Mendigorriko gudua

Mendigorriko gudua
	Lehen Karlistaldia
	Iparraldeko frontea
	Mendigorriko gudua, Marcelino de Uncetaren irudia
Data	1835eko uztailaren 15a
Lekua	Mendigorria; Nafarroa 42°37′14″N 1°50′38″W / 42.62056°N 1.84389°W
Koordenatuak	42°36′N 1°48′W / 42.6°N 1.8°W
Emaitza	Kristinatarren garaipena
Gudulariak
Karlistak	Isabelinoak
Buruzagiak
Vicente González Moreno; Bruno Villareal	Luis Fernández de Córdova; Baldomero Espartero; Diego de Leon
Indarra
24.000	36.000
Galerak
1.500	1.000

Mendigorriko gudua Lehen Karlistaldiko gudua izan zen, 1835eko uztailaren 15ean Mendigorriaren hegoaldean gertatu zena. Lehen Gerra Karlistako batailarik handiena izan zen. Espainiako gobernuaren tropak, liberalak, atera ziren garaile.

Historia

Tomas Zumalakarregiren heriotzaren eta Bilboko lehendabiziko setioaren ondoren, liberalek eta karlistek Nafarroa izan zuten berriro borroka gune. Buruzagi berriak zituzten. Vicente González Moreno karlistek, Luis Fernandez de Córdova liberalek. Aurrez aurre 24.000 karlista —ia Don Karlosen armada osoa— eta 36.000 liberal. Ez zen Karlistaldian tamaina horretako beste borrokarik izan.

González Morenoren soldaduak Mendigorria inguruan kokaturik zeuden, Córdovarenek Larragako eta Artaxoako bideetatik eraso egin zutenean. 1835eko uztailaren 15a zen. Soldatu karlisten artean zen Jose Mari Iparragirre, artean 14-15 urte zituela.^[1]

Don Carlos bera Mendigorrian zegoen eta larri ibili zen ihes egiterakoan, karlistek Arga ibaia bizkarrean baitzuten eta erretiratzeko Larragako zubia besterik ez.

Liberalen erasoa ezkerretik hasi zen Esparteroren agindupean. Erdikoa Fernandez de Córdovak berak zuzendu zuen. Karlisten defentsa oso gogorra izan zen, baina amore eman behar izan zuten, eta atzera-egitea nahiko nahasia izan zen.

Bruno Villarreal brigadier karlistaren arabarrek zubiaren defentsa itzela egin zuten, erregegaiaren ihesa eta karlisten gehiengoarena bermatuz. Guzti horren ondorioz, karlistek 1.500 bat gizon galdu zituzten, hildako, zauritu eta preso eroritakoen artean. Liberalek, berriz, 1.000 inguru. Dena den, liberalek aukera galdutzat hartu zuten batailaren emaitza, karlista armada ia osorik txikitzeko eta Don Karlos bera atxilotzeko paradari ez baitzioten probetxurik atera.

Erreferentziak

Edukiaren zati bat Gipuzkoa Kultura webgunetik hartu da, webgune haren egile eskubideen jabe den Gipuzkoako Foru Aldundiak Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 (CC-BY-SA 3.0) lizentziarekin argitaratu baitu (ikus webguneko oharra).

↑ Uranga, Amagoia Gurrutxaga. Konbentzioen kontra. Berria, 2020ko abuztuak 12, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-08-16).

Kanpo estekak

XIX. mendeko historia militarra Euskal Herrian. Mendigorria Gipuzkoakultura, CC-BY-SA lizentziapean eginiko lana.

Datuak: Q3312369
Multimedia: Battle of Mendigorría / Q3312369

[1] Uranga, Amagoia Gurrutxaga. Konbentzioen kontra. Berria, 2020ko abuztuak 12, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-08-16).

[1]