سی‌نت. Archived from the original on 28 December 2004. Retrieved 10 January 2024.
  150. ↑ "Best of 2004 – Best Action Game". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 21 October 2017. Retrieved 10 January 2004.
  151. ↑ "Best of 2004 – Best Story". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. 22 March 2013. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 10 January 2024.
  152. ↑ "2005 Awards". Game Audio Network Guild. Archived from the original on 13 August 2020. Retrieved 15 January 2024.
  153. ↑ Wilson, Andrew (5 November 2004). "Golden Joystick Awards Announces 2004 Winners". گیم دولوپر. یوبی‌ام. Archived from the original on 5 February 2020. Retrieved 10 January 2024.
  154. ↑ Kasavin, Greg (28 July 2005). "Halo 2 takes top honors at G-Phoria". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 13 October 2014. Retrieved 15 January 2024.
  155. ↑ Surette, Tim (22 June 2005). "G-Phoria nominees announced". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 October 2019. Retrieved 15 January 2024.
  156. ↑ Surette, Tim (16 November 2024). "Spike TV takes game awards live: Snoop Dogg to MC". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 10 January 2015.
  157. ↑ Nihei, Wes, ed. (February 2005). "Big Sales for Halo 2 And Grand Theft Auto: San Andreas". گیم‌پرو. No. 197. آی‌دی‌جی. p. 24.
  158. ↑ Feldman, Curt (15 November 2004). "NPD calls October sales solid". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 8 August 2022. Retrieved 23 January 2024.
  159. ↑ Morris, Chris (11 November 2004). "Halo 2 sales top Grand Theft Auto". سی‌ان‌ان مانی.کام. سی‌ان‌ان. Archived from the original on 17 November 2004. Retrieved 9 January 2024.
  160. ↑ Mayor, Tracy (20 February 2005). "What Are Video Games Turning Us Into?". بوستون گلوب. pp. 19–21, 32. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024 – via انسستری.
  161. ↑ Feldman, Curt (10 December 2004). "Halo 2, San Andreas key drivers of Nov. revenue, say NPD stats". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 19 December 2013. Retrieved 23 January 2024.
  162. ↑ Reed, Kristan (2 November 2004). "UK Charts: GTA San Andreas smashes UK sales record". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 31 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  163. ↑ Heald, Claire (12 November 2004). "Hit game taking over the streets". بی‌بی‌سی نیوز. بی‌بی‌سی. Archived from the original on 17 November 2005. Retrieved 9 January 2024.
  164. ↑ "GTA sales go ballistic!". PlayStation World. فیوچر پی‌ال‌سی (27): 9. October 2004.
  165. ↑ "NPD: $9.9 billion worth of console games sold in 2004". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. 18 January 2005. Archived from the original on 15 October 2014. Retrieved 9 January 2024.
  166. ↑ Fahey, Rob (10 January 2005). "San Andreas dominates 2004 as UK market grows 6.6 per cent". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 10 April 2023. Retrieved 9 January 2024.
  167. ↑ Martin, Matt (2 February 2007). "San Andreas debuts at No.1 in Japanese charts". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 1 April 2023. Retrieved 18 January 2024.
  168. ↑ ۱۶۸٫۰ ۱۶۸٫۱ Kohler, Chris (22 April 2008). "Confessions of a GTA Virgin: San Andreas". وایرد. کوندی نست. Archived from the original on 31 March 2014. Retrieved 9 January 2024.
  169. ↑ Burnes, Andrew (4 March 2005). "GTA: SA Sells 12 Million Copies; Xbox & PC Ports June 7th". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  170. ↑ Good, Owen (15 September 2011). "GTA IV Overtakes San Andreas in Lifetime Sales [Correction]". کوتاکو. گاکر میدیا. Archived from the original on 3 February 2019. Retrieved 9 January 2024.
  171. ↑ Parkin, Simon (2 December 2012). "Who spilled Hot Coffee?". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  172. ↑ Adams, David (21 July 2005). "GTA: San Andreas Gets Adults Only Rating". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 17 January 2014. Retrieved 9 January 2024.
  173. ↑ Bramwell, Tom (1 August 2005). "Australia bans GTA: San Andreas". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 31 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  174. ↑ Fisher, Ken (9 June 2006). "FTC settles with Rockstar over Hot Coffee: potential for sex all it takes". ارز تکنیکا. کوندی نست. Archived from the original on 29 November 2012. Retrieved 9 January 2024.
