فهرست هندی‌های برنده جایزه نوبل
فهرست هندی‌های برنده جایزه نوبل برندگانی را شامل می‌شود که شهروند هند یا دارای اقامت هند یا از پدر و مادری هندی بوده‌اند. جایزه نوبل مجموعه‌ای از جوایز بین‌المللی سالانه است که به کسانی که بیشترین سود را به بشریت رسانده‌اند، در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات، صلح و علوم اقتصاد اعطا می‌شود[A][۱] و بنا بر آخرین وصیت‌نامه آلفرد نوبل شیمی‌دان سوئدی تأسیس شده‌است که مشخص می‌کند بخشی از ثروت او برای ایجاد جوایز استفاده می‌شود. هر برنده (گیرنده) مدال طلا، دیپلم و مبلغی دریافت می‌کند که هر ساله توسط بنیاد نوبل تصمیم گرفته می‌شود.[۲] فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد اهدای جایزه نوبل شیمی، جایزه نوبل فیزیک و جایزه یادبود نوبل علوم اقتصاد بانک مرکزی سوئد را بر عهده دارد؛ اعطای جوایز نوبل فیزیولوژی و پزشکی بر عهده مجمع نوبل در موسسه کارولینسکای سوئد می‌باشد؛ همچنین، آکادمی سوئد جایزه نوبل ادبیات را اعطا می‌کند و کمیته نوبل نروژ، جایزه صلح نوبل را به برندگان اهدا می‌کند.[۳]
از زمان تأسیس بنیاد نوبل در سال ۱۹۰۱ تا سال ۲۰۱۹ این جایزه، ۵۹۷ بار به ۹۵۰ شخص و سازمان اعطا شده‌است که برخی از افراد بیش از یک بار جایزه گرفتند. در مجموع این تعداد شامل ۲۷ سازمان و ۹۰۸ شخص مجزا می‌شود.[۴] از کل دریافت‌کنندگان، ۱۳ نفر از مردم هند هستند (پنج شهروند هندی و هشت نفر از والدین هندی یا دارای اقامت هند). رابیندرانات تاگور اولین شهروند هند بود که این جایزه به وی اعطا شد و همچنین اولین فرد آسیایی دریافت‌کننده جایزه نوبل بود که در سال ۱۹۱۳ جایزه نوبل ادبیات به او اعطا شد[۵] و مادر ترزا تنها زن در بین فهرست گیرندگان است.[۶] سری اوروبیندو شاعر ملی‌گرا، فیلسوف و توسعه‌دهنده یوگا انتگرال از سرشناس‌ترین افراد ناموفق برای دریافت جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۴۳ و جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۵۰ بوده‌است.[۷][۸]
در اول دسامبر سال ۱۹۹۹، کمیته نوبل نروژ تأیید کرد که مهاتما گاندی پنج بار نامزد جایزه صلح شد (از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۹، در سال ۱۹۴۷ و چند روز قبل از ترور در ژانویه ۱۹۴۸).[۹] در سال ۲۰۰۶، جیر لوندستاد، دبیر کمیته نوبل نروژ، از او به عنوان بزرگترین فرد نادیده گرفته شده در تاریخ ۱۰۶ ساله بنیاد نوبل یاد کرد.[۱۰][۱۱][۱۲]
برندگان جایزه
ویرایشافراد راج بریتانیا یا شهروندان هندی
ویرایش| سال | برنده | رشته | دلیل اهدای جایزه | م. | |
|---|---|---|---|---|---|
در زمان اعطای جایزه نوبل، شهروند  راج بریتانیا بوده‌اند.
| |||||
| ۱۹۱۳ | 
|
رابیندرانات تاگور | ادبیات | «احساسات عمیقش، اشعار تازه و زیبا، که به وسیله آن با مهارت کامل، اندیشه شعری خودش را ساخت. بیان اشعار انگلیسی بخشی از ادبیات غرب است.» | [۱۳] |
| ۱۹۳۰ | 
|
سی وی رامان | فیزیک | «کار بر روی تفرق نور و کشف اثری که به نام او پراکندگی رامان نام‌گذاری شد.» | [۱۴] |
در زمان اعطای جایزه نوبل به عنوان شهروند  جمهوری هند معرفی شده‌اند.
