Hirusta

Hirusta
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Fabales
Familia	Fabaceae
Subfamilia	Faboideae
Generoa	Trifolium L.
Datu orokorrak
Kolorea	lightgreen

Hirustak landare lekadun belarkarak dira, Trifolium generokoak. Hiru folioloz osaturiko hosto konposatuak izatea dute ezaugarri nagusia. Nitrogeno atmosferikoa finkatzeko gauza dira, sustraietan dituzten bakterio sinbiotikoei esker. 300 espezie inguru dira, batez ere Ipar hemisferioko eskualde epeletan hazten direnak. Hala ere, Hego Amerikan eta Afrikan zenbait espezie aurkitu izan dira, eta baita tropikoetako goi-mendietan ere.

Izena

Besteak beste, hirusta, hirusta-belarra, hiruorria, hiruorri-belarra eta trefla izenak ematen zaizkio euskaraz.

Ezaugarriak

Belarki landareak dira, orokorrean zurtoin txikikoa da, zenbait errubidera aldikoak, urtekoak edo bi urtekoak izan litezke. Hiru osto dituzte, bakoitzak hiru foliolo bana dituztela, ia beti hortzdunak, eta batzuetan beren erdigunea marraztua dute. Bere buruan lore ugari izan ohi dituzte, eta banaka, sailka edota burusketan hazten dira. Fruituak baina txikiak izan ohi dira eta bere kalizearen barnean izaten ditu. Zenbait espezie bazkagai edo ganadujateko erabili ohi dira. Landare meliferak dira.

Hirustak larre eta zelai heze edo umeletan hazten dira, urez ongi hornituak, udaberritik negu aldera.

Mitologia

Sakontzeko, irakurri: «Lau hostoko hirusta» eta «Patrizio Irlandakoa»

Hirusta Irlandako ikur nazional ohikoa da ("Shamrock"). San Patriziok irlandar jentil edo paganoei Trinitate Santua irudikatzeko erabili omen zuen, hau hirustarekin erlazionatuta dago baina baita Oxalis landare espeziarekin ere, azken hauek hirufoliodunak dira hirustak bezala.

Batzuetan hirustak ohikoak diren hiru folioloak baino lau foliolo izan ohi ditu. Lau hostoko hirusta, beste kondairetako arrarotasunak bezala, zorte onaren seinaletzat hartzen da. Nahiz eta arraroa izan, bost eta sei foliolodun hirustak badaude.

Espezieak

Trifolium africanum Trifolium albopurpureum Trifolium alexandrinum Trifolium alpinum Trifolium amabile Trifolium ambiguum Trifolium amoenum Trifolium andersonii Trifolium andinum Trifolium angustifolium Trifolium arvense Trifolium attenuatum Trifolium aureum Trifolium barbigerum Trifolium beckwithii Trifolium bejariense Trifolium bifidum Trifolium bolanderi Trifolium brandegeei Trifolium breweri Trifolium buckwestiorum Trifolium calcaricum Trifolium campestre Trifolium carolinianum Trifolium cernuum Trifolium ciliolatum Trifolium cyathiferum Trifolium dalmaticum Trifolium dasyphyllum Trifolium dedeckerae Trifolium depauperatum Trifolium dichotomum Trifolium douglasii Trifolium dubium Trifolium echinatum

Trifolium eriocephalum Trifolium fragiferum Trifolium friscanum Trifolium fucatum Trifolium glomeratum Trifolium gracilentum Trifolium gymnocarpon Trifolium haydenii Trifolium hirtum Trifolium howellii Trifolium hybridum Trifolium incarnatum Trifolium jokerstii Trifolium kingii Trifolium lappaceum Trifolium latifolium Trifolium leibergii Trifolium lemmonii Trifolium longipes Trifolium lupinaster Trifolium macraei Trifolium macrocephalum Trifolium medium Trifolium michelianum Trifolium microcephalum Trifolium microdon Trifolium minutissimum Trifolium monanthum Trifolium mucronatum Trifolium nanum Trifolium neurophyllum Trifolium nigrescens Trifolium obtusiflorum Trifolium oliganthum

Trifolium olivaceum Trifolium ornithopodioides Trifolium owyheense Trifolium parryi Trifolium patens Trifolium pinetorum Trifolium plumosum Trifolium polymorphum Trifolium pratense Trifolium productum Trifolium purpureum Trifolium pygmaeum Trifolium reflexum Trifolium repens Trifolium resupinatum Trifolium rollinsii Trifolium rueppellianum Trifolium scabrum Trifolium semipilosum Trifolium siskiyouense Trifolium spumosum Trifolium squamosum Trifolium stoloniferum Trifolium striatum Trifolium subterraneum Trifolium suffocatum Trifolium thompsonii Trifolium tomentosum Trifolium trichocalyx Trifolium uniflorum Trifolium variegatum Trifolium vesiculosum Trifolium virginicum Trifolium willdenovii Trifolium wormskioldii

Ikus gainera

• Pagotxa
• Hirusta gorri
• Hirusta zuri
• Lau hostoko hirusta

Kanpo estekak

• Datuak: Q101538
• Multimedia: Trifolium / Q101538
• Espezieak: Trifolium