  175. ↑ Neumeister, Larry (28 July 2005). "Grandmother sues game maker over hidden sex in Grand Theft Auto: San Andreas". پیتسبورگ پست گزت. Block Communications. آسوشیتد پرس. Archived from the original on 31 May 2022. Retrieved 9 January 2024.
  176. ↑ Sanders, Kathleen (31 October 2006). "Hot Coffee Still Has Take Two in Hot Water". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 15 November 2012. Retrieved 9 January 2024.
  177. ↑ Loughrey, Paul (15 June 2006). "ESRB promises heavy fines for publisher nondisclosure". گیمر نتورک. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 November 2022. Retrieved 9 January 2024.
  178. ↑
  179. ↑
  180. ↑ Doree, Adam (25 May 2007). "Welcome to Grand Theft Auto IV". Kikizo. Archived from the original on 9 October 2013. Retrieved 27 September 2013.
  181. ↑ "GTA Gets Real". مجله رسمی پلی‌استیشن – بریتانیا. United Kingdom: فیوچر پی‌ال‌سی (6): 54–67. June 2007.
  182. ↑ Goldstein, Hilary (1 April 2008). "GTA IV: Pushing the Limits". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 29 September 2020.
  183. ↑ "Rockstar North's Aaron Garbut on the making of Grand Theft Auto V – our game of 2013". اج (مجله). فیوچر پی‌ال‌سی. 2 January 2014. Archived from the original on 2 January 2014. Retrieved 2 January 2014.
  184. ↑ Stuart, Keith (13 September 2013). "Grand Theft Auto 5 – inside the creative process with Dan Houser". گاردین. Archived from the original on 14 September 2013. Retrieved 4 October 2013.
  185. ↑ Bertz, Matt (December 2012). "Go Big Or Go Home". گیم اینفورمر. No. 236. United States: گیم‌استاپ. pp. 72–95.
  186. ↑ Zwiezen, Zack (11 May 2017). "Someone Actually Ate That Famous (And Giant) GTA San Andreas Fast Food Order". کوتاکو. G/O Media. Archived from the original on 12 May 2017. Retrieved 16 January 2024.
  187. ↑ Mahboubian-Jones, Justin (12 May 2017). "YouTuber devours enormous 9050-calorie meal taken from a Grand Theft Auto mission". دیجیتال اسپای. ارتباطات هرست. Archived from the original on 15 May 2017. Retrieved 16 January 2024.
  188. ↑ Boudreau, Ian (12 May 2019). "Here's David Hayter making Big Smoke's fast food order from San Andreas as Solid Snake". پی‌سی‌گیمزان. Network N. Archived from the original on 12 May 2019. Retrieved 16 January 2024.
  189. ↑ Lanigan, Roisin (29 December 2019). "14 most iconic memes of 2019". وایس (مجله). Archived from the original on 23 June 2021. Retrieved 16 January 2024.
  190. ↑ Bruner, Raisa (22 November 2019). "The 10 Best Memes of 2019". تایم. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 16 January 2024.
  191. ↑ Plant, Logan (9 November 2021). "One Of GTA: San Andreas's Most Famous Clips Released in HD". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 November 2021. Retrieved 16 January 2024.
  192. ↑ Manuel, Tiago (20 July 2023). "10 most iconic video game catchphrases, ranked". دستراکتید. Gamurs. Archived from the original on 20 July 2023. Retrieved 16 January 2024.
  193. ↑ Jessey, Ben (11 April 2023). "The Origin Of The Follow The Damn Train CJ Meme". TheGamer. Valnet. Archived from the original on 14 April 2023. Retrieved 16 January 2024.
  194. ↑ Jones, Ali (2 November 2021). "The infamous GTA: San Andreas train mission has a simple solution". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 1 November 2021. Retrieved 16 January 2024.
  195. ↑ Winters, Brian (8 October 2020). "5 Ways Grand Theft Auto: San Andreas Is Timeless (& 5 Ways It Hasn't Aged Well)". اسکرین رنت. Valnet. Archived from the original on 7 November 2020. Retrieved 16 January 2024.
  196. ↑ Prescott, Shaun (3 January 2019). "Dark Souls 'Daughters of Ash' mod adds new bosses, new NPCs and much more". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 3 January 2019. Retrieved 16 January 2024.
  197. ↑ Stanton, Rich (26 August 2023). "It took modders less than a day to add CJ from GTA: San Andreas to Armored Core 6". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 25 August 2023. Retrieved 16 January 2024.
  198. ↑ Kham, Imran (19 September 2017). "San Andreas' CJ Ventures To Hyrule In This Breath Of The Wild Mod". گیم اینفورمر. گیم‌استاپ. Archived from the original on 20 September 2017. Retrieved 16 January 2024.