| |||||
| ۱۹۷۹ | 
|
مادر ترزا [B] |
صلح | «به رسمیت شناختن کارهای او برای کاهش رنج بشریت و بنیانگذاری جمعیت مبلغان خیریه» | [۱۵] |
| ۱۹۹۸ | 
|
آمارتیا سن | علوم اقتصادی | «مشارکت‌هایش در نظریه اقتصاد رفاه» | [۱۶] |
| ۲۰۱۴ | 
|
کایلاش ساتیارتی [C] |
صلح | «مبارزه علیه سرکوب کودکان و جوانان و تلاش برای حق تحصیل تمامی کودکان» | [۱۷] |
متولد هند
ویرایشبرندگانی که به عنوان شهروند هندی زاده شدند اما هنگام دریافت این جایزه شهروند کشور دیگری بوده‌اند.
| سال | برنده | ملیت | رشته | دلیل اهدای جایزه | م. | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۶۸ | 
|
هار گوبیند کورانا [D] |  ایالات متحده آمریکا(متولد رائی‌پور، پاکستان) |
فیزیولوژی یا پزشکی | «تفسیر رمز ژنتیکی و عملکرد آن در زیست‌ساخت پروتئین» | [۱۸] |
| ۱۹۸۳ | 
|
سوبرامانیان چاندراسخار [E] | ایالات متحده آمریکا (متولد لاهور، پاکستان) |
فیزیک | «مطالعات نظری خود در مورد فرایندهای فیزیکی در مورد ساختار و تحول ستاره‌ها» | [۱۹] |
| ۲۰۰۹ | 
|
ونکاترامان راماکریشنان [F] | هند (متولد چیدامبارام، هند)  بریتانیا ایالات متحده آمریکا
|
شیمی | «مطالعه بر روی ساختار و عملکرد ریبوزوم از طریق کریستالوگرافی ماکرومولکولی» | [۲۰] |
| ۲۰۱۹ | _(cropped).jpg)
|
آبیجیت بنرجی [G] | ایالات متحده آمریکا (متولد بمبئی، هند) |
علوم اقتصاد | «رویکرد تجربی آنها در کاهش جهانی فقر» | [۲۱] |
دیگران
ویرایشبرندگانی که در هند زاده شده یا اقامت داشته‌اند ولی شهروند هند نبودند.
| سال | برنده | کشور محل اقامت | رشته | دلیل اهدای جایزه | م. | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۰۲ | 
|
رونالد راس | بریتانیا (متولد المورا، راج بریتانیا) |
فیزیولوژی یا پزشکی | «پژوهش‌هایش در زمینه انتقال انگل مالاریا توسط پشه که از این طریق پایه و اساس تحقیقات موفق در مورد این بیماری و روش‌های مبارزه با آن حاصل شد.» | [۲۲] |
| ۱۹۰۷ | 
|
رودیارد کیپلینگ | بریتانیا (متولد بمبئی، راج بریتانیا) |
ادبیات | «داستان‌ها، رمان‌ها و اشعارش و قدرت مشاهده و تخیل پیشرو و اثر به اوج رسیده مفاهیم و هنر توصیف که وجه بارز آفرینشهای این نویسنده برجسته است.» | [۲۳] |
| ۱۹۸۹ | 
|
چهاردهمین دالایی لاما | هند (متولد تاکسر، تبت) |
صلح | «مبارزه‌اش برای آزادی تبت او مُصرانه در مقابل استفاده از خشونت ایستادگی کرده و در مقابل از راه حل‌های مبتنی بر رواداری و احترام متقابل به منظور حفظ میراث تاریخی و فرهنگی مردمش حمایت کرده‌است.» | [۲۴] |
جستارهای وابسته
ویرایشیادداشت
ویرایش- ↑ جایزهٔ یادبود نوبل در اقتصاد در سال ۱۹۶۸ توسط بانک مرکزی سوئد پایه‌گذاری شد و برای نخستین بار در سال ۱۹۶۹ اهدا شد. بر خلاف سایر جوایز نوبل، جایزهٔ نوبل اقتصاد توسط بنیاد نوبل اعطا نمی‌شود و به همین خاطر جزء جوایز رسمی نوبل محسوب نمی‌شود. با این حال، روند اعطای جایزه مشابه جوایزی است که بنیاد نوبل اعطا می‌کند و تحت نظارت این بنیاد انجام می‌شود.[۱]
- ↑ زاده اسکوپیه، امپراتوری عثمانی
- ↑ به‌طور مشترک با ملاله یوسف‌زی
- ↑ به‌طور مشترک با رابرت دبلیو. هالی و مارشال وارن نایرنبرگ
- ↑ به‌طور مشترک با ویلیام آلفرد فاولر
- ↑ به‌طور مشترک با توماس استیتز و عادا یونات
- ↑ به‌طور مشترک با استر دوفلو، و همسر او میخائیل کرمر.
