جیوانی (عاشوق)
سروب استپانی لوونیان (به ارمنی: Սերոբ Ստեփանի Լևոնյան) مشهور به جیوانی (به ارمنی: Ջիվանի) عاشوق و سیاست‌مدار ارمنی بود.
جیوانی / Ջիվանի | |
|---|---|
 تمبر یادبود عاشوق جیوانی چاپ ارمنستان | |
| نام اصلی | سروب استپانی لوونیان Սերոբ Ստեփանի Լևոնյան |
| زاده | ۱۸۴۶ (میلادی) روستای «کارزاخ»، نزدیکی آخالکالاکی، گرجستان |
| درگذشته | ۵ مارس ۱۹۰۹ تفلیس، گرجستان |
| آرامگاه | پانتئون کومیتاس |
| پیشه | خواننده، شاعر، آهنگ‌ساز، سیاست‌مدار، نوازنده (کمانچه و ویولن) و نویسنده |
| ملیت |  ارمنی |
| فرزند(ان) | گارگین لوونیان |
جیوانی را باید اندیشمندترین و انقلابی‌ترین عاشوق ارمنی و استاد بزرگ اشعار عاشقی بشمار آورد. وی بزرگترین عاشوق سده نوزدهم میلادی ارمنیان محسوب می‌شود.
زندگی‌نامه
ویرایشوی در سال ۱۸۴۶ میلادی در روستای کارزاخ، نزدیکی آخالکالاکی، گرجستان به دنیا آمد و در سن هشت سالگی یتیم شد. عمویش «مارتیروس» از وی نگهداری می‌کند. در سال ۱۸۶۶ به همراه «عاشوق (گوسان) سازین آقاجیان»، جیوانی به تفلیس نقل مکان نمود جایی که وی به فعالیت‌های موسیقایی ادامه داد. توسعه بیشتر هنر جیوانی را به آلکساندراپول (گیومری) و فرهنگ آن متصل نمود. بین سال‌های ۱۸۶۸–۱۸۹۵ در همان‌جا زیست و فعالیت نمود. در آلکساندراپول، به رهبری حلقه‌ای از خوانندگان-گوسان برگزیده شد و عنوان افتخاری «استاد برجسته» به وی اعطا شد. کنسرت‌هایی را در سرتاسر منطقه قفقاز جنوبی شامل باتومی، باکو، قارص، تفلیس اجرا نمود. در سال ۱۸۹۵ وی به تفلیس بازگشت. جیوانی بیش از ۹۰۰ ترانه سروده‌است. وی معلومات گسترده دربارهٔ ادبیات ارمنی سده نوزدهم میلادی داشت. در پاییز سال ۱۹۰۹ دچار بیماری شدید شد و به مدت پنج ماه بستری شد تا سرانجام در ۵ مارس ۱۹۰۹ درگذشت.
اولین مجموعه شعر وی در سال ۱۸۸۵ به چاپ رسید. موسیقی وی توسط آرام خاچاتوریان، کومیتاس وارداپت، کریستاپور کارا-مورزا و دیگران اجرا شده‌است و ماکسیم گورکی، والری بریوسف به اشعار وی علاقه‌مند بوده‌اند.
افکار و سبک شعری جیوانی (عاشوق)
ویرایشترانهها و شعرهای جیوانی بازتاب آرزوها، امیدها، آرمان‌ها و دردهای اجتماعی، تاریخی و رنج‌های عاطفی محروم‌ترین و رنجدیده‌ترین قشرهای ملت ارمنی است. جیوانی در اشعار هجو خود سودجویان و چپاولگران دسترنج مردم را بی‌امان به باد انتقاد می‌گیرد و مفتضح می‌کند و بر ضد مناسبات ناعادلانه اجتماعی می‌شورد و در ترانه‌های پندآمیز خود خصلت‌های نیک انسانی و نوعدوستی و یاری رساندن به دردمندان را تبلیغ می‌کند.
ترانه‌ها
ویرایش- "The Unhappy Days"
- "Mother"
- "At this night"
- "A good comrade"
- "I am an apricot tree"
- "Look at them"
تالیفات
ویرایش| به فارسی | عنوان ارمنی | تاریخ چاپ | محل چاپ |
|---|---|---|---|
| Երգերի Ժողովածու | ۱۹۳۶ | ایروان | |
| Ջիվանու քնարը | ۱۹۵۹ | ایروان | |
| Քնար: Լիակատար հավաքածու ինքնուրույն և փոխադրական երկասիրությունների Ոտանավորներ և արձակ |
جلد اول: ۱۹۰۰ جلد دوم: ۱۹۰۴ |
تفلیس واغارشاپات | |
| Աշուղ Ջիվանու երգերը | ۱۸۸۲، ۱۸۸۶، ۱۸۹۳ ۱۹۱۲ |
آلکساندارپولتفلیس | |
| Աշուղ Ղարիբի հեքիաթը, հանդերձ երգերով. փոխառություն | ۱۸۸۷ ۱۸۹۷ ۱۹۲۲ |
آلکساندراپول تفلیس کنستانتیونوپل | |
| () جیوانی، «Ծիրանի Ծառ» | ۱۹۹۶ | ایروان | |
| «Поэзия Армении» , под ред. В. Я. Брюсова, Москва, (به روسی) | ۱۹۱۶ | مسکو | |
| «Антология армянской поэзии» (به روسی) | ۱۹۴۰ | مسکو | |
| Աշուղ Ջիվանի «Անհայտ երգեր» , به کوشش "توُماس بوغوسیان" | ۲۰۰۹ | ایروان |
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- نوری‌زاده، احمد (پائیز ۱۳۷۶). تاریخ و فرهنگ ارمنستان. نشر چشمه. ص. ۶۰۷–۶۰۶. شابک ۹۶۴-۶۱۹۴-۵۵-۹.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Jivani». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
- Ջիվանի at Avproduction.am
- Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modernb Armenian Literature, 1500-1920. Detroit: Wayne State University Press. pp. 387.
- "Ջիվանի - Կենսագրություն". Armenian House.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|registration=(help) - Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan.
- Hacikyan, A. J.; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-3221-4.
- Այվազյան, Հ. Մ. (2007). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. երկրորդ. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ.
پیوند به بیرون
ویرایش