Sare purpurakor
| Sare purpurakorra | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Cortinariaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Cortinarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Cortinarius purpurascens Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sare purpurakorra (Cortinarius purpurascens) Cortinariaceae familiako onddoa da.[1] Sukaldaritzan baliorik gabea. Toxikotasun txiki bat du eta horrek intolerantzia arinak eragin ditzake alergia duten pertsonengan.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 5 eta 15 cm arteko diametrokoa, trinkoa, ganbila, ertzak oso biribilkatuta eta azkenik laua. Denbora hezean likatsua da, eta lehorrarekin distiratsua, sortzetiko fibrilak ditu, hau da, azalean oso txertatuta. Kolore marroi-purpura du, argiagoa ertzean eta batzuetan erdian ere argitu egiten da.
Orriak: Itsatsi-eskotatuak, meheak, nahiko estu eta purpura-more kolorekoak, ondoren marroi-kanela kolorera pasatzen dira eta igurtziz purpuraz zikintzen dira.
Orri eskotatuak: Oinera iritsi baino lehentxeago eskote txiki bat duten orriak.
Hanka: Lodia eta fibrilosoa da, erraboil bat du oinarrian, baztertu samarra eta baso motaren araberakoa da. Urdin-ametista kolorekoa da eta gero gris-arrea, ukitzean purpuraz zikintzen dena eta gortina morexka oparo batez hornitua dago.
Haragia: Lodia eta itxia, more-lila kolorekoa, fruta usainekoa eta zapore gozokoa.[2]
Etimologia: Cortinarius hitza, gortinatik dator, gortina eta guzti, errezelaren hondakin bereizgarriak direla eta. Purpurascens epitetoa berriz bere haragiaren koloreagatik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sukaldaritzan baliorik gabea.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gortinarik gabeko Lepista nuda delakoarekin nahas daiteke, honek arbi-formako erraboil lodirik ere ez du oinaren oinarrian.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udan eta udazkenean hostozabal eta koniferoen basoetan ateratzen da; hostozabaletakoek kolore orokorra argiagoa dute eta ez dute erraboila hain baztertua. [5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europa, Ipar Amerika.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 370 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 221 or. ISBN 84-505-1806-7..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 448 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 148 or. ISBN 84-282-0541-X (T. 3). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q2998122
Multimedia: Cortinarius purpurascens / Q2998122