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Nobel Prizes–Britannica". دانشنامه بریتانیکا. Archived from the original on 29 April 2015. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "The Nobel Prize". بنیاد نوبل. Archived from the original on 5 June 2013. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "A short guide to the Nobel Prize". Swedish Institute. 7 December 2018. Archived from the original on 24 January 2019. Retrieved 27 January 2019.
- ↑ Media, Nobel (22 November 2018). "Nobel Prize facts". بنیاد نوبل. Archived from the original on 6 November 2018. Retrieved 22 November 2018.
- ↑ Kasturi, Charu Sudan (25 August 2013). "Nobel tribute to Tagore - Stockholm to Calcutta, Sweden lines up centenary events". The Telegraph India. Archived from the original on 5 December 2018. Retrieved 5 December 2018.
- ↑ "From 1913 to 2014: Indian Nobel Prize winners". هندو (روزنامه). 10 October 2014. Retrieved 14 November 2018.
- ↑ Rajinder Singh (Sep 2012). "Aurobindo Gosh's Nobel nomination". Science and Culture. p. 442. Archived from the original on 8 August 2016. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ Media, Nobel (22 November 2018). "Aurobindo Ghosh Nomination archive". بنیاد نوبل. Archived from the original on 22 November 2018. Retrieved 22 November 2018.
- ↑ Levinovitz, Agneta Wallin (2001). The Nobel Prize: The First 100 Years. London: Imperial College Press, London. pp. 181–186. ISBN 9789810246655.
- ↑ Tønnesson, Øyvind (1 December 1999). "Mahatma Gandhi, the Missing Laureate". بنیاد نوبل. Archived from the original on 2 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ Ghosh, Avijit (17 October 2006). "We missed Mahatma Gandhi". تایمز هند. Retrieved 5 December 2018.
- ↑ Wolchover, Natalie (10 May 2011). "No Peace for Gandhi". NBCNews. Archived from the original on 7 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
- ↑ "Rabindranath Tagore". بنیاد نوبل. Archived from the original on 11 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "C V Raman". بنیاد نوبل. Archived from the original on 17 September 2015. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Mother Teresa Agnes". بنیاد نوبل. Archived from the original on 11 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Amartya Sen". بنیاد نوبل. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 14 November 2018.
- ↑ "The Nobel Peace Prize 2014". بنیاد نوبل. Archived from the original on 10 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "H. Gobind Khorana". بنیاد نوبل. Archived from the original on 1 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Subramanyan Chandrasekhar". بنیاد نوبل. Archived from the original on 17 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2009". NobelPrize.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-05-23.
- ↑ "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2019". NobelPrize.org (به انگلیسی). Archived from the original on 8 June 2020. Retrieved 2019-10-14.
- ↑ "Ronald Ross". بنیاد نوبل. Archived from the original on 15 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Rudyard Kipling". بنیاد نوبل. Archived from the original on 17 June 2017. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Dalai Lama 14th". بنیاد نوبل. Archived from the original on 14 April 2015. Retrieved 8 November 2018.