Ponte-izen

Ponte-izena^[1], izena edo izen propioa pertsona baten lehen izena da, familia-izen edo deituraren aurretik doana. Abizena partekatzen duten familia edo klan baten beste kideetatik pertsona bati bereizten dion izena da. Normalean jaiotzean jartzen dute gurasoek (kristau tradizioan, umea bataiatzen dutenean).

Izena

Euskaltzaindiak onetsitako hitzez gain, hiztegi batzuek euskaraz beste formak proposatzen dituzte: bataio-izen eta izen tipi.^[2] Bataio-izen formak bezala, ponte-izenak ere ohitura kristauari egiten dio erreferentzia, haurrari pontean ematen zaiola izena bataioan, baina definizio hedatua onartzen du Euskaltzaindiaren Hiztegiak.^[1]

Euskal ponte-izenak

Gaur egun euskal ponte-izen gehienak Euskaltzaindiaren izendegian bilduta daude. Historian zehar euskaldunen izenak aldatu egin dira. Hauek dira garai desberdinetan dokumentatu diren izen batzuk.^[3]

Erromatarren garaiko hilarrietan (K.a III - K.o V): Andere, Ilun, Selatse, Sembe, Seniko, Sesenco, Xuban.
Goi Erdi Aroko dokumentuetan (X-XI): Ahoztar, Aioro, Andregoto, Armentari, Auriol, Azenari, Azubele, Beila, Belako, Berasko, Binkenti, Bitako, Dato, Didako, Dominiko, Eneko, Eriz, Erramel, Fredenando, Garindo, Garino, Garzea, Garzia, Gendule, Gomiz, Gundesalbo, Hani, Ilurdo, Joanes, Jonti, Lakenti, Leioar, Lope, Mauri, Mikael, Mome, Munio, Narriate, Nunu, Nunuso, Nunuto, Obeko, Oneka, Oriol, Orti, Otsoa, Paterne, Sanso, Semeno, Tellu, Urraka.
Erdi Aro Klasikoa (XII-XIII): Aioro, Andregoto, Anso, Arnalt, Auriol, Azeari, Beila, Berasko, Betiri, Bort, Didago, Domiku, Eneko, Ferrando, Garindo, Garzea, Garzia, Gomiz, Gonzalbo, Joan, Joanes, Karlo, Lope, Martin, Mikel, Mikele, Munio, Nabar, Oneka, Orti, Otsoa, Petri, Sanso, Santxo, Semeno, Semero, Remir, Remiri, Urraka.
Behe erdi aroa (XIV-1563): Adam, Antso, Arnaut, Bernat, Betiri, Diago, Diaoz, Errando, Franzes, Franzesa, Garzia, Gastea, Martin, Martie, Marti, Menaut, Migel, Mikel, Nabar, Onzalu, Ordun, Paule, Peru, Petri, Petro, Ramiro, Remiro, Romiro, Semero, Txarles, Urraka.
1563tik aurrera santutegiko izenak: Antonio, Bizente, Diego, Domingo, Fernando, Frantzisko, Joan, Joanes, Josef, Karlos, Laurendi, Martie, Martin, Mikel, Ontzalu, Paulo, Petri, Ramiro.
Euskal Pizkundea, XIX. mendearen azkenetik aurrera: Aitor, Amagoia, Amaia, Asier, Lartaun, Lorea, Olalla, Usua (Navarro-Villoslada). Ane, Ander, Andoni, Edurne, Endika, Gaizka, Gorka, Iker, Imanol, Iñaki, Jaione, Jon, Jone, Joseba, Josu, Josune, Julen, Kepa, Koldo, Maitane, Markel, Miren, Nekane, Nerea. (Arana-Eleizalde);
1972tik aurrera (Jose Maria Satrustegiren Euskal izendegia):
- Euskal hitz arruntak: Ainara, Arkaitz, Ekaitz, Haizea, Haritz, Ibai, Itxaso, Izei, Lur, Maite, Nahia, Oihan, Oihana, Unai, Ur, Urtzi.
- Andre Mariari dagozkion leku izenak: Ainhoa, Aitziber, Arantzazu, Arrate, Begoña, Eneritz, Erkuden, Estibaliz, Idoia, Irati, Iratxe, Itziar, Izaskun, Leire, Nagore, Naiara, Olatz, Uxue.
- Euskal leku-izenak: Ainhize, Izaro, June, Saioa, Xabier.
- Jatorriz hipokoristikoak ziren ponte-izenak: Beñat, Maddi, Maialen, Maider, Patxi, Pello, Txomin.

Erreferentziak

↑ ^a ^b «Ponte-izen». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2023-03-19.)
↑ Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa. Izen. .
↑ Patxi Salaberri. (2003). Euskal deiturategia: patronimia. Bilbo: UEU.

Ikus, gainera

Antroponimia.

Kanpo estekak

Datuak: Q202444
Multimedia: Given names / Q202444

[ponte-izen-1] «Ponte-izen». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2023-03-19.)

[2] Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa. Izen. .

[3] Patxi Salaberri. (2003). Euskal deiturategia: patronimia. Bilbo: UEU.

[1]

[2]

[3]