Humayunen hilobia

Humayunen hilobia
	آرامگاه همایون‎
	UNESCOren gizateriaren ondarea
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	India
Batasuneko Lurraldeak	National Capital Territory of Delhi
Division of Delhi	Delhi division
Indiako barruti	South East Delhi district
Koordenatuak	28°35′36″N 77°15′02″E / 28.593264°N 77.250602°E
Historia eta erabilera
UNESCOko Mundu Ondare Gunearen artxiboaren zuzenketa	2016
Izenaren jatorria	Humayun
Arkitektura
Materiala(k)	hareharria
Estiloa	Mogol arkitektura
Azalera	27,04 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(ii) eta (iv)
Erreferentzia	232 eta 232bis
Eskualdea	Asia eta Ozeania
Izen-ematea	1993 (XVII. bilkura)
	Webgune ofiziala
	↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera ;

Humayunen hilobia edo Humayun ka Maqbara (hindiz: हुमायूँ का मक़बरा; urduz: ہمایون کا مقبره‎) Indiako Delhi hirian dagoen hilobi famatua da, UNESCOk 1993an Gizateriaren Ondare izendatu zuena.

Mogolen arkitekturaz eginiko lehenengotako eraikina da eta Indian hobekien mantendu denetako bat ere bai. Bertan hilobiratu zuten bigarren errege mogola izan zen Humayun. 1999 eta 2003 artean eraikin guztia berriztatu zuten.

Egitura

Hareharri gorriz eginiko mausoleoa da, eta marmol zuria eta beltza erabili ziren eraikina dekoratzeko. Erdiko gela nagusia oktogonala da eta alboetako lau gelak ere oktogonalak dira. Aurpegi guztiak simetrikoak dira, bai eta eraikin osoa ere. Lorategi handiek inguratzen dute hilobia. Taj Mahalen aintzindaria den monumentua kontsideratzen da Humayunen hilobia.

Hilobiaren inguruan beste hainbat eraikin ere badaude:

Bizargilearen hilobia: Hilobi nagusiaren hego-ekialdean dago. Ez da ezagutzen bertan ehortzia dagoena nor den, baina horrela deitu izan zaio betidanik. Eraikin hau ere oktogonala da. 1625ean jaso omen zuten.
Isa Khanen hilobia: Humayunen menpeko agintariren bat izan behar zuen hemen hobiratu zenak. Hau ere oktogonala da eta minarete bat dauka.
Nili Chhatri: Akbarren zerbitzari baten hilobia omen da.

Historia

1556ko urtarrilaren 20an Humayun hil zenean Delhiko bere jauregian ehortzi zuten. Khanjar Beg-ek Punjaben dagoen Sirhind herrira eraman zuen 1558an. Humayun erregearen alarguna zen Hamida Begumek bere senarraren gorpuak Delhin egon behar zuela argudiatuta Mausoleo eder bat eraikitzeko agindua eman zuen 1565ean hasi eta 1572an bukatu zena. Humayunen seme Akbarrek ekarri zuen gorpua delhira eta bertan hilobiratu.

Hilobiaren diseinua Mirak Mirza Ghiyas arkitekto afganiarrak egin zuen, baina obra bukatu aurretik hil zen eta bere seme Sayyed Muhammad ibn Mirak Ghiyathuddinek bukatu zuen lana. Eraikina oso garestia izan zen, garaiko milioi eta erdi errupia gastatu baitziren.

Hilobian Humayunez gain bere alargun nagusia eta emazterik gazteena ere badaude hilobiratuak, bai eta hainbat ministro mogol ere. Gaur egun ezin da jakin nor den nor.

Kanpo estekak

Datuak: Q189648
Multimedia: Humayun's Tomb, Delhi / Q189648

[fn1-1] UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

[I]

	Gizateriaren Ondarea Indian
Kulturala Agrako Gotorlekua (1983) • Ajanta (1983) • Ellora (1983) • Taj Mahal (1983) • Mahabalipuram (1984) • Sûrya tenplua (Konârak) (1984) • Goako elizak eta komentuak (1986) • Hampi (1986) • Khajuraho (1986) • Fatehpur Sikri (1986) • Pattadakal (1987) • Elephanta leizeak (1987) • Chola tenplu handi bizidunak (1987) • Sanchi (1989) • Qutub Minar (1993) • Humayunen hilobia, Delhi (1993) • Mendiko burdin bideak (1999) • Mahabodhi tenplua (2002) • Bhimbetkako haizpeko babesa (2003) • Chhatrapati Shivaji geltokia (lehen Victoria Station) (2004) • Champaner-Pavagadh arkeologia parkea (2004) • Gotorleku Gorria (2007) • Yantra Mandir (2010) Naturala Kaziranga natura parkea (1985) • Keoladeonatura parkea (1985) • Manas natura parkea (1985) • Sundarbans natura parkea (1987) • Nanda Devi eta Loreen haran natura parkeak (1988) • Mendebaldeko Ghat mendiak (2012)