  199. ↑ Perry, Douglass C. (17 December 2004). "GTA: San Andreas Hits Xbox". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 9 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
  200. ↑ "GTA San Andreas Xbox shots". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. 7 June 2005. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 9 January 2024.
  201. ↑ Mäki, Jonas (20 October 2008). "Grand Theft Auto: San Andreas". Gamereactor (به سوئدی). Archived from the original on 11 March 2024. Retrieved 11 March 2024.
  202. ↑ Moriarty, Colin (10 December 2012). "Release Date for Grand Theft Auto: San Andreas on PSN". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 13 December 2012. Retrieved 9 January 2014.
  203. ↑ Phillips, Tom (23 October 2014). "Grand Theft Auto: San Andreas getting Xbox 360 re-release, leaked Achievements suggest". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 6 July 2022. Retrieved 9 January 2024.
  204. ↑ Saed, Sherif (2 December 2015). "GTA: San Andreas gets stealth release on PS3 over a year after Xbox 360". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 15 August 2022. Retrieved 9 January 2024.
  205. ↑ Makuch, Eddie (4 December 2015). "These Eight PS2 Games Are Coming to PS4 Tomorrow With 1080p Graphics". گیم‌اسپات. سی‌بی‌اس اینتراکتیو. Archived from the original on 6 December 2015. Retrieved 9 January 2024.
  206. ↑ Swider, Matt (12 December 2013). "GTA: San Andreas available for iOS now, coming to Android 'soon'". تک‌ریدار. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 6 December 2017. Retrieved 17 December 2019.
  207. ↑ Diener, Matthew (19 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas steals a bike, makes its way to Google Play". پاکت گیمر. Archived from the original on 7 October 2019. Retrieved 17 December 2019.
  208. ↑ Gilbert, Ben (27 January 2014). "GTA: San Andreas now available for (some) Windows Phones weeks late". انگجت. Archived from the original on 10 February 2019. Retrieved 17 December 2019.
  209. ↑ Farokhmanesh, Megan (15 May 2014). "Grand Theft Auto trilogy launches for Amazon Fire TV, Kindle Fire". پولیگان. Archived from the original on 28 August 2019. Retrieved 17 December 2019.
  210. ↑ Cooke, Alex (9 November 2006). "No GTA: The Trilogy for UK... yet". گیمزریدار+. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 17 November 2019. Retrieved 9 January 2024.
  211. ↑ Nunneley-Jackson, Stephany (12 November 2010). "Grand Theft Auto Trilogy now available for Mac". وی‌جی۲۴۷. گیمر نتورک. Archived from the original on 22 September 2021. Retrieved 9 January 2024.
  212. ↑ ۲۱۲٫۰ ۲۱۲٫۱ Skrebels, Joe (22 October 2021). "Grand Theft Auto: The Trilogy – The Definitive Edition Gets Gameplay Trailer, November Release Date". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 22 October 2021.
  213. ↑ Patches, Matt (29 November 2023). "Netflix has landed The Grand Theft Auto Trilogy". پولیگان. واکس مدیا. Archived from the original on 29 November 2023. Retrieved 30 November 2023.
  214. ↑ Valentine, Rebekah (19 November 2021). "Original Versions of the GTA Trilogy to Be Relisted for Sale on PC". آی‌جی‌ان. زیف دیویس. Archived from the original on 19 November 2021. Retrieved 19 November 2021.
  215. ↑ Fenlon, Wes (28 October 2021). "Grand Theft Auto: San Andreas is coming to VR". پی‌سی گیمر. فیوچر پی‌ال‌سی. Archived from the original on 29 October 2021. Retrieved 29 October 2021.
  216. ↑ Borthwick, Ben (1 November 2021). "Grand Theft Auto: San Andreas VR looks to be made by former LA Noire developers". VideoGamer.com. Resero. Archived from the original on 1 November 2021. Retrieved 3 November 2021.
  217. ↑ Zwiezen, Zack (1 June 2023). "Remember GTA: San Andreas VR? Fans Aren't Letting Meta Forget". کوتاکو. G/O Media. Archived from the original on 11 November 2023. Retrieved 9 January 2024.
  218. ↑ Kennedy, Victoria (10 October 2023). "Meta staying quiet on status of Grand Theft Auto: San Andreas VR". یوروگیمر. گیمر نتورک. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 9 January 2024.


برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کاربر:قندون/صفحه_تمرین&oldid=39809464»