Edukira joan

Corylus

Wikipedia, Entziklopedia askea
Corylus
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaFagales
FamiliaBetulaceae
Generoa Corylus
Azpibanaketa
Ikusi testua
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuakHur eta hazel wood (en) Itzuli

Hurritzak, adaburu zabaleko zuhaixka edo zuhaitzak dira eta Corylus generoa osatzen dute.[1] Hosto erorkorreko zuhaitz hauek, Ipar Hemisferioko eskualde epeletan dute jatorria. Kontrobertsia dago familiaren sailkapenean, izan ere, botaniko gehienek Betulaceae familiaren barnean sailkatzen dute,[1][2][3] baina Corylaceae familiaren aldekoak ere badira.[4][5]

Ezaugarri morfologikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hurritzen ernamuinak forma boide-kamutsa dute eta ezkatadunak dira. Hosto erorkor, biribil eta bakunak dituzte eta txandakatuta agertzen dira. Orokorrean hostoetan bigarren mailako 8 nerbio pare baino gutxiago agertzen dira eta ertzak bitan (bi aldetan) zerratuak izaten dira. Loreak monoikoak dira, sexu bakarreko gerbetan elkartuta eta hostoak baino lehen sortzen dira, udaberri hasieran.[1]

Lore arrak biluziak dira, braktea bakoitzaren galtzarbean bakarka ezarrita eta 2 brakteolaz hornituta daude. Aurreko urteetako adar txikietan jaiotako gerbetan elkartuta eta zintzilik agertzen dira, 2-5 subfaszikuluekin. Gerba arrak hori argiak eta 5-12 cm luzeera dute, aldiz, gerba emeak oso txikiak eta kimuetan gordeta agertzen dira, soilik,1-3 mm luzeerako estigma gorriak agerian uzten dituelarik. Lore emeak, begi ezkatadun txiki batean sartuta daude eta infloreszentziak zima dikotomiko eran (dikasioetan) antolatuta daude.[1][2]

Corylusen fruituak akenioak (hurrak) dira, 1-4 glomeruluetan antolatuta daude eta fomar biribil edo oboideak dituzte. 1-2,5 cm luzeera eta 1-2 cm diametrodunak dira eta zurezko oskol batez guztiz edo erdi estalita daude, barneko hazia inguratuz eta babestuz.[1]

Hurritzen lore-hautsa, handipenei esker (x600) identifikatu daiteke eta negu amaieran eta udaberri hasieran alergien eragilea izan ohi da.[2]

Genero honek 15 espezie hartzen ditu bere baitan, jatorriz Europa, Ipar Amerika eta Asiako iparraldekoak:

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. a b c d I., Aizpuru,. (2010). Euskal herriko zuhaitz eta zuhaixken gida. (2. [argit.]. argitaraldia) Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco ISBN 9788445730515. PMC 868798162. (Noiz kontsultatua: 2019-03-10).
  2. a b (Ingelesez) Hazel. 2018-12-20 (Noiz kontsultatua: 2019-03-05).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]