Tønder

Tønder
	Danimarkako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Danimarka
Eskualdea	Hegoaldeko Danimarkako eskualdea
Alkatea	Jørgen Popp Petersen (en)
Posta kodea	6270
Herriburua	Tønder (en)
Geografia
Koordenatuak	54°56′00″N 8°54′00″E / 54.933333333333°N 8.9°E
Azalera	185 km²
Altuera	5 m
Mugakideak	Haderslev Municipality (en) , Esbjerg Municipality (en) eta Aabenraa Municipality (en)
Demografia
Biztanleria	38.010 (2015)
Metropolia	40.367
Dentsitatea	69 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1243
Hiri senidetuak	Västervik udalerria
	http://www.toender.dk/

Tønder Hegoaldeko Danimarkako eskualdean kokaturik dagoen herria da, Danimarka eta Alemaniaren arteko mugan hain zuzen ere.

Historia

Al Idrisi geografo arabiarrak jadanik aipatu zuen XII mendean Tu(r)ndira izenaz, zeina Tønder edo 4 kilometrotara dagoen Møgeltønder herrixka izan daitekeen.

Hansako Ligako hiri eskubideak jaso zituen 1243. urtean, Danimarkako lehenengo merkatal hiri bihurtuz. 1532an uholde handiak jasan zituen baina okerragoa izan zen 1550an John II.ak Schleswig-Holstein-Haderslevko dukeak hainbat dike eraiki eta Tønderrek itsasorako bidea eta ondorioz kaia galdu zituenean. XVII eta XVIII mendeetan ehungintza industria sortu zen. Garai hartakoak dira gaur egun ikus daitezkeen etxe zaharrenak.

1864an Schleswig Dukerriaren barnean gelditu zen eta Alemania eta Danimarkaren artean egon zen, 1920an botaketa egin arte. Botazio hartan Iparraldeko Schleswig Danimarkan gelditu zen, Tønderren %76,5ak Alemaniaren alde egin bazuen ere.

Lehen Mundu Gerran Alemaniako Zeppelinen basea egon zen bertan.

Kultura

Abuztuan Tønder Festival jaialdia izaten da. Folk musika tradizionala eta modernoaz gozatzeko parada izaten da.

Iruditegia

Udaletxea.
Tønderreko eliza.
Elizako kalea.
Alde zaharreko kalea.
Ubjerg eliza.